«Νά μήν ἀναφέρουμε καθόλου τό ὄνομα τοῦ πειρασμοῦ. Σ᾿ ἕναν Γέροντα ἑκατόν χρόνων ἐμφανίστηκε ὁ διάβολος, γιά ψύλλου πήδημα, γιατί εἶπε: “Βρέ τόν πειρασμό”, καί τόν ρώτησε ὁ πειρασμός “τί θέλεις”, καί ἐκεῖνος ἔπαθε σόκ».
«Ἀνδρισμός εἶναι νά ἔχη κανείς παλληκαριά μέσα του. Ὅσοι ἀναδείχθηκαν μεγάλοι (ἥρωες κ.λπ.), εἶχαν μεγάλη καρδιά, ἦταν παλληκάρια. Ἀνδρισμός εἶναι νά δίνεσαι ὁλόκληρος μέ ἐμπιστοσύνη στόν Θεό. Ἄν σοῦ πῆ μία κουβέντα ὁ ἄλλος, δέν πειράζει. Νά σκεφτῆς: ”Ἐγώ πόσες φορές ἔσφαλα;”. Εἶναι παλληκαριά νά σηκώνης ὅ,τι σοῦ λένε. Αὐτός πού ἔχει ἀνδρισμό, ἔχει καί ἀγάπη καί ὁ Θεός τό ὑπολογίζει. Ὁ ἀνδρισμός δέν εἶναι βαρβαρότητα ἀλλά λεβεντιά. Λεβεντιά καί ὄχι κακομοιριά».
«Μοὔλεγε ἕνας κοσμικός: “Ἐσεῖς οἱ καλόγεροι οὔτε παιδιά κάνετε οὔτε τίποτε”. Καί τοῦ λέω: Εὐλογημένε, πόσα παιδιά μπορεῖς νά κάνης ἐσύ; Δέκα, ἂς εἶναι εἴκοσι, ἂς εἶναι τριάντα. Ὁ καλόγερος μπορεῖ (μέ τήν προσευχή του) νά κάνη 500 καί 5.000. Ἀκόμα προσεύχεται γιά τά δικά σου παιδιά καί γιά νά μποροῦν νά κάνουν παιδιά ὅσα ἀνδρόγυνα δυσκολεύονται, νά, ὅπως ὁ ἅγιος Ἀρσένιος».
«Τόν π. Πορφύριο τόν ἔχω δεῖ δύο τρεῖς φορές. Σέ πολλούς περιέγραψε τό σπίτι καί τό χωριό τους. Σέ ἄλλους ἀπεκάλυψε ποῦ ὑπάρχει νερό καί ἔσκαψαν καί τό βρῆκαν. Σέ ἕναν μέ τρία πτυχία τοῦ εἶπε ὅλα τά προβλήματα πού εἶχε καί τόν βοήθησε πολύ, ἐνῶ ἄλλοι Πνευματικοί δέν μπόρεσαν νά τόν βοηθήσουν. Κάποτε περνώντας ἀπό ἕνα μέρος, ὅπου ἔσκαβε μία μπουλντόζα, εἶπε: “Προσέξτε, μέσα στό χῶμα εἶναι ἕνας Σταυρός. Προσέξτε νά μήν τόν σπάσετε”».
«Ἦρθε παλαιά στῶν Ἰβήρων ἕνας νέος ἄνθρωπος γιά μοναχός. Ἦταν 35 ἐτῶν. Αὐτός εἶχε πάει στήν Ἀμερική 18 ἐτῶν καί σάν παιδί πού ἦταν, βρῆκε ἐλευθερία καί λεφτά· ἔτσι ὅλη νύχτα γλεντοῦσε. Ὅσα λεφτά ἔβγαζε, τά σπαταλοῦσε στίς γυναῖκες. Ὅταν ὅμως ἔγινε 35 χρόνων, ἀπογοητεύτηκε καί σκέφθηκε: “Τί κάνω; Μία τέτοια ζωή πού ζῶ ἐγώ, τήν ζῆ καί ἕνα κτῆνος.
«Κάποιος μοναχός φεύγει γιά εἴκοσι μέρες ἀπ᾿ τό Μοναστήρι του (ἰδιόρρυθμο) καί λέει ὅτι θά πάει Θεσσαλονίκη. Ἀλλά αὐτός πηγαίνει σ᾿ ἕνα παλαιό καμίνι, κόβει δύο κλαδιά γιά σκεπή καί κάθεται μέσα εἴκοσι μέρες τρώγοντας παξιμάδι καί πίνοντας νερό».
«Καλύτερα σπάταλος παρά φιλάργυρος. Μέ τήν οἰκονομία θά πέσω ἔξω. Γιά νά μοῦ φθάσουν τά λουκούμια πού κερνοῦσα στόν κόσμο, τά ἔκοβα στά δύο. Ἔ, τότε τά λουκούμια δέν μοῦ ἔφθαναν ποτέ. Ὅταν ἄρχισα νά παρακαλῶ τούς ἀνθρώπους νά πάρουν καί δεύτερο λουκούμι, ἔ, τότε εἶχα περίσσευμα ἀπό λουκούμια. Ὁ οἰκογενειάρχης ὅμως ἔχει ὑποχρέωση χωρίς ἀγωνία νά κάνη οἰκονομίες γιά νά βοηθήση τά παιδιά του».
«Τήν διάκριση τήν ἀποκτοῦμε τελευταία. Ἡ διάκριση εἶναι ἡ κορωνίδα τῶν ἀρετῶν· εἶναι τό στεφάνι πού προσφέρει ὁ Θεός στούς ἀγωνιστές στό τέλος τῶν ἀγώνων. Ἐμεῖς νά προσπαθοῦμε νά ζοῦμε σύμφωνα μέ τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, καί Ἐκεῖνος θά μᾶς δώσει ὅ,τι μᾶς χρειάζεται γιά τήν σωτηρία τῆς ψυχῆς μας».
«Ἐνῶ στήν πνευματική ζωή προσπαθεῖ κανείς νά δῆ ὅλη τήν βρωμιά πού ὑπάρχει μέσα του, στήν κοσμική ζωή προσπαθοῦν νά τήν καλύψουν μέ τό νά θέλουν νά φαίνεται καλός ὁ ἐξωτερικός ἄνθρωπος. Φτιάχνουν καλούπια ἐξωτερικῆς συμπεριφορᾶς, πού γίνονται μονωτικό ὑλικό, τοῖχος, καί δέν ἔρχεται μέσα ἡ θεία Χάρις».
«Μέ τήν ὑπερηφάνεια, τόν ἐγωϊσμό εἶναι εὔκολο νά πάθη ζημιά κανείς. Βλέπεις ἀκόμη καί στά φίδια. Τήν ὀχιά εὔκολα τήν σκοτώνεις. Ἐπειδή ἔχει δηλητήριο, ἔχει αὐτοπεποίθηση· εἶναι σίγουρη γιά τόν ἑαυτό της κάθεται ἐκεῖ, σηκώνει τό κεφάλι, κουνᾶ τήν γλῶσσα σάν ψαλίδι καί προκαλεῖ. Ἔτσι προλαβαίνεις, πᾶς παίρνεις πέτρα καί τήν σκοτώνεις. Ἐνῶ τά ἄλλα φίδια, μόλις τά δῆς, γλιστροῦν καί φεύγουν».
σις’
«Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὅπως τό καράβι. Ἄλλος κοιμᾶται, ἄλλος χαζεύει. Αὐτό τραβᾶ τόν δρόμο του. Ἄλλος πάλι ἀγωνίζεται, παλεύει πάνω μέ τά κύματα. Ὅλοι μαζί προχωροῦν. Φθάνει νά εἶσαι μέσα στήν Ἐκκλησία. Γι᾿ αὐτό νά φροντίζετε νά εἶστε πάντα στίς ἀκολουθίες. Νά μή λείπετε».
«Τό Κοινόβιο πολύ βοηθᾶ νά δοῦμε τόν ἑαυτό μας. Κάθε ἀδελφός εἶναι καί ἕνας καθρέφτης γιά μᾶς. Βλέπεις τίς ἀρετές του (σ᾿ ὅλα τά παιδιά του ὁ Θεός ἔχει δώσει καί κάποια ἀρετή, ὅλα τά ἔχει ντύσει μέ κάποια ἀρετή), καί προσπαθεῖς νά τόν μιμηθῆς. Βλέπεις πάλι τά ἐλαττώματά του, κοιτάζεις τόν ἑαυτό σου καί βλέπεις ὅτι τό ἴδιο ἐλάττωμα τό ἔχεις σέ μεγαλύτερο βαθμό, καί ἔτσι ταπεινώνεσαι καί ὠφελεῖσαι».
«Ὅταν κανείς νηστεύη ταπεινά, δικαιοῦται τήν θεία βοήθεια. Ἄν πῆ ὅμως: “Ὁ προφήτης Μωϋσῆς νήστεψε σαράντα μέρες, ἐκεῖνος ὁ Ἅγιος ἔκανε ἐκεῖνο, θά τό κάνω καί ἐγώ”, τότε δέν κάνει τίποτε. Διότι ἀπομακρύνεται ἡ θεία χάρις καί ὅ,τι κάνει, τό κάνει ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος κινεῖται μέ ἐγωϊσμό. Ἡ σωματική ἄσκηση βοηθάει, ὅταν γίνεται μέ φιλότιμο».
«Νά προσέχετε πολύ τίς κινήσεις σας στόν κόσμο, διότι σήμερα πολλοί ὅλα τά ἑρμηνεύουν λανθασμένα. Μοῦ εἶχαν φέρει ἕνα φακό μέ ἐλατήριο πού φορτιζόταν. Τόν εἶχα κάτω ἀπό τό μαξιλάρι. Καί εἶπε κάποιος πού τόν εἶδε: “Ὁ π. Παΐσιος ἔχει ὅπλο!”».
«Διαφέρει πολύ ὁ κόσμος ἀπό τόν μοναχισμό. Οἱ κοσμικοί εἶναι ὁμόφωνοι, ὄχι ὅμως καί ὁμότροποι. Μέσα στό ἴδιο σπίτι ἄλλα κάνει ὁ πατέρας, ἄλλα ἡ μητέρα. Στό Μοναστήρι εἴμαστε ὁμόφωνοι καί ὁμότροποι. Εἴμαστε ἀπό διαφορετικά μέρη, ὅμως ἕνας εἶναι ὁ σκοπός. Τά ἴδια φρονοῦμε, τόν ἴδιο τρόπο ἀγῶνος ἔχουμε. Πρέπει νά νιώθουμε περισσότερο ἀπό ἀδελφοί, διότι μᾶς ἑνώνει ὁ Χριστός».
«Γιά νά νεκρωθῆ ὁ παλαιός ἄνθρωπος, πρέπει νά τόν σκοτώσης. Ὁ παλαιός ἄνθρωπος πρέπει νά δεχθῆ καί «ξυλιές» καί βρισιές, νά δεχθῆ τήν ταπείνωση, νά νεκρώση τόν ἐγωϊσμό, τήν ὑπερηφάνεια, τήν ζήλεια, τό πεῖσμα, τό θέλημα. Ὅταν δεχθῆ τήν ἐκκοπή τοῦ θελήματος, κόβεται τό δένδρο τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου. Μέ τήν ἐκκοπή τοῦ θελήματος ἔρχεται ἡ ταπείνωση».
«Ὅταν ἕνας μοναχός δέν ὑπακούη, ἀναγκάζει τόν πνευματικό πατέρα νά δίνη «μπάτσο». Πονάει ὁ πατέρας, ὄχι στό χέρι ἀλλά στήν καρδιά. Τό ἴδιο γίνεται καί μέ τόν Θεό. Δέν φθάνουν τά ὅσα τράβηξε γιά μᾶς! Πονάει ὁ Θεός, ὅπως πονάει ὁ πατέρας πού κτυπᾶ τό παιδί, ἀλλά ἀφοῦ τόν ἔφερε στό Μοναστήρι τόν μοναχό, θά τόν σώσει μέ τίς δοκιμασίες. Δέν εἶναι καλός τρόπος, ἀλλά ἀναγκάζεται ὁ Θεός».
«Δέν πρέπει νά μπερδεύουμε τό μέσον μέ τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ. Νά, ἦταν ἕνας Γέροντας στήν Προβάτα καί εἶχε σαρκικό πόλεμο. Ἔκανε ἄσκηση, καί γιά ν᾿ ἀπαλλαγῆ, πῆρε μιά πέτρα καί χτυποῦσε τό κεφάλι του γιά νά τόν ἐλεήση ὁ Θεός. Πράγματι, ὁ Θεός βλέποντας τόν πολύ κόπο τόν ἐλέησε, ἀλλά αὐτός κατέληξε στό συμπέρασμα ὅτι τό χτύπημα τῆς πέτρας στό κεφάλι ἀπαλλάσσει τόν ἄνθρωπο ἀπό τούς πονηρούς λογισμούς».
«Σήμερα τό Εὐαγγέλιο τό βάζουν στήν ἄκρη, τήν παρανομία τήν κάνουν νόμο, τήν ἁμαρτία τήν κάνουν μόδα. Πάει νά διαλυθῆ τό πᾶν, ἀλλά τόν τελευταῖο λόγο τόν ἔχει ὁ Θεός».
«Πρῶτα πρέπει νά κάνη ὁ ἄνθρωπος ἐξομολόγηση στόν Πνευματικό του, νά συμφιλιωθῆ μέ τόν Θεό καί νά τακτοποιηθῆ. Καί τήν ὥρα τῆς προσευχῆς πού κάνει μόνος του πρέπει νά ἐξομολογηθῆ. Ἄλλη ἐξομολόγηση αὐτή στόν Θεό. Νά ταπεινωθῆ στόν Θεό, νά πῆ, “Θεέ μου, εἶμαι ἀχάριστος, ἁμαρτωλός, ὑποκριτής, αὐτό καί κεῖνο”. Καί μετά πού θά μετανοιώσει καί θά ἐξομολογηθῆ στόν Θεό, ὕστερα ἀρχίζει νά τακτοποιῆ (διορθώνη) ὅλα τά πάθη καί ὅλες τίς ἀρρώστιες του (πνευματικές). Κατόπιν θά πεῖ: “Θεέ μου, ἐγώ τί θά γίνω; Ἅμα δέν βοηθήσης ἐσύ, δέν γίνεται τίποτε. Καί τότε ἔρχεται ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ. Θά νιώσει τέτοια χαρά μέσα του, τέτοια παρηγοριά, πού δέν θά τοῦ κάνει καρδιά νά σταματήση τήν προσευχή».
Ὅταν ἀγωνιζώμαστε γιά νά νικήσουμε ἕνα πάθος καί δέν φεύγη, σημαίνει ὅτι ἔχουμε ἐγωϊσμό ἤ κατακρίνουμε”.
«Γιά νά βοηθήσουμε σωστά τούς ἀνθρώπους νά γίνουν πνευματικοί ἄνθρωποι, δέν πρέπει νά τούς ἀδικοῦμε. Τούς ἀδικοῦμε, ὅταν θέλουμε νά τούς κάνουμε σάν τόν ἑαυτό μας· ὅταν τούς δίνουμε νά φᾶνε αὐτό πού τρῶμε κι ἐμεῖς. Δέν ὑπολογίζουμε τήν διάθεση τοῦ ἄλλου, τήν δίψα, τήν πεῖνα του».
«Σήμερα ἔρχονται πολλοί νέοι μέ ἐνδιαφέροντα. Δέν εἶναι περίεργοι, ζητοῦν νά βροῦν παράδειγμα, καί ἐμεῖς πρέπει νά εἴμαστε ὅπως θέλει ὁ Θεός γιά νά ὠφελοῦνται οἱ ἄλλοι πού μᾶς πλησιάζουν, διότι ἀλλοιῶς θά δώσουμε λόγο καί γι᾿ αὐτούς πού μᾶς πλησιάζουν καί βλάπτονται ἤ δέν ὠφελοῦνται».
«Πρέπει νά γνωρίζουμε ὅτι ἡ προσβολή ἀπό δαιμονική ἐνέργεια εἶναι τρόπον τινά δῶρο τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἁμαρτάνοντα, γιά νά μετανοήση, νά ταπεινωθῆ καί νά σωθῆ. Ὅταν ὅμως ὑπάρχη τελεία πόρωση καί ἀμετανοησία, τότε δέν προσβάλλεται ἀπό τόν διάβολο, διότι βλέπει ὁ Θεός τήν τελεία πόρωσή του».
«Οἱ ἄνθρωποι οἱ φτωχοί, πού στεροῦνται καί δέν ἔχουν νά φᾶνε, ἄν δέν γογγύζουν, θά ᾿χουν ἴσο μισθό μέ τούς ἀσκητές πού ἀσκητεύουν στόν Ἄθωνα ἤ στά Κελλιά τους. Διότι αὐτοί κάνουν τήν ἄσκηση μέ τήν θέλησή τους καί αὐτό ἐλαφρύνει πολύ τόν κόπο τους. Ἐγώ, ἄς ὑποθέσουμε, καί ἄν κάνω κάτι, τό κάνω μέ τήν θέλησή μου καί αὐτό μέ κάνει νά μήν καταλαβαίνω καλά καλά τήν δυσκολία. Ἐνῶ αὐτοί οἱ κακόμοιροι πεινοῦν, χωρίς νά τό θέλουν, γι᾿ αὐτό καί ὑποφέρουν (δυσκολεύονται) πολύ. Γι᾿ αὐτό ὁ Θεός μπορεῖ νά τούς δώση καί περισσότερο μισθό ἀπό τούς ἀσκητές».
«Ὅταν κλείσουν τά σαρκικά μάτια καί ἀνοίξουν τά μάτια τῆς ψυχῆς, θά δοῦμε πράγματα πού θά μᾶς ἐκπλήξουν. Στήν ἄλλη ζωή θά δοῦμε πολλές ἐκπλήξεις».
«Ταπείνωση ἔχει αὐτός πού ὅ,τι καλό κάνει, τό ξεχνᾶ ἀμέσως καί τό παραμικρό καλό πού τοῦ κάνουν τό θεωρεῖ πολύ μεγάλο καί νιώθει εὐγνωμοσύνη».
«Ὁ διάβολος δέν μπορεῖ νά θεραπεύση καμμία ἀρρώστια, π.χ. πάρκινσον. Μπορεῖ ὅμως νά κάνη καλά κάποιον πού ἀπό δαιμονική ἐνέργεια ἔχει πάθει κάτι». (Π.χ. ὅταν παραλύση τό χέρι κάποιου ἀπό δαιμονική ἐνέργεια ὁ διάβολος μπορεῖ νά ἀναστείλη τήν ἐνέργειά του, καί τό χέρι νά ἀποκατασταθῆ. Καί αὐτό νά φανῆ σάν θαῦμα).
«Ὁ πνευματικά προχωρημένος ἄνθρωπος καταλαβαίνει τίς διαθέσεις τῶν ἄλλων, ἄν π.χ. θέλουν νά τόν ἐκμεταλλευτοῦν, νά τόν κλέψουν· βάζει ὅμως πάντα καλό λογισμό, ὅτι ὁ ἄλλος τό ἔχει ἀνάγκη καί δέν ὑπερασπίζεται τόν ἑαυτό του. Ὁ ἅγιος ἔχει μία διαίσθηση πού καταλαβαίνει τίς διαθέσεις τῶν ἄλλων».
«Ὅ,τι εἶναι γιά μία μηχανή ἡ βενζίνη, ἔτσι εἶναι καί ἡ καρδιά γιά τήν πνευματική ζωή. Ὅ,τι κάνει ὁ ἄνθρωπος ἀπό τήν καρδιά του δέν κουράζει. Γι᾿ αὐτό σέ ὅσους μέ ρωτᾶνε τί νά σπουδάσουν, τούς λέω ὅ,τι ἀγαπᾶνε. Ἰδίως μερικά ἐπαγγέλματα, ὅπως γιατρός, δάσκαλος, θέλουν νά τ᾿ ἀγαπᾶ κανείς πολύ. Καί στήν πνευματική ζωή, στήν προσευχή πρέπει νά συμμετέχη ἡ καρδιά».
«Σέ πολλούς πού κοινωνοῦν τακτικά δέν βλέπω μεγάλη προκοπή. Σήμερα πηγαίνει νά μπῆ σ᾿ ἕνα πρόγραμμα ἡ θεία Μετάληψη· ὅπως δηλαδή νηστεύουμε Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή, ἔτσι τό κάνουν καί πολλοί μέ τήν θεία Κοινωνία. Παλαιά στό Κοινόβιο κοινωνούσαμε κάθε ἑβδομάδα, καί ἐνδιάμεσα ὅταν ὑπῆρχε Δεσποτική ἤ Θεομητορική ἑορτή ἤ μεγάλου Ἁγίου. Πρῶτα (τήν προηγούμενη μέρα) παίρναμε Μεγάλο Ἁγιασμό μέ νηστεία καί τήν ἄλλη μέρα θεία Κοινωνία».
«Σήμερα ἦρθε ἡ ἐποχή νά πραγματοποιηθῆ ἡ προφητεία τοῦ Μ. Ἀντωνίου: “Θά ᾿ρθεῖ καιρός πού οἱ ἄνθρωποι θα τρελλαθοῦν, καί ἄν κάποιος εἶναι λογικός, αὐτόν οἱ ἄλλοι θά τόν λέγουν τρελλό”, γιατί δέν θά εἶναι σάν κι αὐτούς».
«Οἱ εὐλαβεῖς γονεῖς πού θέλουν τά παιδιά τους νά γίνουν καλόγεροι, νά μήν τά λένε νά γίνουν καλόγεροι, ἀλλά νά ζοῦν αὐτοί σάν μοναχοί. Οὔτε νά τάζουν τά παιδιά τους στόν Θεό νά γίνουν μοναχοί, διότι ἄν δέν ἔχη τό παιδί τήν κλίση καί γίνη μοναχός, τότε θά βασανίζεται σέ ὅλη του τήν ζωή. Σ᾿ αὐτή τήν περίπτωση νά τά διαβάση ὁ Ἐπίσκοπος μία εὐχή καί νά μήν γίνουν μοναχοί».