«Τόν ταπεινό τόν προδίδει ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ καί γίνεται ἀγαπητός. Γιά νά ἔλθη ἡ χάρις, πρέπει νά φύγη ὁ ἐγωϊσμός, ἡ ὑπερηφάνεια, ἡ ζήλεια, ἡ κενοδοξία. Γιά νά φύγουν αὐτά, πρέπει νά ταπεινωθοῦμε. Καί γιά νά ταπεινωθοῦμε, πρέπει νά ὑπακούουμε, νά κόψουμε τό θέλημά μας».
«Ὅταν σέ συναντήση ἕνα φίδι, πρῶτα σέ κοιτάζει, σέ ψυχολογεῖ καλά καί, ἂν δῆ ὅτι ἔχεις τήν χάρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἔρχεται κοντά σου, σέ νιώθει σάν ἀφέντη του, σέ γλύφει, σέ προσκυνάει, γιατί νιώθει τό Ἅγιο Πνεῦμα καί αὐτό. Ὅλα τά ζῶα τό νιώθουν. Ἂν ὅμως δέν τό ἔχης, σέ φοβᾶται, σέ ἀποστρέφεται καί φεύγει».
«Ἡ κρυφή ὑπερηφάνεια δύσκολα καταλαβαίνεται. Βλέπει ὅμως κανείς ὅτι μέσα του δέν ἔχει ἐσωτερική ἀνάπαυση. Ὅταν κανείς εἶναι ἄρρωστος στό μυαλό καί ὑπερηφανεύεται, ὁ Θεός τοῦ δίνει παρηγοριά καί χαρά, σάν κάποιο παιδί, ἄρρωστο διανοητικά, πού πίστευε ὅτι εἶναι στρατηγός καί χαιρόταν. Ὅποιος ὅμως ἔχει κρυφή ὑπερηφάνεια δέν αἰσθάνεται ἐσωτερική ἀνάπαυση καί παρηγοριά. Μπορεῖ νά ἀναπαύη κανείς ψεύτικα τόν λογισμό του, ἀλλά τήν συνείδησή του δέν μπορεῖ νά τήν ἀναπαύση, ἄν βέβαια δέν ἔχη πορωθῆ». Πρέπει μετά τήν πνευματική διάγνωση, νά μή δέχεται τούς ἐπαίνους καί νά ἀποβάλλη κάθε ἰδέα πού ἔχει γιά τόν ἑαυτό του. Ἄν δεχθῆς ἕναν ἔπαινο γιά μία ἀρετή πού ἔχεις, εἶναι μισή ἁμαρτία, γιατί ὁ ἄνθρωπος δέν ἔχει τίποτα καλό δικό του, ὅλα εἶναι τοῦ Θεοῦ Ἄν δέν τήν ἔχης κιόλας, εἶναι μιάμιση ἁμαρτία
Τό δύσκολο ἔτος 1986, πού ἔκανε βαρύ χειμῶνα καί μεγάλες παγωνιές, δέν ἐξηγεῖται ἀνθρωπίνως πῶς μπόρεσε καί ἄντεξε. Μάλιστα κυκλοφοροῦσε ξυπόλυτος μέσα στό Κελλί του. Δέν εἶχε κρεββάτι καί ποτέ του δέν ξάπλωνε∙ πάντα στεκόταν ὄρθιος ἤ ἀκουμποῦσε λίγο στήν ἄκρη ἑνός πάγκου πού ἦταν γεμᾶτος πράγματα παλαιά γιά τά σκουπίδια
«Τά ὀστᾶ ἑνός Γέροντος στήν Προβάτα κατά τήν ἀνακομιδή ἦταν κατακίτρινα καί εὐωδίαζαν. Ὁ ὑποτακτικός του συντετριμμένος ἐξωμολογήθηκε: ”Ἐγώ τόν ἁγίασα. Ὅπου μέ ἔστελνε τοῦ ἔλεγα, “νά πᾶς ἐσύ”, δέν τοῦ ἔκανα καθόλου ὑπακοή. Πολλές φορές τόν χτύπησα καί αὐτός τά ὑπέμεινε ὅλα”».
«Νά μήν ἀναφέρουμε καθόλου τό ὄνομα τοῦ πειρασμοῦ. Σ᾿ ἕναν Γέροντα ἑκατόν χρόνων ἐμφανίστηκε ὁ διάβολος, γιά ψύλλου πήδημα, γιατί εἶπε: “Βρέ τόν πειρασμό”, καί τόν ρώτησε ὁ πειρασμός “τί θέλεις”, καί ἐκεῖνος ἔπαθε σόκ».
«Ἀνδρισμός εἶναι νά ἔχη κανείς παλληκαριά μέσα του. Ὅσοι ἀναδείχθηκαν μεγάλοι (ἥρωες κ.λπ.), εἶχαν μεγάλη καρδιά, ἦταν παλληκάρια. Ἀνδρισμός εἶναι νά δίνεσαι ὁλόκληρος μέ ἐμπιστοσύνη στόν Θεό. Ἄν σοῦ πῆ μία κουβέντα ὁ ἄλλος, δέν πειράζει. Νά σκεφτῆς: ”Ἐγώ πόσες φορές ἔσφαλα;”. Εἶναι παλληκαριά νά σηκώνης ὅ,τι σοῦ λένε. Αὐτός πού ἔχει ἀνδρισμό, ἔχει καί ἀγάπη καί ὁ Θεός τό ὑπολογίζει. Ὁ ἀνδρισμός δέν εἶναι βαρβαρότητα ἀλλά λεβεντιά. Λεβεντιά καί ὄχι κακομοιριά».
Η ιστορία, ο πολιτισμός και η σχέση με το Άγιον Όρος.
Κάποτε πού μετέφερε χόρτα μέ τό τρακτέρ τόν πῆρε ὁ ὕπνος πάνω στό τιμόνι καί ἔπεσε μέ τό τρακτέρ στό ποτάμι. Τότε, τοῦ ξαναεμφανίσθηκε ἡ Παναγία. Τόν ἔσωσε, χωρίς νά πάθη τίποτε, καί τοῦ εἶπε: «Δέν πρέπει νά κάνης ὑπερβολές. Ἄν δέν εἶχα ἔρθει, τί θά πάθαινες!».
«Μοὔλεγε ἕνας κοσμικός: “Ἐσεῖς οἱ καλόγεροι οὔτε παιδιά κάνετε οὔτε τίποτε”. Καί τοῦ λέω: Εὐλογημένε, πόσα παιδιά μπορεῖς νά κάνης ἐσύ; Δέκα, ἂς εἶναι εἴκοσι, ἂς εἶναι τριάντα. Ὁ καλόγερος μπορεῖ (μέ τήν προσευχή του) νά κάνη 500 καί 5.000. Ἀκόμα προσεύχεται γιά τά δικά σου παιδιά καί γιά νά μποροῦν νά κάνουν παιδιά ὅσα ἀνδρόγυνα δυσκολεύονται, νά, ὅπως ὁ ἅγιος Ἀρσένιος».
Όπως είναι γνωστό στους αιώνες της τουρκοκρατίας η χερσόνησος της Χαλκιδικής, με τον ορεινό και δασώδη όγκο του Χολομώντα, αποτέλεσε, όπως και άλλες παρόμοιες ελληνικές περιοχές, ένα καταφύγιο και άσυλο των καταδιωγμένων πληθυσμών των πεδιάδων.
«Τόν π. Πορφύριο τόν ἔχω δεῖ δύο τρεῖς φορές. Σέ πολλούς περιέγραψε τό σπίτι καί τό χωριό τους. Σέ ἄλλους ἀπεκάλυψε ποῦ ὑπάρχει νερό καί ἔσκαψαν καί τό βρῆκαν. Σέ ἕναν μέ τρία πτυχία τοῦ εἶπε ὅλα τά προβλήματα πού εἶχε καί τόν βοήθησε πολύ, ἐνῶ ἄλλοι Πνευματικοί δέν μπόρεσαν νά τόν βοηθήσουν. Κάποτε περνώντας ἀπό ἕνα μέρος, ὅπου ἔσκαβε μία μπουλντόζα, εἶπε: “Προσέξτε, μέσα στό χῶμα εἶναι ἕνας Σταυρός. Προσέξτε νά μήν τόν σπάσετε”».
«Ἦρθε παλαιά στῶν Ἰβήρων ἕνας νέος ἄνθρωπος γιά μοναχός. Ἦταν 35 ἐτῶν. Αὐτός εἶχε πάει στήν Ἀμερική 18 ἐτῶν καί σάν παιδί πού ἦταν, βρῆκε ἐλευθερία καί λεφτά· ἔτσι ὅλη νύχτα γλεντοῦσε. Ὅσα λεφτά ἔβγαζε, τά σπαταλοῦσε στίς γυναῖκες. Ὅταν ὅμως ἔγινε 35 χρόνων, ἀπογοητεύτηκε καί σκέφθηκε: “Τί κάνω; Μία τέτοια ζωή πού ζῶ ἐγώ, τήν ζῆ καί ἕνα κτῆνος.
Κάποιον νέο πού πέρασε ἀπό τό Ἀσκητήριό του καί τόν παρακαλοῦσε νά τόν κρατήση γιά μοναχό, ὁ Γέροντας ἄν καί ἤθελε ὑποτακτικό τόν ἔδιωξε, γιατί αἰσθάνθηκε δυσωδία. Ἡ ἐξέλιξη αὐτοῦ τοῦ νέου δικαίωσε τόν γέροντα Γαβριήλ καί ἀπέδειξε τήν γνησιότητα τοῦ χαρίσματός του. Ὁ ἀνωτέρω νέος, ἔγινε μέν μοναχός, ἀλλά ὕστερα ἀπέβαλε τό Σχῆμα· ὄχι μόνο παντρεύτηκε ἀλλά ἔγινε καί μοναχομάχος, ἁγιομάχος καί θεομάχος.
«Κάποιος μοναχός φεύγει γιά εἴκοσι μέρες ἀπ᾿ τό Μοναστήρι του (ἰδιόρρυθμο) καί λέει ὅτι θά πάει Θεσσαλονίκη. Ἀλλά αὐτός πηγαίνει σ᾿ ἕνα παλαιό καμίνι, κόβει δύο κλαδιά γιά σκεπή καί κάθεται μέσα εἴκοσι μέρες τρώγοντας παξιμάδι καί πίνοντας νερό».
Ηταν μια μέρα στην Ιερά Μονή Ζωγράφου ..μέσα στο καταπράσινο δάσος, γεμάτη από θησαυρούς κα ιερά κειμήλια. Ενα μέρος που μπορεί να προσευχηθεί και να βρει γαλήνη ο προσκυνητής…
«Καλύτερα σπάταλος παρά φιλάργυρος. Μέ τήν οἰκονομία θά πέσω ἔξω. Γιά νά μοῦ φθάσουν τά λουκούμια πού κερνοῦσα στόν κόσμο, τά ἔκοβα στά δύο. Ἔ, τότε τά λουκούμια δέν μοῦ ἔφθαναν ποτέ. Ὅταν ἄρχισα νά παρακαλῶ τούς ἀνθρώπους νά πάρουν καί δεύτερο λουκούμι, ἔ, τότε εἶχα περίσσευμα ἀπό λουκούμια. Ὁ οἰκογενειάρχης ὅμως ἔχει ὑποχρέωση χωρίς ἀγωνία νά κάνη οἰκονομίες γιά νά βοηθήση τά παιδιά του».
π. Αρτέμιος Γρηγοριάτης: «Ο Άγιος Πορφύριος ως πρότυπο αγάπης και ταπεινώσεως»
«Τήν διάκριση τήν ἀποκτοῦμε τελευταία. Ἡ διάκριση εἶναι ἡ κορωνίδα τῶν ἀρετῶν· εἶναι τό στεφάνι πού προσφέρει ὁ Θεός στούς ἀγωνιστές στό τέλος τῶν ἀγώνων. Ἐμεῖς νά προσπαθοῦμε νά ζοῦμε σύμφωνα μέ τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, καί Ἐκεῖνος θά μᾶς δώσει ὅ,τι μᾶς χρειάζεται γιά τήν σωτηρία τῆς ψυχῆς μας».
Κάποτε, ἐνῶ διάβαζε τήν ἀκολουθία του, κάτι τόν παρακίνησε ἐσωτερικά νά πῆ τούς χαιρετισμούς τῆς Παναγίας. Ἔφυγε ἀπό τό στασίδι καί πῆγε μπροστά στήν εἰκόνα της. Ἐνῶ ἔλεγε τούς Χαιρετισμούς, ξαφνικά πέφτει ἕνα τοῦβλο μεγάλο μέ σοβᾶ, ἀκριβῶς στό μέρος πού στεκόταν προηγουμένως. Ἄν καθόταν ἐκεῖ, θά τόν εἶχε σκοτώσει. Ἀλλά ἡ Παναγία τόν ἔσωσε μ᾿ αὐτόν τόν τρόπο. Πῆγε στούς γείτονές του, τούς Τρυγωνάδες, καί τό διηγή-θηκε μέ δάκρυα λέγοντας ὅτι ἔγινε θαῦμα.
«Ἐνῶ στήν πνευματική ζωή προσπαθεῖ κανείς νά δῆ ὅλη τήν βρωμιά πού ὑπάρχει μέσα του, στήν κοσμική ζωή προσπαθοῦν νά τήν καλύψουν μέ τό νά θέλουν νά φαίνεται καλός ὁ ἐξωτερικός ἄνθρωπος. Φτιάχνουν καλούπια ἐξωτερικῆς συμπεριφορᾶς, πού γίνονται μονωτικό ὑλικό, τοῖχος, καί δέν ἔρχεται μέσα ἡ θεία Χάρις».
«Μέ τήν ὑπερηφάνεια, τόν ἐγωϊσμό εἶναι εὔκολο νά πάθη ζημιά κανείς. Βλέπεις ἀκόμη καί στά φίδια. Τήν ὀχιά εὔκολα τήν σκοτώνεις. Ἐπειδή ἔχει δηλητήριο, ἔχει αὐτοπεποίθηση· εἶναι σίγουρη γιά τόν ἑαυτό της κάθεται ἐκεῖ, σηκώνει τό κεφάλι, κουνᾶ τήν γλῶσσα σάν ψαλίδι καί προκαλεῖ. Ἔτσι προλαβαίνεις, πᾶς παίρνεις πέτρα καί τήν σκοτώνεις. Ἐνῶ τά ἄλλα φίδια, μόλις τά δῆς, γλιστροῦν καί φεύγουν».
Πριν πεθάνει ο Όσιος Σάββας είπε σ” αυτούς που ήταν γύρω από το κρεβάτι του, ότι κάποτε θα επισκεφθεί τη Λαύρα κάποιο βασιλοπαίδι, Σάββας ονομαζόμενος και αυτός. Να του δοθεί λοιπόν η εικόνα της Παναγίας Γαλακτοτροφούσης σαν ευλογία. Γεγονός που έγινε τον 13ο αιώνα, όταν τη Λαύρα επισκέφθηκε ο Άγιος Σάββας ο Σέρβος, κτήτορας της Μονής Χιλιανδαρίου του Αγίου Όρους
σις’
«Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὅπως τό καράβι. Ἄλλος κοιμᾶται, ἄλλος χαζεύει. Αὐτό τραβᾶ τόν δρόμο του. Ἄλλος πάλι ἀγωνίζεται, παλεύει πάνω μέ τά κύματα. Ὅλοι μαζί προχωροῦν. Φθάνει νά εἶσαι μέσα στήν Ἐκκλησία. Γι᾿ αὐτό νά φροντίζετε νά εἶστε πάντα στίς ἀκολουθίες. Νά μή λείπετε».
…ενώ ο ξένος μοναχός άρχισε τον ύμνο διαφορετικά, προσθέτοντας στην αρχή του το μέχρι τότε άγνωστο προοίμιο “Άξιον εστίν ως αληθώς…”, το οποίο τόσο Θαυμασμό προκάλεσε στον ντόπιο μοναχό, ώστε το ζήτησε και γραπτώς, για να μπορεί να το ψάλλει και αυτός. Επειδή όμως δε βρέθηκε μελάνι και χαρτί μέσα στο κελί, ο μυστηριώδης ξένος μοναχός χάραξε τον ύμνο με το δάκτυλό του σε μια πέτρινη πλάκα
Ο Γεννάδιος συνεμορφώθη. Αλλά όταν έφθασε η ημέρα που υπολόγισε ότι θα εξηντλείτο το λάδι, κατέβηκε στο κελάρι και τι να δει! Η κανάτα που ήταν μέσα στο δοχείο (στο ντεπόζιτο) ήταν γεμάτη, ξεχειλισμένη από λάδι. Γεμάτο ήταν και το δοχείο, σε τέτοιο βαθμό που το λάδι χυνόταν στον διάδρομο. Τότε ο Ηγούμενος και όλοι οι αδελφοί πήγαν στην Εκκλησία και μπροστά στην εικόνα της Παρθένου..
«Τό Κοινόβιο πολύ βοηθᾶ νά δοῦμε τόν ἑαυτό μας. Κάθε ἀδελφός εἶναι καί ἕνας καθρέφτης γιά μᾶς. Βλέπεις τίς ἀρετές του (σ᾿ ὅλα τά παιδιά του ὁ Θεός ἔχει δώσει καί κάποια ἀρετή, ὅλα τά ἔχει ντύσει μέ κάποια ἀρετή), καί προσπαθεῖς νά τόν μιμηθῆς. Βλέπεις πάλι τά ἐλαττώματά του, κοιτάζεις τόν ἑαυτό σου καί βλέπεις ὅτι τό ἴδιο ἐλάττωμα τό ἔχεις σέ μεγαλύτερο βαθμό, καί ἔτσι ταπεινώνεσαι καί ὠφελεῖσαι».
Γέρων Εφραίμ: Η δύναμη της προσευχής «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον με»
Κάποτε ἕνας Γέροντας ἔστειλε τό καλογέρι του νά ἐξομολογηθῆ στόν παπα–Δανιήλ. Τό καλογέρι πῆγε, χτύπησε τήν πόρτα καί εἶπε τό «Δι᾿ εὐχῶν…», ἀλλά δέν πῆρε ἀπόκριση. Κοίταξε τότε ἀπό τό παράθυρο τῆς Ἐκκλησίας καί εἶδε τόν παπα–Δανιήλ γονατιστό κάτω ἀπό τόν πολυέλαιο νά προσεύχεται καί νά εἶναι μέσα σέ φλόγες.
«Ὅταν κανείς νηστεύη ταπεινά, δικαιοῦται τήν θεία βοήθεια. Ἄν πῆ ὅμως: “Ὁ προφήτης Μωϋσῆς νήστεψε σαράντα μέρες, ἐκεῖνος ὁ Ἅγιος ἔκανε ἐκεῖνο, θά τό κάνω καί ἐγώ”, τότε δέν κάνει τίποτε. Διότι ἀπομακρύνεται ἡ θεία χάρις καί ὅ,τι κάνει, τό κάνει ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος κινεῖται μέ ἐγωϊσμό. Ἡ σωματική ἄσκηση βοηθάει, ὅταν γίνεται μέ φιλότιμο».
Μετά το τέλος λοιπόν αυτής της αγρυπνίας και απέναντι απ΄ αυτήν την εικόνα συνέβη μια φορά να έχει αποκοιμηθεί ελαφρά στο στασίδι του ο κουρασμένος πρωτοψάλτης της Λαύρας και τέως αρχιμουσικός του παλατιού άγιος Ιωάννης ο Κουκουζέλης, όταν είδε μπροστά του την Παναγία να του ανταποδίδει το “Χαίρε” και να του λέει:
Στήν Λειτουργία ἔβλεπαν νά ἀλλοιώνεται τό πρόσωπό του. Τά μάτια του μέσα στό σκοτάδι ἦταν πολύ φωτεινά. Πάντα λειτουργοῦσε μέ κατάνυξη καί δάκρυα. Τήν ὥρα τῆς θείας Λειτουργίας τό Εὐαγγέλιο τό διάβαζε μέ δάκρυα. Μέ δάκρυα σήκωνε τά Ἅγια καί ἔκανε τήν Εἴσοδο, ἐκτός βέβαια ἀπό τίς ἁρπαγές καί τίς θεῖες ὀπτασίες πού εἶχε.
«Νά προσέχετε πολύ τίς κινήσεις σας στόν κόσμο, διότι σήμερα πολλοί ὅλα τά ἑρμηνεύουν λανθασμένα. Μοῦ εἶχαν φέρει ἕνα φακό μέ ἐλατήριο πού φορτιζόταν. Τόν εἶχα κάτω ἀπό τό μαξιλάρι. Καί εἶπε κάποιος πού τόν εἶδε: “Ὁ π. Παΐσιος ἔχει ὅπλο!”».