Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ὁ μήνας Ἰανουάριος κοσμεῖται ἀπὸ πολλὲς καὶ ἐξέχουσες μορφὲς Ἁγίων, ἀνάμεσα στὶς ὁποῖες ξεχωριστὴ θέση κατέχει ὁ «θεοφόρος» Ἀντώνιος, «τῶν ἀσκητῶν ἡ δόξα καὶ μοναζόντων τὸ καύχημα»…..
Οἱ Καταβασίες τῆς Ὑπαπαντῆς εἶναι πoίημα τoῦ Ἁγίoυ Κoσμᾶ τοῦ Μελωδοῦ, Ἐπισκόπoυ Мαϊoυμᾶ, καὶ ψάλλoνται ἀπὸ τὶς 15 Ἰανoυαρίoυ μέχρι τὴν ἀπόδοση τῆς ἑορτῆς, στὶς 9 Фεβρoυαρίoυ. Στὸ παρὸν ἄρθρο θὰ ἐπιχειρήσωμε μιὰ προσέγγιση τῶν ὑπερόχων αὐτῶν ὕμνων, ἐμβαθύνοντας στὸ θεολογικό των περιεχόμενο, μὲ ὄχημα τὴν θαυμάσια ἑλληνική μας γλῶσσα, τὴν θεραπαινίδα τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ.
«Τὸν ἔνσαρκον λύχνον καὶ πρόδρομον τοῦ Σωτῆρος», «τὸν φίλον τοῦ Νυμφίου» καὶ Βαπτιστὴ τοῦ Κυρίου μας τιμάει ἡ Ἐκκλησία μας τὴν 7η Ἰανουαρίου, «ὅτι κατηξιώθη καὶ ἐν ῥείθροις βαπτίσαι τὸν κηρυττόμενον».
οι υμνογράφοι της Εκκλησίας μας… απορούν και εξίστανται, χωρίς να μπορούν να περιγράψουν και να εννοήσουν πώς “ὁ ἄναρχος ἄρχεται καὶ ὁ Λόγος σαρκοῦται”, πώς “ὁ Βασιλεὺς τῶν αἰώνων νῦν παιδίον ἐτέχθη” (Στιχ. τῶν Ἀποστίχων ΚΗʹ Δεκεμβρίου), πώς “ὁ ἐν κόλποις τοῦ Πατρός” βρίσκεται τώρα “ἐν ἀγκάλαις τῆς μητρός” (Κάθισμα ΚΕʹ τοῦ μηνός)…
«Χαίροις ὁ νοῦς ὁ χρυσόμορφος, χελιδὼν ἡ χρυσόστομος, ῥεῖθρον χρυσοειδέστατον, προχέον τὰ νάματα», ψάλλει ἡ Ἐκκλησία μας, διὰ στόματος τοῦ ἐξόχου ποιητοῦ-ὑμνογράφου, σὲ ἕνα ἀπὸ τὰ Στιχηρὰ τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, τὴν 13η Νοεμβρίου.
Γιὰ τὰ ἡρωϊκὰ κατορθώματα τῶν ἀγωνιστῶν μας στὸν πόλεμο τοῦ ’40 ἔχει χρησιμοποιηθῇ ὁ ὅρος ἐποποιΐα. Ὄχι ἀτυχῶς. Πῶς ἀλλοιῶς θὰ μποροῦσε νὰ χαρακτηρίσῃ κανεὶς τὰ ἀνδραγαθήματα τῶν Ἑλλήνων στὸν ἑλληνοϊταλικὸ πόλεμο ἀλλὰ καὶ μετά, στὴν γερμανικὴ ἀντίσταση, παρὰ ὡς ἔργα μεγάλα καὶ θαυμαστά, ποὺ ξεπερνοῦν πράγματι τὴν σφαῖρα τῆς λογικῆς…
Ἕνα τέτοιο ἀπολωλὸς εἶναι καὶ ὁ δαιμονισμένος Γαδαρηνὸς τοῦ Εὐαγγελίου, ὁ ὁποῖος εἶχε πιαστῆ στὰ δίχτυα τοῦ πονηροῦ «ἐκ χρόνων ἱκανῶν» καὶ ἔκτοτε «ἱμάτιον οὐκ ἐνεδιδύσκετο καὶ ἐν οἰκίᾳ οὐκ ἔμενεν, ἀλλ’ ἐν τοῖς μνήμασιν.» (Λουκ., η’ 27) Ἔτσι, γυμνὸ καὶ ἄοικο καταντάει τὸν ἄνθρωπο τὸ δαιμόνιο…
Ὁ Κύριός μας, ἔχοντας πλέον ξεκινήσει τὴν ἐπίγεια δράση Του, πορεύεται μὲ τοὺς μαθητές Του, διέρχεται ἀπὸ πόλεις καὶ χωριὰ καὶ στὸν δρόμο Του νόσους ἀποδιώκει, λεπροὺς καθαρίζει, χωλοὺς καὶ κωφοὺς θεραπεύει, σὲ τυφλοὺς δίνει τὸ φῶς Του, ἀκόμη καὶ νεκροὺς ἀνεγείρει. Ἕνα τέτοιο θαῦμα, μιὰ νεκρανάσταση, παρουσιάζει τὸ Εὐαγγέλιο τῆς Γ’ Κυριακῆς τοῦ Λουκᾶ (ζ’ 11-16).
Τὴν Ὕψωση τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ θὰ ἑορτάσῃ, σὲ λίγες ἡμέρες, ἡ Ἐκκλησία μας καὶ ὅλοι μαζὶ οἱ πιστοὶ πανηγυρίζομε γιὰ τὸ κορυφαῖο αὐτό, γιὰ τὴν σωτηρία μας, γεγονός
Μιὰ μορφὴ καλῆς ἀγωνίας παρουσιάζεται στὸ Εὐαγγέλιο ποὺ ἀναγιγνώσκεται στὶς Ἐκκλησίες μας τὴν Κυριακὴ ΙΒ’ Ματθαίου (ιθ’ 16-24). Καὶ μάλιστα ἡ καλὴ αὐτὴ ἀγωνία διακατέχει ἕναν νέο, ὁ ὁποῖος προσερχόμενος στὸν Κύριο τὸν ῥωτᾶ: «τί ἀγαθὸν ποιήσω, ἵνα ἔχω ζωὴν αἰώνιον;»
Γιὰ νὰ ἐκτιμήσῃ κανεὶς τὸ μέγεθος τῆς προσφορᾶς του, χρειάζεται προηγουμένως νὰ κατανοήσῃ τὶς συνθῆκες τῆς ἐποχῆς του (μέσα 18ου αἰ.): Τὸ ἔθνος εἶχε ἐξαγριωθῆ ἀπὸ τὴν ἀμάθεια καὶ ὑπέφερε ἀπὸ τὴν ἀβάσταχτη φορολογία, ποὺ ὁδηγοῦσε σὲ ἠθελημένους ἐξισλαμισμούς. Πολλοί, γιὰ νὰ ἀποφύγουν τὴν κατάσταση αὐτήν….
Στὸν χρεώστη δοῦλο, ποὺ ἐκλιπαρεῖ τὸν κύριό του νὰ «μακροθυμήσῃ» γιὰ τὴν ἀποπληρωμὴ τοῦ χρέους του, ἐκεῖνος τοῦ χαρίζει, τελικά, ὁλόκληρο τὸ χρέος καὶ τὴν ἐλευθερία του! Ἀληθινὴ ἀρχοντιά, πραγματικὸ δεῖγμα βασιλικῆς συμπεριφορᾶς! Πόσοι ἐπίγειοι βασιλεῖς, ἀλήθεια, προβαίνουν σὲ μιὰ τέτοια χαριστικὴ κίνηση;
Μιὰ γυναῖκα ἀπὸ τὸ πλῆθος, ἐνθουσιασμένη ἀπὸ τὸν λόγο Του, λέει στὸν Κύριο: «Μακαρία ἡ κοιλία ἡ βαστάσασά σε καὶ μαστοί, οὕς ἐθήλασας.» (ια’ 27). Τότε Ἐκεῖνος συμπληρώνει: «Μενοῦνγε, μακάριοι οἱ ἀκούοντες τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ καὶ φυλάσσοντες αὐτόν» (ια’ 28). Οἱ μὲν Προτεστάντες ἢ προτεσταντίζοντες, ποὺ δὲν ἀποδίδουν καμμία ἢ δὲν ἀποδίδουν ἰδιαίτερη τιμὴ στὴν Παναγία, ἑρμηνεύουν τό «μενοῦνγε»…
Μιὰ ἀπὸ τὶς πολλὲς ἑορτὲς τοῦ Σταυροῦ, ποὺ τιμάει ἡ Ἐκκλησία μας, εἶναι ἡ Πρόοδος τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, κατὰ τὴν 1η Αὐγούστου. Στὸ Βυζάντιο ὑπῆρχε τὸ ἔθιμο ἤδη ἀπὸ τὸ ἑσπέρας τῆς προηγουμένης ἡμέρας, τῆς 31ης Ἰουλίου, νὰ ἐξέρχεται ὁ Σταυρὸς ἀπὸ τὴν μεγάλη Ἐκκλησία….
Τὰ θεῖα διδάγματα βρῆκαν πρόσφορο ἔδαφος μέσα της καὶ ἡ 15χρονη πλέον Μαρίνα ἔνοιωθε ἕτοιμη νὰ ὁμολογήσῃ στὸν πατέρα της τὸν πόθο ποὺ ἔφλεγε τὴν νεανική της καρδιά. Ἐκεῖνος, ὅμως, ἄσπλαγχνος καὶ ἀμετακίνητος στὴν πίστη του τὴν ἀποκήρυξε.
Η ανθρωπότητα και ο σύγχρονος πολιτισμός οφείλει μεγάλη ευγνωμοσύνη στους αγίους Αποστόλους. Ό,τι δεν κατόρθωσε η διανόηση και η δύναμη του αρχαίου κόσμου, το κατόρθωσε η χορεία των Μαθητών και Αποστόλων του Χριστού. Η θεολόγος και φιλόλογος Σοφία Μπεκρή μιλά για την συμβολή των Αγίων Αποστόλων στο έργο της Εκκλησίας…
«Τοὺς νεοφανεῖς ἀστέρας», «τοὺς ἐν ἐσχάτοις τοῖς χρόνοις περιφανῶς ἀθλήσαντας» τιμᾶ κατ’ ἔθος ἡ Ἐκκλησία μας τὴν Γ’ Κυριακὴ τοῦ Ματθαίου (B’ μετὰ τῶν Ἁγίων Πάντων)… αὐτὴν τὴν ἡμέρα «μνείαν ἐπιτελοῦμεν πάντων τῶν Ἁγίων Νεοφανῶν τοῦ Χριστοῦ Μαρτύρων τῶν μετὰ τὴν Ἅλωσιν τῆς Κωνσταντινουπόλεως μαρτυρησάντων».
Πράγματι, μόνον ὁ πληρωμένος θείας χάριτος Κύριός μας καὶ Θεὸς μπορεῖ νὰ μετοχετεύσῃ τὴν χάρη Του στοὺς μαθητές Του, ὥστε λαμβάνοντες «χάριν ἀντὶ χάριτος», πλούσιες δηλαδὴ τὶς δωρεές Του, νὰ φωτίζωνται καὶ νὰ γίνωνται καὶ αὐτοὶ μὲ τὴν σειρά των δοχεῖα καὶ φορεῖς τῆς θείας χάριτος.
Μία ενδιαφέρουσα συνέντευξη με την φιλόλογο και θεολόγο κα Σοφία Μπεκρή για τα αίτια που οδήγησαν στην Άλωση της Βασιλεύουσας, τις συνέπειες, αλλά και το πώς μπορούμε να αποφύγουμε τους σημερινούς κινδύνους που αντιμετωπίζει το Γένος μας
«Τίνα ζητεῖτε;» Τὸ ἐρώτημα αὐτὸ ἀπηύθυνε ὁ Ἄγγελος στὶς μαθήτριες τοῦ Κυρίου, ποὺ τόλμησαν νὰ προσέλθουν «λίαν πρωΐ» στὸν τάφο τοῦ Χριστοῦ, γιὰ νὰ τοῦ προσφέρουν τὶς «ἁρμόδιες» τιμές. Τὴν ἴδια ἐρώτηση, «τίνα ζητεῖς», θὰ ἔκανε καὶ ὁ Πιλᾶτος στὸν Ἰωσὴφ ἀπὸ Ἀριμαθαίας, ποὺ «τολμήσας εἰσῆλθε» καὶ «ᾐτήσατο τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ»
Τὴν Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς «ἀνάμνησιν ποιούμεθα» ἑνὸς θλιβεροῦ γεγονότος﮲ τῆς ἐξόδου τοῦ Ἀδάμ ἀπὸ τὸν Παράδεισο τῆς τρυφῆς, ὅπως ἀναφέρεται στὸ Συναξάρι τῆς ἡμέρας
Στην δύσκολη χρονικά περίοδο που ζούμε τόσο σε κοινωνικό όσο και σε εκκλησιαστικό επίπεδο με τις προπαγανδιστικές σειρήνες περί μεταπατερικής θεολογίας και καινοφανών προσεγγίσεων της Πίστεως μας να οργιάζουν η προβολή εκκλησιαστικών αναστημάτων, ήτοι Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας, αποτελεί όχι μόνον λύτρωση από τις πλάνες αλλά και φωτεινός οδοδείκτης για την πνευματική μας πορεία.
Καὶ εἶναι τόσο ἀντιπροσωπευτικὴ τῆς περιπέτειας ὅλων τῶν ἀνθρώπων ποὺ ἀπομακρύνονται ἀπὸ τὸν Θεὸ ἡ περιγραφὴ αὐτή, καὶ τόσο ἀληθινοὶ καὶ διαχρονικοὶ οἱ πρωταγωνιστές της, ὥστε δικαίως εἰπώθηκε ὅτι, ἀκόμη καὶ ἐὰν χανόταν ὅλο τὸ Εὐαγγέλιο καὶ σωζόταν μόνον αὐτὴ ἡ περικοπή, θὰ ἦταν ἀπὸ μόνη της ἐπαρκής, γιὰ νὰ δώσῃ τὸ μήνυμα τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου.
Ἡ 9η Φεβρουαρίου ἔχει ὁριστῆ ὡς Ἡμέρα Ἑλληνικῆς Γλώσσας. Ὅπως κατὰ τὴν ἑορτὴ ἑνὸς Ἁγίου λέμε «μνήμη Ἁγίου, μίμησις Ἁγίου», ἔτσι καὶ κατὰ τὸν ἑορτασμὸ τῆς γλώσσας μας, ἂς ποῦμε «μνήμη γλώσσας, μίμησις τῶν τρόπων της»
Δὲν ὑπάρχουν, ἀλήθεια, πολλὲς μορφὲς στὴν ἱστορία ποὺ νὰ ἐμφανίζουν ταυτόχρονα τὴν δύναμη τοῦ πνεύματος, τὴν παρρησία τοῦ λόγου καὶ τὴν προσφορὰ τῆς ὑπάρξεως των ὅλης πρὸς τὸν συνάνθρωπο. Στὴν προσωπικότητα, μάλιστα, τῶν Τριῶν Ἰεραρχῶν τὰ τρία αὐτὰ στοιχεῖα, ποὺ ἀντιστοιχοῦν στὶς ἐπιμέρους λειτουργίες…
67 χρόνια από τα ‘Σεπτεμβριανά’, κατά τα οποία ο Ελληνισμός της Κωνσταντινούπολης έγινε στόχος ενός απρόκλητου και κεντρικά κατευθυνόμενου πογκρόμ. Η νύχτα της 6ης προς την 7η Σεπτεμβρίου του 1955 είναι απο τις μελανότερες σελίδες στην παγκόσμια ιστορία. Για τα γεγονότα της εποχής μιλά ο στρατηγός Ανδρέας Μπλάνος με την ιστορικό, φιλόλογο και Θεολόγος, Σοφία Μπεκρή.
Η τελετή του Αγιασμού είναι μια ιεροπρεπής Ακολουθία της Εκκλησίας μας, που συμπεριλαμβάνει ευχές και αναγνώσματα, ώστε το απλό ύδωρ να εμπλουτιστή από την κατερχόμενη Χάρη του Αγίου Πνεύματος και να αποκτήση ιαματικές ιδιότητες, αφʹ ενός προς ευλογία του πιστού και ενίσχυση κάθε αγαθής ενέργειας, αφʹ ετέρου προς αποτροπή κάθε εναντίας δυνάμεως. Ο Αγιασμός δεν είναι μυστήριο αλλά μυστηριοειδής τελετή…
100 χρόνια μετά μπορούμε να πούμε με απόλυτη βεβαιότητα ότι η μικρασιατική καταστροφή υπήρξε η μεγαλύτερη τραγωδία στην ιστορία του ελληνικού έθνους, καθώς για πρώτη φορά ο ελληνικός κόσμος περιορίστηκε στα γεωγραφικά όρια του στενού ελλαδικού χώρου.
100 χρόνια μετά μπορούμε να πούμε με απόλυτη βεβαιότητα ότι η μικρασιατική καταστροφή υπήρξε η μεγαλύτερη τραγωδία στην ιστορία του ελληνικού έθνους, καθώς για πρώτη φορά ο ελληνικός κόσμος περιορίστηκε στα γεωγραφικά όρια του στενού ελλαδικού χώρου.
Οἱ Παρακλητικοὶ Κανόνες στὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο εἶναι ἀπὸ τὶς πιὸ λαοφιλεῖς Ἀκολουθίες τῆς ὀρθοδόξου λειτουργικῆς ζωῆς. Ὄχι μόνον τὸν Αὔγουστο, ποὺ εἶναι ὁ μήνας τῆς Παναγίας, ἀλλὰ καὶ ὅλο τὸν ὑπόλοιπο χρόνο σὲ Ἐκείνην καταφεύγομε καὶ πάνω της ἐναποθέτομε «τὴν πᾶσαν ἐλπίδα» μας.
Βλαστοὺς εὐαγγελίου καὶ καρποὺς ἀμαράντους, καλεῖ ὁ Ἅγιος Νικόδημος Ἁγιορείτης τοὺς Ἅγιους Πάντες, ὁ δὲ Κύριλλος πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως τοὺς παρομοιάζει μὲ οὐρανό, ποὺ στὸ μέσο του λάμπει ὡς Ἥλιος ὁ Χριστός, ὡς σελήνη ἡ Παναγία, καὶ «κύκλῳ» ὡς ὁλόφωτα ἄστρα οἱ χοροὶ πάντων τῶν Ἁγίων.
Τὸ Σάββατο τοῦ Λαζάρου καὶ ἡ Κυριακὴ τῶν Βαΐων ἀποτελοῦν τὸν «λαιμό», ποὺ συνδέει τὸν «κορμό» τοῦ Τριῳδίου μὲ τὴν «κεφαλή», τὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα, τὴν Ἑβδομάδα τῶν Παθῶν, ποὺ θὰ μᾶς ὁδηγήσῃ στὴν κορύφωση, στὸν Σταυρὸ καὶ τελικὰ στὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας. Γι’ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸν λόγο στὴν λειτουργική γλῶσσα τῆς Ἐκκλησίας μας ἡ διπλὴ αὐτὴ ἑορτή, τοῦ Λαζάρου καὶ τῶν Βαΐων, ὀνομάζεται «προοίμιο τοῦ Σταυροῦ»…
«Λιμὴν ἡμῖν γενοῦ θαλαττεύσουσι, καὶ ὁρμητήριον, ἐν τῷ πελάγει τῶν θλίψεων καὶ τῶν σκανδάλων πάντων τοῦ πολεμήτορος». Μὲ τὰ λόγια αὐτὰ ἀπευθύνεται ὁ ὑμνογράφος τοῦ Κανόνος τῶν Χαιρετισμῶν στὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο