ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ἀρχαῖα Ἑλληνικά: εἶναι ἐκπαιδευτικὸ πρόβλημα ἢ εἶναι ἀποτέλεσμα πολιτικῶν ἐκπαιδευτικῶν ἀποφάσεων; Ἀπάντηση σὲ αὐτὸ ἔχουμε ὄχι μόνο ἀπὸ τὰ ἀναλυτικὰ προγράμματα σὲ ὅλες τὶς βαθμίδες τῆς ἐκπαίδευσης, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὰ διδακτικὰ ἐγχειρίδια, ἡ δὲ δικαιολογία γιὰ τὸν βαθμὸ δυσκολίας τῶν ἀρχαίων γιὰ μᾶς τουλάχιστον τοὺς Ἕλληνες εἶναι ἀβάσιμη, ἀφοῦ διαβάζοντας ἢ μεταφράζοντας τὰ ἀρχαῖα παραμένουμε στὴν ἴδια γλῶσσα, στὴν γλῶσσα ποὺ ζεῖ 2500 χρόνια.

Στην εκπομπή γίνεται αναφορά στην δράση του προεπαναστατικού ήρωα και αναλύεται η λαϊκή ποίηση η οποία μελοποιήθηκε και έχει τίτλο “Του Κατσαντώνη”. Ακούστε την εκπομπή παρακάτω για τον Σαρακατσάνο θρύλο:

Τέσσερις ημέρες απομένουν ως την 101η επέτειο από τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου κι οι παραδόσεις του Ποντιακού Ελληνισμού διατηρούνται ζωντανές από τους νέους αλλά και τα μικρά παιδιά.

Παραθέτουμε δείγμα παραγωγής υλικού για εξ αποστάσεως εκπαίδευση από την αποσπασμένη νηπιαγωγό στη Σχολή Σαχέτι, Καραγιάννη Στέλλα.

Ἡ παράδοση εἶναι τό σύνολο τῶν πολιτιστικῶν στοιχείων πού δημιουργήθηκαν στό παρελθόν καί τά ὁποῖα εἴτε μέ τόν γραπτό, εἴτε μέ τόν προφορικό λόγο παραδόθηκαν ἀπό γενιά σέ γενιά, γιά νά φτάσουν στό σήμερα.

Ὁ Διονύσιος Σολωμός ἀπό πολύ νεαρή ἡλικία πίστεψε ὅτι οἱ ποικίλες ἐκφάνσεις τῆς παραδόσεως τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ ἔχουν ἀξία καί ὅτι πάνω σ᾿ αὐτές ὀφείλει νά στηριχθῆ ἡ παιδεία καί πνευματική καλλιέργεια τοῦ Γένους του.

Τό 1853, σέ ἡλικία 29 χρονῶν, θά γυρίσει στά Ἑπτάνησα γιά νά ριχτεῖ μέ τά μοῦτρα στούς πολιτικούς ἀγῶνες, πού ἐκείνη τήν ἐποχή εἶναι ἀγῶνες ἐθνικοί, γιατί τό κύριο αἴτημα τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ τους ἦταν ἡ ἕνωση μέ τήν ἐλευθερωμένη Ἑλλάδα (21 Μαΐου1864).

Τὸ σπίτι ποὺ ἔχει ἀρχικὸ προορισμὸ νὰ στεγάσει τὴν οἰκογένεια καὶ νὰ πληρώσει τὶς στοιχειώδεις ἀνάγκες τῆς διαβίωσής της, μὲ τὴν ἀνάπτυξη τῆς οἰκονομίας καὶ τοῦ κοινωνικοῦ βίου ἀναπτύσσεται καὶ αὐτὸ πέραν τῆς ἐννοίας τοῦ ἀπολύτως ἀπαραίτητου καὶ ἐξελίσσεται πρὸς μία πιὸ σύνθετη μορφή.

Toυ Δ. Αδαμίδη   Μια φορά κι’ ένα καιρό ο Άγιος Βασίλης έφτασε σε μια μεγάλη πολιτεία. Κατέβηκε από το […]

Τῆς Παναγιᾶς, νά γίνεται παντοῦ, λαμπρή γιορτή καί Πάσχα τοῦ καλοκαιριοῦ νά ζοῦμε οἱ χριστιανοί.

Παρὰ τὸν σημαντικὸ ρόλο ποὺ παίζει τὸ παιχνίδι στὴ ζωὴ κάθε παιδιοῦ, στὴ σημερινὴ ἐποχὴ ὁ ρόλος του τείνει νὰ ὑποβαθμισθεῖ. Οἱ πολλὲς δραστηριότητες τῶν παιδιῶν τοὺς στεροῦν τὸν πολύτιμο ἐλεύθερο χρόνο γιὰ παιχνίδι.

Πόσο διαφορετικὰ θὰ βλέπαμε τὸν συνάνθρωπό μας ἂν τὸν βλέπαμε ὡς δῶρο τοῦ Θεοῦ; Ἂν δοῦμε τὰ ὑλικὰ καὶ πνευματικὰ ἀγαθὰ ὡς δῶρα τοῦ Θεοῦ ἀποφεύγουμε τὰ δύο ἄκρα: τὴν περιφρόνηση ἢ τὴν ἀπολυτοποίηση καὶ τὴν θεοποίησή τους (π.χ. μόρφωση). Οἱ ἄνθρωποι ποὺ δὲν δέχονται τὸν κόσμο ὡς δῶρο τοῦ Θεοῦ δὲν ζοῦν μὲ κέντρο τὸν Θεὸ ἀλλὰ τὸ Ἐγώ τους.

Καί μόνον ἡ ἔγερση τοῦ ἐσωτερικοῦ προβληματισμοῦ «τί εἶναι Ρωμηοσύνη» ἀποτελεῖ μία ἀφορμή γιά νά ψάξει κανείς, νά διαβάσει, νά ἀναλογιστεῖ καί ἐν τέλει νά συνειδητοποιήσει. Ἕνας μικρός ἀρωγός στήν προσπάθεια αὐτή ἐλπίζουμε ὅτι θά εἶναι οἱ ἐκδοτικές καί ὄχι μόνον, δραστηριότητες τοῦ Σωματείου μας….

Στίς μεγάλες στιγμές τῆς Ρωμηοσύνης ἀνήκει τό Δημοτικό μας τραγούδι. Μέσα του ζεῖ ἀκέρια ἡ ζωή τοῦ ἔθνους. Βγῆκε ἀπό τά σπλάχνα τοῦ λαοῦ, ἀληθινή ″ἁγιωσύνη τῆς ψυχῆς″ καί ἀφηγεῖται τήν ἱστορία του, τίς χαρές καί τίς λύπες του, τίς ἀντιλήψεις του γιά τήν ζωή καί τόν θάνατο.

Ο δικός μας Άϊ Βασίλης , ο Άγιος Βασίλειος της Ορθοδοξίας, ο Πατέρας της Εκκλησίας και διδάσκαλος της Οικουμένης, τι σχέση μπορεί να έχει με αυτόν της παγκοσμιοποίησης και της Νέας εποχής ;

 Ὁ Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης, «ἡ κορυφή τῶν κορυφῶν» κατά τόν Κωνσταντῖνο Καβάφη, «ὁ πρίγκηψ τῶν Ἑλλήνων διηγηματογράφων» κατά τόν Νιρβάνα, «ὁ μεγαλύτερος Ἕλλην ποιητής» ὅπως τόν ἀποκαλεῖ ὁ Μαλακάσης, «ἡ μεγάλη μουσική φύση» κατά τόν Σπῦρο Μελᾶ,…

Ὅποιος προσπαθήσει νὰ περιγράψει τὴν ἔννοια τῆς Παράδοσης ἑνὸς λαοῦ, βρίσκεται σὲ δύσκολη θέση. Ὁ ὁρισμός του εἶναι σίγουρα περιγραφικός. Ἡ οὐσία τῆς Παράδοσης ὑπεκφεύγει· μένει μόνο ἡ περιγραφή, οἱ ἐκδηλώσεις, τὰ φαινόμενα…

Ἡ Νέα Τάξη, ἡ λεγόμενη Παγκοσμιοποίηση, τὰ τελευταῖα χρόνια ἔχει ἐντείνει τὶς προσπάθειές της, ὥστε νὰ μὴν ἀφήσει τίποτα ὄρθιο στὴν Ἑλληνορθόδοξη Ἑλλάδα. Στὸ στόχαστρο ἔχουν μπεῖ ἡ Ὀρθοδοξία, τὸ Ἔθνος, τὸ σχολεῖο καὶ ἡ οἰκογένεια.

Μές’ στοῦ Σταυροῦ τό δειλινό, σιωπᾶ ἡ φύσις ὅλη. Τό λιόγερμα δειλά γυρνᾶ στῆς Ἄνοιξης τήν νύχτα.
Μύρα ‘τοιμάζει ἡ ψυχή, οἱ μενεξέδες χρῶμα. Τά δάκρυα τό ὠσαννά, στόν Γολγοθά προσμένουν.

Η Παρθένος Μαρία Υπέρμαχος, στον αγώνα του στάθηκε πλάι, και της νίκης τα δώρα του χάρισε, ουρανόσταλτη ευλογία, του Χριστού την αδιάλειπτη, καρδιακή, προσευχή και την ειρήνη του Θεού, την Αγία!

Ὑπῆρχε τότε μεγάλη ἀνομβρία στὸ νησὶ καὶ οἱ κάτοικοι τοῦ χωριοῦ καθὼς καὶ τῶν ἄλλων συνοικισμῶν ὑπέφεραν καὶ εἶχαν ἔρθει σὲ ἀπόγνωση. Σὲ ὅλα τὰ διψασμένα χωράφια κι ἀγροκτήματα περιέφεραν ἱερεῖς καὶ λαὸς τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Δημοσιάνας καὶ ἔφτασαν μέχρι τὴν Παλαιοκαστρίτσα.

Μέσα, λοιπόν, σ᾿ αὐτὸν τὸν κόσμο τοῦ αὔριο, τοῦ αὔριο ποὺ ἑτοιμάζεται, ἔχουμε χρέος νὰ κρατήσουμε τὴν ἐθνική μας ταυτότητα. Ὅποιος δὲν ὑπηρετεῖ τὸ Ἔθνος, τὸν πολιτισμό του, τὴν ἱστορία του, αὐτὸς δὲν ὑπηρετεῖ οὔτε τὴν ἀνθρωπότητα.

Από αυτούς είναι και οι αμόρφωτοι ρωμηοί, που ντρέπονται, γιατί η θρησκευτική μας μουσική δεν έχει τετραφωνίες, δεν έχει τενόρους και βαρύτονους και μπάσους, δεν έχει κορώνες πρίμο, τέρτσο και σεγκόνο, που είναι πράγματα ευρωπαϊκά. Και βάλθηκαν, οι μωροί, να την επισκευάσουν, να την διορθώσουν, να την μοντερνίσουν.

Βασιλεύουσα Πόλη, δίπλα στον καταγάλανο Βόσπορο, ποιάς άλλης πόλης η δόξα μπορεί ποτέ με τη δική σου να συγκριθεί; Υπήρξες πεδίο μάχης φοβερό μεταξύ πνευματικών αντιπάλων: βλάσφημων αιρετικών και Αγίων του Θεού.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα γεμάτη υπέροχες παραδόσεις, ήθη και έθιμα, που υπάρχουν εδώ και χιλιάδες χρόνια. Ένα από τα παλαιότερα έθιμα της Ελλάδας που σχετίζονται με τη γιορτή του Πάσχα είναι το έθιμο της κυρα – Σαρακοστής

Ὑπάρχει μία λέξη στὸ λεξιλόγιο τῶν Ἑλλήνων, τὸ φιλότιμο, ποὺ δὲν ἔχει ἀντίστοιχη λέξη σὲ καμμία ἄλλη γλώσσα, καὶ ποὺ σὰν λέξη καὶ σὰν ἀρετὴ εἶναι ἑλληνικὴ ἀποκλειστικότητα. Ὅσο καὶ ἂν προσπαθήσει κανεὶς νὰ ἐξηγήσει σ’ ἕναν ἀλλοεθνῆ τί σημαίνει φιλότιμο, δὲν μπορεῖ αὐτὸς νὰ τὸ καταλάβει. Τί εἶναι ὅμως φιλότιμο;

Στίς μεγάλες στιγμές τῆς Ρωμηοσύνης ἀνήκει τό Δημοτικό μας τραγούδι. Μέσα του ζεῖ ἀκέρια ἡ ζωή τοῦ ἔθνους. Βγῆκε ἀπό τά σπλάχνα τοῦ λαοῦ, ἀληθινή ″ἁγιωσύνη τῆς ψυχῆς″ καί ἀφηγεῖται τήν ἱστορία του, τίς χαρές καί τίς λύπες του, τίς ἀντιλήψεις του γιά τήν ζωή καί τόν θάνατο.

Λόγῳ τῆς περιρρέουσας ἀτμόσφαιρας καὶ τῆς σύγχυσης, ποὺ προωθεῖται κυρίως μέσῳ τῶν «μέσων ἐνημέρωσης», περιφρονεῖ βασικὲς ἀρχὲς κυρίως στὸν ἠθικὸ καὶ τὸν πρακτικὸ τομέα. Ἀρνεῖται, γιὰ παράδειγμα, ἐντολὲς ὅπως τὸ «οὐ κλέψεις», τὴν παραδοσιακὴ ἀρχὴ ἀποφυγῆς τῶν προγαμιαίων σχέσεων, τὴ σωματικὴ ἐργασία καὶ λοιπά.

Στὸ γαλάζιο μετάξι, μιὰν ἀνάσταση ἄλλη, τῆς πατρίδας μεγάλη, καρτεροῦμε νὰ ’ρθεῖ· γιὰ μιὰ Ἑλλάδα ὡραία, τρανὴ καὶ σπουδαία, μὲ τὰ προικιά της ἀτόφια, τὰ ἑλληνορθόδοξα ὅλα, ποὺ μὲ χάρη περίσσια, τὰ εὐλογοῦσε ὁ Θεός,
καὶ τὰ στόλιζε ἡ Δόξα.

Ὁ σκοπὸς καί, ὡς ἐκ τούτου, τὸ περιεχόμενο τῆς παρούσας σύντομης μελέτης προέκυψε ἀπὸ δύο βασικές μας διαπιστώσεις στὶς ὁποῖες ὁδηγηθήκαμε κατὰ τὴν διάρκεια τῆς μακροχρόνιας ἐνασχόλησής μας μὲ τὸ γλωσσικὸ ἰδίωμα τῆς ἰδιαίτερης πατρίδας μας, τῆς Ἴμβρου καὶ οἱ ὁποῖες ἀφοροῦν τὰ ἐν λόγῳ ἰδιώματα. 

Ὁ Ἰωάννης Πετρώφ (19ος αἰώνας) ὑπῆρξε φιλέλληνας ἀπό τή Μόσχα, πού ἀσχολήθηκε εἰδικά μέ τή συλλογή πλούσιου ὑλικοῦ γιά τόν ἀγώνα τῶν Πανελλήνων κατά τούς χρόνους τῆς Τουρκοκρατίας, ἰδιαίτερα στή Μακεδονία.

Ὁ Ἕλληνας ἐπιστρέφει σὲ λησμονημένα παραδοσιακὰ στοιχεῖα, ὡς ἕναν βαθμὸ εἶναι θέμα κληρονομικότητας, γιατὶ «οἱ πρόγονοί μας μιλοῦν μέσα μας».

Γιάννη Μιχαηλίδη Ποῖον ἔν’ ἡ Παράδοση, ἐμεῖς ντὸ θὰ κρατοῦμε, ποῖα πρέπ’ νὰ φυλάττουμε ὥσπουτα ἐμεῖς θὰ ζοῦμε; ‘Σ σὰ […]