ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΗΣΥΧΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

«Τα­πε­ί­νω­ση ἔ­χει αὐ­τός πού ὅ,τι κα­λό κά­νει, τό ξε­χνᾶ ἀ­μέ­σως καί τό πα­ρα­μι­κρό κα­λό πού τοῦ κά­νουν τό θε­ω­ρεῖ πο­λύ με­γά­λο καί νι­ώ­θει εὐ­γνω­μο­σύ­νη».

«Ὁ δι­ά­βο­λος δέν μπο­ρεῖ νά θε­ρα­πεύ­ση καμ­μί­α ἀρ­ρώ­στια, π.χ. πάρ­κιν­σον. Μπο­ρεῖ ὅ­μως νά κά­νη κα­λά κά­ποι­ον πού ἀ­πό δαι­μο­νι­κή ἐ­νέρ­γεια ἔ­χει πά­θει κά­τι». (Π.χ. ὅ­ταν πα­ρα­λύ­ση τό χέ­ρι κά­ποι­ου ἀ­πό δαι­μο­νι­κή ἐ­νέρ­γεια ὁ δι­ά­βο­λος μπο­ρεῖ νά ἀ­να­στεί­λη τήν ἐ­νέρ­γειά του, καί τό χέ­ρι νά ἀ­πο­κα­τα­στα­θῆ. Καί αὐ­τό νά φα­νῆ σάν θαῦ­μα).

«Ὁ πνευ­μα­τι­κά προ­χω­ρη­μέ­νος ἄν­θρω­πος κα­τα­λα­βαί­νει τίς δι­α­θέ­σεις τῶν ἄλ­λων, ἄν π.χ. θέ­λουν νά τόν ἐκ­με­ταλ­λευ­τοῦν, νά τόν κλέ­ψουν· βά­ζει ὅμως πάν­τα κα­λό λο­γι­σμό, ὅ­τι ὁ ἄλ­λος τό ἔ­χει ἀ­νάγ­κη  καί δέν ὑ­πε­ρα­σπί­ζε­ται τόν ἑ­αυ­τό του. Ὁ ἅ­γιος ἔ­χει μία δι­αί­σθη­ση πού κα­τα­λα­βαί­νει τίς δι­α­θέ­σεις τῶν ἄλ­λων».

«Ὅ,τι εἶ­ναι γιά μί­α μη­χα­νή ἡ βεν­ζί­νη, ἔ­τσι εἶ­ναι καί ἡ καρ­διά γιά τήν πνευ­μα­τι­κή ζω­ή. Ὅ,τι κά­νει ὁ ἄν­θρω­πος ἀ­πό τήν καρ­διά του δέν κου­ρά­ζει. Γι᾿ αὐ­τό σέ ὅ­σους μέ ρω­τᾶ­νε τί νά σπου­δά­σουν, τούς λέ­ω ὅ,τι ἀ­γα­πᾶ­νε. Ἰ­δί­ως με­ρι­κά ἐ­παγ­γέλ­μα­τα, ὅ­πως για­τρός, δά­σκα­λος, θέ­λουν νά τ᾿ ἀ­γα­πᾶ κα­νείς πο­λύ. Καί στήν πνευ­μα­τι­κή ζω­ή, στήν προ­σευ­χή πρέ­πει νά συμ­με­τέ­χη ἡ καρ­διά».

«Σέ πολ­λούς πού κοι­νω­νοῦν τα­κτι­κά δέν βλέ­πω με­γά­λη προ­κο­πή. Σή­με­ρα πη­γαί­νει νά μπῆ σ᾿ ἕ­να πρό­γραμ­μα ἡ θεί­α Με­τά­λη­ψη· ὅ­πως δη­λα­δή νη­στεύ­ου­με Δευ­τέ­ρα, Τε­τάρ­τη, Πα­ρα­σκευ­ή, ἔ­τσι τό κά­νουν καί πολ­λοί μέ τήν θεί­α Κοι­νω­νί­α. Πα­λαι­ά στό Κοι­νό­βιο κοι­νω­νο­ύ­σα­με κά­θε ἑ­βδο­μά­δα, καί ἐν­δι­ά­με­σα ὅ­ταν ὑ­πῆρ­χε Δε­σπο­τι­κή ἤ Θε­ο­μη­το­ρι­κή ἑ­ορ­τή ἤ με­γά­λου Ἁ­γί­ου. Πρῶ­τα (τήν προ­η­γο­ύ­με­νη μέ­ρα) παίρ­να­με Με­γά­λο Ἁ­για­σμό μέ νη­στεί­α καί τήν ἄλ­λη μέ­ρα θεί­α Κοι­νω­νί­α».

«Σή­με­ρα ἦρ­θε ἡ ἐ­πο­χή νά πραγ­μα­το­ποι­η­θῆ ἡ προ­φη­τεί­α τοῦ Μ. Ἀν­τω­νί­ου: “Θά ᾿ρθεῖ και­ρός πού οἱ ἄν­θρω­ποι θα τρελ­λα­θοῦν, καί ἄν κά­ποι­ος εἶ­ναι λο­γι­κός, αὐ­τόν οἱ ἄλ­λοι θά τόν λέ­γουν τρελ­λό”, για­τί δέν θά εἶ­ναι σάν κι αὐ­το­ύς».

Ἔ­βλε­πε συ­χνά τόν δι­ά­βο­λο ὀ­φθαλ­μο­φα­νῶς. Τό κελ­λί του γέ­μι­ζε δα­ί­μο­νες. Ἕ­νας πά­νω στό ρά­φι, ἕ­νας κά­τω ἀ­πό τό κρεβ­βά­τι… καί ἦ­ταν ὅ­λοι γυ­μνοί. Τό ἀ­νέ­φε­ρε στόν Γέροντα: «Τί ᾿ναι αὐ­τοί, Γέροντα; Ἔ­ξω χι­ο­νί­ζει, αὐ­τοί ὁ­λό­γυ­μνοι. Δέν κρυ­ώ­νουν; Δέν μέ ἀ­φή­νουν σέ ἡ­συ­χί­α».

«Οἱ εὐ­λα­βεῖς γο­νεῖς πού θέ­λουν τά παι­διά τους νά γί­νουν κα­λό­γε­ροι, νά μήν τά λέ­νε νά γί­νουν κα­λό­γε­ροι, ἀλ­λά νά ζοῦν αὐ­τοί σάν μο­να­χοί. Οὔ­τε νά τά­ζουν τά παι­διά τους στόν Θε­ό νά γί­νουν μο­να­χοί, δι­ό­τι ἄν δέν ἔ­χη τό παι­δί τήν κλί­ση καί γίνη μοναχός, τό­τε θά βα­σα­νί­ζε­ται σέ ὅ­λη του τήν ζω­ή. Σ᾿ αὐ­τή τήν πε­ρί­πτω­ση νά τά δι­α­βά­ση ὁ Ἐ­πί­σκο­πος μία εὐ­χή καί νά μήν γί­νουν μο­να­χοί».

«Ἕ­νας ἡ­λι­κι­ω­μέ­νος, πού γιά χρό­νια πολ­λά δέν ἀ­να­παύ­ε­ται που­θε­νά, αὐ­τός θά βρεῖ ἀ­νά­παυ­ση, ἄν κοι­τά­ξη τόν ἑ­αυ­τό του καί κά­νη ἐρ­γα­σί­α στόν πα­λαι­ό ἄν­θρω­πο. Δέν θά βρεῖ ἀ­νά­παυ­ση δηλαδή στά ἐξωτερικά μέ τό νά ψάχνη καί νά ἐπισκέπτεται Μοναστήρια. Ἄλ­λο, ἄν κα­νείς εἶ­ναι στίς ἀρ­χές καί ψά­χνη μέ τα­πεί­νω­ση νά βρῆ κά­τι».

Από την Ασκητική και Ησυχαστική Αγιορείτικη Παράδοση – Οἱ λί­γοι ἐ­πι­σκέ­πτες πού ἔ­φθα­ναν ὥς τήν κα­λύ­βη τους, ἔρ­χον­ταν νά ἐ­ξο­μο­λο­γη­θοῦν στόν πα­πα–Γρη­γό­ρη ὁ ὁ­ποῖ­ος ἤ­δη εἶ­χε φή­μη ἐ­να­ρέ­του καί δι­α­κρι­τι­κοῦ Πνευ­μα­τι­κοῦ. Δι­έ­πρε­ψε ὡς Πνευ­μα­τι­κός καί ἦ­ταν αὐ­στη­ρῶν ἀρ­χῶν.

   «Ἡ βα­σκα­νί­α εἶ­ναι ἕ­νας ζῆ­λος μέ κα­κί­α καί φθό­νο. Πρέ­πει ὁ ζῆ­λος μας νά εἶ­ναι κα­λός χω­ρίς κα­κί­α. Αὐ­τό μπο­ροῦ­με νά τό κα­τα­λα­βαί­νου­με, ὅ­ταν δοῦ­με κά­ποι­ον πού ζη­λεύ­ου­με, (θαυ­μά­ζου­με), καί ἔχη πά­θει κα­κό. Ἄν χα­ροῦ­με, τό­τε ὁ ζῆ­λος μας ἔ­χει κα­κί­α».

«Ἡ ἐ­πο­χή μας εἶ­ναι πο­λύ δύ­σκο­λη. Καί πρέ­πει σή­με­ρα οἱ Χρι­στια­νοί νά κά­νουν πολ­λή ὑ­πο­μο­νή, γιά νά ἔ­χουν με­γά­λο μι­σθό. Πολ­λοί Ἅ­γιοι θά ἐ­πι­θυ­μοῦ­σαν νά ζοῦ­σαν στήν ση­με­ρι­νή ἐ­πο­χή, γιά νἄ­χουν με­γα­λύ­τε­ρο μι­σθό».

   «Κά­πο­τε μοῦ πα­ρου­σι­ά­στη­κε ὁ Σα­τα­νᾶς καί μοῦ εἶ­πε: “Ἐ­γώ εἶ­μαι ὁ Χρι­στός, προ­σκύ­να με”. Τοῦ ἀ­πάν­τη­σα: “Ἐ­γώ τόν Χρι­στό μου πάν­τα τόν προ­σκυ­νῶ. Καί ἄν ἤ­σουν ὁ Χρι­στός, δέν θά μοῦ ζη­τοῦ­σες νά σέ προ­σκυ­νή­σω”».

«Γιά τούς δρό­μους στό Ἅ­γιον Ὄ­ρος, ὁ ἅ­γιος  Νεῖ­λος εἶ­χε προ­φη­τέ­ψει ὅ­τι θἄρ­θη και­ρός πού τό Ἅ­γιον Ὄ­ρος θά ζω­σθῆ ὅ­λο μέ μία κορ­δέλ­λα πα­νί (δρό­μοι), καί ὅ­τι τό Ἅ­γιον Ὄ­ρος θά μεί­νει ἀ­πό τόν Ἅ­γιο Παῦ­λο καί πέ­ρα». (Δη­λα­δή μέ­χρι τήν Βί­γλα, δι­ό­τι μό­νο αὐ­τό τό κομ­μά­τι ἔ­μει­νε χω­ρίς δρό­μους).

«Ὁ ἄν­θρω­πος πού ἔ­χει τα­πεί­νω­ση, καί νά ξε­κλί­νη κά­πο­τε, τόν σκε­πά­ζει ἡ χά­ρις τοῦ Θε­οῦ, ἐ­νῶ ὁ ὑ­πε­ρή­φα­νος εἶ­ναι σάν τό χα­λα­σμέ­νο τι­μό­νι πού  πάν­τα βα­δί­ζει στρα­βά, ἤ σάν ἕ­να πρι­ό­νι σι­γι­α­σμέ­νο (τρο­χι­σμέ­νο) ἀ­πό τήν μί­α πλευ­ρά».

    «Ὅ­ποι­ος μι­λᾶ ἤ γρά­φει γιά τούς Ἁ­γί­ους Πα­τέ­ρες καί δέν ἔ­χει κα­θα­ρι­σθῆ ἀ­πό τά πά­θη, μοιά­ζει μέ τε­νε­κέ πού εἶχε πετρέλαιο καί τώρα ἔχει μέ­λι, ἀλ­λά μυ­ρί­ζει πε­τρέ­λαι­ο».

Τον γνωρίσαμε στις Καρυές. Πάντα σκυφτός, φτωχός, να φτιάχνει κομποσχοίνια· γι’ αυτό τον έλεγαν ο «Γερο-Χαράλαμπος ο Κομποσχοινάς». Πάντα ευδιάθετος, μ’ ένα κρυφό μειδίαμα και να λέει ασταμάτητα την Ευχή, την Ευχή του Ιησού.

«Κάποια χρο­νιά τό Πάσχα πῆ­γα προ­σκύ­νη­μα στά Ἱ­ε­ρο­σό­λυ­μα. Ἦ­ταν τό προ­η­γο­ύ­με­νο ἔ­τος ἀ­πό τήν ἔ­κρη­ξη στό Τσερ­νομ­πίλ. Εἶ­δα στό Ναό μί­α εἰ­κό­να τῆς Πα­να­γί­ας νά δα­κρύ­ζη· αὐ­τό ἔ­γι­νε ἀν­τι­λη­πτό ἀ­πό πολ­λο­ύς καί ἀ­πό ἕ­ναν Ἄ­ρα­βα Ἀ­στυ­νο­μι­κό.

   Ο γε­ρω Ἡ­σύ­χιος Κων­στα­μο­νί­της γεν­νή­θη­κε στήν Προῦ­σα καί ἦρ­θε στήν Ἑλ­λά­δα μέ τήν Ἀν­ταλ­λα­γή. Ἦ­ταν τουρ­κό­φω­νος. Εἶ­χε δι­α­βά­σει μι­κρός τόν βί­ο τοῦ Ἁ­γί­ου Ἀν­τω­νί­ου στά Κα­ρα­μαν­λί­δι­κα (τουρ­κι­κά μέ ἑλ­λη­νι­κο­ύς χα­ρα­κτῆ­ρες) καί θέ­λη­σε νά τόν μι­μη­θῆ. Ἦρ­θε στό Ἅ­γιον Ὄ­ρος σέ ἡ­λι­κί­α πε­ρί­που  18 ἐ­τῶν στήν Ἱ­ε­ρά Μο­νή Κων­στα­μο­νί­του. Τοῦ ἄ­ρε­σε τό ἀ­πό­μα­κρον καί ἡ­συ­χα­στι­κό της. Ἄρ­χι­σε νά μα­θα­ί­νη τήν Ἑλ­λη­νι­κή γλῶσ­σα.

Ο πα­πα–Χρυ­σό­στο­μος ὁ Γρη­γο­ριά­της πε­ί­σθη­κε νά χει­ρο­το­νη­θῆ πα­πᾶς καί νά μπῆ καί στήν Σύνα- ξη ἐ­πει­δή εἶ­χε ἀ­νάγ­κη ἡ Μο­νή. Λει­τουρ­γοῦ­σε πάν­τα μέ πολ­λή εὐ­λά­βεια καί κα­τά­νυ­ξη.

Η πνευ­μα­τι­κή ζω­ή τοῦ ἀν­θρώ­που εἶ­ναι μυ­στή­ριο ἀ­νε­ξι­χνί­α­στο γιά τούς  ἄλ­λους, καί  μό­νο  στόν Θε­ό εἶ­ναι γνω­στή. Γι᾿ αὐ­τό δέν πρέ­πει νά κρί­νου­με κατ᾿ ὄ­ψιν, δι­ό­τι πολ­λές φο­ρές ὁ ἄν­θρω­πος δέν εἶ­ναι αὐ­τό πού φαί­νε­ται.

Ο γε­ρω–Χρι­στό­δου­λος ὁ Κα­του­να­κι­ώ­της, ὁ ὑ­πο­τα­κτι­κός τοῦ  με­γά­λου ἡ­συ­χα­στοῦ Καλ­λι­νί­κου, δέν ἀ­κο­λο­ύ­θη­σε τόν Γέροντά του στήν θε­ω­ρη­τι­κή ζωή, ἀλ­λά κλη­ρο­νό­μη­σε τήν πρά­ξη.

Παρ᾽ ὅ­τι ἔ­κα­νε τό­σο αὐ­στη­ρή, ἀ­σκη­τι­κή ζω­ή, τό πρό­σω­πό του φαι­νό­ταν εὐ­τρα­φές. Εἶ­χε μά­τια ἐκ­φρα­στι­κά καί μι­λοῦ­σε λί­γο μέ κο­φτές φρά­σεις. Ὁ Χα­τζη–Γε­ώρ­γης ζοῦ­σε μέ πολ­λή ἁ­πλό­τη­τα, μέ φτώ­χεια καί ὅ­λα τά ἐ­ξω­τε­ρι­κά τά πα­ρα­με­λοῦ­σε.

Ο γέροντας πα­πα Ἐ­φρα­ίμ ὁ Κα­του­να­κι­ώ­της ἀ­πό λα­ϊ­κός εἶ­χε πο­λύ με­γά­λη κα­θα­ρό­τη­τα. Δέν ἤ­ξε­ρε, τί ση­μαί­νει σαρ­κι­κή ἁ­μαρ­τί­α καί πῶς ἐ­πι­τε­λεῖ­ται. Οἱ κο­πέλ­λες τόν κο­ρό­ϊ­δευ­αν «μι­σο­γύ­νη».  Ἀ­γα­ποῦ­σε πο­λύ τήν μη­τέ­ρα του. Ὁ πα­τέ­ρας του τόν κα­τα­ρά­στη­κε, ὅ­ταν τοῦ εἶ­πε ὅ­τι θέ­λει νά γί­νη μο­να­χός. «Νά ἔ­χης τήν κα­τά­ρα τῶν 318 Θε­ο­φό­ρων Πα­τέ­ρων τῆς Πρώ­της Οἰ­κου­με­νι­κῆς Συ­νό­δου», τοῦ εἶ­πε. Ἀρ­γό­τε­ρα ὅ­μως με­τά­νοι­ω­σε καί ἦρ­θε καί ὁ ἴ­διος καί ἐ­μό­να­σε μα­ζί του, καί ὁ πα­πα–Ἐ­φρα­ίμ τόν γη­ρο­κό­μη­σε. 

Ο πα­πα–Χα­ρί­των, ὁ Πνευ­μα­τι­κός καί Ἡ­συ­χα­στής, ὅ­ταν ἦ­ταν στό Κελ­λί τοῦ Ἁ­γί­ου Νε­ί­λου, τό 1872, ὅ­που ἔ­γι­νε με­γα­λό­σχη­μος καί ἱ­ε­ρε­ύς, ἀ­γω­νι­ζό­ταν πο­λύ.

Από τίς πολ­λές ἀ­ρε­τές πού κο­σμοῦ­σαν τήν ἁ­πλή καί κα­θα­ρή ψυ­χή τοῦ Ἡ­γου­μέ­νου πα­πα–Χα­ρα­λάμ­που Δι­ο­νυ­σιά­του, ξε­χώ­ρι­ζε ἡ ἐ­λε­η­μο­σύ­νη. Δέν εἶ­χε ὅ­ρια. Τά ἔ­δι­νε ὅ­λα.

Ο ἡγού­με­νος Φί­λιπ­πος Λαυ­ρι­ώ­της εἶ­πε στόν πα­πα–Βα­σί­λη τόν Πνευ­μα­τι­κό: «Πο­τέ σου νά μήν πῆς σέ κά­ποι­ον πού θέ­λει νά ἐ­ξο­μο­λο­γη­θῆ”, ἔ­λα αὔ­ριο”

Ὅ­ταν εἶ­δα γιά πρώ­τη φο­ρά τόν π. Φι­λά­ρε­το, τόν Ἡ­γο­ύ­με­νο τοῦ Κων­στα­μο­νί­του, μοῦ ἔ­κα­νε με­γα­λύτερη ἐν­τύ­πω­ση ἀ­πό ὅ­λους τούς ἄλ­λους σα­ράν­τα μο­να­χούς πού εἶ­χε τό Μο­να­στή­ρι. Ἔ­λαμ­πε τό πρό­σω­πό του τό­σο πο­λύ, πού μοῦ φά­νη­κε σάν ἄγ­γε­λος

Ο γε­ρω Τι­μό­θε­ος ὁ Κα­ψα­λι­ώ­της εἶ­χε ἔρ­θει πρό­σφυ­γας ἀ­πό τήν Προῦσ­σα. Ἔ­ζη­σε 67 χρό­νια στό Ὄ­ρος. Πο­τέ δέν βγῆ­κε στόν κό­σμο.

  Ένας ἀ­πό τούς τε­λευ­ταί­ους Ρώσ­σους ἐ­να­ρέ­τους πα­τέ­ρες τοῦ Μπου­ρα­ζε­ρί­ου ἦ­ταν καί ὁ π. Συ­με­ών, πού ὠ­νο­μά­σθη­κε Σέρ­γιος διά τοῦ Με­γά­λου καί Ἀγ­γε­λι­κοῦ σχή­μα­τος.

Έἶ­πε ὁ Γέ­ρων Σω­φρό­νιος, ὁ μα­θη­τής τοῦ ὁ­σί­ου Σι­λουα­νοῦ: «Δέν εἶ­μαι οὔ­τε Ἕλ­λην οὔ­τε Ρῶσ­σος, εἶ­μαι Ἁ­γι­ο­ρεί­της».

Ο γερω–Ἐνώχ ὁ Ρου­μᾶ­νος ἔ­γι­νε κα­λό­γε­ρος ἀ­πό τά­μα στήν Πα­να­γί­α. Ἦ­ταν στρα­τι­ώ­της καί σέ μία μά­χη σκο­τώ­θη­καν ὅ­λοι οἱ ἄλ­λοι. Αὐ­τός τό­τε ἔκα­νε τά­μα καί πα­ρα­κά­λε­σε στήν Πα­να­γί­α, ἄν τόν σώ­ση, νά γί­νη κα­λό­γε­ρος στό Ἅ­γιον Ὄ­ρος. 

Ὁ πα­πα Σάβ­βας, ἀ­φοῦ τόν ἐ­ξω­μο­λό­γη­σε, εἶ­πε στόν Γέ­ρον­τα: «Τό κα­λο­γέ­ρι σου κω­λύ­μα­τα ἱ­ε­ρω­σύ­νης δέν ἔ­χει, ἀλ­λά ἄν θέ­λης νά εἶ­ναι πάν­τα τα­πει­νό, ἄ­φη­σέ τον κα­λό­γε­ρο, για­τί τούς ἱ­ε­ρεῖς τούς πο­λε­μᾶ πο­λύ ἡ ὑ­πε­ρη­φά­νεια». Ἔ­τσι δέν τόν ἔ­κα­νε ἱ­ε­ρέ­α.