Ἡ Παναγία ἡ Ἑκατονταπυλιανὴ εἶναι στὴν πραγματικότητα ἡ Παναγία ἡ Καταπολιανή, δηλαδὴ ποὺ βρίσκεται στὴν κάτω πόλη
Λιβανωτὸ εἶναι ἡ κολακεία, τὸ ὑπερβολικὸ ἐγκώμιο σὲ κάποιον.
Ἕνας πιστὸς εὐχήθηκε στὸν μακαριστὸ π. Ἰωὴλ Γιαννακόπουλο:
Συμπεριφέρεται μὲ ἁβρότητα καὶ ἔχει κερδίσει τὴν ἐκτίμηση ὅλων. Εἶναι γνωστὴ ἡ ἑπτανησιώτικη καὶ ἡ γαλατικὴ ἁβρότητα. Διακρινόταν γιὰ τοὺς ἁβροὺς τρόπους του.
Ὅταν βρισκόμαστε σὲ κατάσταση πλήρους σύγχυσης λέμε: «χάσαμε τὰ ἀβγὰ καὶ τὰ πασχάλια». Πασχάλιος εἶναι αὐτὸς ποὺ σχετίζεται μὲ τὸ Πάσχα· τὸ ἐπίθετο οὐσιαστικοποιήθηκε σὲ Πασχάλιον, ὁ πίνακας δηλαδὴ ὅπου σημειώνονται οἱ ἡμερομηνίες τῶν κινητῶν χριστιανικῶν ἑορτῶν..
Πολλὰ λέγονται καὶ γράφονται αὐτὲς τὶς ἡμέρες γιὰ τὴν μυριόστομη εὐχὴ «Καλὴ Παναγιά». Νοηματικὰ δὲν στέκεται λένε κάποιοι· εἶναι πλεονασμὸς κάποιοι ἄλλοι· εἶναι νεώτερη εὐχή, ἄρα μὴ ἀποδεκτή, σύμφωνα μὲ ἄλλους. Τὸ νὰ πῇς -μᾶς λένε- ὅτι ἡ Παναγία εἶναι καλὴ εἶναι λάθος. Γιὰ νὰ μὴν μακρηγοροῦμε ἡ εὐχὴ «Καλὴ Παναγιὰ» εἶναι νοηματικὰ καὶ θεολογικὰ σωστή
Ἅγια τῶν ἁγίων. Ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφὴ (Ἔξοδος 26,33) γνωρίζουμε ὅτι τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων βρίσκονταν στὸ ἐσώτερο ἱερὸ τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου
ἀβελτηρία: νωθρότητα τοῦ νοῦ, μωρία, διανοητικὴ νωθρότητα, ἀνεπάρκεια (ΣΥΝ βραδύνοια, ὀλιγόνοια, κουφόνοια, βλακεία, κουταμάρα, ΑΝΤ ὀξύνοια, ἐξυπνάδα, εὐφυΐα, εὐστροφία, ταχύνοια)
Ἡ ἀρχαία πόλη Ἄβδηρα τῆς Θράκης, σύμφωνα μὲ τὴ μυθολογία, ἱδρύθηκε ἀπὸ τὸν Ἡρακλῆ, γιὰ νὰ τιμηθῇ ἡ μνήμη τοῦ συντρόφου του Ἄβδηρου, ὁ ὁποῖος κατασπαράχθηκε ἀπὸ τὰ ἄλογα τοῦ Διομήδη. (Ἡροδότου Ἱστορίαι, 1, 168). Ἡ ἀφροσύνη τῶν Ἀβδηριτῶν ἦταν παροιμιώδης μὲ ἀποτέλεσμα ὁ ἀβδηρίτης κατέστη συνώνυμο τοῦ ἀνόητου.
Σὲ συνεννόηση μὲ τὸ Ζωγράφειο Λύκειο Κωνσταντινούπολης, ἡ Ἑνωμένη Ρωμιοσύνη Μυτιλήνης ὀργανώνει τὸ «1ο Θερινὸ σχολεῖο» γιὰ μαθητὲς ἀπὸ τὴν Πόλη στὰ πλαίσια ἐξοικείωσης μὲ τὴν Ἑλληνικὴ Γλῶσσα, Παράδοση καὶ Πολιτισμό. Ἡ διάρκεια τοῦ σχολείου εἶναι 15 μέρες,ἀπό τὶς 15 Ἰουλίου ἕως 30 Ἰουλίου.
Ἡ λέξη «ὕποπτος» προέρχεται ἀπὸ τὸ μέλλοντα τοῦ ρήματος «ὁρῶ» ὑπόψομαι, ἄρα εἶναι αὐτὸν ποὺ βλέπει (ὄψομαι) κάποιος κάτω (ὑπό) ἀπὸ τὰ φρύδια, δηλαδὴ αὐτὸς ποὺ ἀντιμετωπίζεται μὲ καχυποψία ἢ φθόνο
Ἀκούσαμε βουλευτή, ποὺ κάθεται στὰ δεξιὰ ἕδρανα καὶ δὴ δικηγόρο, νὰ λέῃ: «ἐπιχειρήθηκε δολοφονία χαρακτῆρα μου». Δὲν ξέρω ἂν ἐπιχειρήθηκε δολοφονία χαρακτῆρος καὶ ὄχι χαρακτῆρα τοῦ συγκεκριμένου βουλευτῆ, σίγουρα ὅμως ὁ ἐν λόγῳ βουλευτὴς «δολοφόνησε» τὴν γνωστὴ φράση
Ἀκοῦμε συχνὰ «μεγάλο πρόβλημα», «μικρὸ πρόβλημα», «σπουδαῖο ζήτημα», «μεγάλο ζήτημα» λὲς καὶ δὲν ὑπάρχουν ἄλλα ἐπίθετα στὰ ἑλληνικὰ γιὰ νὰ συνδυαστοῦν μὲ τὶς λέξεις πρόβλημα καὶ ζήτημα.
Η Ελληνική με την μαθηματική δομή της είναι η γλώσσα της πληροφορικής και της νέας γενιάς των εξελιγμένων υπολογιστών, διότι μόνο σ’ αυτήν δεν υπάρχουν όρια.
(Μπιλ Γκέιτς, Microsoft)
Χωρίς αρχαία ελληνικά δεν θα υπήρχε ο Γκαίτε. Ο Μέγας Φρειδερίκος τα έκανε υποχρεωτικά στην Πρωσία για να μάθουν οι μαθητές την γλώσσα αλλά και το ήθος της αρχαίας παιδείας. Και έτσι υπάρχει η σχέση της γερμανικής λογοτεχνίας και γλώσσας με τα ελληνικά ανά τους αιώνες.
Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος – θεολόγος:
Ἡ 9η Φεβρουαρίου, μνήμη τοῦ ἐθνικοῦ μσς ποιητῆ, Διονυσίου Σολωμοῦ, ἔχει ὁριστῆ ὡς Ἡμέρα Ἑλληνικῆς Γλώσσας. Ὅπως κατὰ τὴν ἑορτὴ ἑνὸς Ἁγίου λέμε «μνήμη Ἁγίου, μίμησις Ἁγίου», ἔτσι καὶ κατὰ τὴν ἡμέρα ποὺ καθιερώθηκε νὰ ἑορτάζῃ ἡ γλώσσα μας, ἐὰν θέλωμε πραγματικὰ νὰ τὴν ἑορτάσωμε, ἂς ποῦμε «μνήμη γλώσσας, μίμησις τῶν τρόπων της», καθ’ ὅσον ἡ γλώσσα –καὶ μάλιστα ἡ ἑλληνική, «ἡ μητέρα τῶν γλωσσῶν»- εἶναι φορέας ἀξιῶν, ἰδεωδῶν, προτύπων, ἐν τέλει πολιτισμοῦ, τρόπου καὶ στάσεως ζωῆς.
Παρόλο που ευρύτατα στρώματα του παγκόσμιου πληθυσμού έχουν ακούσει για την αρχαία Ελλάδα, πάρα πολλοί την έχουν επισκεφθεί, και πολλά από τα ονόματα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων ακούγονται γνώριμα, λίγοι ξέρουν από που προέρχονται, πότε έζησαν και τί είναι αυτό που έγραψαν και παραμένει ακόμα ως αντικείμενο σπουδών ή……
Με καθοριστικό κριτήριο τη θρησκεία, επετράπη στους ελληνόφωνους μουσουλμάνους να παραμείνουν στη μικρασιατική πατρίδα τους, αλλά οι ελληνόφωνοι χριστιανοί έπρεπε να εγκαταλείψουν τον Πόντο, εξηγώντας έτσι γιατί η Ελληνική επιβιώνει μόνο σε μικρούς θύλακες σε αυτήν την περιοχή.
Γράφουμε ὄνομα μὲ ὄμικρον, ὅμως ἐπώνυμο μὲ ὠμέγα, ὁμαλὸς μὲ ὄμικρον, ἀνώμαλος μὲ ὠμέγα, ὄροφος ἀλλὰ διώροφο, ὀδύνη ἀλλὰ ἐπώδυνος, ὀρυχεῖο ἀλλὰ μεταλλωρυχεῖο.
Ὅταν προσπαθοῦμε νὰ αὐτοσυγκρατηθοῦμε καὶ νὰ μὴν ἐκστομίσουμε βρισιά, ἀπρεπῆ λόγο ἢ κατηγορία ἐναντίον κάποιου λέμε τὴ φράση: «θοῦ, Κύριε, φυλακὴν τῷ στόματί μου»
Κλασσικὸς ἢ κλασικός; Ἡ λέξη πρωτοεμφανίζεται στὸν Ρωμαϊκὸ χῶρο.
Ὅλοι χρησιμοποιοῦμε ἐπιχείρηματα γιὰ νὰ πείσουμε τὸν συνομιλητή μας γιὰ τὴν ὀρθότητα τῶν ἀπόψεών μας. Ἄλλα ἀπὸ αὐτὰ εἶναι πειστικά, ἄλλα ὄχι.
Ὁρισμένοι γλωσσοδίφες ἀπὸ ὑπερβάλλοντα ζῆλο γιὰ τὴ γλῶσσα μας ἐπιδίδονται σὲ ἕνα κυνήγι λαθῶν ποὺ καὶ νόημα δὲν ἔχει, ἀλλὰ καὶ τὰ λάθη ποὺ ἀνακαλύπτουν δὲν εἶναι πολλὲς φορὲς λάθη.
Ἁμαρτάνω σήμαινε ἀρχικὰ «ἀποτυγχάνω τὸν στόχο μου, ρίχνω τὸ βέλος καὶ δὲν πετυχαίνω τὸν στόχο μου» καὶ ἀργότερα διαπράττω ἠθικὸ παράπτωμα.
Πολυσχιδὴς εἶναι αὐτὸς ποὺ ἐξαπλώνεται σὲ πολλοὺς κλάδους, σὲ πολλὰ πεδία, ὁ πολυδιάστατος, ὁ πολύπλευρος, ὁ πολυμερής, ὁ πολυσύνθετος
Ὅπως τοῦ κανοναρχεῖς, ψέλνει. Ἡ φράση αὐτὴ λέγεται γιὰ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ δὲν ἔχουν δική τους γνώμη, ποὺ δὲν ἀναλαμβάνουν πρωτοβουλίες καὶ ὑπακούουν ἄκριτα: Εἶναι ἄνθρωπος ἄβουλος..
Ὅπως τοῦ κανοναρχεῖς, ψέλνει. Ἡ φράση αὐτὴ λέγεται γιὰ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ δὲν ἔχουν δική τους γνώμη, ποὺ δὲν ἀναλαμβάνουν πρωτοβουλίες καὶ ὑπακούουν ἄκριτα: Εἶναι ἄνθρωπος ἄβουλος..
Πέτρα τοῦ σκανδάλου εἶναι ὁτιδήποτε γίνεται αἰτία νὰ ξεσπάσουν διαμάχες: Ἡ ἀποκάλυψη τῆς ἐφημερίδας ὅτι ἡ Ὑπουργὸς παίρνει ἐπίδομα ἐνοικίου ἀποτέλεσε τὴν πέτρα τοῦ σκανδάλου καὶ ὁδήγησε στὴν ἀποπομπή της ἀπὸ τὴν κυβέρνηση.
Πολλὲς ξένες λέξεις ἔχουμε υἱοθετήσει λόγῳ τῆς εἰσβολῆς τῶν ὑπολογιστῶν στὴν ζωή μας, ὅπως λόγου χάριν κομπιοῦτερ, σόφτγουερ, χάρντγουερ.
Οἱ περισσότεροι ἔχουμε ἀκούσει τὴν φράση «τὴν περνάω κοτσάνι», δηλαδὴ καλοπερνάω.
Ἡ πανάκεια δηλώνει τὴν θεραπεία τῶν πάντων. Στὰ ἀρχαῖα ἑλληνικὰ πανάκεια ἦταν τὸ φάρμακο τὸ ὁποῖο πιστευόταν ὅτι γιατρεύει κάθε ἀσθένεια.
Στὸ λειτουργικὸ βιβλίο «Ἱερατικὸν» βρῆκα τὴν λέξη μεσονήστιμος: «Ἕως ὧδε τὰ ἀπὸ τῆς Τετάρτης τῆς Μεσονηστίμου».
Ἀφ΄ἑνὸς ἢ ἀφενός, ἀφ΄ἑτέρου ἢ ἀφετέρου, ἐξ ἀρχῆς ἢ ἐξαρχῆς, καθ΄ἑξῆς ἢ καθεξῆς.