Ο Παύλος Μελάς (29 Μαρτίου 1870 – 13 Οκτωβρίου 1904) ήταν αξιωματικός πυροβολικού του ελληνικού στρατού και μακεδονομάχος. Γεννήθηκε στη Μασσαλία το 1870. Στάθηκε από τους πρωτεργάτες του Μακεδονικού αγώνα, συμμετέχοντας στο Μακεδονικό Κομιτάτο και πραγματοποιώντας περιοδείες στη Μακεδονία.
Ο Δήμος Καβάλας και η Δημωφέλεια, σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Φιλίππων, προχώρησαν στην παραγωγή ντοκιμαντέρ με θέμα το χρονικό της σφαγής 25 κατοίκων του οικισμού από τις βουλγαρικές δυνάμεις κατοχής, στις 4 Οκτωβρίου 1941
Αυτό το σημείο λοιπόν στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνος ήταν και το έναυσμα για το ντοκυμαντέρ του Φίλιππου Κουτσαφτή, ο οποίος για δέκα χρόνια κινηματογραφούσε την απλή και παραδοσιακή ζωή των κατοίκων της Ελευσίνος, η οποία άρχισε να απειλείται με εξαφάνιση μαζί με τον μοναδικό στον κόσμο αρχαιολογικό χώρο, εξαιτίας της εκβιομηχάνισης της περιοχής.
Ο πόθος της Λευτεριάς «αναστάτωνε» από τους πρώτους χρόνους μετά την Άλωση της Πόλης τις καρδιές των Ρωμιών με αποτέλεσμα πολλές φορές να προσπαθήσουν κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας να φέρουν εις πέρας το ποθούμενο! Τα νερά του Αιγαίου αποτέλεσαν πολλές φορές το πεδίο των μαχών με τους επαναστατημένους Έλληνες να διαπρέπουν χάρη στο φρόνημα θυσίας και φιλοπατρίας!
Μέ ἱστορική βάση τή Ναυμαχία, ἡ Ναύπακτος εἶναι πόλη ἀδελφοποιημένη μέ τήν Ποντεβέδρα τῆς ἐπαρχίας Γαλικίας τῆς Ἱσπανίας, ἀπό τό 1982, καί μέ τό Μαρίνο τῆς Περιφέρειας τῆς Ρώμης, ἀπό τό 2004.
Η Ενωμένη Ρωμηοσύνη Χανίων Κρήτης τέλεσε μνημόσυνο υπέρ της αναπαύσεως των ψυχών των πατέρων και αδελφών που σφαγιάστηκαν στην Μικρασιατική Καταστροφή υπό των Τούρκων…
Επιθυμώ να ελπίζω ότι θα συμβαίνη το αυτό επ’ ολίγον ακόμη χρόνον, εκτός εάν η Διάσκεψις του Λονδίνου, αναβάλλουσα τας αποφάσεις της επί των θεμάτων με τα οποία ασχολείται, ενθαρρύνη τους δολοπλόκους ώστε να διαδώσουν έτι περαιτέρω τας φήμας τας οποίας ήδη διασπείρουν δηλαδή ότι, εφ’ όσον υφίσταται η παρούσα Κυβέρνησις, η Ελλάς δεν θα ελευθερωθή εκ του προσωρινού και ουδεμίαν ενίσχυσιν θα λάβη εκ μέρους της Γαλλίας και της Μεγάλης Βρεττανίας.
Μια μέρα αναφέρανε ανιχνευτές ότι ο Δαρείος είχε αρχίσει με την συγκρότηση ενός τεράστιου στρατού στον Ευφράτη. Ο Δαρείος ήτανε έτοιμος να ξεκινήσει την αποφασισμένη μάχη. Αλλά ο Αλέξανδρος ήθελε να περιμένει μέχρι ο Δαρείος να έχει προσλάβει και τον τελευταίο Πέρση. Εκ τούτου ήθελε να είναι σίγουρος ο Αλέξανδρος ότι καμιά άλλη μάχη δεν ήτανε περισσότερο αναγκαία.
Ο Καποδίστριας, ακόμα και παρακούοντας τις αρχικές εντολές του τσάρου, μπόρεσε να ξεσκεπάσει το διπλό παιχνίδι των Αυστριακών και να εξασφαλίσει τις προϋποθέσεις ενότητας των Ελβετών, διατήρησης της ουδετερότητάς τους και ένταξής τους στο πλαίσιο του τελικού διακανονισμού των νικητών.
Ωστόσο και κατά τη διάρκεια της τριπλής ναζιστικής-φασιστικής κατοχής υπήρξε πεδίο συγκρούσεων. Την 1η Οκτωβρίου 1943 δύναμη του ΕΔΕΣ υπό τον ήρωα του 1940 ίλαρχο Δημήτριο Γεωργιάδη, έδωσε μάχη στο χωριό με γερμανική δύναμη που υποστηρίζονταν και από πυροβολαρχία.
Ο Εθνάρχης, αισυμνήτης και «άγιος» της πολιτικής Ιωάννης Καποδίστριας αποτελεί το πρότυπο του πολιτικού της μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, Ελλάδας.
Ὁ ἴδιος πίστευε ὅτι ὁ καλύτερος τρόπος γιὰ τὴν ἐξάπλωση τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ ἦταν ἡ ἵδρυση πόλεων. Στὴν ἀρχή, ἡγέτες αὐτῶν τῶν πόλεων ἦταν Ἕλληνες ποὺ ἤξεραν τὶς δημοκρατικὲς διαδικασίες. Οἱ νέες πόλεις ἄρχιζαν μὲ 10.000 ἄνδρες, τὰ παιδιὰ ἐκπαιδεύονταν στὴν ἑλληνικὴ λογοτεχνία καὶ τὴ στρατιωτικὴ ζωή, ἐνῷ ὑπῆρχαν καὶ πολιτοφυλακὲς γιὰ τὴν ἀπόκρουση τῶν ἐπιδρομῶν.
Ἡ παρακάτω ἐπιστολὴ εἶναι ἕνα κείμενο περιγραφῆς τῶν ἀρετῶν τοῦ Ἰωάννη, πλεγμένο ἀπὸ εὐγένεια, λεπτότητα, διάκριση, ἔκφραση εὐγνωμοσύνης, ἀλλὰ καὶ μὲ ταπείνωση καὶ ἄλλες ἐπὶ μέρους ἀρετές, δίχως νὰ παραβλάπτεται ἡ ἀλήθεια.
Ὁ Ἀρριανὸς ἔγραψε ὅτι «ὁ Ἀλέξανδρος εἶχε τὴ θαυμάσια δύναμη νὰ ἁρπάζει τὴ σωστὴ κίνηση, ὅταν ἡ κατάσταση φαινόταν νεφελώδης». Οἱ μάχες καὶ οἱ νίκες του ἀποκαθήλωσαν καθετὶ ποὺ θεωροῦσαν δεδομένο μέχρι τότε, ὅπως τὸ ἀκατανίκητο τοῦ περσικοῦ ἱππικοῦ.
Αὐτὸ τὸ θέμα μᾶς προτρέπει νὰ διερευνήσουμε τὶς πράξεις, ἀλλὰ καὶ νὰ εἰσχωρήσουμε στὰ ἄδυτα τῆς ψυχῆς ἑνὸς ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος ἀκολούθησε ἑκούσια καὶ συνειδητὰ στὴ ζωή του τὴν ὁδὸ τῆς θυσίας καὶ τῆς αὐταπαρνήσεως, ἀρετὲς ἀπόλυτα συμβατὲς μὲ τὴ χριστιανικὴ διδασκαλία ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν ἰδέα τοῦ ἐθελοντισμοῦ. Αὐτὸ θὰ ἐπιχειρηθεῖ μέσα ἀπὸ ἕνα ἐνδεικτικὰ ἐπιλεγμένο πλαίσιο ὁρισμένων σταθμῶν τῆς ζωῆς του.
Ὁ Ἀλέξανδρος κατανόησε τὸ πρόβλημα τῆς διαίρεσης, ἀλλὰ καὶ τὸ πλεονέκτημα τῆς ἕνωσης τῶν Ἑλλήνων. Συνένωσε τὸν ἑλληνικὸ κόσμο, δημιούργησε θεσμοὺς μὲ τεράστια σημασία ἀκόμη καὶ σήμερα, μὲ διακριτὰ καὶ μεγάλα δικαιώματα, καὶ ἐλευθερία χωρὶς διακρίσεις. Ὁ Ἕλληνας Ἀλέξανδρος ἦταν ὁ πραγματικὸς Ἀλέξανδρος.
Σ’ αυτήν τη μάχη του κόλλησαν το προσωνύμιο «Τουρκοφάγος», διότι όπως τον αντίκρισαν μέσα στα αίματα, έμοιαζε με σαρκοφάγο ζώο. Όταν τελείωσε η μάχη, οι πολεμιστές άρχισαν να μοιράζουν τα λάφυρα. Αναζήτησαν τον στρατηγό τους, τον Νικηταρά. Αυτός είχε αποτραβηχτεί να ξεκουραστεί. Τον ρώτησαν τι θέλει κι αυτός τους είπε: «Δεν θέλω τίποτα. Θέλω να δω την πατρίδα μου λεύτερη». Με το ζόρι του χάρισαν ένα άλογο μεγαλόσωμο και ένα σπαθί.
Ἡ ἁρμόδια ἀρχὴ ἡ ὁποία χορηγοῦσε θέσεις ἐπαιτείας, εἶχε ὁρίσει μία ὁρισμένη μέρα στὸν ἥρωα, μία θέση, μία μέρα τῆς Ἑβδομάδας κοντὰ στὴν ἐκκλησία τῆς Εὐαγγελιστρίας καὶ τοῦ ἐπέτρεπε (!) νὰ ἐπαιτεῖ κάθε Παρασκευή.
Με πρωτοβουλία λοιπόν του Διευθυντή του ΣΠ, Αλεξανδρούπολης, Λοχαγού Σεραφείμ Παναγιωτίδη τοποθετήθηκε εκκλησάκι στον περιβάλλοντα χώρο του ΣΠ, αφιερωμένο στον ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΛΑΟ τον “ΠΑΝΤΟΠΩΛΗ”, ο οποίος μαρτύρησε σε ηλικία μόλις 15 ! ετών.
Ἦταν 23 Σεπτεμβρίου, ἡμέρα Παρασκευή.
Πριν από 200 χρόνια η υπόδουλη Χίος επαναστάτησε κατά των Τούρκων κατακτητών. Το αποτέλεσμα ήταν ο αφανισμός σχεδόν κάθε ίχνους ζωής στο νησί! Το μέγεθος της καταστροφής είναι ακόμη και σήμερα ασύλληπτο… μια καταστροφή από την οποία η Χίος δεν επανάκαμψε ποτέ!
Συγκλονιστικά ευρήματα έφερε, και αυτή τη χρονιά, στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στους Φιλίππους της Καβάλας. Πρόκειται για ένα πλούσια διακοσμημένο οικοδόμημα, πιθανώς κρήνη, κι ένα εντυπωσιακό άγαλμα που εικονίζει τον Ηρακλή και χρονολογείται στους ρωμαϊκούς χρόνους!
Η Ελλάδα , παρά το ότι υπέκυψε στρατιωτικά σε δύο ισχυρές Δυνάμεις του άξονα , διατήρησε αμείωτη την απόφαση της να συνεχίσει τον αγώνα. Έτσι ο Βασιλιάς και η Κυβέρνηση και στρατιωτικές δυνάμεις αναχώρησαν για την Κρήτη λίγες μέρες πριν την κατάληψη των Αθηνών.
«Όχι κύριε πρόεδρε. Εγώ θέλω την ένωση του Πόντου με την Ελλάδα» τόνισε εμφατικά και θαρραλέα κατά τη διάρκεια της δίκης του. Ο Νικόλαος Καπετανίδης καταδικάστηκε σε θάνατο κι εκτελέστηκε δια απαγχονισμού μαζί με άλλους 68 ελληνοπόντιους στις 21 Σεπτεμβρίου 1921 στην Αμάσεια. Τα τελευταία του λόγια στην αγχόνη ήταν: «Ζήτω η Ελλάς!»
Μια από τις κορυφαίες αντιστασιακές πράξεις κατά των γερμανών κατακτητών και των ελλήνων συνεργατών τους ήταν η πολύνεκρη ανατίναξη του κτιρίου της ναζιστικής «Εθνικής Σοσιαλιστικής Πατριωτικής Οργάνωσης» (ΕΣΠΟ) στη γωνία των οδών Πατησίων και Γλάδστωνος. Το εγχείρημα έφερε σε πέρας στις 20 Σεπτεμβρίου 1942 μια ομάδα αποφασισμένων ανδρών και γυναικών της αντιστασιακής οργάνωσης «Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων» (ΠΕΑΝ).
Συγκεντρωμένοι ἐδῶ σήμερα τελοῦμε τὸ μνημόσυνο τῶν ἡρώων μαχητῶν τῆς Μάχης τῆς Δοϊράνης. Προσκυνοῦμε τὴν ἱερή τους μνήμη. Προσκυνοῦμε τὶς ἱερὲς σκιές τους ποὺ λάμπρυναν τὸ εἰκονοστάσι τοῦ Γένους. Πότισαν τὸ δέντρο τῆς λευτεριᾶς καὶ αὐτὸ ἀνθεῖ.
«Η πτώση της Κωνσταντινούπολης για το Έθνος μας, δεν είχε τέτοια σημασία, όπως αυτή η έξοδος του Ελληνισμού από ολόκληρη την Ανατολή. Ένα φοβερό πράμα…».
Τὸ θέαμα μοναδικὸ καθὼς φαίνεται ἡ εἴσοδος τοῦ Μεσσηνιακοῦ κόλπου, ὁ ὄρμος τῆς Κορώνης μὲ τὴν ἀμμουδιά της, πλαισιωμένα στὰ δυτικὰ ἀπὸ τὸν Ἀκρίτα καὶ τὴν νησίδα Βενετικὸ καὶ στὰ ἀνατολικὰ ἀπὸ τὸν Ταύγετο.
Έτος 480 π.Χ. και η Ελλάδα έμελλε να γράψει ακόμη μία λαμπρή σελίδα στην ιστορία της, η οποία μέχρι και σήμερα σε πείσμα της συγχυσμένης και φθηνής νέας εποχής εξακολουθεί να δίνει σε όλους μας παραδείγματα Αγιότητος, Ηρωισμού, Σοφίας, Δημοκρατίας και Φιλοπατρίας.
Το πογκρόμ σε βάρος των 120.000 φιλήσυχων και ειρηνικών Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, τη νύχτα της 6ης προς την 7η Σεπτεμβρίου 1955, από τον φανατισμένο και βάρβαρο τουρκικό όχλο είναι από τις μελανότερες σελίδες στην παγκόσμια ιστορία. Η άνανδρη επίθεση οργανώθηκε από το βαθύ τουρκικό κράτος, που σήμερα κατευθύνει ο Πρόεδρος Ερντογάν.
Τη νύχτα της 9ης προς τη 10η Σεπτεμβρίου 1943 μ.Χ. λίγα μέτρα πιο κάτω από την εκκλησία της Παναγίας, τα γερμανικά τανκς ακινητοποιήθηκαν χωρίς να υπάρχει κανείς φανερός λόγος. Όπως εξιστόρησε ο επικεφαλής του γερμανικού αποσπάσματος Χόφμαν, η μορφή της Παναγίας φανερώθηκε στο νυχτερινό ουρανό.
Αποσπάσματα από συναυλία του 1982 «60 Χρόνια Προσφυγιάς» στην Καισαριανή, στο Πνευματικό κέντρο του δήμου.
Ο θάνατος της βασίλισσας Ελισάβετ επανέφερε στην επιφάνεια οδυνηρές μνήμες για τον κυπριακό ελληνισμό.