ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Βατοπαιδινοί πατέρες – Εσπερινό της εορτής της Σύναξης των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ – Εσπέρια Στιχηρά, ήχος δ΄.

Τό ἰσοκράτημα ἤ ἰσοκρατηματικός φθόγγος ἤ ἴσον ἤ βάσταγμα, ἀποτελεῖ σημαντικό μορφολογικό γνώρισμα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μέλους καί θεωρεῖται στόν χῶρο τῆς ψαλτικῆς τέχνης κάτι τό εὐνόητο. Συνυπάρχει, ἀκουστικά, μέ τήν μελωδία τοῦ ὕμνου, τονίζοντας στόν ἑρμηνευτή τό βασικό φθογγικό κέντρο γύρω ἀπό τό ὁποῖο ἀναπτύσσεται ἡ μελωδική γραμμή.

Χερουβικό Γρηγορίου Πρωτοψάλτου ήχος γ’ . Ψαλλει: ΑΠτΜΧΕ Παναγιώτης Νεοχωρίτης

Ο Βυζαντινός Χορός «Φιλαθωνίται» – Πασαπνοάρια, Στιχολογία και Αναστάσιμοι αίνοι, ήχος τρίτος

Χορός Βατοπαιδινών Πατέρων – «Ανοίξαντός Σου την χείραν…», Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος, Ήχος πλ. δ’

Στην σκήτη της Αγίας Άννας υπήρχε ένας μοναχός με το όνομα Προκόπιος από την Καλύβα των Εισοδίων της Θεοτόκου. Επειδή ήταν παράφωνος οι Πατέρες απέφευγαν να του μάθουν μουσικά. Είχε όμως σφοδρή και έντονη επιθυμία να μάθει να ψάλλει σωστά για να δοξολογεί κι αυτός τον Θεό όπως και οι άλλοι αδελφοί.

Ὁ ἐπίτιμος διευθυντὴς δευτεροβάθμιας ἐκπαιδεύσεως Νομοῦ Χαλκιδικῆς καὶ πρωτοψάλτης τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου Μουδανιῶν Χαλκιδικῆς κ. Ἐμμανουὴλ Περσυνάκης, μιλᾶ γιὰ τὴν ἱερὰ Βυζαντινὴ μουσικὴ τέχνη καὶ τὸ λειτούργημα τοῦ ἱεροψάλτου ὡς ἐκπροσώπου τοῦ λαοῦ στὴν Θεία Λατρεία.

” ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ Ο ΧΟΡΟΣ ” Δοξαστικό. Ήχος Πλ.Δ’ . Θρασ. Στανίτσας

Ἡ Βυζαντινή μουσική (ΒΜ) γεννήθηκε πρωτίστως γιά νά ὑπηρετήση τήν ψαλτική τέχνη, γιατί ἡ ἐντός τοῦ Ναοῦ ψαλμωδία πρέπει νά διέπεται ἀπό ἀρχές καί νά ὑπακούη σέ κανόνες, ὅπως κάθε τέχνη. Δέν πρέπει νά παρατηρῆται ἀσυδοσία καί αὐθαιρεσία, ὅπως συμβαίνει στήν ἑβραϊκή χάβρα.

Ω των σοφών σου κριμάτων Χριστέ ΣΤΑΝΙΤΣΑΣ 1966 και 1977

‘Εν τη ερυθρα θαλάσση’, δοξαστικό των Εσπερίων της Οκτωήχου, Μέλος Πέτρου Πελοποννησίου (+1778), ήχ.πλ.α΄

«Εἶσαι σπουδαῖος ψάλτης! Εἶσαι θαυμάσιος! Εἶσαι ἄφθαστος!». Εἶχε τό κεφάλι ψηλά, ἐνῶ οἱ ἄλλοι τέσσερις εἶχαν τό κεφάλι κάτω. Ἐγώ μονολόγησα: «Τά δαιμόνια θά μοῦ πάρουν τό μυαλό. Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με

Ὅπως γνωρίζουμε ὅλοι, ὁ Χριστιανισμός ἀνύψωσε τήν γυναῖκα καί ἐξίσωσε τά δύο φύλα. Ὀντολογικά, θεολογικά καί ὑπαρξιακά γκρεμίσθηκε ὁ μεσότοιχος πού χώριζε τά δύο φύλα: «οὐκ ἔνι ἄρσεν καί θῆλυ» (Γαλ. 3, 28), διατρανώνει ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν Παῦλος.

Ἀπαγορεύτηκε δὲ ἡ χρήση τοῦ πολυφωνικοῦ εἴδους ψαλμώδησης καὶ τῶν ὀργάνων μουσι­κῆς, καθὼς ἡ μονοφωνικὴ μουσικὴ χαρακτηρίζεται ἀπὸ τὴν φυσικότητα καὶ τὴν κομψότητα τοῦ φωνητικοῦ ὀργάνου τοῦ ἀνθρώπου, ἐνῷ ἡ χρήση ὀργά­νων προσδίδει χαρακτῆρα ρομαντικὸ καὶ κοσμικὸ ποὺ ἁπλᾶ τέρπει τὶς αἰσθήσεις χωρὶς νὰ δημιουργεῖ κατά­νυξη καὶ πνευματικὴ ἀνάταση, καθηλώνοντας ἔτσι τὸν ἄνθρωπο στὴν γήϊνη πραγματικότητα.

Τό βυζαντινό μέλος ἀποβλέπει στό νά ἐνσταλλάξη στήν ψυχή τοῦ πιστοῦ τήν ἐμπειρία τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας καί νά καταστήση ἱκανό τόν πιστό νά εἰσχωρήση στά βαθειά νοήματα τῆς βυζαντινῆς ὑμνογραφίας.

Ωδήν επινίκιον άσωμεν πάντες
Θεώ τω ποιήσαντι θαυμαστά τέρατα,
βραχίονι υψηλώ
και σώσαντι τον Ισραήλ ότι δεδόξασται.

Ὡστόσο πολλοί, ἀκόμη καί πιστοί ἐντός τοῦ ἱεροῦ περιβόλου μέ ἐκκλησιαστικό καί πατριωτικό ζῆλο, ἱερωμένοι καί λαϊκοί, ἀγνοοῦν μερικά ἀπό τά στοιχεῖα πού ἀποδεικνύουν ἀκριβῶς ὅτι ἡ Βυζαντινή Μουσική εἶναι ἕνας πολύτιμος θησαυρός.

Εἰσελεύσομαι εἰς τὸν οἶκόν σου… – Ἦχος α΄
Κεκραγάριον ἀργόν… – Τὸ παρόν κατὰ τὸν ἁγιορείτικον τρόπον. Ἦχος α΄

Ὅλοι οἱ Πατέρες ἀπέβλεπαν στήν καθιέρωση μουσικῆς κατευναστικῆς, σεμνῆς καί μεταφυσικῆς, ἱκανῆς νά μεταρσιώση τίς ψυχές τῶν πιστῶν καί νά τίς ἑνώνη μέ τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, πού εἶναι τό ἴδιο τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ.

Ὁ ἀείμνηστος γέροντας Παΐσιος ἔδινε πολλή βαρύτητα στό νά ψάλλη κάποιος μέ συναίσθηση κατανυκτικά. Σύστηνε στόν ψάλτη νά ἔχη τόν νοῦ του στά θεῖα νοήματα καί νά ἔχη εὐλάβεια. Νά μήν πιάνη τά θεῖα νοήματα λογοτεχνικά, ἀλλά μέ τήν καρδιά. Ἄλλο ἡ εὐλάβεια καί ἄλλο ἡ τέχνη, ἡ ἐπιστήμη τῆς ψαλτικῆς. Ἡ τέχνη χωρίς εὐλάβεια εἶναι μπογιές.

«Εἶναι καλό νά ἀκοῦς μουσική. Ἀνώτερη ἀπ᾿ ὅλες εἶναι ἡ βυζαντινή μουσική, γιατί δέν ταράσσει τήν ψυχή, ἀλλά τήν ἑνώνει μέ τό Θεό καί τήν ἀναπαύει τελείως. Ἄν ὅμως τό θέλεις πολύ, μπορεῖς ν᾿ ἀκοῦς καί κοσμική μουσική, ἀλλά ἐγώ λέω, εἶναι προτιμότερο ν᾿ ἀκοῦς μουσική πού δέν ἔχει λόγια».

Στὸ δεύτερο ἥμισυ τοῦ 17ου αἰῶνα ἀκμάζει στὸ Φανάρι ὁ σπουδαῖος μελουργὸς Μπαλάσης ἱερεὺς καὶ Νομοφύλαξ τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας. Ἐξέχουσα προσωπικότητα τῆς περιόδου ἐκείνης, συγκαταλέγεται μεταξὺ τῶν σοφῶν καὶ λογίων τοῦ Γένους.

Περσυνάκη Ἐμμανουὴλ καθηγητοῦ-ἱεροψάλτου Ἡ αὐστηρότητα τοῦ ὕφους καὶ ἡ σεμνότητα τῆς μελωδίας εἶναι χαρακτηριστικὰ μὲ τὰ ὁποῖα ἡ βυζαντινὴ μουσικὴ […]

ἱεροδιακόνου Συμεών Ἡ πανανθρώπινη γλῶσσα τῆς μουσικῆς ὑπῆρξε ἴσως ἡ πρώτη ἀπὸ τὶς τέχνες ποὺ χρησιμοποιήθηκαν στὴν λατρεία τῆς Ἐκκλησίας. Ἐπρόκειτο […]

  ἱεροδιακόνου Συμεών   Ἡ πανανθρώπινη γλῶσσα τῆς μουσικῆς ὑπῆρξε ἴσως ἡ πρώτη ἀπὸ τὶς τέχνες ποὺ χρησιμοποιήθη-καν στὴν λατρεία […]

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝΩΜΕΝΗΣ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗΣ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΄΄ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΑΛΑΙΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΩΝ΄΄, ΤΟΜΟΣ Α΄, ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΕΙΡΑ: ΨΑΛΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ […]

Λέγε Συμεών…Ἰδιόμελον τοῦ Ἐσπερινοῦ εἰς τὴν ἑορτὴν τῆς Ὑπαπαντῆς. Ἦχος α΄. Ψάλλει ὁ ἱερομόναχος Θωμὰς ἐκ τῆς Ι. Ἀδελφότητος τῶν […]

Application for Android Christos J. Tagarakis We would like to inform you about the creation and publication of the first […]

π. Λεωνίδα Ἀφεντούλη Ι. Ν. ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΕΔΕΣΣΑΣ   Ἡ διαχρονική συνέχεια τοῦ ἑλληνισμοῦ μέσα ἀπό τή γλῶσσα του εἶναι […]

Βηθλεὲμ ἐτοιμάζου…Ἰδιόμελον τῆς Α΄ Ὥρας. Ἦχος πλ.δ΄ Ψάλλει ἡ Ἑλληνικὴ Βυζαντινὴ Χορωδία Τάδε λέγει Ἰωσήφ…Δοξαστικὸν ἰδιόμελον τῆς Α΄ Ὥρας. Ἦχος […]

Προεορτάσωμεν λαοί, Χριστοῦ τὰ Γενέθλια…Προεόρτιον ἰδιόμελον εἰς τὸν Ἐσπερινὸν τῆς κ΄ Δεκεμβρίου. Ἦχος α΄ Ψάλλει ἡ χορωδία «Μαΐστορες τῆς Ψαλτικῆς […]