Ἡ Γωνιὰ τῆς Γλώσσας

ἐπιμέλεια: Γεώργιος Ἰ. Βιλλιώτης

Ἡ Γλῶσσα μας εἶναι πατρίδα μας!

Ἄγρυπνο εἶναι τὸ ἐνδιαφέρον τῆς Ἑνωμένης Ρωμηοσύνης γιὰ τὴν Ἑλληνικὴ Γλῶσσα. Ἡ Γλῶσσα μας εἶναι ὁ ἕνας πνεύμονας τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Ὁ ἄλλος εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία. Ὁ ἱστότοπός μας δημοσιεύει συχνὰ κείμενα δoκίμων συγγραφέων μὲ γλωσσικὰ θέματα. Ἡ ΓΩΝΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ εἶναι μία μόνιμη ἱστο-στήλη ποὺ σκοπὸ ἔχει νὰ εὐαισθητοποιήσῃ τοὺς ἐπισκέπτες τοῦ ἱστοτόπου γιὰ τὴν γλῶσσα μας. Στὴν ΓΩΝΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ σχολιάζουμε, ἐξηγοῦμε τὰ συχνὰ λάθη, παραθέτουμε ἀπαιτητικὲς λέξεις γιὰ τὸν ἐμπλουτισμὸ τοῦ λεξιλογίου μας, προτείνουμε ἑλληνολεκτικὰ ἰσοδύναμα γιὰ ξένες λέξεις ποὺ χρησιμοποιοῦμε ἄκριτα, ἀνακαλύπτουμε ἀθησαύριστες λέξεις, ἀναλύουμε παροιμίες, ἀποφθέγματα καὶ ἄλλα πολλά. Ἀπὸ ἐδῶ καὶ εἰς τὸ ἑξῆς δὲν θὰ ἀνεβάζω μόνο δικά μου ἄρθρα, ἀλλὰ καὶ τοῦ συνεργάτη μας, ἐγκρατοῦς φιλολόγου καὶ ἀγαπητοῦ φίλου κ. Ἀντωνίου Ἀ. Ἀντωνάκου. Ὅποιος θέλει νὰ συνδράμῃ σὲ αὐτὴν τὴν προσπάθεια μπορεῖ νὰ μᾶς στέλνῃ τὶς παρατηρήσεις του, τὶς ἀπορίες του, καθὼς καὶ ἐκπαιδευτικὸ ὑλικὸ γιὰ τὴν Γλῶσσα μας.

Μὲ ἐκτίμηση

Γεώργιος Ἰ. Βιλλιώτης

Τελευταία ἀνάρτηση

Γωνιά της Γλώσσας 54 – Γεωργίου Ἰ. Βιλλιώτη: Ἡ κρυφὴ ἑλληνικὴ λέξη τῆς ἡμέρας

Γεωργίου Ἰ. Βιλλιώτη

Ἡ κρυφὴ ἑλληνικὴ λέξη τῆς ἡμέρας

 

Ἡ Ἀθήνα, ἡ Ρώμη, ἡ Ἱερουσαλὴμ (μὲ τὶς φωτεινὲς καὶ τὶς σκοτεινές τους ὄψεις) καὶ τὸ αὐτόχθον πολιτιστικὸ στοιχεῖο τῶν λαῶν τῆς Εὐρώπης, αὐτὴ ἡ «ἐκ τῶν διαφερόντων» ἁρμονία συνιστᾶ τὸ δυτικὸ πολιτισμό. Οἱ Ἕλληνες στάθηκαν πρωτοπόροι σὲ καίριους τομεῖς: λογοτεχνία, γραφή, ἐκπαίδευση, φιλοσοφία, ἐπιστήμη, θέατρο, τέχνη, πολιτική, ἀθλητισμός, ἰδέες καὶ θεσμοί. Ὅμως τὴν διάδοση τῶν πολιτιστικῶν ἀγαθῶν ἀναλαμβάνει κυρίως τὸ κατ’ ἐξοχὴν «διδασκαλικὸν ὄργανον», ἡ γλῶσσα. Ἔτσι, ἡ ἀρχαία ἑλληνικὴ «ἔβαψε» ἀνεξίτηλα καὶ ἐξακολουθεῖ νὰ χρωματίζῃ τὶς εὐρωπαϊκὲς γλῶσσες, λατινογενεῖς καὶ μή. Ὅπως ὁμολογεῖ ὁ μεγάλος ἱστορικὸς τοῦ πολιτισμοῦ, ὁ Ἑλβετὸς Jacob Burckhardt (1818-1897) «βλέπουμε μὲ τὰ μάτια τῶν Ἑλλήνων καὶ μιλοῦμε μὲ τὶς ἐκφράσεις τους». Ἡ ἀγγλικὴ box  προέρχεται ἀπὸ τὴν λατινικὴ puxis καὶ αὐτὴ ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ πύξος: τὸ “πυξάρι”, τὸ δένδρο ἢ τὸ ξύλο του. Πυξὶς ἦταν κάθε κιβωτίδιο μὲ πῶμα, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὸ σχῆμα του, τὸ ὁποῖο χρησίμευε γιὰ τὴν φύλαξη διαφόρων ἀντικειμένων καὶ κατασκευαζόταν ἀπὸ ξύλο πύξου, τὸ κουτάκι. Πυξίδα σήμερα ὀνομάζουμε τὸ ὄργανο προσανατολισμοῦ τὸ ὁποῖο ἀποτελεῖται ἀπὸ ἕνα κουτὶ κατασκευασμένο ἀπὸ μὴ μαγνητικὸ ὑλικὸ στὸ κέντρο τοῦ ὁποίου στηρίζεται εὐκίνητη μαγνητικὴ βελόνη τῆς ὁποίας τὰ ἄκρα κατευθύνονται πρὸς τοὺς μαγνητικοὺς πόλους τῆς Γῆς καὶ ἔτσι ἀναγνωρίζεται ἡ διεύθυνση τοῦ Βορρᾶ. Ὁ μπούσουλας ἔχει ἀπώτερη καταγωγὴ ἀπὸ τὴν πυξίδα: πρόκειται γιὰ ἀντιδάνειο < ιταλ. bussola < λατ. buxida < μτγν. πυξίς. Ὁμοίως καὶ ἡ μπουάτ < αντιδ. < γαλλ. boite “κουτί” < μεταγενέστ. λατ. buxida < buxis < αρχ. πύξος. Mπουὰτ ἦταν παλαιότερα ὁ μικρὸς καὶ κλειστὸς χῶρος νυχτερινῆς διασκέδασης μὲ ἔντεχνη ζωντανὴ μουσική, σήμερα εἶναι τὸ κουτὶ στὸν τοῖχο μὲ τὰ καλώδια ἠλεκτρολογικῆς ἐγκατάστασης. 

Δείτε ΕΔΩ όλα τα σχετικά άρθρα της Γωνιάς της Γλώσσας

Ὅλες οἱ ἀναρτήσεις