Χορωδία Ἐργαστήρι Ψαλτικῆς – Χοράρχης Ἀθανάσιος Παϊβανάς
Τρισάγιος Ὑμνος,Ἦχος Ἅ’
Χορός Βατοπαιδινών Πατέρων – «Πάσα πνοή…» και «Αινείτε αυτόν..» Πασαπνοάριο αργό, μέλος Ιακώβου Πρωτοψάλτου, Ήχος πλάγιος του τετάρτου
Ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος: «Νά προσέχουμε αὐτά πού διαβάζουμε καί ψάλλουμε. Ὁ νοῦς μας νά εἶναι ἐκεῖ καί νά μή σκέφτεται τίποτε. Νά ψάλλουμε μέ τήν καρδιά καί μέ εὐλάβεια. Ἄν ψάλλετε μέ τήν καρδιά σας, ὅπως καί νά τά πῆτε, καλά θά εἶναι. Τότε τό δυνατό δέν εἶναι φωνητικό, ἀλλά καρδιακό· καί τό σιγανό εἶναι ταπεινό, μέ εὐλάβεια, σεβασμό καί ὄχι κοιμισμένο».
Βατοπαιδινός Χορός – «Δόξα Σοι τω δείξαντι το φως…», Δοξολογία του Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος, Ήχος βαρύς εναρμόνιος
Άγγελοι την είσοδον της Πανάγνου ορώντες εξεπλήττοντο, πώς η Παρθένος εισήλθεν εις τα άγια των αγίων. Ως εμψύχω Θεού κιβωτώ ψαυέτω μηδαμώς χειρ αμυήτων ˙χείλη δε πιστών τη Θεοτόκω ασιγήτως φωνήν του αγγέλου αναμέλποντα, εν αγαλλιάσει βοάτω˙ Όντως ανωτέρα πάντων υπάρχεις, Παρθένε αγνή.
«Ὅλα τά νέα καλογέρια ψάλλουν κοσμικά. Ἀφοῦ δέν ξέρουν τί εἶναι ἡ καλογερική, πῶς θά ξέρουν ποιό εἶναι
τό καλογερικό ψάλσιμο;». (ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΗΣΥΧΑΣΤΙΚΗ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ, ἔκδοση Ἱ. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Μεταμόρφωση Χαλκιδικῆς, σελ. 778).
Ο Βυζαντινός Χορός «Φιλαθωνίται» – Πασαπνοάρια, Στιχολογία και Αναστάσιμοι αίνοι, ήχος τρίτος
Στην σκήτη της Αγίας Άννας υπήρχε ένας μοναχός με το όνομα Προκόπιος από την Καλύβα των Εισοδίων της Θεοτόκου. Επειδή ήταν παράφωνος οι Πατέρες απέφευγαν να του μάθουν μουσικά. Είχε όμως σφοδρή και έντονη επιθυμία να μάθει να ψάλλει σωστά για να δοξολογεί κι αυτός τον Θεό όπως και οι άλλοι αδελφοί.
Ὁ ἐπίτιμος διευθυντὴς δευτεροβάθμιας ἐκπαιδεύσεως Νομοῦ Χαλκιδικῆς καὶ πρωτοψάλτης τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου Μουδανιῶν Χαλκιδικῆς κ. Ἐμμανουὴλ Περσυνάκης, μιλᾶ γιὰ τὴν ἱερὰ Βυζαντινὴ μουσικὴ τέχνη καὶ τὸ λειτούργημα τοῦ ἱεροψάλτου ὡς ἐκπροσώπου τοῦ λαοῦ στὴν Θεία Λατρεία.
” ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ Ο ΧΟΡΟΣ ” Δοξαστικό. Ήχος Πλ.Δ’ . Θρασ. Στανίτσας
Ἡ Βυζαντινή μουσική (ΒΜ) γεννήθηκε πρωτίστως γιά νά ὑπηρετήση τήν ψαλτική τέχνη, γιατί ἡ ἐντός τοῦ Ναοῦ ψαλμωδία πρέπει νά διέπεται ἀπό ἀρχές καί νά ὑπακούη σέ κανόνες, ὅπως κάθε τέχνη. Δέν πρέπει νά παρατηρῆται ἀσυδοσία καί αὐθαιρεσία, ὅπως συμβαίνει στήν ἑβραϊκή χάβρα.
Ὅπως γνωρίζουμε ὅλοι, ὁ Χριστιανισμός ἀνύψωσε τήν γυναῖκα καί ἐξίσωσε τά δύο φύλα. Ὀντολογικά, θεολογικά καί ὑπαρξιακά γκρεμίσθηκε ὁ μεσότοιχος πού χώριζε τά δύο φύλα: «οὐκ ἔνι ἄρσεν καί θῆλυ» (Γαλ. 3, 28), διατρανώνει ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν Παῦλος.
Ἀπαγορεύτηκε δὲ ἡ χρήση τοῦ πολυφωνικοῦ εἴδους ψαλμώδησης καὶ τῶν ὀργάνων μουσικῆς, καθὼς ἡ μονοφωνικὴ μουσικὴ χαρακτηρίζεται ἀπὸ τὴν φυσικότητα καὶ τὴν κομψότητα τοῦ φωνητικοῦ ὀργάνου τοῦ ἀνθρώπου, ἐνῷ ἡ χρήση ὀργάνων προσδίδει χαρακτῆρα ρομαντικὸ καὶ κοσμικὸ ποὺ ἁπλᾶ τέρπει τὶς αἰσθήσεις χωρὶς νὰ δημιουργεῖ κατάνυξη καὶ πνευματικὴ ἀνάταση, καθηλώνοντας ἔτσι τὸν ἄνθρωπο στὴν γήϊνη πραγματικότητα.
Τό βυζαντινό μέλος ἀποβλέπει στό νά ἐνσταλλάξη στήν ψυχή τοῦ πιστοῦ τήν ἐμπειρία τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας καί νά καταστήση ἱκανό τόν πιστό νά εἰσχωρήση στά βαθειά νοήματα τῆς βυζαντινῆς ὑμνογραφίας.
Ὡστόσο πολλοί, ἀκόμη καί πιστοί ἐντός τοῦ ἱεροῦ περιβόλου μέ ἐκκλησιαστικό καί πατριωτικό ζῆλο, ἱερωμένοι καί λαϊκοί, ἀγνοοῦν μερικά ἀπό τά στοιχεῖα πού ἀποδεικνύουν ἀκριβῶς ὅτι ἡ Βυζαντινή Μουσική εἶναι ἕνας πολύτιμος θησαυρός.
Εἰσελεύσομαι εἰς τὸν οἶκόν σου… – Ἦχος α΄
Κεκραγάριον ἀργόν… – Τὸ παρόν κατὰ τὸν ἁγιορείτικον τρόπον. Ἦχος α΄
Ὅλοι οἱ Πατέρες ἀπέβλεπαν στήν καθιέρωση μουσικῆς κατευναστικῆς, σεμνῆς καί μεταφυσικῆς, ἱκανῆς νά μεταρσιώση τίς ψυχές τῶν πιστῶν καί νά τίς ἑνώνη μέ τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, πού εἶναι τό ἴδιο τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ.
Ὁ ἀείμνηστος γέροντας Παΐσιος ἔδινε πολλή βαρύτητα στό νά ψάλλη κάποιος μέ συναίσθηση κατανυκτικά. Σύστηνε στόν ψάλτη νά ἔχη τόν νοῦ του στά θεῖα νοήματα καί νά ἔχη εὐλάβεια. Νά μήν πιάνη τά θεῖα νοήματα λογοτεχνικά, ἀλλά μέ τήν καρδιά. Ἄλλο ἡ εὐλάβεια καί ἄλλο ἡ τέχνη, ἡ ἐπιστήμη τῆς ψαλτικῆς. Ἡ τέχνη χωρίς εὐλάβεια εἶναι μπογιές.
«Εἶναι καλό νά ἀκοῦς μουσική. Ἀνώτερη ἀπ᾿ ὅλες εἶναι ἡ βυζαντινή μουσική, γιατί δέν ταράσσει τήν ψυχή, ἀλλά τήν ἑνώνει μέ τό Θεό καί τήν ἀναπαύει τελείως. Ἄν ὅμως τό θέλεις πολύ, μπορεῖς ν᾿ ἀκοῦς καί κοσμική μουσική, ἀλλά ἐγώ λέω, εἶναι προτιμότερο ν᾿ ἀκοῦς μουσική πού δέν ἔχει λόγια».
ἱεροδιακόνου Συμεών Ἡ πανανθρώπινη γλῶσσα τῆς μουσικῆς ὑπῆρξε ἴσως ἡ πρώτη ἀπὸ τὶς τέχνες ποὺ χρησιμοποιήθη-καν στὴν λατρεία […]