Δημοσιεύσεις ετικέτας «ΤΡΙΩΔΙΟ»

Ευλογητάρια Αναστάσιμα Μεγάλης Παρασκευής. Ἦχος πλ. α´, Ιωάννης Βρούζος

Δοξαστικό των Αίνων της Ε΄ Κυριακής των Νηστειών «Οὐκ ἔστιν ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ…»
Ψάλλει ο παπά Ισαάκ Λιβανέζος (Ατάλλα) Πνευματικό τέκνο και βιογράφος του Όσιου Παϊσιου του Αγιορείτη.

Η Δ΄ Κυριακή των Νηστειών είναι αφιερωμένη σε μια μεγάλη ασκητική, πατερική και πνευματική μορφή της Εκκλησίας μας, στον άγιο Ιωάννη το Σιναΐτη, ο οποίος μας είναι καλλίτερα γνωστός ως άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, από το ομώνυμο περισπούδαστο σύγγραμμά του. Η προβολή και η τιμή του αγίου αυτού άνδρα κατά την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή κρίθηκε επιβεβλημένη από τους Πατέρες.

ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἡ πρώτη ­μέρα τῆς ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Ὀνομάζεται Κα­θαρὰ Δευτέρα καὶ μᾶς εἰσάγει στὸ πνευματικὸ κλίμα τῆς πνευματικῆς αὐ­τῆς περιόδου. Ποιά εἶνε τὰ χαρακτηριστι­κὰ γνωρίσματα τοῦ «κλίματος» αὐτοῦ;

Η κατανυκτική περίοδος του Τριωδίου είναι ένα νοητό στάδιο πνευματικού αγώνα στο οποίο καλείται κάθε πιστός να τρέξει τον καλό αγώνα των αρετών, να αποβάλλει κάθε παρείσακτο αμαρτωλό στοιχείο από τον εαυτό του, το οποίο υπάρχει ως θανατηφόρος ιός, που δηλητηριάζει τον άνθρωπο και τον οδηγεί αργά, αλλά σταθερά, στον πνευματικό θάνατο. Μόνο έτσι θα αξιωθούμε να προσκυνήσουμε πνευματικά καθαροί το θείο Πάθος του Λυτρωτή μας Χριστού και να εορτάσουμε με αγαλλίαση τη λαμπροφόρο Ανάστασή Του.

Εισήλθαμε και φέτος στο άγιο Τριώδιο, το οποίο είναι μια από τις σημαντικότερες εορτολογικές περιόδους της Εκκλησίας μας. Είναι μια πένθιμη και κατανυκτική περίοδος, που αρχίζει, από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου και φθάνει μέχρι τον εσπερινό του Μεγάλου Σαββάτου. Αυτήν διαδέχεται κατόπιν η χαρμόσυνη περίοδος του Πεντηκοσταρίου, που αρχίζει από την Κυριακή του Πάσχα και φθάνει μέχρι την Κυριακή των αγίων Πάντων.

Μήπως δεν έχουμε πάρει στα σοβαρά αυτήν την Κατανυκτική Εκκλησιαστική περίοδο και νομίζουμε ότι το Τριώδιο και όλη η προ του Πάσχα περίοδος δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, και αποτελεί μία ευκαιρία για να εκτονωθούμε, να διασκεδάσουμε, και να γυρίσουμε στην συνέχεια στις διάφορες φροντίδες και ασχολίες μας; Όχι!!

Όλοι οι άνθρωποι, χωρίς καμιά διάκριση είναι καλεσμένοι στη σωτηρία, χωρίς να υποχρεώνεται κανένας να σωθεί δίχως τη θέλησή του. Το υπέρτατο θείο δώρο της ελευθερίας του ανθρώπου είναι συνάμα ευλογία και κατάρα, σωτηρία και καταστροφή, διότι αφήνεται ο άνθρωπος να επιλέξει αυτός τη χρήση της ελευθερίας του, για το καλό ή το κακό. Τα αποτελέσματα αυτής της χρήσεως θα φανούν….

Όταν ο άσωτος υιός επέστρεψε στο πατρικό του σπίτι και έγινε δεκτός με ανοιχτές αγκάλες από τον πατέρα του, ο μεγαλύτερος αδελφός δεν χάρηκε. Και μάλιστα διαμαρτυρήθηκε έντονα στον πατέρα του, εκφράζοντας παράπονο και διαφωνώντας για τον τρόπο υποδοχής του αδελφού του (Κυριακή του Ασώτου).

Αποστολή της αγίας μας Εκκλησίας είναι να προσκαλεί κάθε άνθρωπο στη σωτηρία, παρέχοντας όλα εκείνα τα εφόδια, τα στοιχεία και τους τρόπους, που είναι απαραίτητα για την πραγματοποίησή της. Αυτή ως στοργική μητέρα προσφέρει άπειρες ευκαιρίες στα παιδιά της, προκειμένου να τα φέρει κοντά της και να τα σώσει

Η μακρά αυτή περίοδος, η οποία αρχίζει την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο, είναι η πιο σημαντική χρονική περίοδος της Εκκλησίας μας, διότι δίνει την ευκαιρία σε μας τους πιστούς να συναισθανθούμε τη λαθεμένη πορεία της ζωής μας, να τη διορθώσουμε και να επανακαθορίσουμε τη στάση μας απέναντι στο Θεό και τους συνανθρώπους μας.

Το μεγάλο αυτό γεγονός έκανε πολλούς να πιστέψουν στο Χριστό. Κάποιοι έτρεξαν στους Φαρισαίους και ανήγγειλαν το θαύμα. Οι σκληρόκαρδοι και υποκριτές εκείνοι άνθρωποι, μαζί με το ιουδαϊκό ιερατείο, όχι μόνο δεν συγκινήθηκαν και δεν πίστεψαν στα θαύμα και τη δύναμη του Ιησού, αλλά σκληρύνθηκαν έτι περισσότερο οι καρδιές τους.

Πράγματι, τί σχέση μπορεῖ νὰ ἔχουν οἱ μέχρι τότε προσφερόμενες ζωοθυσίες, καὶ μάλιστα ἑκατόμβες, ἀκόμα καὶ οἱ ἀνθρωποθυσίες, ποὺ γίνονταν γιὰ τὸν ἐξευμενισμὸ τῶν διαφόρων «θεῶν», μὲ τὴν ζωηφόρο θυσία τοῦ Ἐσταυρωμένου Κυρίου, τοῦ μόνου ἀληθινοῦ Θεοῦ, ποὺ ἔγινε γιὰ τὴν δική μας λύτρωση ἀπὸ τὸ κράτος τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ θανάτου;

Ὁ Ἅ­γιος Νι­κό­λα­ος ὁ Κα­βά­σι­λας πα­ρα­τη­ρεῖ ὅ­τι ἡ Θεί­α Κοι­νω­νί­α ἄν καὶ δί­δε­ται διὰ τοῦ σώ­μα­τος, ὅ­μως «εἰς τὴν οὐ­σί­αν πρῶ­τον χω­ρεῖ τῆς ψυ­χῆς καὶ διὰ τῆς ψυ­χῆς εὶς τὸ σῶ­μα δι­α­βαί­νει῾ Καὶ Ὁ Ἅ­γιος Ἰ­ω­άν­νης ὁ Δα­μα­σκη­νὸς ὑ­πο­γραμ­μί­ζει ὅ­τι κοι­νω­νόν­τας ἀ­πὸ τὸ ἅ­γιο πο­τή­ριο «κοι­νω­νοῦ­με μὲ τὸ Χρι­στὸ καὶ με­τέ­χου­με στὴ σάρ­κα του καὶ τὴν θε­ό­τη­τὰ του». Με­τέ­χου­με δηλαδὴ στὴ θεοποιὸ ἐνέργεια τῆς Θεϊκῆς Του οὐ­σί­ας.

Οι 40 ημέρες της Μ. Σαρακοστής και οι 3 εβδομάδες του Τριωδίου, που προηγούνται, είναι μέρες πνευματικής εκγύμνασης και ασκητικής πορείας για τους Χριστιανούς, καθώς στηρίζουν, πνευματικά, το ταξίδι τους στη θεάρεστη κάθαρση, που οδηγεί στη βίωση της Σταύρωσης του Χριστού και της Αγίας Του Αναστάσεως.

Η Εκκλησία τον προβάλλει και του δίνει τόσο εξέχουσα θέση στη Μεγάλη Σαρακοστή, γιατί δεν δίστασε να δώσει ομολογία πίστεως ενώπιον αρχών και εξουσιών Η Εκκλησία τοποθέτησε την μνήμη του, την δεύτερη Κυριακή της Σαρακοστής καθώς η συγκεκριμένη εορτή αποτελεί συνέχεια της Κυριακής της Ορθοδοξίας.

Πράγματι, ὁ Ἅγιος Γρηγόριος κατάφερε νὰ συνενώσῃ στὴν σκέψη καὶ στὸ ἔργο του ὅλη τὴν προηγούμενη πατερικὴ παράδοση, τῶν 14 αἰώνων τῆς Ὀρθοδοξίας μας, καὶ νὰ καταστῆ «πράξεως ὄργανον» καὶ «θεωρίας ἀκρότης». Ἄλλωστε, κατὰ τὴν ἔκφραση ἑνὸς ἄλλου Γρηγορίου (Θεολόγου), «Πρᾶξις ἐπίβασις θεωρίας», δηλαδὴ ἡ πρακτικὴ ἄσκηση ἀποτελεῖ τὴν βάση γιὰ τὴν θε-ωρία, τὴν ἐμπειρία δηλαδὴ καὶ τὴν γνώση τοῦ Θεοῦ.

Το Τριώδιο της Εκκλησίας, μας διδάσκει και μας επιμορφώνει, για μια ακόμη φορά, μέσω της λατρείας, της Προσευχής, της Νηστείας, της Εγκράτειας, της Κάθαρσης, της Αγάπης και όλων των Αρετών, στον τρόπο ζωής και σωτηριακής επικοινωνίας μας με τον Θεό και τον συνάνθρωπο.

Ο Χριστός όμως προειδοποιεί: «Τότε, αν σας πει κάποιος: Να, εδώ είναι ο Χριστός ή εδώ, μην πιστέψετε. Αν σας πουν: Να, είναι στην έρημο, μη βγήτε να τον ψάξετε. Αν σας πουν: Να, μέσα σε κρυφά δωμάτια είναι κρυμμένος, μην πιστέψετε. Γιατί, όπως βγαίνει η αστραπή από την ανατολή και φαίνεται αμέσως ως τη δύση, έτσι θα είναι και η παρουσία του Υιού του Ανθρώπου.

Εάν, αγαπητοί μου, ρίξουμε μια ματιά γύρω στη φύση, θα δούμε κάτι εκπληκτικό, ότι όλα τα δημιουργήματα προσεύχονται, καθένα με τον τρόπο του.

Αντίθετα ο όντως αμαρτωλός τελώνης συναισθάνεται τη δεινή του κατάσταση και με συντριβή και ταπείνωση ζητεί το έλεος του Θεού. Αυτή η μετάνοιά του τον δικαιώνει μπροστά στο Θεό. Γίνεται δεκτή η προσευχή του, σε αντίθεση με τον υποκριτή Φαρισαίο, ο οποίος όχι μόνο δεν έγινε δεκτή η προσευχή του, αλλά σώρευσε στον εαυτό του περισσότερο κρίμα, εξαιτίας της εγωπάθειάς του.

Γι’ αὐτὸ ἡ τριμερὴς διάταξη τοῦ Τριῳδίου ὁμοιάζει μὲ τὴν ἀντίστοιχη διάκριση τῶν μελῶν τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος. Οἱ τέσσερις πρῶτες Κυριακὲς τοῦ Τριῳδίου- «τὰ ἄκρα»-προετοιμάζουν τὰ βήματά μας γιὰ τὴν ἀνηφορική μας πορεία πρὸς τὴν Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστή-«τόν κορμό»-, ὥστε μετὰ ἀπὸ πέντε Κυριακὲς καὶ διερχόμενοι ἀπὸ τὸν «λαιμό» τῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων νὰ περάσωμε στὴν «κεφαλή», στὴν κορύφωση τῶν Παθῶν καὶ στὴν Ἀνάσταση.

Σοφία Μπεκρῆ: Νά, λοιπόν, γιατὶ λέμε ὅτι ἡ Ἐκκλησία, διὰ τῶν σοφῶν Πατέρων καὶ τῶν ἐμπνευσμένων ὑμνογράφων, δὲν μᾶς ἀφήνει χωρὶς πνευματικὴ τροφή, χωρὶς διδάγματα καὶ μηνύματα γιὰ τὴν σωτηρία μας, ὥστε νὰ μὴν ἔχωμε δικαιολογία ὅτι δὲν γνωρίζομε ἢ ὅτι δὲν βρήκαμε ὁδοδεῖκτες στὴν πορεία μας. Ἀκόμη καὶ ὅταν χωλαίνωμε, ὀλισθαίνωμε καὶ κάποιες φορὲς πέφτωμε ἢ παρεκκλίνωμε, πάλι, μὲ καλὴ προαίρεση..

Ο κ.Λάμπρος Σκόντζος περιγράφει την θαλπωρή της Μάνας Εκκλησίας και του Θεού Πατέρα στην παραβολή του Ασώτου, μάς βοηθά να κατανοήσουμε τις σωτηριολογικές προεκτάσεις της Γ’ Κυριακής του Τριωδίου, της Μελλούσης Κρίσης και μάς εξηγεί γιατί η Εκκλησία μας προτάσσει την Γ’ Εβδομάδα των Νηστειών

Ύμνοι της Κυριακής της Τυρινής – Ψάλλει ο Ιεροψάλτης του Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου Λάρισας και Καθηγητής Βυζαντινής Μουσικής, Ιωάννης Βρούζος

ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ. Ψέλνουν: Μπιλάλης Κώστας και Γιώργος
Από τον Eσπερινό Όρθρο του Σαββάτου του Λαζάρου: «Στιχηρά αίνων Aνάστασις και ζωή ήχοι α’, δ’,πλ δ’».

Ἀδελφοί μου. Τὴν τελευταία αὐτή ἐβδομάδα τῆς Μεγάλης τεσσαρακοστῆς, ἡ Ἐκκλησία μας τὴν ἀφιερώνει γιὰ περισυλλογή καὶ ἀπολογισμό τῶν μέχρι σήμερα ἀποτελεσμάτων στὸν πνευματικό ἀγῶνα ποὺ κάναμε. Μᾶς ἔδωσε σήμερα πλῆθος ἐφοδίων καὶ πρότυπα προς μίμηση καὶ ὅλα αὐτά «προς νουθεσίαν ἡμῶν, ὅπως χρηστότητα ποιήσωμεν καὶ δώῃ ἠμῖν Κύριος ἀντί τῶν ἐπιγείων τὰ ἐπουράνια»

Να συνειδητοποιήσουμε πως η επί γης ζωή μας δε θα μείνει άκριτη, αλλά θα δώσουμε λόγο για ό, τι κάναμε και για ό, τι δεν κάναμε με τη βιωτή μας, αφού θα αποδώσουμε «περί αυτού λόγον εν ημέρα κρίσεως». Το υπέρτατο θείο δώρο της ελευθερίας του ανθρώπου είναι συνάμα ευλογία και κατάρα, σωτηρία και καταστροφή, διότι αφήνεται ο άνθρωπος να επιλέξει αυτός τη χρήση της ελευθερίας του, για το καλό ή το κακό.

Τρία εἶναι, κατὰ τοὺς Πατέρες, τὰ κύρια πνευματικὰ ὅπλα, ποὺ καταπολεμοῦν τὰ ἀντίστοιχα κυρίαρχα πάθη: τὸ ὅπλο τῆς νηστείας ποὺ καταπολεμάει τὴν φιληδονία, τὸ ὅπλο τῆς προσευχῆς ποὺ κατανικάει τὴν ὑπερηφανεία (ἥτις ἐστὶ φιλοδοξία) καὶ τὸ ὅπλο τοῦ ἐλέους ἢ μᾶλλον τῆς φιλαδελφίας, ποὺ ἀντιμάχεται τὴν φιλοχρηματία.

Μετάνοια εἶναι τό «κλειδί», τό «φάρμακο» ἐκεῖνο διά τοῦ ὁποίου ἐπέρχεται ἡ ἐξυγίανση, ἡ κάθαρση τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τά πάθη καί ἡ ἐπαναφορά τοῦ νοῦ του πρός τόν Θεό. Μετά-νοῶ, σημαίνει, ἀναστροφή τοῦ νοῦ μας ἀπό τήν ἀποστασία πρός τήν πηγή τῆς ζωῆς, τόν Θεό. Σημαίνει τήν πορεία τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τό κατ’ εἰκόνα στό καθ’ ὁμοίωση.

Η αγία μας Εκκλησία προσέδωσε στο Τριώδιο στοιχεία τέτοια που να δημιουργούν κατάνυξη και εγρήγορση στους πιστούς. Οι αναμνήσεις των γεγονότων στα οποία είναι αφιερωμένες οι Κυριακές αυτής της περιόδου, τα ευαγγελικά αναγνώσματα, οι ύμνοι και τα τιμώμενα πρόσωπα της Εκκλησίας μας έχουν συντεθεί κατάλληλα ώστε να επιτελούν σπουδαίο παιδαγωγικό ρόλο στην πνευματική πορεία των πιστών.

Ἀρχίζει σήμερα, ἀδελφοὶ μου, ἡ περίοδος τοῦ Τριωδίου, τὴν ὁποίαν κάθε πιστὸς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας περιμένει μὲ ἰδιαίτερη χαρά καὶ νοσταλγία, γιατί μέσα σ’αὐτήν, ἀνανεώνει τὰ βιώματα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ ποὺ εἶναι ἡ νηστεία, ἡ ἐγκράτεια, ἡ μετάνοια καὶ ἡ πνευματική χαρμολύπη.

[Μεγάλη Δευτέρα]
Χορός Βατοπαιδινών Πατέρων – «Ερχόμενος ο Κύριος…», Όρθρος Μεγάλης Δευτέρας, στιχηρό των Αίνων, μέλος Πέτρου Λαμπαδαρίου, Ήχος α’