Ὁ Νικόλαος Γ. Πολίτης, ὁ Γενάρχης τῆς Ἑλληνικῆς Λαογραφίας δικαίως συναριθμεῖται ἀνάμεσα στοὺς κορυφαίους διανοητὲς τοῦ Νέου Ἑλληνισμοῦ. Τόσο ἡ πρωτοποριακὴ σὲ ποσὸν καὶ ποιὸν ἐπιστημονική του παραγωγή, ὅσο καὶ ἡ πολύμορφη καὶ θαυμαστὴ κοινωνικήν του δράση ἐπιμαρτυροῦν τοῦ λόγου τὸ ἀσφαλές.
Ὁρισμένοι Χαλκιδικεῖς εἶχαν ἰδιαίτερες σχέσεις μὲ τὴν μακεδονικὴ αὐλή, ὅπως ὁ Νικόμαχος ἀπὸ τὰ Στάγειρα, ὁ πατέρας τοῦ Ἀριστοτέλη, ὁ φίλος, σύμβουλος καὶ ἀρχίατρος τοῦ Ἀμύντα Β΄, γι’ αὐτὸ ἔζησε ἐπὶ ἔτη στὴν μακεδονικὴ αὐλή.
πὼς χρέος … εἶναι νὰ λάβετε ὁποιαδήποτε πρόνοιαν καὶ διὰ τὸ καταδυναστευόμενον Ἑλληνικὸν Ἔθνος παρὰ τῆς Ὀθωμανικῆς ἐξουσίας, τὸ ὁποῖον ὑποφέρει τόσους αἰῶνας τὸν τυραννικὸν Ὀθωμανικὸν ζυγὸν καὶ τὸ ὁποῖον διακινδυνεύει νὰ πέσῃ εἰς τὴν τελευταίαν ἐξόντωσιν καὶ τὸν μηδενισμόν, ὅθεν δὲν μοῦ φαίνεται δίκαιον τὸ νὰ ἀδιαφορήσουν οἱ Βασιλεῖς
Ἡ περιφέρεια τῶν Σκοπίων (ἀρχ. Δαρδανία) καὶ οἱ περιοχὲς τῶν ἀρχαίων Πενεστῶν βορείως τῆς Ἀχρίδας (ἄρχ. Λυχνιδὸς) δὲν ὑπῆρξαν ποτὲ τμήματα τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ Μακεδονικοῦ κράτους …
H μάχη στα Δερβενάκια: Μία από τις σημαντικότερες μάχες του αγώνα της Ανεξαρτησίας, στην οποία διαφάνηκε η στρατηγική ιδιοφυΐα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
Οἱ πρῶτες ἀναφορὲς γιὰ τὸ ὄνομα Μακεδονία γίνονται στὴν Παλαιὰ Διαθήκη μὲ τὸ ὅραμα τοῦ προφήτη Δανιήλ, ὅπου προφητεύει διακόσια χρόνια πρὶν γεννηθεῖ ὁ Μ. Ἀλέξανδρος τὶς νῖκες κατὰ τῶν Μήδων καὶ τῶν Περσῶν, μὲ τὴν παραβολικὴ παράσταση τῆς νίκης τοῦ τράγου κατὰ τοῦ κριοῦ.
Τό ἔργο τοῦ Μεγάλου Βασιλείου «Πρός τούς νέους, ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων», εἶναι ὁμιλία πού ἐκφωνήθηκε ἐνώπιον νέων οἱ ὁποῖοι εἶχαν πρόθεση να ἱερωθοῦν ἤ νὰ ἀσκητεύσουν. Δέν ἀποτελεῖ πραγματεία τῆς ὁποίας τά κίνητρα ἦταν θεωρητικά, ἀλλά ὁμιλία γιά πρακτικούς λόγους.
Φεγγαράκι μου λαμπρὸ
Φέγγε με νὰ περπατῶ,
Νὰ πηγαίνω στὸ σχολειό,
Νὰ μαθαίνω γράμματα,
Γράμματα, σπουδάγματα,
Τοῦ Θεοῦ τὰ πράγματα.
Στὴ βυζαντινὴ παιδεία ἡ Ἐκκλησία κατεῖχε σημαντικὸ ρόλο. Τὰ πρῶτα γράμματα τὰ μικρὰ παιδιὰ τὰ μάθαιναν σὲ σχολεῖα ποὺ διατηροῦσε ἡ Ἐκκλησία (ἀνάγνωση, γραφή, γραμματική, ψαλμούς, μουσική, ἱερὰ ἱστορία).
Ἂς λέγουν καὶ ἂς γράφουν ὅ,τι θέλουν. Θὰ ἔλθη ὅμως κάποτε καιρός, ὅτε οἱ ἄνθρωποι κρίνονται ὄχι σύμφωνα μὲ ὅσα εἶπον ἢ ἔγραψαν περὶ τῶν πράξεών των, ἀλλὰ κατ’ αὐτὴν τὴν μαρτυρίαν τῶν πράξεών των.
Ἡ Μάχη Κιλκίς – Λαχανά ἀποτελεῖ ἀπό τίς πιό ἔνδοξες σελίδες τῆς νεότερης ἑλληνικῆς ἱστορίας, πού ἐπιτεύχθηκε ὡς ἀπόρροια τοῦ ὑψηλοῦ ἠθικοῦ, ἡρωισμοῦ καί ἀνδρείας τῶν ἑλληνικῶν τμημάτων.
Ὅποιος μισεῖ τὴν Πατρίδα του, τὴν Πίστη καὶ τὸν πολιτισμό του μισεῖ τελικὰ ὅλη τὴ γῆ, ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα. Δὲν γίνεται πολίτης τοῦ κόσμου, δὲν πρεσβεύει καμμία συναδέλφωση κατ᾿ αὐτὸν τὸν τρόπο, μόνο καταντᾶ μισάνθρωπος καὶ βάρβαρος.
Στό ὄγδοο βιβλίο τῆς Ἱστορίας του ὁ Ἡρόδοτος, ὁ πατέρας τῆς ἱστορίας καί ἱστορικός τῶν Περσικῶν πολέμων, διηγεῖται μέ πολύ γλαφυρό τρόπο πῶς τό βασιλόπουλο τοῦ Ἄργους Περδίκκας ἵδρυσε τό κράτος τῆς Μακεδονίας.
Μαθητὴς τοῦ Ἀριστοτέλη, γνώστης τοῦ Ὁμήρου, θαυμαστὴς τοῦ ὁμηρικοῦ Ἀχιλλέως, τὸν ὁποῖο εἶχε ὡς πρότυπο, δὲν ἐλησμόνησε τὸν πολιτισμό του, ὅταν κληρονόμησε τὸν θρόνο τοῦ πατέρα του. Ὡς κατακτητὴς δὲν διέπραξε τὶς βαρβαρότητες τὶς ὁποῖες διέπραξαν ἄλλοι πρὶν καὶ μετὰ ἀπὸ ἐκεῖνον.
Ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους συγγραφεῖς διδάσκονταν Ὅμηρο, Ἡσίοδο, Πίνδαρο, κείμενα τοῦ Δημοσθένους, τοῦ Λυσίου, βασικὲς φιλοσοφικὲς ἀρχὲς τοῦ Πλάτωνος καὶ τοῦ Ἀριστοτέλους, παράλληλα μὲ κείμενα ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφὴ (Ψαλτήριο, Παροιμίαι Σολομῶντος κ.ἄ.) καὶ τοὺς Πατέρες.
Τὸ τέλος τοῦ 16ου αἰῶνα καὶ οἱ ἀρχὲς τοῦ 17ου σημάδεψε μία ἐξαιρετική, πολιτικὴ καὶ πνευματικὴ συνάμα προσωπικότητα τῶν Βαλκανίων, ἡ ὁποία συνδέθηκε στενὰ μὲ τὴ μοῑρα τῆς Ρωμηοσύνης.
Τὸ τελευταῖο πρόσωπο τῆς Μακεδονικῆς δυναστείας, ποὺ ἐνεπλάκη σὲ διπλωματικὸ γαμικὸ συναλλάγιο καὶ ἀπασχόλησε τὰ ἱστορικὰ κείμενα, ἦταν ἡ θυγατέρα τοῦ Ρωμανοῦ Β΄, Ἄννα, καὶ ἀδερφὴ τοῦ αὐτοκράτορα Βασιλείου Β΄ Βουλγαροκτόνου (976-1025).
Τό ἔτος 1452 μ.Χ. τό Ἔθνος ὑπέστη μία μεγάλη δοκιμασία· τήν «ψευδοένωση» τῶν ἐκκλησιῶν. Στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 12 Δεκεμβρίου 1452, μέ πρωτοβουλία τοῦ Κωνσταντίνου Παλαιολόγου γίνεται «ἑνωτική λειτουργία», παρόντος τοῦ καρδιναλίου Ἰσιδώρου.
Το πείσμα και η απαράμιλλη γενναιότητα επέφεραν στου εισβολείς και κυρίως στους Γερμανούς μεγάλες απώλειες, και τελικά μη μπορώντας να τα καταλάβουν, τα παρέκαμψαν.
Ἡ ἱστορικὴ ἀντικειμενικότητα τῆς παράθεσης τῶν γεγονότων ἐξασφαλίζεται διασταυρώνοντας τὶς πηγές τους, ὥστε νὰ ἐξασφαλίζεται ἡ ἀλήθεια τῶν ὅσων γράφονται. Οἱ πηγὲς του βρίθουν ἀπὸ μαρτυρίες αὐτήκοων καὶ αὐτοπτῶν μαρτύρων, ἐνῶ πολλὲς φορὲς οἱ ἱστορικοὶ προσφεύγουν ἀκόμα καὶ στὴν αὐτοψία.
Τὸν τελευταῖο καιρὸ ἀναθεωρητὲς τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας προσπαθοῦν νὰ ἀλλάξουν τὰ ἱστορικὰ δεδομένα, παρουσιάζοντας καινοφανεῖς ἀπόψεις γιὰ νὰ ἀνατρέψουν τὴν ἱστορική ἀλήθεια. Στόχος τους, νὰ ξαναγράψουν τὴν Ἱστορία ὑπὸ τὸ πρίσμα μίας κατευθυνόμενης, δῆθεν «προοδευτικῆς» ἰδεολογίας.
Στὰ χρόνια τῶν Βυζαντινῶν «ἡ βασιλεύουσα πόλις» θὰ εἶχε μία ἐξωτικὴ καὶ ἀλλόκοτη μεγαλοπρέπεια. Χίλιοι κουμπέδες (τροῦλλοι) καταχρυσοὶ λαμποκοπούσανε μέσα στὴ βλογημένη αὐτὴ ἀφεντοπολιτεία. Στὴ μέση στεκότανε, σὰν ἥλιος, ἡ Ἁγιὰ Σοφιά …
Ὁ Κότσογλης ἦτο πελωρίων διαστάσεων, ἐμπνέων φόβον εἰς τοὺς βλέποντας, ὑπελείπετο ὅμως κατὰ τὸ
θάρρος τῶν δύο ἄλλων. Ὁ Σεβαστόπουλος ἦτο ἐξ ἀντιθέτου μικρὸς τὸ ἀνάστημα ἀλλὰ πανουργότατος καὶ ἄφοβος.
Ὁ σκοπὸς καί, ὡς ἐκ τούτου, τὸ περιεχόμενο τῆς παρούσας σύντομης μελέτης προέκυψε ἀπὸ δύο βασικές μας διαπιστώσεις στὶς ὁποῖες ὁδηγηθήκαμε κατὰ τὴν διάρκεια τῆς μακροχρόνιας ἐνασχόλησής μας μὲ τὸ γλωσσικὸ ἰδίωμα τῆς ἰδιαίτερης πατρίδας μας, τῆς Ἴμβρου καὶ οἱ ὁποῖες ἀφοροῦν τὰ ἐν λόγῳ ἰδιώματα.
Ὁ Ὅμηρος μᾶς ἔδειξε μία ἱκανότητα τῆς γλώσσας μας, ποὺ δὲν βρίσκεται σὲ ὅλους τοὺς λαούς. Οἱ Ἕλληνες μπορεῖ νὰ εἶναι ὑπερήφανοι γιὰ τὴ γλῶσσα τους, εἴτε στὰ χρόνια του Ὁμήρου ἔζησαν εἴτε στὰ σημερινά.
Ἡ Ὑψηλή Πύλη ἀπό τό 1832 εἶχε ἀναγνωρίσει ἕνα ἰδιότυπο καθεστώς γιά τό νησί τῆς Σάμου. Κηρύχθηκε σέ Ἡγεμονία μέ δικό του ἡγεμόνα, ἀλλά συνέχισε νά εἶναι ὑποτελές στήν Πύλη. Ὁ ἡγεμόνας ἦταν κάθε φορᾶ χριστιανός ὀρθόδοξος καί διοριζόταν ἀπό τόν Σουλτάνο.
Ὁ Θεόδωρος Κανδηλάπτης εἶναι ἕνας ἀπό τούς φονευθέντες στό μεγάλο ἀντιστασιακό – ἀπελευθερωτικό πόλεμο τοῦ 1940, τοῦ ὁποίου τά ὀστᾶ δέν ἔχουν ἐντοπιστεῖ, ταυτοποιηθεῖ καί κηδευτεῖ ὅπως ἁρμόζει σέ ἄνθρωπο καί σέ ἥρωα.
Ὁ Νικηφόρος Χοῦμνος ὑπῆρξε ἕνας γνωστὸς λόγιος καὶ παράλληλα ἕνα ἐνεργὸ πολιτικὸ πρόσωπο τῆς ἐποχῆς τῶν Παλαιολόγων. Συγκεκριμένα ἔδρασε στὰ χρόνια τῆς μακρᾶς βασιλείας τοῦ Ἀνδρονίκου Β΄ Παλαιολόγου, δηλαδὴ στὸ πέρασμα ἀπὸ τὸ 13ο στὸ 14ο αἰώνα.
Ἡ μονή ἦταν ἀφιερωμένη στόν Ὅσιο Χαρίτωνα τόν ὁμολογητή, ὁ ὁποῖος ἔζησε τήν ἐποχή τοῦ Ρωμαίου αὐτοκράτορα Αὐρηλιανοῦ (270 -275 μ.Χ.). Εἶναι γνωστό πώς ὁ Αὐρηλιανός πέρασε ἀπό τό Ἰκόνιο πηγαίνοντας νά πολεμήσει τή Ζηνοβία, βασίλισσα τῆς Παλμύρας.
Σέ ἀπόσταση μισῆς ὥρας ἀνατολικά τῆς Σύλλης, παλαιότατης ἑλληνικῆς κωμοπόλεως πού ἀπέχει 8 χλμ. ΒΔ τοῦ Ἰκονίου, ὑπῆρχε ἀκέραιη μέχρι τό 1924, ἡ ἱστορική μονή τοῦ Ἁγίου Χαρίτωνος.
Ακολούθησαν πολλές μάχες και μηχανορραφίες του Αλή, ο οποίος επιτίθεται στο Κούγκι καθημερινά και οι Σουλιώτες αμύνονται λυσσαλέα. Σε κάθε επίθεση σκοτώνονται πάνω από 70 ως 100 Τουρκαλβανοί.
Ἡ ἀντιπαράθεση πού ὑπάρχει μερικές φορές περί τῆς ἀξίας τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ καί τῆς σχέσης του μέ τήν ἱστορία τῶν Ἰουδαίων,φθάνει συχνά στά ἄκρα.
Ὁ Ἰωάννης Πετρώφ (19ος αἰώνας) ὑπῆρξε φιλέλληνας ἀπό τή Μόσχα, πού ἀσχολήθηκε εἰδικά μέ τή συλλογή πλούσιου ὑλικοῦ γιά τόν ἀγώνα τῶν Πανελλήνων κατά τούς χρόνους τῆς Τουρκοκρατίας, ἰδιαίτερα στή Μακεδονία.