ίναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά μοναστήρια της Ηπείρου καθώς είναι σκαρφαλωμένο στο κοίλωμα ενός ψηλού κατακόρυφου βράχου. Ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος φθάνει ως τη βάση του βράχου και από εκεί ένα μονοπάτι σκαλισμένο στο βράχο και μια ξύλινη γέφυρα, οδηγούν στο μοναστήρι.
Αυτή η εικόνα της Θεοτόκου ήταν το μόνο αντικείμενο που σώθηκε από μια φοβερή πυρκαϊά, η οποία κατέστρεψε ολόκληρο, ένα μετόχι της μονής στην Κρήτη. Μεταφέρθηκε στη μονή, όπου εξακολουθεί να επιτελεί πολλά θαύματα, όπως μαρτυρείται από τους πατέρες της μονής και τους προσκυνητές.
Η αγία αυτή εικόνα χάριτι Θεού άρχισε κάποτε να βλύζει μύρο γι΄ αυτό και από τότε ονομάζεται Μυροβλύτισσα. Ενεργεί πολλά θαύματα σ” όσους προστρέχουν σ΄ αυτήν με ευλάβεια και επικαλούνται θερμά τη βοήθεια της Αειπαρθένου.
Λίγο πιο κάτω υπάρχει κι άλλο πλίνθινο συμπίλημα Μ-Χ/Δ-Κ που κι αυτό διαβάζεται σταυρωτά: Μιχαήλ Δούκας. Απόδειξη ότι το μοναστήρι κτίστηκε από τον Δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ Β’ Δούκα Κομνηνό ως έργο μετανοίας για την έκλυτη ζωή του απέναντι στη σύζυγό του Αγία Θεοδώρα την Κομνηνή, τη βασίλισσα της Άρτας.
Είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου και πανηγυρίζει το Δεκαπεντεύγουστο. Με κάθε τιμή όμως εορτάζεται στις 6 Αυγούστου και η Μεταμόρφωση του Σωτήρος στην οποία ήταν αφιερωμένη η μονή αρχικά. Ο επισκέπτης και μελετητής θα συναντήσει ολοζώντανη μπροστά του την ιστορία του τόπου από τα αρχαία χρόνια μέχρι και το Βυζάντιο
Κατάκοπος, όπως ήταν, αποκοιμήθηκε για λίγο και τότε είδε σε όραμα την Παναγία μέσα από την Αγία Εικόνα της να του λέει, ότι από τώρα και στο εξής το χέρι του θα είναι θεραπευμένο. Ο Αγιος ξύπνησε και είδε πραγματικά, ότι το χέρι του είχε αποκατασταθεί και ήταν υγιές. Από τη χαρά του φρόντισε και έβαλε αργυρό ομοίωμα του χεριού του κάτω από το αριστερό μέρος της Εικόνας της Παναγίας.
Το 1204, έτος κατά το οποίο καταλήφθηκε η Πάτρα από τους Φράγκους, βρισκόταν σε μεγάλη ακμή, γι’ αυτό και τα διάφορα ιεροπολεμικά τάγματα της Δύσεως διαπληκτίσθηκαν για την κατάληψή της. Οι Πατέρες της Ι. Μονής εξηναγκάσθησαν υπό των κατακτητών Φράγκων να επιλέξουν μεταξύ της υπακοής στον Πάπα της Ρώμης και της εξορίας. Προτίμησαν αξιεπαίνως το δεύτερο.
Ο χώρος όπου έχει κτιστεί η μονή έχει μεγάλη στρατηγική σημασία, καθώς ελέγχει τις διαβάσεις του Μαινάλου προς τη Γορτυνία, μέσω των χωριών του Φαλάνθου. Εκεί έχουν διαδραματιστεί σοβαρά πολεμικά γεγονότα, στα οποία η μονή της Παναγίας της Επάνω Χρέπας χρησιμοποιήθηκε ως φυλάκιο προστασίας.
Η Επανάσταση του 1821 υπήρξε ορόσημο για το μοναστήρι, καθώς υποστήριξε ολόθυμα τον Αγώνα συμμετέχοντας ενεργά σε καίρια ιστορικά γεγονότα της Ανατολικής Στερεάς, όπως για παράδειγμα στη μάχη της Αράχοβας το 1826.
Είναι ένας ζωντανός οργανισμός, που συνεχίζει να προσφέρει πνευματική τροφή και στήριξη στους επισκέπτες του. Είναι ένας τόπος όπου η ιστορία συναντά το παρόν, όπου η παράδοση συνομιλεί με τη σύγχρονη πραγματικότητα. Είναι ένας τόπος που μας καλεί να ανακαλύψουμε την ομορφιά της φύσης, να αναστοχαστούμε το νόημα της ζωής και να αναζητήσουμε την εσωτερική μας γαλήνη.
Δέσποινα Θεοτόκε, εσύ έχεις τη δύναμη κι εμάς να διασώσεις από τη οργή του Βασιλιά, αλλά και την εικόνα σου από τον καταποντισμό. Τότε πραγματικά έγινε κάτι θαυμαστό. Ή θαυματουργή εικόνα στάθηκε όρθια στα κύματα και κατευθύνθηκε προς τη δύση
Το πιο σημαντικό κειμήλιο της Μονής (ανάμεσα σε πολλά άλλα) είναι η εικόνα της Παναγίας της Μαλεβής. Σύμφωνα με την παράδοση είναι μία από τις 70 που αγιογράφησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς και λέγεται ότι την έφεραν στο πρώτο μοναστήρι στους Κανάλους οι κάτοικοι του Αγίου Όρους που ήρθαν να εγκατασταθούν στην Κυνουρία.
Και ο Κύριος, ο ενανθρωπήσας Θεός, πώς αντέδρασε; Τι είπε; Δεν αντιπαρήλθε τον έπαινο, δεν τον αποσιώπησε, δεν αδιαφόρησε, δεν αντέδρασε αρνητικά, όπως έκανε συνήθως όταν ο επαινετικός λόγος αναφερόταν αμέσως σ’ Εκείνον – αρνιόταν τους δοξαστικούς λόγους, τους απαγόρευε, έφευγε. Τον λόγο όμως για τη Μάνα Του τον επιβεβαίωσε και μάλιστα με τρόπο κατεξοχήν επιτατικό. Όχι μόνον ισχύει αυτό που λες, αλλά πολύ περισσότερο!
Ἡ Παναγία εἶναι ἡ ἐλπίδα τῶν ἀπελπισμένων, ἡ χαρά τῶν πικραμένων, τό ραβδί τῶν τυφλῶν, ἡ ἄγκυρα τῶν θαλασσοδαρμένων, ἡ μάνα τῶν ὀρφανεμένων. Ἡ θρησκεία τοῦ Χριστοῦ εἶναι πονεμένη θρησκεία, ὁ ἴδιος ὁ Χριστός καρφώθηκε ἀπάνω στό ξύλο· κ’ ἡ μητέρα του ἡ Παναγία πέρασε κάθε λύπη σέ τοῦτον τόν κόσμο. Γι’ αὐτό καταφεύγουμε σέ κείνη πού τήν εἴπανε οἱ πατεράδες μας: «Καταφυγή»,«Σκέπη τοῦ κόσμου», «Γοργοεπήκοο»,…
Την εικόνα της «Θεοτόκου» ανακάλυψαν στην απρόσιτη θέση όπου βρίσκεται σήμερα βοσκοί της περιοχής. Ο νέος που είχε φυγαδεύσει την εικόνα από την Προύσα όταν έμαθε που βρίσκεται έφτασε στον τόπο που είχε εντοπιστεί και θέλησε να την πάρει ξανά μαζί του.
Ο Αρχιμανδρίτης Ανανίας Κουστένης (Καρκαλού Αρκαδίας, 15 Φεβρουαρίου 1945 – Αθήνα, 15 Μαΐου 2021) ήταν Έλληνας συγγραφέας και μεταφραστής με έργο που καλύπτει ζητήματα του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας στην εποχή μας.
Μία μέρα άκουσε την Παναγία να του μιλά από αυτήν την εικόνα και να του αναγγέλει (εξού και “Προαναγγελλόμενη”) ότι οι λατινόφρονες πλησιάζουν στο μοναστήρι και όποιος είναι ψυχικά αδύνατος, να κρυφτεί, ενώ εκείνοι που επιθυμούν μαρτυρικά στεφάνια ας παραμείνουν στο μοναστήρι.
Η σοφία της γιαγιάς Παναγιώτας: Μια απρόσμενη συνάντηση γεμάτη πίστη και θαύματα Καθώς συνεχίζαμε το δρόμο μας μετά από το προσκύνημα στην Ιερά Μονή Προυσού, μια απρόσμενη συνάντηση μας γέμισε με δέος και ευλογία.
“Ως κι ό δεσπότης τους έστειλε μήνυμα να κατέβουν και να υποταγούν, κρατώντας βέβαια την πίστη τους, αλλά εκείνοι αποκρίθηκαν: – “Αγιε Δέσποτα, σε νοιώθουμε και σε καταλαβαίνουμε. Ό δρόμος σου είναι Γολγοθάς. Κάνε συ το χρέος σου, κι άσε να κάνουμε κι εμείς το δικό μας. Τέλος οι τούρκοι αποφάσισαν να τους χτυπήσουν. Ένα πρωί οί καλόγεροι βρέθηκαν ζωσμένοι από τους απίστους. – Ανοίξτε! τους φώναξαν. Φίλοι είμαστε. Θα μπούμε σαν επισκέπτες. – “Άπιστους δεν δέχεται ή χάρη της, αποκρίθηκαν οι μοναχοί.
Ὁμιλία του Μακαριστού Γέροντος (1927 – 2006) πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.Εἰς τήν Κοίμησιν τῆς Θεοτόκου. Θ.Λειτουργία ἀνήμερα..– ημερομηνία πού διεξήχθη ἡ ὁμιλία 15-08-87
Της Μυρτίας λέγεται από γειτνίασή της με την ομώνυμη κοινότητα. Βρίσκεται σε απόσταση 20 χιλιομέτρων από το Αγρίνιο προς Θέρμο κι έχει θέα προς τη λίμνη της Τριχωνίδος.
Το βράδυ της πρώτης ημέρας που άρχισαν οι εργασίες οικοδομής, στο βράχο που είχε ευρεθεί η Εικόνα έγινε μία έκρηξη -κατά τρόπο θαυμαστό- και ο χώρος αναμορφώθηκε για μικρό ναό. Έτσι οι κάτοικοι θεώρησαν ότι η Παναγία «έφτιαξε το σπίτι της» και ο Ναός κτίστηκε μεγαλόπρεπα στη θέση που βρίσκεται σήμερα.
Ἡ ἀνακάλυψη τῆς θαυματουργικῆς εἰκόνας τῆς Ἐλεήστριας, ἔγινε μὲ βάση ἕνα ὅραμα μιᾶς εὐσεβέστατης ἡλικιωμένης γυναίκας ἀπὸ τὴν Κορώνη, τῆς Μαρίας Γ. Σταθάκη. Ἡ γυναίκα αὐτὴ γιὰ δεκαπέντε χρόνια ἔβλεπε στὸν ὕπνο της σὰν ὅραμα τὴ μορφὴ τῆς Θεοτόκου …
π. Ανανίας Κουστένης: «Η Παναγία αγκαλιάζει την Ελλάδα: Το φως της ελπίδας μας!»
Θεωρούμε την Κοίμηση της Θεοτόκου ως «τελευταίον ούσαν επ’ αυτή μυστήριον». Όλα τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα στη μοναδική ζωή της Παναγίας, υπήρξαν μυστήρια ανερμήνευτα και υπέρλογα…
Την Παναγία μας επικαλούνται στις δύσκολες στιγμές οι πονεμένοι της ζωής. Ποτάμια δάκρυα μπροστά στις άγιες εικόνες της. Η Παναγία μας είναι βαθιά ριζωμένη μέσα στη συνείδηση του λαού μας.
Γέρων Εφραίμ Αριζόνας: Η Παναγία ανέβηκε ψηλότερα από τους Αγγέλους
Ήταν στα 1821, στην αρχή της επανάστασης, όταν η Θεοτόκος Μαριάμ φάνηκε στο όνειρο ενός απλού γέροντα κηπουρού, στον περιβολάρη μπάρμπα Μιχάλη Πολυζώη, Ανδριώτη στην καταγωγή, ογδόντα ετών και του είπε να υπάγει στο χωράφι του Αντωνίου Δοξαρά, έξω από την πόλη, να σκάψει και να εύρει μια εικόνα της.
Η μεγάλη θεομητορική εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι (θα πρέπει να είναι) ευκαιρία για μας τους πιστούς, να αναλογισθούμε την άβυσσο του μυστηρίου, που καλύπτει το πάνσεπτο πρόσωπο της Παναγίας μας, αλλά και την υπέρτατη ευεργεσία της προς το ανθρώπινο γένος.
Ανηφορίζοντας το μονοπάτι συνέβη το απροσδόκητο: Τα δένδρα και οι θάμνοι του δρόμου έγερναν και την προσκυνούσαν! Η άψυχη και άλογη κτίση, όπως είχε εναντιωθεί την ώρα του σταυρικού πάθους του Κυρίου και Υιού Της, τώρα αποκτά ξανά κρίση και συναίσθημα και προσκυνά την Βασίλισσα του κόσμου! Κατευθύνθηκε στο σημείο εκείνο του κήπου που είχε προσευχηθεί και ο Κύριος.
Απόστολοι εκ περάτων – Γέροντας Εφραίμ Αριζόνας
– Γέροντα, ποιά εἰκόνα τῆς Παναγίας τὴν ἀποδίδει περισσότερο;
– Ἡ Παναγία ἡ Ἱεροσολυµίτισσα. Μία φορὰ τὴν εἶδα ἐκεῖ στὸ Καλύβι, στὴν Παναγούδα …
Επειδή αξιώθηκε να γίνει η στοργική Μητέρα του Θεανθρώπου, έχει μεγάλη παρρησία ενώπιον Του. Είναι το πιο κοντινό Του πρόσωπο. Οι δεήσεις Της εισακούονται. Ως εκ τούτου είναι η καταφυγή και προστασία κάθε πιστού, η κραταιά του δύναμη. Ποιος δεν την καλεί σε βοήθεια του κάθε φορά που παλεύει μέσα στο πέλαγος των πόνων , των βασάνων και των θλίψεων της ζωής;