Η σημαντικότερη ήττα του Τουρκικού στόλου στον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο. Η πρώτη από τις δύο κορυφαίες μάχες μεταξύ του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού και του Οθωμανικού Στόλου κατά τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο, η οποία πραγματοποιήθηκε στην έξοδο των στενών των Δαρδανελλίων (ή Ελλησπόντου).
«Ταύτην την στιγμήν αγγέλλεται ότι η Θεσσαλονίκη παραδοθείσα κατελέφθη υπό του ελληνικού στρατού» (τηλεγράφημα του Αυστριακού Πρακτορείου Ειδήσεων).
Οι Έλληνες δίνουν μάχη με τον χρόνο, για να προλάβουν τους Βούλγαρους, που κατευθύνονται κι αυτοί προς τη Θεσσαλονίκη.Οι ελληνικές δυνάμεις έχουν καταφέρει να ξεπεράσουν πολλά προβλήματα. Φτάνοντας όμως λίγο έξω από την πόλη, ένα φυσικό εμπόδιο τους κόβει το δρόμο. Ο αγριεμένος Αξιός ποταμός.
Όμως, ο 35χρονος υδραίος αξιωματικός, γόνος ναυμάχων του ’21, διψούσε για πολεμική δράση και έβαλε ως στόχο ένα παλαιό θωρηκτό του οθωμανικού στόλου, το «Φετίχ Μπουλέντ», που ναυλοχούσε στο λιμάνι της τουρκοκρατούμενης τότε Θεσσαλονίκης.
Όμως οι Τούρκοι διέκριναν τα γαλόνια και το βαθμό του και έστρεψαν τα πυρά τους εναντίον του. Ο γενναίος Σβορώνος τραυματίστηκε βαριά. Συνέχισε, όμως, έφιππος να επιτίθεται, μέχρις ότου βαλλόμενος διαρκώς, ξεψύχησε. Το γεγονός προκάλεσε απερίγραπτη συγκίνηση και τόνωσε το ηθικό των Ελλήνων στρατιωτών (Κερκυραίων και Ζακυνθινών το πλείστον), οι οποίοι με αλαλαγμούς και γενναιότητα επιτέθηκαν ακάθεκτοι πλέον κατά των Τούρκων.
Ζούμε σε κατ’ εξοχήν αντιηρωική εποχή. Ως άνθρωποι που βιώνουμε έκδηλη τήν παρακμή, απόρροια της πνευματικής κρίσης που μας ταλανίζει, αισθανόμαστε έντονη την αποστροφή προς κάθε τι που μας ελέγχει για την κατάντια μας. Οι πρώτοι, που επιχειρείται να καλυφθούν με πέπλο λήθης, είναι οι άγιοι της Εκκλησίας. Ακολουθούν οι ήρωες της πατρίδας, όπως ο θεωρητικά ακόμη τιμώμενος Παύλος Μελάς.
Ύστερα από τις νικηφόρες για την ελληνική πλευρά μάχες Κιλκίς – Λαχανά (19 Ιουνίου 1913) και Δοϊράνης (23 Ιουνίου 1913), ο Ελληνικός Στρατός συνέχισε την προέλασή του βόρεια στην κοιλάδα του ποταμού Στρυμόνα προς τη νοτιοδυτική Βουλγαρία. Ο κύριος άξονας των επιχειρήσεων περνούσε δια των στενών της Κρέσνας.
Ἡ αἰφνιδιαστικὴ βουλγαρικὴ ἐπίθεση ἐναντίον τῶν ἑλληνικῶν καὶ σερβικῶν τμημάτων προκάλυψης, στὶς 16 Ἰουνίου 1913, σήμανε τὴν ἔναρξη τοῦ Δεύτερου Βαλκανικοῦ Πολέμου.
Στις 8.15 ο αντισυνταγματάρχης Παπαδόπουλος αναφέρει στον μέραρχο Μανουσογιαννάκη «Κατέλαβα τη Βέτρινα, εκτοπίζοντας τον εχθρό από τις θέσεις που κατείχε σε υψώματα βορείως του χωριού, μέχρι τώρα επτά διαδοχικά. Ο εχθρός υποχωρεί προς το βορρά». Μετά από 530 χρόνια, το Νέο Πετρίτσι ήταν ελεύθερο και Ελληνικό.
Λίγο μετά το μεσημέρι της 22ας Ιουνίου 1913, το 4ο Σύνταγμα Ευζώνων της 10ης Μεραρχίας επιτέθηκε και με εφ’ όπλου λόγχη κατέλαβε θέσεις των εχθρικών προφυλακών στο χωριό Βλαντάγια, ενώ το ελληνικό πυροβολικό απαντούσε στα βουλγαρικά πυρά. Η 3η Μεραρχία δεν ανέλαβε δράση εκείνη την ημέρα
Ὑπῆρξε ἡ σημαντικότερη σύγκρουση κατὰ τὸν Α’ Βαλκανικὸ Πόλεμο τοῦ ἑλληνικοῦ καὶ τοῦ τουρκικοῦ στρατοῦ στὸ μέτωπο τῆς Ἠπείρου. Ἡ ἀποφασιστικὴ αὐτὴ νίκη ἄνοιξε τὸν δρόμο γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τῶν Ἰωαννίνων καὶ τῆς Βόρειας Ἠπείρου.
Κατά την ναυμαχία της “Έλλης” υπήρξαν ένας νεκρός και 7 τραυματίες, μερικοί όμως από τους τραυματίες τότε απέκρυψαν τα τραύματά τους για να μην απομακρυνθούν από το πλοίο. Ο Παύλος Κουντουριώτης δεν ήθελε να επαναληφθεί το ίδιο και ο ιατρικός έλεγχος του πληρώματος αποκάλυψε επί του Αβέρωφ 3 τραυματίες (!). Οι λέξεις “ανυπότακτος” και “αντιρρησίας” μάλλον δεν υπήρχαν στα λεξικά του 1912…
Την ίδια μέρα η μοίρα του Ελληνικού Στόλου του Ιονίου βομβάρδισε το φρούριο της πόλης.Οι Τούρκοι στρατιώτες στη Νικόπολη προέβαλαν πεισματική άμυνα, αλλά αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους, και καταδιωκόμενοι από τμήμα Κρητών και Ηπειρωτών εθελοντών, να υποχωρήσουν προς την Πρέβεζα.
16 Ὀκτωβρίου 1912! Ἡμέρα ξεχωριστή γιά τήν πόλη τῆς Βέροιας, ἡμέρα Ἀναστάσιμη, ἡμέρα Λαμπρῆς, ἀφοῦ ἀπελευθερώνεται ἀπό τόν Ἑλληνικό στρατό, μετά ἀπό 464 χρόνια ἐπάρατης σκλαβιᾶς στόν Τουρκικό ζυγό. Ὁ Ἑλληνικός στρατός, ἀκολουθώντας τή νικηφόρα του πορεία, φθάνει στά πρόθυρα τῆς Βέροιας…
Συγκεντρωμένοι ἐδῶ σήμερα τελοῦμε τὸ μνημόσυνο τῶν ἡρώων μαχητῶν τῆς Μάχης τῆς Δοϊράνης. Προσκυνοῦμε τὴν ἱερή τους μνήμη. Προσκυνοῦμε τὶς ἱερὲς σκιές τους ποὺ λάμπρυναν τὸ εἰκονοστάσι τοῦ Γένους. Πότισαν τὸ δέντρο τῆς λευτεριᾶς καὶ αὐτὸ ἀνθεῖ.
Με την κήρυξη του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, όντας ταγματάρχης ο Ιωάννης Βελισσαρίου, ως διοικητής του 3ου Τάγματος του 4ου Συντάγματος Πεζικού συμμετείχε στη Μάχη του Σαρανταπόρου (9 Οκτωβρίου 1912). Λόγω του µεγαλόπρεπου µαύρου αλόγου που καβαλούσε, ονοµάστηκε από τους ευζώνους του «Μαύρος Καβαλάρης».
Ο Λοχίας Θεόδωρος Γκούτας υπηρετούσε στο 1/38 Σύνταγμα Ευζώνων (Διοικητής Συνταγματάρχης Παπαδόπουλος Διον) και ήταν γιός παλαιού οπλαρχηγού του Ολύμπου και μυθικού ήρωος της περιοχής.
Ύστερα από την ανασύνταξή τους στην Κοζάνη οι μονάδες της 5ης Μεραρχίας αντεπιτέθηκαν. Νίκησαν τους Τούρκους στον Κόμανο και προχώρησαν προς τα Καϊλάρια, τα οποία έθεσαν οριστικά πλέον υπό τον έλεγχό τους. Να πώς περιέγραψε έμμετρα την παραμονή των Ελλήνων στρατιωτών στην πόλη ο έφεδρος δεκανέας:
Από την πρώτη ημέρα της σύστασης του νεοελληνικού κράτους, η Ελλάδα είχε προβλήματα σχεδόν με όλους τους γείτονές της. Γενικά στα Βαλκάνια, ειδικά τον 19ο και τον 20ο αιώνα, όλα τα κράτη εποφθαλμιούσαν τα εδάφη των γειτόνων τους και όχι μόνο, με τους δύο Βαλκανικούς και δύο Παγκοσμίους πολέμους να το αποδεικνύουν περίτρανα.
Ο χρυσός ολυμπιονίκης των θερινών Ολυμπιακών αγώνων της Στοκχόλμης που είχαν τελειώσει μόλις πριν 2 μήνες Κωνσταντίνος Τσικλητήρας, παρουσιάζεται και αυτός για να καταταγεί. Οι στρατολόγοι δεν τον δέχονται προσπαθώντας να προστατεύσουν τον καλύτερο Έλληνα αθλητή της εποχής. Τότε αυτός πάει στο Στρατολογικό Γραφείο Καλαμάτας όπου και τελικά εντάσσεται στον 11ο Λόχο του 1ου Συντάγματος Πεζικού.
Κωνσταντῖνος Χολέβας- Πολιτικός Ἐπιστήμων Ὁ ἑορτασμός τῶν 100 χρόνων ἀπό τούς νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους τοῦ 1912-13 καί τήν ἀπελευθέρωση […]