Η Θεοτόκος τώρα πια τον ουρανό έχει ως πρέπον κατοικητήριο, ως αρμόζον βασίλειο, στο οποίο σήμερα μετέστη από την γη, και ΄΄παρέστη εκ δεξιών του Παμβασιλέως εν ιματισμώ διαχρύσω περιβεβλημένη πεποικιλμένη΄΄, σύμφωνα με τα λόγια του ψαλμωδού προφήτη περί αυτής. Θεώρησε όμως, ως ιματισμό διάχρυσο το θεαυγές της σώμα, πεποικιλμένο με παντός είδους αρετές. Μόνη αυτή λοιπόν έχει τώρα τον ουράνιο χώρο με το θεοδόξαστο σώμα της κοντά στον Υιό.
Διότι δεν μπόρεσε να συγκρατήσει καθόλου η γη, ο τάφος και ο θάνατος το ζωαρχικό και θεοδόχο σώμα της, το αγαπητότερο κατοικητήριο και από τον ουρανό και από τον ουρανό των ουρανών. Διότι, εάν η ψυχή, που είχε ένοικο την χάρι του Θεού, ανέρχεται στον ουρανό αφήνοντας τα γήινα, όπως τούτο είναι προφανές από πολλές πηγές, και το πιστεύουμε, πως δεν ανελήφθη το σώμα της, που όχι μόνο έλαβε μέσα του τον προαιώνιο και μονογενή Υιό του Θεού, την αέναο πηγή της χάριτος, αλλά και αναδείχθηκε γεννητικό σώμα γι’ Αυτόν; Αυτή που από τριών χρόνων ακόμα κατοικούσε στα άγια των αγίων, χωρίς να έχει μέσα της τον υπερουράνιο, και χωρίς να Τον έχει γεννήσει σαρκοφόρο, θα μπορούσε να γίνει χώμα, και να υποστεί την φθορά, μετά από τόσα και τέτοια θαύματα, που την έκαναν υπερτέλεια και όντως υπερκόσμια κατά το σώμα; Και πώς μπορεί να είναι λογικό κάτι τέτοιο σε όσους σκέπτονται λογικά. Γι’ αυτό, το σώμα που γέννησε τον Θεό εύλογα συνδοξάζεται με το γέννημα με δόξα θεοπρεπή, και συνανασταίνεται μαζί με τον προηγουμένως αναστάντα τριήμερο Χριστό η κιβωτός του αγιάσματός του, κατά το προφητικό άσμα. Απόδειξη της εκ νεκρών αναστάσεώς της στους μαθητές καθίστανται τα σινδόνια και τα εντάφια, τα μόνα που απέμειναν στον τάφο, τα μόνα που βρέθηκαν μέσα του απ’ όσους ήλθαν αναζητώντας, όπως προηγουμένως συνέβη στον Υιό και Δεσπότη. Ωστόσο, δεν χρειάστηκε να παραμείνει έστω και λίγο στην γη, όπως ο Υιός και Θεός. Γι’ αυτό ανελήφθη αμέσως από τον τάφο προς τον υπερουράνιο χώρο, απ’ όπου πάλι ακτινοβολεί μέχρι την γη φωτεινότατες και θειότατες μαρμαρυγές και χάριτες, καταφωτίζοντας από εκεί όλα τα επίγεια πέρατα, και προσκυνουμένη, θαυμαζομένη και υμνουμένη από όλους τους πιστούς. Επειδή, λοιπόν, ο Θεός θέλησε να αναδείξει μία εικόνα κάθε καλού, και να δείξει καθαρά την εικόνα του σε αγγέλους και ανθρώπους, γι’ αυτό οικοδόμησε αυτήν, την όντως πάγκαλη, συγκεντρώνοντας όλα τα χαρίσματα που είχε διαμοιράσει για την διακόσμηση του κόσμου.
Έκανε ένα κοινό στολίδι ορατών και αοράτων αγαθών, ή μάλλον ανέδειξε μία ανωτέρα καλλονή, κράμα όλων των θείων και αγγελικών και ανθρωπίνων καλών, κοινό στολίδι και στους δύο κόσμους, το οποίο ανέρχεται από την γη, φθάνει στον ουρανό, τον υπερβαίνει, με την ανάληψή της από τον τάφο στον ουρανό, και συνενώνει τα κάτω με τα άνω, συμπεριλαμβάνει το παν με τα θαύματα περί αυτής, και έτσι, αυτό το ίδιο το ΄΄βραχύ τι παρ’ αγγέλοις ηλαττωμένη΄΄, δηλ. η γεύση του θανάτου, καθώς προείπαμε, επαύξησε την υπεροχή της Θεομήτορος έναντι όλων. Γι’ αυτό και δικαίως τα πάντα συγκροτούν και συνεργάζονται σήμερα.
Έπρεπε, λοιπόν, αυτή που εχώρησε Αυτόν που πληροί τα πάντα και είναι πέρα από το παν, να φθάσει και αυτή τα πάντα, και να εξέλθει πέρα από τα πάντα με τις δικές της αρετές και με το μέγεθος του αξιώματος. Ως εκ τούτου, όσα χαρίσματα ήσαν αρκετά να διαμοιρασθούν στους ανά τους αιώνες τέλειους, ώστε να γίνουν τέλειοι, και όσα χαρίσματα έχουν κατά μέρος όλοι οι άγγελοι και οι άνθρωποι που χαριτώθηκαν από τον Θεό, όλα αυτά τα κατέχει η Θεοτόκος, και μόνον αυτή τα έχει όλα και υπερπερισσεύει όσο είναι αδύνατο να περιγράψουμε. Μα τώρα έχει και αυτό το παραπάνω από όλους, το χάρισμα να απαθανατισθεί μετά θάνα-τον, να κατοικεί μόνη της με το σώμα της στον ουρανό μαζί με τον Υιό και Θεό, και από εκεί τώρα να αναβλύζει αφθονωτάτη την χάρι σε όσους την τιμούν, χαρίζοντας το ίδιο χάρισμα, την δυνατότητα να ανατείνονται προς αυτήν, αφού είναι δίσκος τέτοιων χαρίτων. Επί πλέον Δε χορηγεί άφθονα τα ανώτερα δώρα λόγω αγαθότητος, και ποτέ δεν παύει να μας δίνει κάθε τι ωφέλιμο άφθονα και τέλεια. Αν κάποιος ατενίσει αυτήν την συνδρομή και χορηγία κάθε αγαθού, θα πει ότι αυτό που κάνει ο ήλιος με το αισθητό φως σε όσους ζουν κάτω από αυτόν, το ίδιο κάνει και η Παρθένος με την αρετή σε όσους ζουν ενάρετα. Και αν σηκώσει το βλέμμα της διανοίας του προς τον Ήλιο που ανέτειλε εξαίσια στους ανθρώπους από αυτήν την Παρθένο, ο οποίος τα έχει όλα και υπερέχει κατά φύσιν σε αυτά που έχει εκείνη κατά χάριν, αμέσως η Παρθένος θα αναφανεί ουρανός. Και τόσο πολύ σαφέστατα κατέχει την κληρονομιά όλων των αγαθών από τους χαρισματούχους κάτω και πάνω από τον ουρανό, όσο μεγαλύτερος είναι ο ουρανός από τον ήλιο, και όσο λαμπρότερος είναι ο ήλιος από τον ουρανό.
Ποιος λόγος θα περιγράψει το θεαυγές σου κάλλος, θεομήτορ Παρθένε; Αδύνατον να ορίσουμε τα δικά σου με λόγους και συλλογισμούς. Όλα υπερβαίνουν νου και λόγο. Μα μπορούμε να τα εξυμνήσουμε, αφού εσύ τα αποδέχεσαι φιλάνθρωπα. Εσύ είσαι χώρος όλων των χαρίτων, και πλήρωμα κάθε καλοκαγαθίας, πίνακας, εικόνα έμψυχη κάθε αγαθού, κάθε χρηστότητος, γιατί μόνον εσύ από όλους αξιώθηκες να λάβεις συνολικά τα χαρίσματα του Πνεύματος. Ακόμη περισσότερο, μόνον εσύ είχες παράδοξο ένοικο μέσα στα σπλάγχνα σου τον κάτοχο των θησαυρών όλων των χαρισμάτων, και έγινες παράδοξη σκηνή Του. Και από εδώ και τώρα προχώρησες διά του θανάτου προς την αθανασία, μετέστης δικαίως από την γη στον ουρανό, για να είσαι πάντα σύσκηνος μαζί Του στα υπερουράνια σκηνώματα, να φροντίζεις τον Κύριο για όλους μας με τις ακοίμητες πρεσβείες προς Αυτόν.
Η Θεοτόκος πλέον είναι η πλησιέστερη από όσους πλησιάζουν τον Κύριο, γι’ αυτό και αυτή μόνον αξιώθηκε να έχει τις μεγαλύτερες πρεσβείες από όλους. Εννοώ όχι μόνον τους ανθρώπους αλλά και αυτές τις αγγελικές ιεραρχίες. Διότι ο Ησαΐας γράφει περί της ανωτάτης ιεραρχίας: ΄΄και τα Σεραφείμ ειστήκεισαν κύκλω αυτού΄΄, ενώ περί της Θεοτόκου λέει ο Δαυίδ ΄΄παρέστη η βασίλισσα εκ δεξιών Σου΄΄. Βλέπετε την διαφορά της στάσεως; Από αυτήν μπορείτε να καταλάβετε και την διαφορά τάξεως ως προς την αξία. Γύρω από τον Θεό τα Σεραφείμ. Κοντά σε Αυτόν μόνο η παντάνασσα. Αυτή θαυμάζεται και εγκωμιάζεται από τον ίδιο τον Θεό, που μοιάζει σαν να κηρύττει αυτήν στις δυνάμεις γύρω Του και να λέει κατά το γραφικό στο Άσμα των Ασμάτων: ΄΄Τι καλή η πλησίον μου; ΄΄Πιο λαμπρή και από το φως, πιο ανθισμένη και από τους θείους παραδείσους, πιο κοσμημένη από κάθε ορατό και αόρατο κόσμο. Όχι μόνον πλησίον, αλλά και εύλογα εκ δεξιών του Θεού η Θεοτόκος. Διότι εκεί που κάθισε στους ουρανούς ο Χριστός, δηλ. στα δεξιά της μεγαλωσύνης, εκεί τώρα και αυτή στέκεται, μετά την ανάβαση από την γη στους ουρανούς, όχι μόνον επειδή ποθεί και αντιποθείται περισσότερο από κάθε άλλον, ούτε μόνον από αυτούς τους φυσικούς θεσμούς, αλλά και επειδή είναι αληθινός θρόνος του Υιού.
Και όπου κάθεται ο βασιλεύς, εκεί στέκεται και ο θρόνος του. Αυτόν τον θρόνο έβλεπε ο Ησαΐας ανάμεσα σε εκείνον τον χερουβικό χορό, και τον ονόμασε υψηλό και επηρμένο, υποδηλώνοντας την υπέρβαση της Θεομήτορος ως προς τις ουράνιες δυνάμεις. Για αυτό και εισάγει τους ίδιους τους αγγέλους να δοξάσουν μέσω αυτής τον Θεό, και να λένε: ΄΄ευλογημένη η δόξα Κυρίου από του τόπου αυτού΄΄. Ο Δε Πατριάρχης Ιακώβ, βλέποντας τον τόπον τούτον σκιωδώς, είπε: ΄΄ως φοβερός ο τόπος ούτος-ουκ έστι τούτο αλλ’ ή οίκος Θεού, και αύτη η πύλη του ουρανού΄΄. Ο δε Δαυίδ, συγκεντρώνοντας κοντά του από παντού τα πλήθη των σεσω-σμένων, και χρησιμοποιώντας σαν κάποιες χορδές ή σαν διαφορετικούς φθόγγους όσους ενώθηκαν από διάφορα γένη σε μία πίστη χάριν αυτής της Αειπαρθένου, ανακρούει το παναρμόνιο μέλος, για να την εξυμνήσει: ΄΄Μνησθήσομαι του ονοματός σου εν πάση γενεά και γενεά, διά τούτο λαοί εξομολογήσονταί σοι εις τον αιώνα και εις τον αιώνα του αιώνος΄΄.
Βλέπετε ότι όλη η κτίση μεγαλύνει την Μητροπάρθενο, όχι μόνον σε χρόνους περασμένους, αλλά ΄΄εις τον αιώνα και εις τον αιώνα του αιώνος΄΄. Πρέπει ασφαλώς να εννοήσουμε από αυτό ότι ούτε και εκείνη θα παύσει να ευεργετεί αιωνίως κάθε κτίση, όχι μόνον την δική μας, αλλά και αυτές τις άυλες και υπερφυείς ταξιαρχίες. Διότι το γεγονός ότι και αυτές, όπως και εμείς, μόνον διά της Θεοτόκου μετέχουν και αγγίζουν τον Θεό, εκείνη την ανέγγιχτη φύση, ο Ησαΐας το δήλωσε τηλαυγώς. Διότι είδε το Σεραφείμ που έλαβε εκ του θυσιαστηρίου τον άνθρακα όχι άμεσα, αλλά με την λαβίδα, με την οποία άγγιξε τα προφητικά χείλη, δίνοντας την κάθαρση. Και αυτό το θαύμα της λαβίδας είναι το ίδιο με εκείνο το θέαμα που είδε ο Μωυσής, την φλεγομένη και μη καιομένη βάτο. Ποιος δεν ξέρει ότι η Παρθενομήτωρ είναι η βάτος και η λαβίδα, που συνέλαβε απυρπολήτως το θείο πυρ, και ότι σε αυτό διακόνησε ο αρχάγγελος κατά την σύλληψη, και ακόμη ότι συνήψε τον αίροντα της αμαρτίας δια αυτής προς το ανθρώπινο γένος, και πως ο Κύριος καθάρισε το γένος με την απόρρητη συνένωσή του.
Συνεπώς μόνον αυτή είναι μεθόριο κτιστής και άκτιστης φύσεως, και κανείς δεν μπορεί να πλησιάσει τον Θεό, αν δεν καταυγασθεί πραγματικά από αυτήν την θεαυγή λυχνία.
Διότι λέει ότι: ΄΄Ο Θεός εν μέσω αυτής, και ου σαλευθήσεται΄΄. Αν πάλι κατά το μέτρο της προς Θεόν αγάπης παρέχονται και οι ανταποδόσεις, και αυτός που αγαπά τον Υιό αγαπάται από αυτόν και από τον Πατέρα, και γίνεται κατοικητήριο και των δύο, οι οποίοι μυστικώς ενοικούν και εμπεριπατούν μέσα του, σύμφωνα με την δεσποτική επαγγελία, ποιος μπορεί να Τον αγαπήσει περισσότερο από την μητέρα Του;
Αυτή όχι μόνον Τον εγέννησε Μονογενή, αλλά μόνον αυτή ασυγχύτως, ώστε να διπλασιάζεται το φίλτρο, εν συγκρίσει με εκείνην που συνευρέθη. Ποιος όμως μπορεί να αγαπηθεί τόσο, όσο η μητέρα από τον Μονογενή, και μάλιστα από Αυτόν που προήλθε απορρήτως από αυτήν στους εσχάτους αιώνες, όπως και προ αιώνων μόνον εκ του Πατρός; Και πως δεν πολλαπλασιάζεται μαζί με την πρέπουσα διάθεση και η οφειλομένη τιμή προς αυτήν κατά τους νόμους, από Αυτόν που κατήλθε, για να εκπληρώσει τον νόμο;
Όπως ακριβώς, λοιπόν, μόνον δι’ αυτής ο Κύριος επεδήμησε, και ΄΄επί γης ώφθη και ανθρώποις συνανεστράφη΄΄ όντας αθέατος σε όλους προ αυτής, έτσι και στον εξής ατελεύτητο αιώνα κάθε προέλευση φωτοφανείας θείας, και κάθε αποκάλυψη μυστηρίων θείων, και κάθε μορφή πνευματικών χαρισμάτων είναι ανέφικτη σε όλους, χωρίς την Θεοτόκο. Πρώτη αυτή δέχεται το πλήρωμα Εκείνου που πληροί τα πάντα και φθάνει σε όλους. Αυτή τον καθιστά εφικτό σε όλους, διανέμοντας κατά δύναμιν σε καθένα, ανάλογα με το μέτρο της καθαρότητας καθενός. Συνεπώς αυτή είναι ταμείο και πρύτανις του πλούτου της θεότητας. Και επειδή αυτό είναι νόμος αιώνιος στους ουρανούς, να μετέχουν οι κατώτεροι διά των ανωτέρων σε Αυτόν που βρίσκεται πέρα από τα όντα, ενώ ανωτέρα όλων σε ασύγκριτο βαθμό είναι η Παρθενομήτωρ, μετέχουν δι’ αυτής όσοι μετέχουν στον Θεό. Θεωρούν αυτήν χώρα του αχωρήτου όσοι γνωρίζουν τον Θεό. Υμνούν αυτήν μετά τον Θεό. Αυτή είναι αιτία των προγενεστέρων της, προστάτις των μεταγενεστέρων της, πρόξενος των αιωνίων.
Αυτή είναι των προφητών υπόθεση, των Αποστόλων αρχή, των Μαρτύρων εδραίωμα, των διδασκάλων θεμέλιο. Αυτή είναι των επιγείων η δόξα, των επουρανίων η τερπνότητα, το εγκαλλώπισμα όλης της κτίσεως. Αυτή είναι αρχή, πηγή και ρίζα των απορρήτων αγαθών, κο-ρυφή και τελειοποίηση κάθε αγίου.
Ώ, Παρθένε θεία και τώρα ουρανία, πώς να αφηγηθώ το πλήρωμά σου; Πώς να σε δοξάσω, τον της δόξης θησαυρό; Η μνήμη σου και μόνον αγιάζει τον πιστό.
Η νεύση και μόνον σε σένα κάνει τον νου φωτεινότερο, ανεβάζοντάς τον σε ύψος θείο. Διά σου δοξάζεται το όμμα της διανοίας. Διά σου καταλάμπεται το πνεύμα με την επέλευση του θείου Πνεύματος. Έγινες ταμιούχος και σκεύος χαρίτων, όχι για να τα κρατήσεις μόνον για τον εαυτό σου, αλλά για να γεμίσεις από χάρι τα σύμπαντα. Διότι ο ταμίας των ακενώτων θησαυρών επιτροπεύει στην διανομή. Τι χρειάζεται να κλειδώσει τον θησαυρό, αφού δεν ελατώνεται; Μετάδοσε, λοιπόν, πλούσια το έλεος και την χάρι σου σε όλον τον λαό και τον κλήρο σου, Δέσποτα. Διάλυσε τα τυραννικά δεινά. Βλέπεις με πόσα και ποια βάσανα κατατρυχόμαστε, δικά μας και ξένα, απ’ έξω και από μέσα.. Μετάστρεψέ τα όλα με την δύναμή Σου προς το καλύτερο, εξημερώνοντας τους ντόπιους και τους ομογενείς μεταξύ τους, και απελαύνοντας τους επιτιθεμένους απ’ έξω σαν να ήσαν άγρια θηρία. Αντιμέτρησε την βοήθεια και την ιατρεία σου στα δικά μας πάθη, διανέμοντας άφθονη την χάρι στις ψυχές και τα σώματα, διαρκή σε όλους. Και αν δεν την αντέχουμε, κάνε μας ανθεκτικώτερους, και έτσι επιμέτρησε, ούτως ώστε, σωζόμενοι και δυναμούμενοι από την χάρι σου, να δοξάζουμε τον προαιώνιο Λόγο που σαρκώθηκε από σένα για χάρι μας, συν τω ανάρχω αυτού Πατρί και τω ζωοποιώ Πνεύματι, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.