Ένα προσχέδιο του Ανωτάτου Δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών για την απόφαση περί εκτρώσεων διέρρευσε στον τύπο. Μερικοί άνθρωποι ανησυχούν πως το δικαίωμα στην άμβλωση ίσως να προκαλέσει προβλήματα. Συνέντευξη για το περιοδικό Valeurs Actuelles με τον Grégor Puppinck, διδάκτορα νομικής, διευθυντή του Ευρωπαϊκού Κέντρου για τον Νόμο και την Δικαιοσύνη -[European Centre for Law and Justice- (ΕCLJ)]. Το ECLJ μεσολάβησε στην υπόθεση ως amicus curiae πριν από το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών.
Άραγε αυτή η πρόταση του Ανωτάτου Δικαστηρίου θα αποφανθεί να αφαιρέσει το δικαίωμα στην έκτρωση;
Όχι. Αυτή η απόφαση για το προσχέδιο δεν αναγγέλλει την άμβλωση ως αντισυνταγματική, όπως έκανε για παράδειγμα το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας το 2020 σχετικά με την ευγονική άμβλωση: επανεμφανίζει το δικαίωμα να αποφασίζουν για αυτό το ζήτημα οι άνθρωποι και οι εκπρόσωποί τους, όπως συνέβαινε πριν το 1973 με την απόφαση Roe. Με μια τέτοια απόφαση, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα ήταν πλέον υποχρεωμένες να νομιμοποιήσουν την άμβλωση, αλλά ούτε και θα υποχρεώνονταν να την καταργήσουν. Στην πράξη, σχετικά λίγες πολιτείες θα έκαναν την έκτρωση να υπόκειται σε αυστηρότερες προϋποθέσεις, συμπεριλαμβάνοντας χρονικά όρια, καθώς η έκτρωση είναι επί του παρόντος δικαίωμα μέχρι ενός βαθμού της εμβρυικής βιωσιμότητας, δηλαδή περίπου 24 εβδομάδες. 26 από τις 50 πολιτείες μεσολάβησαν στην υπόθεση αυτή ώστε να ζητήσουν από το Δικαστήριο να ανατρέψει τις παλιότερες αποφάσεις Roe (1973) και Casey (1992), οι οποίες είχαν δημιουργήσει ένα συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση και να στείλουν το ζήτημα πίσω στην δικαστική αρμοδιότητά τους.
Πώς έφτασαν οι δικαστές σε αυτή την προσχέδια απόφαση;
Αυτή η προσχέδια απόφαση- η οποία είναι διανοητικά πολύ απαιτητική- διερευνά διεξοδικά τις προηγούμενες αποφάσεις Roe και Casey. Πρόκειται για μια ασυμβίβαστη, 99σέλιδη ανάλυση η οποία εκθέτει τα πραγματικά και έννομα σφάλματα εκείνων των δικαστών και το πιο σημαντικό, αποδοκιμάζει την «κακομεταχείριση της δικαστικής αρχής» με την οποία οι δικαστές «παρέκαμψαν την δημοκρατική διαδικασία» με την επιβολή των δικών τους ιδεών σε όλους.
Το γραπτό κείμενο ανακαλεί από τη μνήμη πως το Δικαστήριο πρέπει να εξασκήσει την δικαστική αυτοκυριαρχία: ο ρόλος του είναι να εφαρμόζει το Σύνταγμα, όχι να δημιουργεί νέα δικαιώματα και υποχρεώσεις τις οποίες δεν περιλαμβάνει. Αυτό είναι ένα στοιχειώδες προαπαιτούμενο για τον διαχωρισμό των εξουσιών: ο δικαστής δεν πρέπει να λαμβάνει το μέρος του νομοθέτη.
Όσον αφορά τα πραγματικά και έννομα σφάλματα των δεδικασμένων (υποθέσεων) Roe και Casey, η πρόχειρη απόφαση εκθέτει μια ολόκληρη σειρά από αυτά, αλλά το πιο σημαντικό αφορά την αντίληψη της ιδιωτικής και προσωπικής αυτονομίας, η οποία, σύμφωνα με το κείμενο, δεν μπορεί να δικαιολογήσει την έκτρωση, επειδή η πρακτική αυτή περιλαμβάνει τη ζωή μιας ανθρώπινης ύπαρξης, ενός τρίτου (ανθρώπου).
Με τον τρόπο αυτόν, η προσχέδια δικαστική απόφαση επιφέρει ένα πλήγμα στο έμβλημα της ατομικιστής επανάστασης του δυτικού κόσμου: ο ισχυρισμός Casey πως «Στο επίκεντρο της ελευθερίας βρίσκεται το δικαίωμα να καθορίζεται η αντίληψη για την ζωή ενός ανθρώπου, το νόημα, το σύμπαν και το μυστήριο της ανθρώπινης ζωής.» Αυτή η δήλωση – ασαφής και γενική – είχε εξυπηρετήσει την ψευδο-νόμιμη αιτιολόγηση για τον ισχυρισμό στο δικαίωμα της άμβλωσης και σε άλλα «νέα δικαιώματα.»
Σε αυτόν τον ισχυρισμό, η προσχέδια δικαστική απόφαση αποκρίνεται με μια ευκρινής υπενθύμιση της πραγματικότητας: «Ενώ οι άνθρωποι είναι ασφαλώς ελεύθεροι να σκέφτονται και να λένε ότι επιθυμούν για ‘την ύπαρξη’, ‘το νόημα’, ‘το σύμπαν’ και ‘το μυστήριο της ανθρώπινης ζωής’, δεν είναι πάντοτε ελεύθεροι να ενεργούν σύμφωνα με αυτές τις σκέψεις. Η άδεια να ενεργεί (κανείς) σύμφωνα με παρόμοιες πεποιθήσεις πιθανόν να συμβαδίζει με μια από τις πολλές αντιλήψεις της ‘ελευθερίας’, αλλά βεβαίως δεν πρόκειται για την ‘απαιτούμενη ελευθερία’.» Η τακτική αναφορά στην συνταγματική έννοια της ‘απαιτούμενης ελευθερίας’ εκφράζει μια θεμελιώδη φιλοσοφική θέση: ούτε η ελευθερία, ούτε η «άδεια» να κάνεις κάτι, προστατεύονται από το Σύνταγμα, αλλά μόνο η ελευθερία η οποία διατάσσεται για το καλό.
Ιδιαιτέρως, οι δικαστές ανακάλυψαν πως η πολιτεία του Mississippi, η υπόθεση της οποίας βρίσκεται σε εκκρεμότητα, έχει πολυάριθμους «νόμιμους προβληματισμούς» για την ελάττωση του νόμιμου χρονικού ορίου για την άμβλωση που απαιτείται σε 15 εβδομάδες. Ανάμεσα σε αυτούς τους «νόμιμους προβληματισμούς», το κείμενο παραθέτει «τον σεβασμό και την προστασία της προγεννητικής ζωής σε όλα τα στάδια της ανάπτυξης, … την προστασία της μητρικής υγείας και ασφάλειας‧ την κατάργηση των ιδιαίτερα αποτροπιαστικών ή βαρβαρικών ιατρικών διαδικασιών‧ την προστασία της εντιμότητας του ιατρικού επαγγέλματος‧ την άμβλυνση του εμβρυικού πόνου‧ και την πρόληψη της διαφοροποίησης ανάλογα με τη φυλή, το φύλο ή την αναπηρία. Οι δικαστές έθεσαν ιδιαίτερη έμφαση στην «βαρβαρική» φύση της άμβλωσης για τις προχωρημένες κυήσεις.
Στο τέλος αυτής της ανάλυσης, οι παλιότερες αποφάσεις των Roe and Casey είναι κυριολεκτικά αμαυρωθεί.
Ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα αυτού του προτεινόμενου κανονισμού, αν ήταν επικυρωμένος;
Πρώτα από όλα, ο νόμος στο Mississippi που αποτέλεσε το έναυσμα σε αυτήν την υπόθεση θα αναγγελθεί συνταγματικά. Αυτό δεν πρέπει να παραξενέψει κάποιον στη Γαλλία, όπου το Κοινοβούλιο μόλις επέκτεινε το νόμιμο χρονικό όριο για την άμβλωση, αν και όταν ζητηθεί, από τις 12 στις 14 εβδομάδες.
Αυτός ο κανονισμός θα πρέπει επίσης να οδηγεί στην επικύρωση μιας σειράς νόμων που ελαττώνουν την πρόσβαση στην έκτρωση και οι οποίοι (νόμοι) επί του παρόντος έχουν αμφισβητηθεί στο δικαστήριο. Οι νόμοι αυτοί περιλαμβάνουν νόμους που απαγορεύουν την επιλεκτική άμβλωση που βασίζεται στο φύλο, τη φυλή ή την αναπηρία του παιδιού.
Στη συνέχεια, η διακυβέρνηση του Μπάιντεν, θα κυριαρχήσει σε αυτό το θέμα για να επανακινητοποιήσει τα στρατεύματά του και να προσπαθήσει να παρακάμψει των Ανώτατο Δικαστήριο, επιβάλλοντας την έκτρωση στις πολιτείες, αυτή τη φορά μέσω της ψήφισής του στο Κογκρέσο. Η ανέντιμη δημοσίευση αυτού του προσχέδιου κανονισμού είναι πιθανόν μια απεγνωσμένη προσπάθεια να επηρεάσει του Δικαστές προκαλώντας παγκόσμιο σκάνδαλο. Αλλά οι Δικαστές έχουν ήδη ανταποκριθεί εκ των προτέρων στη διαδικασία αυτή αναφέροντας πως δεν αποφασίζουν με βάση την κοινή γνώμη, αλλά μόνο με βάση το κείμενο του Συντάγματος, την συνταγματική ιστορία και τα νόμιμα διαδικαστικά προηγούμενα.
Τελικά, αν τα περιεχόμενα αυτού του προσχέδιου κανονισμού ήταν πραγματικά επικυρωμένα, η δημόσια πολιτική συζήτηση για την έκτρωση θα ξανάνοιγε σε κάθε πολιτεία των Ηνωμένων Πολιτειών. Με τα μπουλόνια των Roe/Casey σπασμένα, δίνοντας την εξουσία πίσω στους νομοθέτες, τότε μόνο θα ξεκινήσει η μεγάλη διένεξη για τις εκτρώσεις.
Με αυτόν τον προτεινόμενο κανονισμό, παίρνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες μια τελείως μεμονωμένη κατεύθυνση στη Δύση;
Όχι, αντιθέτως, και αυτό επιδεικνύει την υπέρμετρη φύση της κριτικής που στοχεύει στην άμβλωση. Στην πραγματικότητα, σαν αυτή την προσχέδια αιτιολόγηση, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει διαρκώς υποστηρίξει πως το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής και της προσωπικής αυτονομίας δεν διαβουλεύεται με το δικαίωμα στην έκτρωση και πως οι πολιτείες ενδέχεται να ρυθμίζουν την άμβλωση προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, που εξαρτάται κυρίως από τις πολιτιστικές τους διαφοροποιήσεις.
Συνεπώς το Ανώτατο Δικαστήριο και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων θα βρεθούν να υπερασπίζονται μια κοινή θέση.