Ο σχίνος ή Μαστιχόδενδρο ή Πιστακία (λατινική ονομασία: Pistacia Lentiscus) είναι πολύκλαδο, πολυετές φυτό που μπορεί να φτάσει σε ύψος τα τρία μέτρα. Έχει μικρά ελλειπτικά και σκληρά φύλλα, κατακόκκινα λουλούδια και στρογγυλούς πορφυρούς καρπούς που ωριμάζοντας μαυρίζουν.
Ο σχίνος είναι φυτό ιθαγενές της μεσογείου. Βρίσκεται ως αυτοφυής σε χέρσα εδάφη. Προτιμά τους ήπιους χειμώνες και μεγαλώνει σε όλους τους τύπους εδαφών ακόμη και σε αλμυρά ή αλατούχα εδάφη. Το μοναδικό χρησιμοποιούμενο μέρος του φυτού είναι η ρητίνη του για την οποία και καλλιεργείται. Σήμερα η πιο γνωστή παγκοσμίως είναι η μαστίχα της Χίου που καλλιεργείται αποκλειστικά στο νότιο τμήμα του νησιού. Η συλλογή της επιτυγχάνεται από τομές που γίνονται στον φλοιό του κορμού το καλοκαίρι και το φθινόπωρο. Η ρητίνη πέφτει από το δένδρο στο έδαφος από όπου και συλλέγεται.
Τα βασικά ενεργά συστατικά της ρητίνης είναι α και β μαστιχορητίνη , πτητικό έλαιο (περιλαμβάνει κυρίως α- πινένιο), ταννίνες, μαστιχίνη και μαστιχικό οξύ. Τα πινένια είναι ισχυρά αντισηπτικά.
Η φυσική μαστίχα Χίου είναι καταχωρημένη στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (European Medicines Agency, EMA) ως “παραδοσιακό φάρμακο φυτικής προέλευσης” με τις ακόλουθες ενδείξεις: ήπια δυσπεπτικά ενοχλήματα και συμπτωματική θεραπεία ήπιας δερματίτιδας και επούλωση μικρών δερματικών πληγών.
Χρήσεις:
Οι πρώτες αναφορές γύρω από το μαστιχόδενδρο και τη μαστίχα Χίου εντοπίζονται στην αρχαιότητα και ουσιαστικά προέρχονται από τον Ηρόδοτο (484-420 π.Χ.), ο οποίος αναφέρει χαρακτηριστικά ότι στην αρχαία Ελλάδα μασούσαν το αποξηραμένο ρητινώδες υγρό που ρέει από το φλοιό του μαστιχόδενδρου. Επίσης η ρητίνη του σχίνου χρησιμοποιούνταν από τους αρχαίους Αιγύπτιους για την ταρίχευση των νεκρών. Ο Έλληνας γιατρός και βοτανολόγος του πρώτου αιώνα, ο Διοσκουρίδης, έγραψε για τις φαρμακευτικές ιδιότητες της μαστίχας στο κλασικό του έργο (“Περί ιατρικών ουσιών”). Μερικούς αιώνες αργότερα, ο Μάρκελλος Εμπερίκος και ο Παύλος Εγγενίτης παρατήρησαν επίσης την επίδραση της μαστίχας στο πεπτικό σύστημα. Σήμερα χρησιμοποιείται η μαστίχη για το έλκος του στομάχου, για τις βροχικές παθήσεις και τον βήχα, και ως φαρμακο για την διάρροια. Χρησιμοποιείται επίσης για τους καλόγερους και τα δερματικά έλκη. Η ρητίνη παλαιότερα έχει χρησιμοποιηθεί και για το σφράγισμα των χαλασμένων δοντιών.
Ως μπαχαρικό, συνεχίζει να χρησιμοποιείται στην Ελλάδα για να αρωματίσει αλκοολούχα ποτά και λικέρ (όπως το μητρικό ποτό της Χίου, Μαστίχα), τσίχλες και πολλά κέικ, γλυκά, γλυκά κουταλιού και επιδόρπια. Μερικές φορές χρησιμοποιείται ακόμη και στην παρασκευή τυριού.
Επίσης η ρητίνη χρησιμοποιείται ως κύριο συστατικό στην παραγωγή καλλυντικών όπως οδοντόκρεμα, λοσιόν για τα μαλλιά και το δέρμα και αρώματα.
Επιπρόσθετα, θεωρείται αναλγητικό, αντιβηχικό, ορεξιογόνο, στυπτικό, ερυθροποιητικό, διουρητικό, αποχρεμπτικό και αιμοστατικό. Η μαστίχα μνημονεύεται ως το παραδοσιακό αντίδοτο έναντι αποστημάτων, ακμής, καρκίνου, έλκους και καρκινωμάτων, κακοήθους φλύκταινας, καρδιοδυνίας, κονδυλώματος, ατονίας, ουλίτιδας, δυσοσμίας του στόματος, λευκόρροιας, μαστίτιδας και φυμάτων.
Μια μελέτη του 1985 από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Πανεπιστήμιο Meikai ανακάλυψε ότι η μαστίχα μπορεί να μειώσει την βακτηριακή οδοντική πλάκα στο στόμα κατά 41,5%.
Μελέτη του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1998 διαπίστωσε ότι το μαστιχέλαιο έχει αντιβακτηριακές και αντιμυκητιακές ιδιότητες. Μια άλλη μελέτη του Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ του 1998, ισχυρίζεται ότι η μαστίχα μπορεί να θεραπεύσει τα πεπτικά έλκη σκοτώνοντας το Helicobacter pylori, το οποίο προκαλεί πεπτικά έλκη, γαστρίτιδα και δωδεκαδίτιδα.
Η δεύτερη πιο συνηθισμένη χρήση της μαστίχας συνδέεται με την υγεία της στοματικής κοιλότητας. Είναι κατάλληλη για την παρασκευή οδοντόκρεμας, προσφέρει καθαρή αναπνοή και εκλύει την περιττή υγρασία του στόματος .
Μάλιστα, έχει αποδειχθεί πως η προσθήκη φυσικής μαστίχας Χίου σε οδοντόκρεμες, διαλύματα πλύσης και αποσμητικά στόματος οδηγεί στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος των ιστών μεταξύ των δοντιών και των ούλων, δρώντας έτσι ενάντια στο σχηματισμό πλάκας και άλλων περιοδοντικών παθήσεων.
Βασικά Παρασκευάσματα:
Η ρητίνη του μαστιχόδενδρου μπορεί να χρησιμοποιηθεί θεραπευτικά καταπίνοντας την απευθείας. Τα κομμάτια της μαστίχας που συλλέγονται από το έδαφος καθαρίζονται με το χέρι και έπειτα συσκευάζονται και πωλούνται. Τα τεμάχια (δάκρυα), είναι διαφόρων μεγεθών και σκληρότητας. Τα πιο μαλακά μπορούν να μασηθούν απ’ ευθείας για παθήσεις της στοματικής κοιλότητας ενώ τα σκληρότερα μπορούμε είτε να τα καταπιούμε ως έχουν ή να τα κονιορτοποιήσουμε προηγουμένως. Για να κάνουμε σκόνη την ρητίνη την βάζουμε στην κατάψυξη για λίγη ώρα ωστε να σκληρύνει και έπειτα την συνθλίβουμε με το γουδί ή την βάζουμε για λίγο σε μπλέντερ. Η επίδραση με όλους τους τρόπους είναι ίδια για τον οργανισμό ενώ σε σκόνη η απορρόφηση είναι πιο άμεση. Η συνιστώμενη ημερήσια δοσολογία είναι 1 γραμμάριο σκόνης ή μισό κοφτό
κουταλάκι του γλυκού σε τεμάχια 15 λεπτά πριν το πρωϊνό. Σε περίπτωση έτοιμου σκευάσματος ακολουθούμε τις οδηγίες της συσκευασίας του προϊόντος.
Στο εμπόριο υπάρχουν πάρα πολλά σκευάσματα με βάση την μαστίχα Χίου. Προσοχή πρέπει να δοθεί ότι για πόσιμη θεραπευτική χρήση το προϊόν πρέπει να είναι φυσικό (δάκρυα ή σκόνη)χωρίς συντηρητικά, πρόσθετα και χωρίς να είναι αραιωμένο σε λάδι ή νερό.
Το αιθέριο έλαιο της μαστίχας χρησιμοποιείται στην παρασκευή καλλυντικών, αρωμάτων και φαρμάκων. Αποφεύγουμε την κατάποση και την απευθείας εξωτερική χρήση αυτού στο δέρμα λόγω της υψηλής συγκέντρωσης των περιεχομένων ουσιών.
Γ.Π.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
- Φυτά και Βότανα της Ελληνικής Γής και Θεραπευτική Χρήση αυτών – Μέρος 1ο – Χαμομήλι
- Φυτά και Βότανα της Ελληνικής Γής και Θεραπευτική Χρήση αυτών – Μέρος 2ο – Τσουκνίδα
- Φυτά και Βότανα της Ελληνικής Γής και Θεραπευτική Χρήση αυτών – Μέρος 3ο – Αγριοτριανταφυλλιά
- Φυτά και Βότανα της Ελληνικής Γής και Θεραπευτική Χρήση αυτών – Μέρος 4ο – Σύμφυτο
- Φυτά και Βότανα της Ελληνικής Γής και Θεραπευτική Χρήση αυτών – Μέρος 5ο – Βαλσαμόχορτο
- Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 6ο – Σκόρδο
- Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 7ο – Γαϊδουράγκαθο
- Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 8ο – Βασιλικός
- Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 9ο – Θυμάρι
- Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 10ο – Δενδρολίβανο
- Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 11ο – Κρεμμύδι
- Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 12ο – Ρίγανη
- Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 13ο – Αγριοράδικο
- Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 14ο – Λεμόνι
- Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 15ο – Σχίνος (Μαστιχόδενδρο)
- Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 16ο – Μαϊντανός
- Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 17ο – Σέλινο
- Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 18ο – Μέντα
Πηγές – παραπομπές
- https://mastic.gr/el/masticha-info/masticha-genika/
- https://en.wikipedia.org/wiki/Pistacia_lentiscus
- https://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/28819?lang=el#page/4/mode/2up
- https://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/18670
- https://aitoloakarnaniabest.gr/index.php/component/k2/item/37222-mastixodendro-to-thayma-tis-fysis-me-tis-70-therapeftikes-idiotites
- https://mastic.gr/el/odigies-chrisis-fysikis-mastichas/
- https://peptiko.gr/masticha-chioy-i-fysiki-aspida-toy-stomachoy/
- ΒΟΤΑΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ – ΜΕΓΑΛΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ Andrew Chevallier , Εκδόσεις Δομική.
- https://www.sissynuts.gr/shop-2/aitheria-elaia/mastichelaio/?gclid=CjwKCAjwjJmIBhA4EiwAQdCbxiaKsQq0Pb0YXFD2vqtXbtgZ4wG8s23bEApQ-qGfiQ6Qjgyer4EtDRoCOnUQAvD_BwE