Φυτά και Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς και Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 12ο – Ρίγανη

28 Ιουνίου 2022 σε ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΜΕ ΑΞΙΑ, ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ, ΟΙΚΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

   Η ρίγανη ή ορίγανον το κοινόν  (λατινική ονομασία origanum vulgare) είναι ένα πολυετές ευθυτενές βότανο που ανήκει στην οικογένεια των χειλανθών και μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 80 εκατοστά. Έχει κοκκινωπούς βλαστούς , ελλειπτικού σχήματος φύλλα και δέσμες από ροζ άνθη. Είναι φυτό ιθαγενές της Ευρώπης και έχει εγκλιματιστεί και στην Μέση Ανατολή. Το φυτό ευδοκιμεί σε ασβεστολιθικά εδάφη και συλλέγεται την περίοδο της ανθοφορίας που είναι το καλοκαίρι. Τα χρησιμοποιούμενα μέρη του φυτού είναι τα φύλλα και τα άνθη.

    Η ρίγανη περιέχει πτητικά έλαια (καρβακρόλη, θυμόλη, β-βισαβολένιο, καρυοφελλένιο, λιναοόλη και βορνεόλη), ταννίνες, στερόλες, ρητίνη και φλαβονοειδή. Η καρβακρόλη και η θυμόλη είναι αντιβακτηριακές και αντιμηκυτιακές. Επίσης είναι πλούσια σε βιταμίνες Κ, C, E , μαγνήσιο,ψευδάργυρο, κάλιο, νιασίνη, φώσφορο και σίδηρο.

Χρήσεις:

   Η ρίγανη χρησιμοποιούνταν από τον Ιπποκράτη ως αντιβιοτικό και θεωρούνταν από τους αρχαίους Έλληνες σύμβολο χαράς και ευτυχίας. Με την ρίγανη έφτιαχναν στεφάνια για τις γαμήλιες τελετές τους. Επίσης την χρησιμοποιούσαν ως γιατρικό για τους σπασμούς και τις δηλητηριάσεις. Σήμερα η Ελληνική ρίγανη θεωρείται ένα από τα καλύτερα αρωματικά φυτά του κόσμου.

   Η ρίγανη συντελεί στην ρύθμιση του τυμπανισμού και διεγείρει την έκκριση της χολής. Επειδή είναι ισχυρό αντισηπτικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην θεραπεία παθήσεων του αναπνευστικού, όπως ο βήχας, η αμυγδαλίτιδα, η βρογχίτιδα και το άσθμα. Το αραιωμένο αιθέριο έλαιο της μπορεί να επαλειφθεί σε δόντια και αρθρώσεις που πονούν.

   Σε μια εργαστηριακή μελέτη του 2019 η ρίγανη απέτρεψε την ανάπτυξη διαφόρων στελεχών βακτηρίων Staphylococcus aureus σε κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα, υποδηλώνοντας ότι θα μπορούσε να βοηθήσει στον έλεγχο της ανάπτυξης βακτηρίων στα τρόφιμα. Το αιθέριο έλαιο ρίγανης  έδειξε «σημαντική αντιβακτηριακή δραστικότητα» έναντι 11 τέτοιων μικροβίων. Αυτό υποδηλώνει ότι οι ουσίες της ρίγανης θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο στην καταπολέμηση ασθενειών που δεν ανταποκρίνονται πλέον στα αντιβιοτικά.

   Σύμφωνα με πειραματικές μελέτες σε ζώα, το λάδι ρίγανης αναστέλλει τα συμπτώματα σε διαβητικούς με διαβήτη τύπου 1 και βοηθάει σημαντικά εκείνους που πάσχουν από διαβήτη τύπου 2.  

   Σε μια άλλη πειραματική μελέτη λάδι μεσογειακής ρίγανης Orιganum vulgare χορηγήθηκε από το στόμα σε 14 ενήλικες ασθενείς των οποίων τα κόπρανα ήταν θετικά για εντερικά παράσιτα, Blastocystis hominis, Entamoeba hartmanni και Endolimax nana. Μετά από 6 εβδομάδες συμπληρώματος με 600 mg ελαίου ρίγανης ημερησίως, υπήρξε πλήρης εξαφάνιση Entamoeba hartmanni (τέσσερις περιπτώσεις), Endolimax nana (μία περίπτωση) και Blastocystis hominis σε οκτώ περιπτώσεις. Επίσης, η συγκέντρωση στο Blastocystis hominis μειώθηκαν σε τρεις επιπλέον περιπτώσεις. Τα γαστρεντερικά συμπτώματα βελτιώθηκαν σε επτά από τους 11 ασθενείς που είχαν δοκιμαστεί θετικά για Blastocystis hominis.

   Σύμφωνα με έρευνες το αιθέριο έλαιο ρίγανης μπορεί να αναστείλει αλλά και να μειώσει τις δερματικές βλάβες από καρκίνο του δέρματος και άλλες σοβαρές δερματικές παθήσεις και φλεγμονώδεις καταστάσεις. Οι έρευνες ακόμη έδειξαν ότι καταπολεμά τα καρκινικά κύτταρα από ασθενείς με καρκίνο του προστάτη, του παχέος εντέρου και του στήθους.

   Στο εμπόριο υπάρχουν σκευάσματα αιθέριου ελαίου και κάψουλες με έλαιο. Λόγω της πολύ υψηλής συγκέντρωσης δραστικών συστατικών στο αιθέριο έλαιο ρίγανης, προσοχή πρέπει να δοθεί στην δοσολογία των αντίστοιχων σκευασμάτων και να μην λαμβάνονται αυτά από εγκύους και παιδιά.

   Η ρίγανη όταν χρησιμοποιείται στην διατροφή, μας παρέχει κυρίως αντιοξειδωτική και αντιβιωτική δράση  και μας εμπλουτίζει με βιταμίνες και ανόργανα συστατικά.

Βασικά παρασκευάσματα:

   Μια γνωστή μέθοδος επεξεργασίας είναι το έγχυμα σε έλαιο (εν ψυχρώ). Για την παρασκευή του ελαίου ρίγανης χρησιμοποιούμε αποξηραμένο βότανο τοποθετώντας τα άνθη και τα φύλλα χωρίς να τα πιέζουμε σε ένα γυάλινο δοχείο με καπάκι (π.χ. βάζο) . Έπειτα γεμίζουμε το δοχείο με ελαιόλαδο έτσι ώστε να καλύπτει το λάδι το βότανο. Το τοποθετούμε σε εξωτερικό χώρο για 2-3 εβδομάδες  περίπου. Κατά την διάρκεια των ημερών αυτών προσέχουμε να είναι το βότανο καλυμμένο με το λάδι για να μην μουχλιάσει. Τέλος στραγγίζουμε και βάζουμε το λάδι σε σκουρόχρωμα γυάλινα μπουκάλια ώστε να είναι έτοιμο για χρήση. Το λάδι πρέπει να έχει πράσινο σκούρο χρώμα και συντηρείται σε θερμοκρασία δωματίου για 6 μήνες. Το συγκεκριμένο λάδι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εσωτερική και εξωτερική χρήση.

   Μια άλλη μέθοδος είναι το έγχυμα σε νερό. Σε ένα ποτήρι νερό που έβρασε και απομακρύνθηκε από την εστία θερμότητας, ρίχνουμε περίπου 1κτ.΄του γλυκού αποξηραμένη ρίγανη. Αφήνουμε για 10 λεπτά , στραγγίζουμε, κρυώνουμε και κατόπιν το χρησιμοποιούμε πίνοντας ένα με δυο φλυτζάνια ημερησίως.

   Το αιθέριο έλαιο μπορεί να εφαρμοστεί μόνο εξωτερικά   και συνήθως αραιώνεται σε ελαιόλαδο λόγω της πολύ υψηλής συγκέντρωσης δραστικών ουσιών ανά μονάδα όγκου. Για την παρασκευή του χρησιμοποιείται ειδικός εξοπλισμός απόσταξης γι αυτό μπορούμε και να το προμηθευόμαστε από το εμπόριο έτοιμο.   

Γ.Π.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

1. Φυτά και Βότανα της Ελληνικής Γής και Θεραπευτική Χρήση αυτών – Μέρος 1ο – Χαμομήλι
2. Φυτά και Βότανα της Ελληνικής Γής και Θεραπευτική Χρήση αυτών – Μέρος 2ο – Τσουκνίδα
3. Φυτά και Βότανα της Ελληνικής Γής και Θεραπευτική Χρήση αυτών – Μέρος 3ο  – Αγριοτριανταφυλλιά
4. Φυτά και Βότανα της Ελληνικής Γής και Θεραπευτική Χρήση αυτών – Μέρος 4ο – Σύμφυτο
5. Φυτά και Βότανα της Ελληνικής Γής και Θεραπευτική Χρήση αυτών – Μέρος 5ο – Βαλσαμόχορτο
6. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 6ο – Σκόρδο
7. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 7ο – Γαϊδουράγκαθο
8. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 8ο – Βασιλικός
9. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 9ο – Θυμάρι
10. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 10ο – Δενδρολίβανο
11. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 11ο – Κρεμμύδι
12. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 12ο – Ρίγανη
13. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 13ο – Αγριοράδικο
14. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 14ο – Λεμόνι
15. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 15ο – Σχίνος (Μαστιχόδενδρο)
16. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 16ο – Μαϊντανός
17. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 17ο – Σέλινο
18. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 18ο – Μέντα

Πηγές – παραπομπές 

1. https://www.healthline.com/nutrition/6-oregano-benefits#TOC_TITLE_HDR_2
2. https://en.wikipedia.org/wiki/Oregano
3. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/(SICI)1099-1573(200005)14:3%3C213::AID-PTR583%3E0.CO;2-U
4. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2214008517300068
5. https://www.2happy.gr/blog/%CF%81%CE%AF%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CE%B7_-%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%AF-%CF%80%CF%81%CE%AD%CF%80%CE%B5%CE%B9-%CE%BD%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CE%BD%CF%84%CE%AC%CE%BE%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%B5-%CF%83/
6. https://www.iatropedia.gr/diatrofi/pou-voithaei-rigani-therapeftikes-kai-threptikes-idiotites/103073/
7. https://www.mixanitouxronou.gr/i-rigani-stin-archea-ellada-itan-therapeftiki-ke-simvolo-charas-giati-simera-den-epitrepete-elefthera-i-sillogi-tis-ke-chriazete-na-apodixis-oti-proorizete-gia-prosopiki-chrisi-stin-kalamata-eginan/
8. https://www.medicalnewstoday.com/articles/266259#benefits
9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3918264/
10. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29450144/
11. ΒΟΤΑΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ – ΜΕΓΑΛΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ Andrew Chevallier ,    Εκδόσεις Δομική.

12. Διοσκουρίδης . Περι ύλης Ιατρικής.
13. Υγεία για όλους με σωστή διατροφή. Δρ. Παναγιώτη Κουμεντάκη εκδ. Κουκκίδα.