Η σημερινή αραβική χερσόνησος, πριν κατακτηθεί από τους μουσουλμάνους, ήταν γεμάτη από ακμάζουσες χριστιανικές κοινότητες. Το ίδιο και η απέναντι αφρικανική χώρα της Αιθιοπίας, η οποία παραμένει ως τα σήμερα, η μόνη χριστιανική χώρα της αφρικανικής ηπείρου
Ήταν Ιουδαίος την καταγωγή και σύμφωνα με την παράδοση, γιος του μνήστορος Ιωσήφ, ο οποίος ήταν παντρεμένος πριν μνηστευθεί την Παρθένο Μαρία και είχε χηρέψει. Είχε δε επτά παιδιά, τον Ιάκωβο, τον Ιωσή, τον Ιούδα, τον Σίμωνα ή Συμεών, την Εσθήρ, την Μάρθα και τη Σαλώμη, η οποία αργότερα έγινε η μητέρα των αποστόλων Ιακώβου και Ιωάννη. Ο Ιωσήφ μετά τη χηρεία του μνηστεύτηκε, κατά θεία οικονομία, την Παρθένο Μαρία, για να μεγαλώσει τα παιδιά του, αλλά κυρίως να γίνει ο θετός πατέρας και ο προστάτης του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Γι’ αυτό και ο Ιάκωβος αναφέρεται ως Αδελφόθεος, αφού έζησαν μαζί κάτω από την ίδια στέγη σαν αδέλφια.
Ο μοναχισμός είναι μια δυναμική παρουσία στη ζωή της Εκκλησίας μας, τον οποίο αγίασαν αμέτρητα πλήθη οσίων, εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια. Ένας από τους πολυάριθμους αγίους μοναχούς είναι και ο άγιος Γεράσιμος, ο Νέος Ασκητής, ο οποίος αναδείχτηκε ως μια από τις σπουδαιότερες μοναστικές μορφές των νεωτέρων χρόνων, εφάμιλλος των μεγάλων μοναχών της αρχαίας Εκκλησίας.
Πολλοί άγιοι της Εκκλησίας μας κατείχαν υψηλά αξιώματα στις κρατικές υπηρεσίες των χωρών τους. Στα πρωτοβυζαντινά χρόνια μια πλειάδα αγίων ήταν ανώτατοι κρατικοί και στρατιωτικοί αξιωματούχοι του βυζαντινού κράτους. Ένας από αυτούς είναι και ο Μεγαλομάρτυρας άγιος Αρτέμιος.
Οι τέσσερις Ιεροί Ευαγγελιστές, ο Ματθαίος, ο Μάρκος, ο Λουκάς και ο Ιωάννης, κατέχουν ιδιαίτερη τιμή μέσα στην Εκκλησία μας, διότι αξιώθηκαν να γίνουν οι συγγραφείς των τεσσάρων Ευαγγελίων, τα οποία αποτελούν τους τέσσερις στύλους, πάνω στους οποίους στηρίζεται η χριστιανική μας πίστη, μαζί με τα άλλα βιβλία της Καινής Διαθήκης και την Ιερά Παράδοση. Στο άρθρο μας αυτό θα ασχοληθούμε με τον ιερό ευαγγελιστή Λουκά.
«Στον αδελφό μου πρότειναν ν’ αλλάξει την πίστη του. Του δείχνουν τον σκοτωμένο πατέρα του και του λέγουν κάθισε να σε κάνουμε Τούρκο. Τότε το παιδί κάνει το σταυρό του και τους απαντά: θα πάω κι εγώ εκεί που πάει ο πατέρας μου. Του ξαναλέγουν· γίνε Τούρκος. Το παιδί όμως ξανακάνει το σταυρό του. Έγινε από το αίμα του σταυρός. Πήραν τα κεφάλια τους στην Τριπολιτσά»
Η ορθόδοξη θεολογία μας δεν είναι θεωρητικό σχήμα και δεν υπάρχει για να ικανοποιεί τη διάνοιά μας, αλλά είναι βίωμα, τρόπος ζωής, μέθεξη της Θεότητας και κατά χάριν θέωση. Αυτή είναι και η ειδοποιός διαφορά της με τη δυτική και γενικά τη θεολογία των αιρετικών, η οποία ικανοποιεί διανοητικά σχήματα, δίνει την ψευδαίσθηση της δήθεν πληρότητας της αλήθειας και γι’ αυτό οδηγεί από κακοδοξία σε κακοδοξία και από αίρεση σε αίρεση.
Μια από τις ηρωικότερες περιόδους της εκκλησιαστικής μας ιστορίας είναι και η περίοδος της εικονομαχίας (726-842), κατά την οποία ανεδείχθησαν πλήθος ομολογητών της Ορθοδόξου Πίστεως. Υπερασπίσθηκαν με σθένος την Ορθοδοξία, ορθώνοντας το ανάστημά τους στους διώκτες των Ιερών Εικόνων, οι οποίοι έχοντας την αυτοκρατορική δύναμη, δίωκαν με μανία τους ομολογητές της Ορθοδοξίας.
Ένα από τα απτά δείγματα της αγιότητας είναι και το χάρισμα της θαυματουργίας στους αγίους μας. Αυτοί, δια των ακτίστων ενεργειών του Θεού αξιώθηκαν να θαυματουργούν και να δοξάζεται έτσι το άγιο όνομα του Θεού.
Οι Μάρτυρες αποτελούν την πλέον επίλεκτη και εκλεκτή χορεία των αγίων της Εκκλησίας μας, διότι με την ομολογία τους στο Χριστό αντάλλαξαν τη δόξα, τις τιμές και τα αξιώματα του κόσμου με την πίστη τους στον αληθινό Θεό.
Οι όσιες γυναίκες συναγωνίστηκαν επάξια τους οσίους άνδρες σε πνευματικούς αγώνες και αγιότητα. Η Εκκλησίας μας έχει να επιδείξει μια πλειάδα οσίων γυναικών, οι οποίες λαμπρύνουν το εκκλησιαστικό στερέωμα. Μια από αυτές υπήρξε και η αγία Μεθοδία η εν Κιμώλω. Μια σύγχρονη οσιακή σημαντική μορφή.
Η Αρμενία υπήρξε σημαντική κοιτίδα του Χριστιανισμού κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Σύμφωνα με την παράδοση, οι πρώτοι που έφεραν το χριστιανικό μήνυμα στις χώρες του Καυκάσου, ήταν οι απόστολοι Θαδδαίος και Βαρθολομαίος. Αλλά οι διωγμοί εκ μέρους των ειδωλολατρών ηγεμόνων της περιοχής δεν επέτρεψαν να αναπτυχθούν ιδιαίτερα οι εκεί χριστιανικές κοινότητες. Αυτά μέχρι την εμφάνιση του αγίου Γρηγορίου, ο οποίος έλαβε την προσωνυμία του Φωτιστή της Αρμενίας.
Μια κατηγορία Νεομαρτύρων είναι και τα νεαρά κορίτσια, τα οποία, παρά το άωρο της ηλικίας τους, ομολόγησαν την σώζουσα πίστη τους στο Χριστό, βασανίστηκαν και έχασαν τη ζωή τους, από την μανία των αλλόθρησκων και βαρβάρων τυράννων τούρκων. Μια από αυτές υπήρξε η αγία ένδοξος Νεομάρτυς Ακυλίνα από τη Θεσσαλονίκη. Μια πραγματικά πανέφημη νύμφη του Χριστού. Ένα εύοσμο άνθος του χριστιανικού λειμώνα.
Ήταν γιος του Ζεβεδαίου και της Σαλώμης (Ματθ.4,21. Μαρκ.15,40) και αδελφός του αποστόλου Ιακώβου. Η μητέρα τους ήταν πιθανότατα συγγενής, ίσως εξαδέλφη της Θεοτόκου, που σημαίνει ότι οι δυο αδελφοί απόστολοι ήταν κατά σάρκα εξαδέλφια του Κυρίου και σ’ αυτό ίσως έγκειται η οικειότητά τους με Αυτόν, ιδιαίτερα του Ιωάννη.
Ανάμεσα στη χορεία των Νεομαρτύρων της Εκκλησίας μας υπάρχουν και κάποιοι οι οποίοι χαρακτηρίζονται: «εξ Αγαρηνών». Πρόκειται για πολλούς τούρκους μουσουλμάνους, οι οποίοι, κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, ασπάσθηκαν τον Χριστιανισμό και αξιώθηκαν του μαρτυρίου.
Όμως η Σοφία βρήκε τον τρόπο και επικοινώνησε με τις κόρες της, στις οποίες σύστησε εμμονή στην πίστη τους με κάθε τίμημα. Εκείνες απάντησαν στη μητέρα τους ότι δεν πρόκειται να προδώσουν την πίστη τους στο Χριστό, αψηφώντας ακόμα και τις απειλές των φρικτών μαρτυρίων και του θανάτου. Ας σημειωθεί πως η Πίστις ήταν δώδεκα χρονών, η Ελπίδα δέκα και η Αγάπη εννέα!
Ανάμεσα στην πληθώρα των ηρωικών Νεομαρτύρων μας υπάρχουν και πολλές Χριστιανές κόρες, οι οποίες αντάλλαξαν με τη ζωή τους την ομολογία τους στο Χριστό και διαφύλαξαν την τιμή τους από τους αισχρούς και αλλόθρησκους τυράννους. Μια από αυτές είναι και η αγία και ένδοξος Νεομάρτυς Λυγερή η Χιοπολίτης.
Βασικό στοιχείο της εκκλησιαστικής μας ζωής είναι η ιεραποστολή. Η διδαχή των αρχών της σώζουσας πίστεώς μας, σε ανθρώπους που είτε δε γνώρισαν την διδασκαλία του Χριστού, είτε την γνώρισαν πλημμελώς. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας ενέταξαν στην ποιμαντική τους διακονία και την ιεραποστολή. Ένας μεγάλος ιεραπόστολος υπήρξε και ο όσιος Άνθιμος Κουρούκλης ο τυφλός, από την Κεφαλονιά.
Πολλοί άγιοι ιεράρχες λάμπρυναν με την προσωπικότητά τους και το έργο τους την πρωτόθρονη Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως στη δισχιλιόχρονη ιστορική της πορεία.
Ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος ανήκει στη χωρία των μεγάλων προφητών και ομολογητών της πίστεώς μας. Ο Ίδιος ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός τον χαρακτήρισε ως το μέγιστο άνθρωπο που φάνηκε στον κόσμο: «αμήν λέγω υμίν, ουκ εγήγερται εν γεννητοίς γυναικών μείζων Ιωάννου του βαπτιστού» (Ματθ.11,11). Η αγία μας Εκκλησία τον έθεσε σε τιμή μετά τη Θεοτόκο, μάλιστα στην εικονογραφία παριστάνεται μαζί με την Παναγία μας να ικετεύει για τη σωτηρία του κόσμου.
Η Ελλάδα μας είναι χώρα αγίων! Ως έθνος ευλογημένο από τον ίδιο τον Κύριο (Ιωάν.12,23), «ποιών τους καρπούς» της Βασιλείας του Θεού (Ματθ.21,43), έχει την ευλογία να αναδεικνύει στη δισχιλιόχρονη χριστιανική του πορεία, μεγάλους αγίους και ομολογητές της πίστεως. Δεν είναι τυχαίο πως οι κορυφαίοι Πατέρες της Εκκλησίας μας ήταν στο σύνολό τους Έλληνες!
Ορισμένοι από τους αγίους Πατέρες της Εκκλησίας μας έλαβαν τον τίτλο του Οικουμενικού Διδασκάλου, διότι η προσφορά τους σε Αυτή υπήρξε καθοριστική για την διατύπωση της διδασκαλίας Της. Η δράση τους ξεπέρασε τα στενά γεωγραφικά όρια και την εποχή, που έζησαν και έδρασαν, επιδρώντας καταλυτικά στην διαμόρφωση της οικουμενικής διαστάσεως της Εκκλησίας. Ένας από αυτούς τους μεγάλους Πατέρες και οικουμενικούς διδασκάλους υπήρξε και ο άγιος Ειρηναίος, επίσκοπος Λουγδούνου.
Δεν υπάρχει άλλο ανθρώπινο πρόσωπο από αυτό της Υπεραγίας Θεοτόκου, στο οποίο να έχουν ανασταλεί και να νικηθεί στο έπακρο οι φυσικοί νόμο. Κι αυτό, διότι, κατέστη το αγιότερο σκήνωμα, στο οποίο καταδέχτηκε να σκηνώσει ο άπειρος Θεός.
Από μικρό παιδί θαύμαζε τους μοναχούς και είχε τον πόθο να ακολουθήσει τον μοναχικό βίο. Μεγάλη επίδραση είχε σ’ αυτόν ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (1714-1779), ο οποίος είχε περιοδεύσει πολλές φορές στα χωριά της Σαμαρίνας. Μάλιστα ο Δημήτριος τον ακολουθούσε και έγινε μαθητής του. Έτσι όταν ενηλικιώθηκε πήρε την απόφαση να γίνει μοναχός. Εκάρη στην παλαιά Ιερά Μονή της Αγίας Παρασκευής Σαμαρίνας, η οποία λειτούργησε ως το1921.
Οι πρόκριτοι κάθε περιοχής συγκέντρωναν τους φόρους, τους οποίους παρέδιναν σε τούρκο επιτετραμμένο. Έτσι γύρω στα 1680 έφτασε στην περιοχή του Πηλίου κάποιος τούρκος αγάς να παραλάβει τους σουλτανικούς φόρους. Επρόκειτο για απίστευτα θηριώδη και ανελέητο άνθρωπο, ο οποίος πρόβαλε παράλογες απαιτήσεις στους φτωχούς κατοίκους. Απαιτούσε τεράστια ποσά, τα οποία ήταν αδύνατον να πληρώσουν οι εξαθλιωμένοι χριστιανοί.
Η μεγάλη θεομητορική εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι (θα πρέπει να είναι) ευκαιρία για μας τους πιστούς, να αναλογισθούμε την άβυσσο του μυστηρίου, που καλύπτει το πάνσεπτο πρόσωπο της Παναγίας μας, αλλά και την υπέρτατη ευεργεσία της προς το ανθρώπινο γένος.
Η πλειοψηφία των χριστιανών Μαρτύρων της αρχαίας Εκκλησίας ήταν Ρωμαίοι, διότι ως πολίτες της πρωτεύουσας του απέραντου ρωμαϊκού κράτους, βρισκόταν κοντά στην εξουσία και ως εκ τούτου ήταν πιο εύκολο να συλληφθούν και να μαρτυρήσουν για την χριστιανική τους πίστη, η οποία θεωρούνταν έγκλημα. Ένας από αυτούς ήταν και ο άγιος Μάρτυρας Λαυρέντιος ο Αρχιδιάκονος της Εκκλησίας της Ρώμης.
Η μεγάλη Δεσποτική εορτή της Μεταμορφώσεως του Κυρίου μας Ιησού Χριστού είναι ένας σημαντικός εορτολογικός σταθμός στον ενιαυτό του Θεού, διότι το μεγάλο και θαυμαστό αυτό γεγονός ενέχει βαθύτατα νοήματα και υψηλές θεολογικές παραμέτρους. Δεν είναι τυχαίος άλλωστε ο χρόνος που έλαβε χώρα, λίγο πριν το πάθος του Κυρίου.
Πολλοί από τους αγίους της Εκκλησίας μας υπήρξαν στα μαύρα χρόνια της τουρκοκρατίας διδάσκαλοι του Γένους μας. Ένας από αυτούς είναι και ο άγιος Ευγένιος ο Αιτωλός, μια μεγάλη πνευματική και χαρισματική προσωπικότητα, ο οποίος έβαλε τη δική του σφραγίδα στην προάσπιση της Ορθοδοξίας και στην υπόθεση της παιδείας του υπόδουλου ορθοδόξου ελληνικού λαού μας.
Πολλοὶ ἀπὸ τοὺς ἁγίους μας ἔχουν τὴ φήμη τῶν θαυματουργῶν, διότι ἀξιώθηκαν νὰ προικιστοῦν ἀπὸ τὸ Θεὸ νὰ κάνουν θαύματα στὸ ὄνομά Του. Μέσα στὴ χορεία τῶν θαυματουργῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας, ξεχωριστὴ θέση κατέχει ἠ αγία Εἰρήνη, ἡ ἀποκαλουμένη Χρυσοβαλάντου.
Την έριξαν στο πιο βαθύ σημείο, πιστεύοντας ότι είχε καταποντιστεί. Όμως και πάλι άγγελος Κυρίου εμφανίστηκε και την έσωσε. Μάλιστα αναφέρει η βιογραφία της, πως δεν είχε βαπτιστεί ως εκείνη τη στιγμή και έλαβε το άγιο Βάπτισμα στη θάλασσα από τον Ίδιο το Χριστό. Ο άγγελος την πήρε και την έβγαλε στη στεριά.
Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι η γυναίκα, για πρώτη φορά στην ιστορία της, βρήκε καταξίωση από τον Κύριό μας Ιησού Χριστό. Εκτός από την Παναγία μας, η οποία υπήρξε το μοναδικό σκεύος της θείας χάριτος, μια πλειάδα αγίων γυναικών βρισκόταν κοντά στον Κύριο, καθ’ όλη την επί γης παρουσία Του, οι οποίες τον υπηρετούσαν και πλαισίωναν στο σωτήριο έργο του.
Η Χίος ανάδειξε μια πλειάδα αγίων της Εκκλησίας μας. Το πανέμορφο και μυροβόλο αυτό νησί του Αιγαίου το στολίζουν πολλά από τα νοητά και μυρίπνοα άνθη της ευλάβειας. Ένα από αυτά είναι και η ένδοξη Παρθενομάρτυς Μαρκέλλα, η οποία προτίμησε το θάνατο από την ατίμωση.