Το 1801 οι Αμερικανοί επιτέθηκαν στις οθωμανικές κτήσεις στη Βόρεια Αφρική προκαλώντας το ξέσπασμα του 1ου Βερβερικού Πολέμου. Το αμερικανικό ναυτικό πέτυχε σημαντικές νίκες αλλά η αποφασιστική μάχη δόθηκε στο έδαφος της Λιβύης και συγκεκριμένα στην αρχαία ελληνική Κυρηναϊκή. Το 1804 ο Αμερικανός πρώην πρόξενος στην Τύνιδα Γουίλαμ Ίτον (1764–1811), επέστρεψε στη Μεσόγειο Θάλασσα με τον τίτλο του επιτρόπου των ΗΠΑ στη Μεσόγειο. Ο Eaton είχε λάβει διαταγή να υποστηρίξει τον νόμιμο διάδοχο του θρόνου της Τρίπολης έναντι του σφετεριστή Γιουσούφ Καραμανλί. Ο νόμιμος διάδοχος, ο Χαμέτ, είχε καταφύγει στην Αίγυπτο. Εκεί τον συνάντησε ο Ίτον πείθοντάς τον να διεκδικήσει τον θρόνο, προσφέροντάς του την αμερικανική υποστήριξη. Ο Eaton θα συνεργαζόταν για την αποστολή του με την ναυτική μοίρα του αρχιπλοιάρχου Μπάρον. Η μοίρα διέθετε τα εξής σκάφη: USS Nautilus, USS Hornet και USS Argus. Στον Ίτον δόθηκε ένα μικρό απόσπασμα επτά πεζοναυτών με επικεφαλής τον υπολοχαγό Ομπάνον.
Ίτον και Ομπάνον άρχισαν να στρατολογούν και κατάφεραν να συγκεντρώσουν μια δύναμη 400 ανδρών, εκ των οποίων οι 50 ήταν Έλληνες και οι λοιποί Άραβες. Στις 8 Μαρτίου 1805 η μικρή αυτή δύναμη ξεκίνησε από την Αίγυπτο με στόχο την Τρίπολη της Λιβύης διασχίζοντας, εντός 50 ημερών, την έρημο. Οι σχέσεις μεταξύ Ελλήνων και Αράβων μισθοφόρων ήταν εξ αρχής τεταμένες και Άραβες στασίασαν. Ορισμένοι από αυτούς επιχείρησαν να λεηλατήσουν τα όσα εφόδια είχαν απομείνει αλλά Έλληνες και Αμερικανοί τους απέκρουσαν. Στις 10 Μαρτίου Άραβες καμηλιέρηδες που μετέφεραν εφόδια απλά λιποτάκτησαν. Στις 22 Μαρτίου σημειώθηκε κανονική ανταρσία που Έλληνες και Αμερικανοί κατέστειλαν. Ακολούθησαν νέες ανταρσίες που επίσης καταπνίγηκαν. Η μικρή δύναμη του Ίτον εισήλθε στα εδάφη της Λιβύης και περί τα τέλη Απριλίου πλησίασε στη Ντέρνα. Εκεί τον περίμεναν τα τρία αμερικανικά πολεμικά σκάφη που ανεφοδίασαν την μικρή του δύναμη.
Μάχη
Στις 26 Απριλίου ο Ίτον ζήτησε από τον κυβερνήτη της Ντέρνα Μουσταφά μπέη να του επιτρέψει ελεύθερη διέλευση. Ο τελευταίος όμως αρνήθηκε. Έτσι ο Ίτον αποφάσισε να επιτεθεί στην πόλη παρά το γεγονός ότι διέθετε πολυάριθμη φρουρά. Το USS Argus που παραχώρησε κι ένα πυροβόλο του προς ενίσχυση. Το πυροβόλο ο Ίτον το εμπιστεύτηκε στους Έλληνες. Στο λιμάνι της πόλης υπήρχε ένα μικρό οχυρό που εμπόδιζε την πρόσβαση των αμερικανικών πολεμικών. Αυτό ήταν ο στόχος του Ίτον. Η δύναμη του Ίτον χωρίστηκε. Ο Χαμέτ ανέλαβε τη διοίκηση των Αράβων και την αποστολή να επιτεθεί από τα νοτιοανατολικά, ενώ η υπόλοιπη ελληνοαμερικανική δύναμη θα εφορμούσε στο οχυρό. Τα τρία πολεμικά θα υποστήριζαν όσο μπορούσαν καλύτερα την επιχείρηση χωρίς να εκτεθούν σε υπερβολικούς κινδύνους.
Ο Ίτον μαζί με τον Ομπάνον τους πεζοναύτες, τους Έλληνες και το μοναδικό τους πυροβόλο εξόρμησαν. Το πυροβόλο όμως αχρηστεύτηκε σύντομα. Οι αμυνόμενοι στο μεταξύ ενίσχυσαν τις δυνάμεις τους στο λιμάνι υποχρεώνοντας την μικρή δύναμη του Ίτον να σταματήσει. Οι αμυνόμενοι συγκεντρώνοντας τις δυνάμεις τους στο λιμάνι είχαν εν πολλοίς αφήσει ακάλυπτο το άκρο της πόλης από όπου θα μπορούσαν να επιτεθούν οι Άραβες του Ίτον. Φαίνεται όμως πως αυτοί δεν κινήθηκαν ιδιαίτερα πρόθυμα. Ο Ίτον κατάλαβε ότι αν δεν συνέχιζε την επίθεση η δύναμή του θα αφανιζόταν. Για αυτό τέθηκε επικεφαλής των ανδρών του που εξόρμησαν με θάρρος παρά τα πυκνά οθωμανικά πυρά. Τότε όμως ο Ίτον τραυματίσθηκε σοβαρά και φάνηκε πως όλα τελείωσαν. Ανέλαβε όμως ο Ομπάνον οδηγώντας Έλληνες και πεζοναύτες σε μια θυελλώδη έφοδο που είχε ως αποτέλεσμα την κατάληψη του εχθρικού οχυρού.
Οι αμυνόμενοι τράπηκαν σε φυγή βιαστικά εγκαταλείποντας τα πυροβόλα τους γεμάτα και έτοιμα για βολή. Ο Ομπάνον ύψωσε την αμερικανική σημαία και οι άνδρες του έστρεψαν τα κυριευμένα πυροβόλα προς την πόλη. Στο μεταξύ οι Άραβες του Χαμέτ εξόρμησαν κι αυτοί και χωρίς σοβαρή αντίσταση κυρίευσαν το δυτικό τμήμα της πόλης και το παλάτι του κυβερνήτη. Πολλοί εκ των αμυνομένων ενώθηκαν τότε με την ομόφυλή τους δύναμη του Χαμέτ. Η μάχη έληξε. Οι Αμερικανοί είχαν δύο νεκρούς και τρεις τραυματίες. Οι Έλληνες είχαν εννέα νεκρούς και τραυματίες. Οι απώλειες των Αράβων του Χαμέτ αλλά και των αμυνομένων δεν είναι γνωστές.
Απόπειρα ανακατάληψης
Στο μεταξύ ο Γιουσούφ, στην Τρίπολη πληροφορήθηκε την προέλαση του Ίτον και είχε αποστείλει ενισχύσεις προς τη Ντέρνα. Μέχρι να φτάσουν όμως η πόλη είχε πέσει. Ωστόσο οι άνδρες του δεν απογοητεύτηκαν και στις 13 Μαΐου επιτέθηκαν. Οι άνδρες του Γιουσούφ νίκησαν εύκολα τους Άραβες του Χαμέτ αλλά αντιμετώπισαν σθεναρή αντίσταση από Έλληνες και Αμερικανούς τους οποίους υποστήριζε με τα πυρά του το USS Argus. Τελικά οι επιτιθέμενοι υποχρεώθηκαν να υποχωρήσουν. Κάποιες σημειώθηκαν τις επόμενες ημέρες αλλά οι εχθροί δεν αποτόλμησαν νέα επίθεση. Μετά τη νίκη του ο Ίτον σχεδίαζε να συνεχίζει την πορεία του προς την Τρίπολη, αλλά ενημερώθηκε ότι στις 10 Ιουνίου υπεγράφη συνθήκη μεταξύ των ΗΠΑ και του Γιουσούφ και πως ο πόλεμος έληξε.