Γράφει ο Στέργιος Μπούγιας, θεολόγος
Μέ τό τραγικό συμβάν τῶν Τεμπῶν δάκρυσαν καί οἱ πέτρες καί συγχρόνως πρόβαλλε τό καυτό ἐρώτημα· γιατί ἔγινε ἕνα τέτοιο μεγάλο ἀτύχημα; Γιατί ὁ Θεός δέ τό ἀπέτρεψε;
Ἡ ὅποια ἀπάντηση ἀδυνατεῖ νά ἑρμηνεύσει-ἐξηγήσει τό ὁλοκαύτωμα τῆς 28ης Φεβρουαρίου 2023. «Τίς ἔγνω νοῦν Κυρίου; ἤ τίς σύμβουλος αὐτοῦ ἐγένετο»; Ὅλα ὅσα συμβαίνουν στήν πορεία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους γίνονται γιατί τά ἐπιτρέπει, παραχωρεῖ, ἀνέχεται ἤ εὐδοκεῖ καί θέλει ἡ Ἀγαθότητα Τοῦ Θεοῦ. Τό Πάνσοφο Σχέδιό Του πραγματοποιεῖται καί στηρίζεται σέ δυό βασικές προυποθέσεις: στήν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου καί στόν σεβασμό τῆς ἐλευθερίας του. Ὁ λόγος Τοῦ Θεοῦ μᾶς ἐπισημαίνει «ἐάν θέλητε καί εἰσακούσητέ μου τά ἀγαθά τῆς γῆς φάγητε, ἐάν δέ μή θέλητε μηδέ εἰσακούσητέ μου μάχαιρα ὑμᾶς κατέδεται» (Ἡσ. 1,19-20).Ὁ μέγας Βασίλειος γράφει: «Πόλεων δέ ἀφανισμοί, σεισμοί τε καί ἐπικλήσεις, καί στρατοπέδων ἀπώλεια, καί ναυάγια καί πᾶσαι πολυάνθρωποι φθοραί, εἴτε ἐκ γῆς, εἴτε ἐκ θαλάσσης, εἴτε ἐξ ἀέρος ἤ πυρός, ἤ ἐξ ὁποιασοῦν αἰτίαν ἐπιγενόμεναι, εἰς τόν τῶν ὑπολειπομένων σωφρονισμόν γίνονται, τήν πάνδημον πονηρίαν δημοσίαις μάστιξι τοῦ Θεοῦ σωφρονίζοντος. Τό μέν οὖν κυρίως κακόν ἡ ἁμαρτία…ἐκ τῆς ἡμετέρας προαιρέσεως ἤρτηται». Ἀποδίδοντας στά νέα Ἑλληνικά: Οἱ ἀφανισμοί τῶν πόλεων καί οἱ σεισμοί καί οἱ πλημμύρες καί οἱ ἀπώλειες τῶν στρατευμάτων καί τά ναυάγια καί ὅλες οἱ πολυάνθρωπες καταστροφές , εἴτε ἀπό τήν γῆ, εἴτε ἀπό τήν θάλασσα, εἴτε ἀπό τόν ἀέρα, εἴτε ἀπό τήν φωτιά, εἴτε ἀπό ὁποιαδήποτε αἰτία προκαλοῦνται, γίνονται γιά τόν σωφρονισμό αὐτῶν πού ἐπιζοῦν. Γιατί ὁ Θεός μέ δημόσιες μάστιγες σωφρονίζει τήν γενική κακία. Τό κυρίως κακό εἶναι ἡ ἁμαρτία καί ἐξαρτᾶται ἀπό τήν θέληση μας1. Ὁ Θεός εἶναι φιλάνθρωπος, πολυεύσπλαχνος καί οἰκτίρμων «καί μετανοῶν ἐπί ταῖς κακίαις ἡμῶν»2. Ὁ Θεός «ἀγάπη ἐστί» τονίζει ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης καί ἀπό ἀγάπη σαρκώθηκε, σταυρώθηκε καί ἀναστήθηκε, γιά νά μᾶς ἀνοίξει τόν δρόμο πρός τόν οὐρανό. Εἶναι ποτέ δυνατόν ἕνας τέτοιος Θεός ἀγάπης νά θέλει τό κακό μας; Ἐκεῖνο πού ἐπιζητεῖ διακαῶς εἶναι ἡ συνεργασία μας μαζί Του. Παρότι δημιουργός καί ἐξουσιαστής τῶν πάντων δέν μᾶς ἀναγκάζει, δέν μᾶς ὑποχρεώνει νά τόν ἀκολουθήσουμε ἀναγκαστικά, χωρίς τήν θέλησή μας. Ἡ παρέμβασή Του εἶναι πάντα πατρική, στοργική, παιδαγωγική καί γιά τόν καθένα ξεχωριστή μέ γνώμονα τήν σωτηρία τῆς ψυχῆς. Ἑπομένως ἡ ἑρμηνεία τῆς τραγωδίας τῶν Τεμπῶν ἑστιάζεται στό κατά πόσον ἐμεῖς ζητᾶμε-θέλουμε τήν βοήθειά Του, τήν προστασία Του στήν ζωή μας. Ὁ εὐαγγελιστής Λουκᾶς ἀναφέρει τήν περίπτωση πού μερικοί πῆγαν στόν Ἰησοῦ καί τοῦ εἶπαν γιά τούς Γαλιλαίους πού σκοτώθηκαν μέ διαταγή τοῦ σκληροῦ ἐπιτρόπου τῆς Ρώμης τήν ὥρα πού πρόσφεραν θυσίες στόν ναό καί τό αἷμα τους ἀναμείχθηκε μέ τό αἷμα τῶν σφαγμένων ζώων. Καί ὁ Χριστός τούς εἶπε: «νομίζετε ὅτι αὐτοί οἱ Γαλιλαίοι ἐπειδή τά ἔπαθαν αὐτά ἦταν πιό ἁμαρτωλοί ἀπό ὅλους τούς ἄλλους Γαλιλαίους; ἤ μήπως νομίζετε ὅτι ἐκεῖνοι οἱ δεκαοχτώ, πού ἔπεσε πάνω τους ὁ πύργος στό Σιλωάμ καί τούς σκότωσε, ἦταν χειρότεροι ἀπό ὅλους τους ἀνθρώπους πού κατοικοῦν στήν Ἱερουσαλήμ; Σᾶς βεβαιώνω πώς ὄχι, ἄν ὅμως δέν μετανοήσετε, ὅλοι θά χαθεῖτε κατά τόν ἴδιο τρόπο» 3.
Ἐπέτρεψε ὁ Θεός νά τελειωθοῦν οἱ ἀδελφοί μας μαρτυρικά, ὥστε καί ἐμεῖς οἱ ἐπιζῶντες νά μιμηθοῦμε τή μετάνοια τῶν Νινευιτῶν καί μαζί μέ τούς τρεῖς παῖδες προσευχόμενοι νά ψάλλουμε «ἡμάρτομεν, ἠνομίσαμεν, ἠδικήσαμεν ἐνώπιόν σου, οὐδέ συνετηρήσαμε οὐδέ ἐποιήσαμεν καθώς ἐνετείλω ἡμῖν…»4.
Μπορεῖ κανείς λογικός καί ἀντικειμενικά σκεπτόμενος νά ἀμφισβητήσει τήν γενική ἀποστασία, τήν κατρακύλα πού πήραμε περιφρονώντας τό Εὐαγγέλιο, τόν νόμο τοῦ Θεοῦ, τίς θεῖες καί σωτήριες ἐντολές Του; Αὐτές οἱ ἐπιλογές ὁδηγοῦν ἀναπόφευκτα στήν καταστροφή. Καί οἱ ἀρχαῖοι φιλόσοφοι ἔλεγαν «εἰσιέναι εἰς τάς πόλεις πρῶτον τρυφήν, εἴτα κόρον, εἴτα ὕβριν καί εἴτα ὄλεθρον» (Πυθαγόρας). Καλοπέραση, εὐδαιμονία, κορεσμός ἀλαζονεία μᾶς ἔφεραν στό χεῖλος τοῦ γκρεμοῦ. Μή ζητᾶμε νά βροῦμε τά αἴτια τῆς τραγωδίας ἀλλοῦ, αὐτά βρίσκονται στήν ἀλλοπρόσαλλη συμπεριφορά μας .Ξεχάσαμε τόν Θεό, ξεφύγαμε ἀπό τόν δρόμο Του, ἐκτροχιαστήκαμε πρίν ἐκτροχιαστεῖ τό τρένο. Αὐτά μᾶς ὁδήγησαν στόν ὄλεθρο, στήν καταστροφή. Λαός καί ἄρχοντες. Ἀνάμεσα στόν λαό καί στούς ἄρχοντες ὑπάρχει στενότατη σχέση, γιατί τούς ἄρχοντες ὁ λαός τούς ἐκλέγει καί οἱ ἄρχοντες διαμορφώνουν τόν λαό, «κάθε λαός εἶναι ἄξιος της ἡγεσίας του» (Πλάτων), καί στήν δημώδη παράδοση μεταφέρεται: «οἶος ὁ Λαός τοιοῦτοι καί οἱ Ἄρχοντες καί οἷοι οἱ Ἄρχοντες τοιοῦτος καί ὁ Λαός».
Στήν ἱστορία τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ ἔχουμε ἀρκετά παραδείγματα βασιλέων πού λησμόνησαν τόν ἀληθινό Θεό, λάτρεψαν τά εἴδωλα καί παρέσυραν καί τόν λαό τοῦ Ἰσραήλ στήν λατρεία τῶν εἰδώλων. Ὁ Θεός μέ τό στόμα τῶν προφητῶν λέγει «ἐγώ σέ ἔβγαλα ἀπό τήν ἀφάνεια καί σέ ἔκανα ἀρχηγό τοῦ λαοῦ τοῦ Ἰσραήλ. Ἐσύ ὅμως μέ λησμόνησες καί παρέσυρες στήν ἁμαρτία τόν λαό μου τόν Ἰσραήλ, ὁ ὁποῖος μέ ἐξόργισε μέ τίς ἁμαρτίες του» (Α΄ Βασ., στ, 16). Ἐπακόλουθο αὐτῆς τῆς συμπεριφορᾶς ἡ ὑποδούλωση στούς εἰδωλολατρικούς λαούς.
Ἀνάλογη στάση καί ζωή παρατηροῦμε καί σέ ἐμᾶς τούς Ἕλληνες, στούς ἄρχοντες καί στόν λαό. Ὁ Ἅγιος Παΐσιος εἶπε :«σήμερα τήν ἁμαρτία τήν ἔκαναν μόδα… ὀρθόδοξο ἔθνος καί πῶς εἴμαστε; Οἱ σημερινοί ἄνθρωποι τό νά μήν ἁμαρτάνουν τό θεωροῦν προσβολή καί τήν ἁμαρτία πρόοδο»5. «Ἡ Ἑλλάδα ἔχασε τόν δρόμο της. Ἡ ἁμαρτία καί ἡ ἀσωτία βασιλεύουν… ἀλλά μᾶς ἀγαπάει ὁ Θεός καί περιμένει τήν μετάνοιά μας»6.
Δυστυχῶς οἱ ἄρχοντές μας δείχνουν νά ἀγνοοῦν καί νά περιφρονοῦν τά ὅσια καί ἱερά τῆς φυλῆς μας. Ἄγευστοι καί ξένοι πρός τήν Ἑλληνορθόδοξη Παράδοση ψηφίζουν νόμους ἀντιχριστιανικούς (αὐτόματο διαζύγιο, πολιτικός γάμος, ἀποποινικοποίηση μοιχείας καί τῶν ἐκτρώσεων, σύμφωνο συμβίωσης καί ἄλλα). Ὅλοι αὐτοί οἱ νόμοι διέλυσαν τήν οἰκογένεια καί ἀποπροσανατόλισαν τήν ἑλληνική κοινωνία.
Αὐτοί πού τάχθηκαν νά ὑπηρετοῦν τόν ἑλληνορθόδοξο λαό ἀποδείχτηκαν κατώτεροι τῶν περιστάσεων, μᾶς ἀπογοήτευσαν καί μᾶς περιφρόνησαν. Στήν πλειοψηφία τους ἔδειξαν ὅτι ἀγνοοῦν τόν πολιτισμό, τήν ἱστορία καί τίς ἀξίες τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ. Ἀντί νά πᾶνε στήν Εὐρώπη μέ καμάρι καί μέ σημαία τήν ὀρθοδοξία μας, τόν πολιτισμό μας καί τήν δημοκρατία τῶν προγόνων μας, πῆγαν ὡς φτωχοί συγγενεῖς καί χωρίς δισταγμούς υἱοθέτησαν ἀπερίσκεπτα ξένα ἤθη καί ἔθιμα καί ἀντάλλαξαν τίς ἀξίες μας μέ τά εὐρωαργύρια. Μᾶς ὑπέταξαν στό ἅρμα τῆς νέας τάξης πραγμάτων καί τῆς παγκοσμιοποίησης. Μᾶς ὑποδούλωσαν στούς ξένους. Κυβέρνησαν, χρόνια τώρα, μέ ἐλάχιστες ἐξαιρέσεις, ἀνάξια τοῦτον τόν τόπο καί τόν λαό του καί κατάφεραν νά χαντακώσουν τόν Ἑλληνισμό. Στήν φάση αὐτήν τοῦ Γένους μας ὁ ἁγνός καί γενναῖος ἥρωας Μακρυγιάννης θά ἔλεγε «πουλήσαμεν τά πολυτίμητα εὐαγγέλια καί ὅλα τά γερά τῶν ναῶν…καί αὐτά πού πῆρε ὁ ἑλληνισμός γιά ἀντάλλαγμα, ἀντί πινακίου φακῆς, εἶναι ‘’κούφια καρύδια καί ἀσκιά μέ ἀγέρα’’»7. Ἡ ἐξάρτηση ἀπό τήν Εὐρώπη ἀπέβη ὀλέθρια, καταπιεστική καί καταστρεπτική. Πρῶτα συντελέστηκε ἡ πνευματική καί πολιτιστική μας διάβρωση καί μετά ἦρθε ὁ ὁδοστρωτῆρας τῆς παγκοσμιοποίησης καί δέν ἄφησε τίποτα ὄρθιο. Στόν βωμό τῆς ὑποτιθέμενης εὐδαιμονίας καί τῆς ὑλιστικῆς θεώρησης τῶν πραγμάτων θυσιάστηκαν τά ἰδανικά μας. Ἡ ἀγάπη πρός τήν πατρίδα χαρακτηρίστηκε σωβινισμός, ἡ πιστή τήρηση τῆς ἀμωμήτου Πίστεώς μας, τῆς Ὀρθοδοξίας, δογματισμός καί φονταμενταλισμός, ὁ σεβασμός στήν ἑλληνορθόδοξη οἰκογένεια
κλονίστηκε μέ τήν ποδοπάτηση τοῦ ἱεροῦ μυστηρίου τοῦ γάμου καί τήν υἱοθέτηση ξενόφερτων ἠθῶν καί ἐθίμων παντελῶς ξένων πρός τά πάτρια καί ἁγιασμένα θέσμια τῆς Πίστης καί τῆς Πατρίδας μας. Ὅλα αὐτά καί πολλά ἄλλα ἀλλοτρίωσαν καί ἀλλοίωσαν τήν φυσιογνωμία τῶν Ἑλλήνων. Μᾶς ἀποπροσανατόλισαν καί μᾶς ἀποξένωσαν ἀπό τίς ρίζες τῆς Παράδοσής μας. Γιά αὐτήν τήν κατάσταση εἴμαστε ὅλοι συνυπεύθυνοι, ἀλλά κυρίως ἐκεῖνοι πού τάχθηκαν νά φυλάγουν Θερμοπύλες καί πρόδωσαν τήν θέση τους. Ἀγνόησαν τήν ἱστορία μας καί τό «τζιβαερικόν μας» καί μᾶς ὑποχρέωσαν νά ὑπακούσουμε τυφλά στά δόλια σχέδια τῆς Νέας τάξης πραγμάτων. Χωρίς νά σεβαστοῦν καί νά ὑπολογίσουν τήν ἀξιοπρέπεια, τήν τιμή καί τήν θεόσδοτη ἐλευθερία μας, ἐφάρμοσαν φασιστικές πρακτικές γιά νά μᾶς ἀναγκάσουν νά εὐθυγραμμιστοῦμε μέ τά προγράμματα τῆς παγκοσμιοποίησης. Αὐτοανακηρύχθηκαν σωτῆρες μας καί γιά νά ἐφαρμόσουμε τίς παράλογες ἐπιλογές καί ἐντολές τους ἐγκατέστησαν ἀστυνομικό κράτος καί χωρίς ντροπή μᾶς τσαλάκωσαν, μᾶς ταπείνωσαν, μᾶς τρομοκράτησαν. Δέν σεβάστηκαν τήν ἐλευθερία μας, πού ὁ ἴδιος ὁ Θεός μᾶς τήν ἔδωσε καί τήν σεβάστηκε. Μᾶς ἔκλεισαν τούς ἱερούς Ναούς μας καί μᾶς ἀπαγόρευσαν νά λατρεύουμε τόν Θεό μας «ἐν Ἐκκλησίαις» καί νά μετέχουμε τῶν ἱερῶν μυστηρίων, μᾶς ἀπαγόρευσαν νά κάνουμε Χριστούγεννα καί Πάσχα· μέδοθοι πού συνιστοῦν διωγμό πίστεως καί καταπάτηση ἀνθρωπινῶν δικαιωμάτων. Ἀπαγόρευσαν τήν ἐλευθερία τοῦ λόγου καί στοχοποίησαν ἐλεύθερες φωνές. Καταπάτησαν τό Σύνταγμα παραβιάζοντας βασικά ἄρθρα προστασίας τοῦ Πολίτη. Στέρησαν τό δικαίωμα ἐπιλογῆς στόν κάθε Ἕλληνα καί δίχασαν οἰκογένειες καί ὁλόκληρη τήν κοινωνία.
Ἔδειξαν σκληρό καί ἀνάλγητο πρόσωπο πρός ἔντιμους συμπολῖτες μας καί τούς πέταξαν κυριολεκτικά στούς δρόμους, ἀδιαφορώντας πεισματικά γιά τήν ἀδικία καί τήν ταλαιπωρία πού μέ δικτατορικό τρόπο τούς ἐπέβαλαν. Σέ ὅσους ἀντιστάθηκαν, ὑπερασπιζόμενοι τό δικαίωμα τῆς ζωῆς καί ἐργασίας τους, τούς θεώρησαν ἐπικίνδυνους γιά τήν δημόσια ὑγεία καί τούς ἔδιωξαν ἀπό τήν ἐργασία τους καταδικάζοντάς τους σέ ἀργό θάνατο. Προτίμησαν τήν δουλική συμμόρφωση στίς ἐντολές τῆς Νέας Τάξης, ἀπό τήν προστασία, ὑγεία καί ἑνότητα τοῦ λαοῦ πού τάχτηκαν νά κυβερνήσουν. Χρέος μας νά ποῦμε στούς ἀποτυχημένους ἄρχοντές μας: «Ἐμετρήθης , ἐζυγίσθης καί εὑρέθης ἐλλιπής».
Ἡ Χώρα μας σήμερα παρουσιάζει μιά εἰκόνα πληγωμένης κοινωνίας. Οἱ Ἕλληνες εἴμαστε θλιμμένοι, πικραμένοι, προβληματισμένοι καί πολύ πονεμένοι. Σ ΄αὐτήν τήν κατάσταση ὁ μόνος πού χαίρεται εἶναι ὁ διάβολος, ὁ ὁποῖος «βάλθηκε νά καταστρέψη τά πλάσματα τοῦ Θεοῦ… ὁ κόσμος καίγεται, ἔπεσε πολύς πειρασμός. Τέτοια πυρκαγιά ἔχει βάλει ὁ διάβολος, πού οὔτε ὅλοι οἱ πυροσβέστες ἄν μαζευθοῦν, δέν μποροῦν νά τήν σβήσουν. Δέν ἔχει μείνει τίποτε. Μόνο προσευχή χρειάζεται γιά νά μᾶς λυπηθῆ ὁ Θεός»8.
Μοναδική μας ἐλπίδα ὁ Θεός! Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία, ἡ ὁποία μᾶς ἀγκαλιάζει, μᾶς περιθάλπει, μᾶς παρηγορεῖ, μᾶς ἁγιάζει, μᾶς ἑτοιμάζει γιά τήν Βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Γί αὐτό καί οἱ πιστοί «τρέχουν νά μποῦν στό καράβι τῆς Ἐκκλησίας, γιά νά νιώσουν πνευματική ἀσφάλεια, γιατί βλέπουν ὅτι τό κοσμικό καράβι βούλιαξε. Ἄν ὅμως δοῦν ὅτι καί στό καράβι τῆς Ἐκκλησίας μπαίνει λίγο νερό, ὅτι καί ἐκεῖ ἔχουν πιασθῆ ἀπό τό κοσμικό πνεῦμα καί δέν ὑπάρχει τό Ἅγιο Πνεῦμα, τότε θά ἀπογοητευθοῦν οἱ ἄνθρωποι καί δέν θά ἔχουν μετά ἀπό ποῦ νά πιασθοῦν»9.
Περνᾶμε δύσκολα χρόνια! Θά ἔχουμε δοκιμασίες μεγάλες! Ἔχουμε μεγάλη ἀνάγκη ἀπό μετάνοια καί Θεῖο Φωτισμό! «Νά τό πάρουμε στά σοβαρά, νά ζήσουμε πνευματικά. Οἱ περιστάσεις μᾶς ἀναγκάζουν καί θά μᾶς ἀναγκάσουν νά δουλέψουμε πνευματικά… Φιλότιμος ἀγῶνας μέ ἐλπίδα καί ἐμπιστοσύνη στόν Θεό… ὁ Χριστός εἶναι πολύ δυνατός, εἶναι παντοδύναμος καί θά δώσει τήν θεϊκή Του δύναμη νά συντρίψουμε τά κέρατα τοῦ πονηροῦ» 10!
[1] «Ότι ουκ έστιν αίτιος των κακών ο Θεός», Μ. Βασιλείου, ΕΠΕ, Θεσ/νίκη, 1973, σελ.100—101.
[2] Ιωήλ β΄,12—13, καθώς και ωδή ζ΄, Μεγ. Κανονα.
[3] Λουκ. ιγ’, 1-5
[4] Ωδή ζ΄, Μεγ. Κανόνα
[5] Αγ, Παίσίου.Με πόνο και αγάπη για τον σύγχρονο άνθρωπο, Εκδ. Ι. Μ. Αγ. Ιωάννου Θεολόγου, Σουρωτή 1998, σελ 44.
[6] Ιερομονάχου Ισαάκ, Βίος Γέροντος (Αγίου) Παϊσίου του Αγιορείτου, εκδ.ΣΤ΄,Αγιον Όρος, σελ.741-743
[7] Ελληνορθόδοξη πορεία, Ανθολόγιο Κειμένων ,Αθήνα 2008,σελ 181
[8] Με πόνο και αγάπη, ό .π., σελ.27.
[9] Με πόνο και αγάπη, ό .π., σελ. 29
[10] Γέροντος (Αγίου) Παϊσίου Λόγοι Β΄, Πνευματική αφύπνιση, Ιερόν Ησυχαστήριον Σουρωτή Θεσ/νίκης 1999,σελ.90
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ 3/4/23