Μετὰ τὴν Ἅλωση ὁ Πατριάρχης κληρονόμησε μαζὶ μὲ τὰ σύμβολα καὶ τὰ προνόμια τοῦ βυζαντινοῦ αὐτοκράτορα καὶ τὸ ἔμβλημα τοῦ δικέφαλου ἀετοῦ, τὸ ὁποῖο μεταβλήθηκε ἔκτοτε σὲ ἐκκλησιαστικὸ ἔμβλημα.
Στὴ βυζαντινὴ παιδεία ἡ Ἐκκλησία κατεῖχε σημαντικὸ ρόλο. Τὰ πρῶτα γράμματα τὰ μικρὰ παιδιὰ τὰ μάθαιναν σὲ σχολεῖα ποὺ διατηροῦσε ἡ Ἐκκλησία (ἀνάγνωση, γραφή, γραμματική, ψαλμούς, μουσική, ἱερὰ ἱστορία).
Ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους συγγραφεῖς διδάσκονταν Ὅμηρο, Ἡσίοδο, Πίνδαρο, κείμενα τοῦ Δημοσθένους, τοῦ Λυσίου, βασικὲς φιλοσοφικὲς ἀρχὲς τοῦ Πλάτωνος καὶ τοῦ Ἀριστοτέλους, παράλληλα μὲ κείμενα ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφὴ (Ψαλτήριο, Παροιμίαι Σολομῶντος κ.ἄ.) καὶ τοὺς Πατέρες.
Πῶς νὰ μὴν ἔχουν ἐπίγνωση αὐτῆς τῆς ἱστορικῆς συνέχειας, ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ ὁ Μέγας Θεοδόσιος μετέφερε καὶ ὄρθωσε στὸ μέσον του Ἱπποδρόμου τῆς Κωνσταντινουπόλεως τὸν Τρίποδα …
Στὰ χρόνια τῶν Βυζαντινῶν «ἡ βασιλεύουσα πόλις» θὰ εἶχε μία ἐξωτικὴ καὶ ἀλλόκοτη μεγαλοπρέπεια. Χίλιοι κουμπέδες (τροῦλλοι) καταχρυσοὶ λαμποκοπούσανε μέσα στὴ βλογημένη αὐτὴ ἀφεντοπολιτεία. Στὴ μέση στεκότανε, σὰν ἥλιος, ἡ Ἁγιὰ Σοφιά …
Ὁ Διαφωτισμὸς διαμόρφωσε τὴ δική του ἀντίληψη περὶ τῆς γραμμικῆς ἐξέλιξης τῆς ἱστορίας καὶ περὶ τῆς ἰδέας τῆς προόδου, σύμφωνα μὲ τὶς ὁποῖες τὸ ἱστορικὸ παρελθὸν γενικῶς ὑποτιμᾶται, διότι δὲν παρουσιάζει κάποιο ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον γιὰ τὴ σύγχρονη ἐποχή.
Κάθε ἀποσιώπηση τῆς συνέχειας τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ, κάθε ἐμφατικὴ ὑπογράμμιση τῆς παρουσίας καὶ ἄλλων λαῶν στὸν ἑλλαδικὸ χῶρο ὡς «ἀνακάλυψης» σπουδαίας ἐπιστημονικῆς σημασίας, εἶναι αὐτόχρημα ὁλοκληρωτικὴ καὶ ὕποπτη.
Ὁ ναὸς στὸν ὁποῖο βρισκόμασταν ἦταν ἡ ἱερὰ μονὴ τῆς Παναγίας τῆς Ὁδηγήτριας. Κτήτορας ὑπῆρξε ἡ βασίλισσα Πουλχερία (399-453), κόρη τοῦ αὐτοκράτορος Ἀρκαδίου.
Μεγάλο μέρος τῶν Βυζαντινῶν ζοῦσε στὴν ὕπαιθρο. Κατοικοῦσαν σὲ κωμοπόλεις καὶ χωριὰ ἀλλὰ καὶ σὲ οἰκισμοὺς καὶ σὲ ἀγροικίες χτισμένες γύρω ἀπὸ αὐτά.
Διαπιστώνουμε νὰ δίνεται στὸ βιβλίο μία ὡραιοποιημένη εἰκόνα τῆς Δύσης, τῶν Ἀράβων, τοῦ Ἰσλάμ, τῶν Ὀθωμανῶν καὶ τῶν Σλαβοβουλγάρων καὶ ἀμαυρωμένη τοῦ Βυζαντίου καὶ τοῦ ἑλληνισμοῦ.
Ἡ κλασσικὴ ἄποψη τῶν ἀναγκαίων ἀρετῶν γιὰ ἕναν κυβερνήτη περιλαμβάνει τέσσερις βασικὲς ἰδιότητες, οἱ ὁποῖες ὀφείλουν νὰ κοσμοῦν τὸν ἰδεώδη ἡγεμόνα. Οἱ ἀρετὲς αὐτὲς εἶναι: ἡ ἀνδρεία, ἡ δικαιοσύνη, ἡ σωφροσύνη καὶ φρόνηση.
Τὸ Βυζαντινὸ Κράτος διέθετε ἕνα ἄρτια ὀργανωμένο σύστημα διοικήσεως. Ὁ αὐτοκράτορας συντόνιζε, μὲ τὶς διάφορες κρατικὲς ὑπηρεσίες, τὸν τεράστιο κρατικὸ μηχανισμὸ καὶ διοικοῦσε τὴν ἀπέραντη αὐτοκρατορία.
Ζοῦμε μὲ ἄλλα λόγια σὲ μία ἐποχή, ποὺ καὶ ἡ πατρίδα καταρρέει καὶ ἡ πίστη μας κινδυνεύει νὰ χαθεῖ. Κατὰ πόσον μποροῦμε νὰ κοιτάξουμε πίσω στὴν Ἱστορία μας καὶ νὰ ξαναβροῦμε τὸ χαμένο ἱστορικό μας αὐτεπίγνωτον;
Ἡ μεταφορὰ τῆς πρωτεύουσας τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας ἀπὸ τὸν Μέγα Κωνσταντῖνο καὶ ἡ δημιουργία τῆς Νέας Ρώμης, τῆς Κωνσταντινούπολης, σηματοδοτεῖ μία ἱστορικὴ στιγμὴ γιὰ τὴν ἀνθρωπότητα καὶ τὸν ἑλληνικο-ρωμαϊκὸ-χριστιανικὸ κόσμο.
Αἰῶνας τῆς «Βυζαντινῆς ἐποποιίας» ἀπὸ τοὺς περισσότερους Βυζαντινολόγους θεωρεῖται ὁ 10ος αἰῶνας, καθὼς εἶναι τὰ χρόνια τῆς μεγάλης ἐδα-φικῆς ἐπέκτασης τοῦ […]
Φώτη Κόντογλου Τί ἤτανε, ἀληθινά, ἐκεῖνο τὸ Βυζάντιο, ἐκείνη ἡ Κωνσταντινούπολη; Πα-ραμυθένιος κόσμος![…] Στὰ χρόνια τῶν Βυζαντινῶν «ἡ βασιλεύουσα […]