11η. Εὔχομαι, παιδί μου, πνευματικῶς νά πηγαίνῃς καλά. Οἱ δυσκολίες θά ὑπάρχουν, καθώς καί οἱ πειρασμοί καί τόσα ἄλλα· αὐτά ὅλα ὅμως θά τά ἀντιμετωπίσωμεν μέ τήν προσευχήν καί τόν φόβον τοῦ Θεοῦ. Ὁ διάβολος σάν λιοντάρι τρέχει ἐδῶ καί ἐκεῖ μέ λύσσαν, νά εὕρῃ κάποιον νά τόν κατασπαράξῃ. Διά τοῦτο καί ἡμεῖς πρέπει νά ἔχωμεν προσοχήν πολλήν καί συνεχῶς προσευχήν εἰς τόν Χριστόν καί τήν Παναγίαν, ἕως ὅτου τόν καταργήσῃ ἡ δύναμις τοῦ Θεοῦ καί σταματήσῃ τήν κακίαν του.
Ἐσύ, παιδί μου, μή χάνῃς τό θάρρος σου· ἀντιπολέμα τόν ἐχθρόν μέ ὅλην τήν δύναμις τῆς ψυχῆς σου καί ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ δέν σέ ἀφήνει νά πάθης κανέν κακόν.
12η. Νά ἐπιμένετε εἰς τήν εὐχήν· μή νομίσητε ὅτι τόσον εὔκολα κατορθώνονται τά μεγάλα ἀγαθά. Θά κοπιάσετε, θά ἱδρώσετε καί θά ἴδῃ ὁ Θεός τόν κόπον καί τήν ταπείνωσίν σας καί τότε θά σᾶς χαρίσῃ ἐν εὐκολίᾳ τήν εὐχήν.
Ὅσον ἐσεῖς θά λέγετε τήν εὐχήν τόσον ἐμένα – κυρίως δέ τόν Θεόν – θά χαροποιῆτε καί τήν ψυχήν σας θά ἐλαφρώνετε. Πρέπει ὁ ἕνας νά βοηθῇ τόν ἄλλον ὑπό τήν ἑξῆς ἔννοιαν: Ὅταν λέγετε τήν εὐχήν ἐκφώνως, ὅταν τύχῃ κανείς νά μή τήν λέγῃ καί γυρίζῃ ὁ νοῦς του ἀλλοῦ, ἀκούοντας τούς ἄλλους, ξυπνᾶ ἀπό τόν μετεωρισμόν καί τόν ἐλέγχει ἡ συνείδησις, διατί νά μή λέγῃ καί αὐτός τήν εὐχήν, ἀλλά κάθεται καί μετεωρίζεται· καί ἀμέσως τότε καί αὐτός ἀρχίζει τήν εὐχήν· ὁπότε ἐφαρμόζεται τό λόγιον: “Ἀδελφός ὑπό ἀδελφοῦ βοηθούμενος ὡς πόλις ὀχυρά” (Παροιμίαι, 18,19) καί “ἀλλήλων τά βάρη βαστάζετε” (Γαλ. 6,2).
13η. Τῆς Μοναχικῆς ζωῆς κύριος σκοπός εἶναι νά ἑνώσῃ πολύ δυνατά τούς μοναχούς μέ τόν Θεόν, πού εἶναι τό ἄκρως ἐφετόν. Ὅταν δέ κανείς εἶναι ἡνωμένος μέ τόν Θεόν καί ὅταν εἰς τήν καρδίαν του κατοικῇ ὁ Θεός, τότε τίποτε δέν τοῦ λείπει. Δέν ὑπάρχει κανένα κενόν εἰς τήν ψυχήν του, μέσα του· ἀλλά καί κανενός ὑλικοῦ πράγματος, πού τοῦ εἶναι ἀπαραίτητον διά νά ζήσῃ εἰς τήν ζωήν αὐτήν, δέν ὑστερεῖται. Καί αὐτό εἶναι μία ἀκόμη ἀπόδειξις, πού δείχνει, πόσον ἀγαπᾷ ὁ Θεός τούς ὑπακούοντας εἰς Αὐτόν.
Ὁ τρόπος δέ πού μᾶς ἑνώνει τόσον στενά μέ τόν Θεόν εἶναι ἡ προσευχή. Καί λέγοντας προσευχήν δέν ἐννοοῦμεν μόνον τό νά προσευχηθῶμεν ἔμπροσθεν τῶν εἰκόνων, ἀλλά μαζί μέ αὐτό, πού πρέπει νά γίνεται, ὁ μοναχός χρησιμοποιεῖ πέντε λέξεις προσευχῆς, τάς ὁποίας λέγει καί ὅταν ἐργάζεται καί ὅταν τρώγῃ καί ὅταν κάθεται καί ὅταν κάνῃ ὁποιανδήποτε ἀσχολίαν, χωρίς νά σταματᾷ! Τάς λέγομεν δέ, εἴτε μέ τό στόμα, εἴτε μέ τόν νοῦν, εἴτε μέ τήν καρδίαν: “ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ, ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ”.
Τό ὅτι δέ τά λέγομεν συνεχῶς, αὐτό δέν μᾶς κουράζει· εἰς τήν ἀρχήν πρέπει νά ἐπιμένῃ κανείς ὀλίγον, μετά ὅμως συνηθίζει καί λέγει μέ μεγάλην εὐκολίαν τήν εὐχήν καί δέν θέλει νά τήν σταματήσῃ. Λέγοντάς την δέ κανείς νοιώθει τόσην ψυχικήν ἀγαλλίασιν, πού καί εἰς τάς πλέον δυσκόλους στιγμάς, ἐάν ὑπάρξουν, δέν ταράσσεται, οὔτε στενοχωρεῖται, ἀλλά μέ ὑπομονήν καταφεύγει εἰς τόν Χριστόν, τόν Ὁποῖον παρακαλεῖ νά τόν ἐλεήσῃ καί ὁ Χριστός τόν παρηγορεῖ καί τοῦ δίδει χαράν. Τί ὡραιότερον νά παρακαλῇ κανείς κάθε λεπτόν τόν Χριστόν καί νά λέγῃ τό ἅγιον ὄνομά Του μέ τά χωματένια του χείλη; Ὑπάρχει μεγαλυτέρα τιμή;
Εἰς τάς λέξεις αὐτάς ὑπάρχει ὁλόκληρη ἡ θρησκεία μας. Λέγοντας “Κύριε”, πιστεύομεν ὅτι ἡμεῖς εἴμεθα δοῦλοι τοῦ Θεοῦ καί Ἐκεῖνος κύριός μας· καί αὐτό τιμᾷ τόν Χριστόν, πού Τόν κάνομεν κύριόν μας, ἀλλά τιμᾷ καί ἡμᾶς, ὅπου εἴμεθα ὑπηρέται ἑνός τοιούτου κυρίου, ὁ ὁποῖος εἶναι Θεός.
Λέγοντας “Ἰησοῦ”, πού εἶναι τό ἀνθρώπινον ὄνομα τοῦ Θεοῦ, μᾶς ἔρχεται εἰς τόν νοῦν ὅλη ἡ ἐπί τῆς γῆς ζωή τοῦ Χριστοῦ, ἀπό τήν γέννησιν μέχρι τήν ἀνάληψίν Του.
Λέγοντας “Χριστέ” πού σημαίνει κεχρισμένος ἀπό τόν Θεόν, βασιλεύς τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς, δηλαδή σημαίνει Θεός μέ ἄλλους λόγους, ὁμολογοῦμεν καί πιστεύομεν, ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ Θεός μας, ὅστις ἐδημιούργησε τά πάντα καί εἶναι εἰς τόν οὐρανόν καί θά ἔλθῃ πάλι νά κρίνῃ τόν κόσμον.
Λέγοντας “ἐλέησόν με”, παρακαλοῦμεν τόν Θεόν νά στείλῃ εἰς ἡμᾶς τήν βοήθειάν Του καί τό ἔλεός Του, διότι παραδεχόμεθα ὅτι χωρίς τήν θείαν βοήθειαν εἶναι ἀδύνατον νά κάμνωμεν τίποτε. Αὕτη ἐν ὀλίγοις εἶναι ἡ ἐξήγησις τῶν ἁγίων αὐτῶν λέξεων. Ὅποιος τάς λέγει, δοκιμάζει πολλά πράγματα.
Εὔχομαι ὁλόψυχα ὁ γλυκύς μας Ἰησοῦς νά χαρίζῃ αὐτήν τήν προσευχήν μέσα εἰς τήν ψυχήν, διά νά γεύεται τήν πνευματικήν ἀμβροσίαν της πρός γενικόν ἀνεφοδιασμόν της.
14η. Νά προσεύχεσαι ὅσον τό δυνατόν συχνότερα· προσπάθησε νά κατανύγεσαι, νά κλαῖς καί θά ἴδῃς τί ἀνακούφισιν θά εὕρῃς ἀπό τούς λογισμούς καί τήν στενοχωρίαν.
Ἡ προσευχή εἶναι ὁμιλία τοῦ ἀνθρώπου μετά τοῦ Θεοῦ καί ὁ προσευχόμενος ἐν πνεύματι συντετριμμένῳ καί τεταπεινωμένῳ, πληροῦται θείων χαρισμάτων καί εὐλογιῶν, δηλαδή χαρᾶς, εἰρήνης, ἀνακουφίσεως, φωτισμοῦ, παρηγορίας καί καθίσταται καί αὐτός μακάριος. Ἡ προσευχή εἶναι ἡ δίστομος μάχαιρα, ἡ σφάττουσα ἀπελπισίαν, κίνδυνον, στενοχωρίαν, κλπ. Ἡ προσευχή εἶναι τό ἀλεξιτήριον φάρμακον ὅλων τῶν ψυχικῶν ἀσθενειῶν καί τῶν σωματικῶν.
Ἐπίσης νά παρακαλῇς τήν Μητέρα τοῦ Φωτός, τήν ἄχραντον Θεοτόκον νά σέ βοηθῇ, διότι εἶναι τό μεγαλύτερον μέσον παρηγορίας μετά Θεόν. Ὅταν κανείς ἐπικαλῆται τό ἅγιόν Της ὄνομα εὐθύς αἰσθάνεται τήν ἀντίληψίν Της· εἶναι μητέρα· ὅταν ἦτο εἰς τήν γῆν ἔπασχε καί Αὐτή τά ὅμοια ὡς ἄνθρωπος ὁμοιοπαθής καί διά τοῦτο συμπαθεῖ πολύ τάς πονεμένας ψυχάς καί τάς βοηθεῖ ἐρχομένη καί σπεύδουσα ἀρωγός.
ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΕΦΡΑΙΜ
ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ
ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΦΙΛΟΘΕΟΥ
ΠΑΤΡΙΚΑΙ ΝΟΥΘΕΣΙΑΙ
ΕΚΔΟΣΙΣ: ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΦΙΛΟΘΕΟΥ
ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ