Μετάνοια πραγματική είναι πρώτα να συναισθανθή ο άνθρωπος το σφάλμα του, να πονέση, να ζητήση συγχώρεση από τον Θεό καί μετά να έξομολογηθή. Έτσι θα έρθη η θεία παρηγοριά. Γι’ αυτό πάντα συνιστώ μετάνοια και εξομολόγηση. Μόνον εξομολόγηση ποτέ δεν συνιστώ.
Να, και όταν γίνεται ένας σεισμός, βλέπει κανείς ότι όσοι έχουν καλή προαίρεση συγκλονίζονται, μετανοούν καί αλλάζουν ζωή. Οι άλλοι, οι περισσότεροι, έρχονται προς στιγμήν σέ συναίσθηση, μόλις όμως περάση ό κίνδυνος, πάλι γυρίζουν στην παλιά τους ζωή. Γι’ αυτό, όταν μου είπε κάποιος ότι στην πόλη πού μένει έγινε δυνατός σεισμός, του είπα: Σας κούνησε δηλαδή γερά σας ξύπνησε όμως;. Μάς ξύπνησε, μάς ξύπνησε, μου λέει. Πάλι όμως θα κοιμηθήτε, του είπα.
Ο καρδιακός πόνος και ο εσωτερικός αναστεναγμός είναι τα εσωτερικά δάκρυα, που είναι ανώτερα από τα εξωτερικά. Ένας καημένος, έλεγε: «Τί σκληρός που είμαι, πάτερ! Ούτε ένα δάκρυ! Η καρδιά μου είναι σαν πέτρα. Τί σκληροκαρδία! Αχ!». Ενώ ήταν πολύ ευαίσθητος, αισθανόταν πολύ σκληρός, γιατί δεν έκλαιγε. Αναστέναζε όμως βαθιά, βογγούσε ο καημένος, και έβλεπες έναν αναστεναγμό να βγαίνη από τα βάθη της καρδιάς του!
Κανένας αμαρτωλός δεν πρέπει να απελπισθή ποτέ, αρκεί να μετανοήση, διότι και οι αμαρτίες του είναι λιγότερες από του διαβόλου, και ελαφρυντικά έχει, διότι επλάσθη από χώμα και από απροσεξία γλίστρησε και λασπώθηκε.
Δεν δικαιολογούμαστε, όταν δεν θέλουμε να μετανοήσουμε
Να παρακαλούμε να δίνη ο Θεός μετάνοια στον κόσμο, για να αποφύγουμε την δικαία οργή του Θεού. Η μέλλουσα οργή του Θεού δεν μπορεί ν’ αντιμετωπιστεί διαφορετικά παρά μόνο με μετάνοια και τήρηση των εντολών Του.
***
Η μελέτη του βίου του Αγίου της ημέρας, και γενικά των Συναξαρίων, πολύ βοηθάει, γιατί θερμαίνεται η ψυχή και παρακινείται να μιμηθεί τους Αγίους. Αφήνει τότε ο άνθρωπος στην άκρη κάθε είδους κακομοιριά και προχωρεί με λεβεντιά. Τα Συναξάρια βοηθούν στην ανδρεία την ψυχική, ακόμη και στο μαρτύριο.
– Πως συμβαίνει, Γέροντα, Άγιοι που έχουν το ίδιο όνομα να έχουν και το ίδιο μαρτύριο;
-Eσένα πως σε λένε;
-Μαρία.
-Αγία Μαρία υπάρχει;
-Η Αγία Μαρία η Αιγυπτία, Γέροντα.
–Η Αγία Μαρία μαρτύριο δεν έχει, οπότε το γλυτώνεις. Έχει όμως άσκηση, να την μιμηθείς στην άσκηση, για να έχετε… το ίδιο Συναξάρι!
Ευλογημένη, οι Άγιοι αυτοί προσπάθησαν να μιμηθούν τον Άγιό τους, που τον είχαν σε ευλάβεια.
Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι Στ΄, Περί Προσευχής, εκδ. Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης, 2012, σελ. 98.