Η ΓΩΝΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Γεωργίου Ἰ. Βιλλιώτη
ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ ΕΣΠΕΡΑΣ
«Δεῦτε, πιστοί, ἐπεργασώμεθα προθύμως τῷ Δεσπότῃ· νέμει, γὰρ τοῖς δούλοις τὸν πλοῦτον καὶ ἀναλόγως ἕκαστος, πολυπλασιάσωμεν τὸ τῆς χάριτος τάλαντον· ὁ μὲν σοφίαν κομιείτω δι’ ἔργων ἀγαθῶν· ὁ δὲ λειτουργίαν λαμπρότητας ἐπιτελείτω· κοινωνείτω δὲ τοῦ λόγου πιστὸς τῷ ἀμυήτῳ καὶ σκορπιζέτω τὸν πλοῦτον πένησιν ἂλλος· οὕτω γὰρ τὸ δάνειον πολυπλασιάσωμεν καὶ ὡς οἰκονόμοι πιστοί τῆς χάριτος δεσποτικῆς χαρᾶς ἀξιωθῶμεν· αὐτῆς ἡμᾶς καταξίωσον, Χριστὲ ὁ Θεός, ὡς φιλάνθρωπος».
ἐπεργάζομαι = 1. καλλιεργῶ χωράφια 2. ἐπεξεργάζομαι 3. ἐργάζομαι πάνω σὲ κάτι
νέμω = διανέμω σὲ κάποιον κάτι
κομιείτω, προστακτικὴ μέλλοντα τοῦ ρήματος κομίζω. Ὡς γνωστὸν δὲν ὑπάρχει προστακτικὴ μέλλοντα. Ποιητικῇ ἀδείᾳ ὁ ὑμνογράφος δημιούργησε αὐτὸν τὸν τύπο γιὰ μετρικοὺς λόγους.
λειτουργία = 1. στὴν Ἀθήνα, βαρὺ δημόσιο καθῆκον, τὸ ὁποῖο οἱ πλουσιώτεροι πολῖτες ἀναλάμβαναν νὰ ἐκτελέσουν μὲ δικές τους δαπάνες. Οἱ τακτικὲς λειτουργίες, οἱ λεγόμενες ἐγκύκλιοι στὴν Ἀθήνα, ἦταν ἡ γυμνασιαρχία, ἡ χορηγία καὶ ἡ ἑστίασις· οἱ ἔκτακτες, ὅπως ἡ τριηραρχία, ἐξυπηρετοῦσαν ἰδιαίτερες ἀνάγκες τῆς Πολιτείας. 2. γενικά, κάθε ὑπηρεσία ἢ ἐξυπηρέτηση, βοήθεια, ἐπικουρία, σὲ Κ.Δ
ἐπιτελείτω: προστακτικὴ ἐνεστῶτα τοῦ ρήματος ἐπιτελῶ = 1. ἐκτελῶ, ἀποπερατώνω, ἐκπληρώνω, πληρώνω, 2. ἐκτελῶ θρησκευτικὸ καθῆκον, 3. ἀποπληρώνω
Ἀπὸ τὰ δέκα ρήματα τοῦ τροπαρίου τὰ τέσσερα εἶναι προτρεπτικὲς ὑποτακτικὲς (ἐκφράζουν προτροπή, παραίνεση, ἀντικαθιστᾶ τὸ α΄ πληθυντικὸ τῆς προστακτικῆς ποὺ ἐλλείπει): ἐπεργασώμεθα, πολυπλασιάσωμεν, ἀξιωθῶμεν, πολυπλασιάσωμεν, τὰ πέντε προστακτικὲς: κομιείτω, ἐπιτελείτω, κοινωνείτω, σκορπιζέτω, καταξίωσον καὶ τὸ ἕνα σὲ ὁριστικὴ: νέμει.
Ἂς ἐργαστοῦμε, πιστοί, πρόθυμα γιὰ χάρη τοῦ Δεσπότη· διότι μοιράζει ἀπὸ ἀγαθότητα τὸν πλοῦτο στοὺς δούλους, καὶ ὁ καθένας ἀνάλογα μὲ τὶς δυνατότητές του ἄς πολλαπλασιάσουμε τὸ τάλαντο τῆς χάριτος. Ὁ ἕνας ἂς προσφέρῃ σοφία μὲ ἔργα ἀγαθά, ὁ ἄλλος ἂς ἐπιτελέσῃ ὑπηρεσίες λαμπρές· ὁ πιστὸς ἂς μεταδίδῃ τὸν θεῖο λόγο στὸν μὴ μυημένο καὶ ὁ ἄλλος ἂς σκορπίζῃ τὸν πλοῦτο του στοὺς φτωχούς. Διότι ἔτσι, θὰ πολλαπλασιάσουμε τὸ δάνειο ὡς πιστοὶ οἰκονόμοι τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, καὶ θὰ ἀξιωθοῦμε τὴν δεσποτικὴ χαρά. Αὐτὴν ἀξίωσέ μας ν’ ἀποκτήσουμε, Χριστὲ ὁ Θεός, ὡς φιλάνθρωπος.