Φυτά και Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς και Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 13ο – Αγριοράδικο

29 Ιουλίου 2022 σε ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΜΕ ΑΞΙΑ, ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ, ΟΙΚΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

   Το αγριοράδικο ή πικραλίδα ή δανδελίων, (αρχ.: ταραξάκον το φαρμακευτικόν), λατινική ονομασία (Taraxacum officinale) είναι πολυετές φυτό που φτάνει σε ύψος τα 50 εκατοστά με χρυσαφί άνθη, φύλλα που ξεκινούν από την βάση του και ανήκει στην οικογένεια των Αστερίδων. Είναι αυτοφυές στην Ασία και την Ευρώπη και σήμερα έχει μεταφερθεί από σπόρο στα περισσότερα μέρη του κόσμου. Το αγριοράδικο είναι γνωστό και ως ζιζάνιο παρουσιάζοντας μια εκπληκτική σειρά ωφελειών για την υγεία. Τα χρησιμοποιούμενα μέρη του φυτού είναι τα φύλλα ,τα άνθη και η ρίζα. Μπορούμε τα το βρούμε οπουδήποτε στην Ελλάδα σε οποιοδήποτε υψόμετρο κυρίως σε υγρά εδάφη. Το βότανο ήταν γνωστό από την αρχαιότητα από όπου πιθανόν πήρε και το όνομά του (αρχ. Ταρραξος). Τα νεαρά φύλλα συλλέγονται την άνοιξη για τονωτικές σαλάτες ενώ η ρίζα των διετών και άνω φυτών συλλέγεται το φθινόπωρο. Το άνθος του έχει την ιδιεταιρότητα να ανοίγει το πρωί και να κλείνει το βράδυ.

   Στα ενεργά συστατικά του αγριοράδικου συγκαταλέγονται οι  σεσκιτερπενικές λακτόνες, τα τριτερπένια καθώς και βιταμίνες Α,Β,C και  D. Στα φύλλα μόνο βρίσκουμε κυρίως κουμαρίνες, καροτενοειδή κάλλιο και σίδηρο ενώ στην ρίζα ταραξακίνη, φαινολικά οξέα και ασβέστιο. Το ασβέστιο και ο σίδηρος που περιέχονται στα φύλλα και την ρίζα είναι σε συγκέντρωση μεγαλύτερη από αυτή που βρίσκεται στο σπανάκι.

Χρήσεις:

   Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι το χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο. Τα φύλλα τα οποία τρώγονται και ως σαλάτα έχουν χρησιμοποιηθεί ως διουρητικό από τον 11^ο αιώνα στην Ευρώπη.  

  Σήμερα χρησιμοποιείται στη βοτανική ιατρική για τη θεραπεία λοιμώξεων και προβλημάτων χολής (ως χολαγωγό) καθώς διεγείρει τις εκκρίσεις της χολής και κρατά τη χοληστερίνη σε χαμηλά επίπεδα. Τονώνει τις λειτουργίες του ήπατος, καθώς και ως ευστόμαχο τονωτικό. Το ταραξάκο έχει δύο ιδιαίτερα σημαντικές χρήσεις: να προάγει το σχηματισμό της χολής και να απομακρύνει από το σώμα το περίσσειο ύδωρ, σε οιδηματώδεις συνθήκες που προκύπτουν από προβλήματα στο ήπαρ.

   Ειδικότερα η ρίζα, επηρεάζει όλες τις μορφές των εκκρίσεων από το σώμα. Ενεργώντας στην αφαίρεση των δηλητηρίων από το σώμα, δρα ως τονωτικό καθώς επίσης και ως διεγερτικό. Η πικραλίδα χρησιμοποιείται στη βοτανική ιατρική, ως ένα ήπιο καθαρτικό για την αύξηση της όρεξης και ως ένα πικρό φυτό για τη βελτίωση της πέψης. Το γαλακτώδες υγρό του έχει χρησιμοποιηθεί ως κουνουποαπωθητικό και ως λαϊκό φάρμακο για τη θεραπεία των κρεατοελιών. Σαν αφέψημα η ρίζα του φυτού καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα, τις παθήσεις του δέρματος όπως η ακμή, η ψωρίαση και το έκζεμα, είναι εξαιρετικό τονωτικό για το συκώτι και το βοηθά να απομακρύνει τις κάθε προέλευσης τοξίνες. Επίσης χρησιμοποιείται ως φάρμακο για την οστεοαρθρίτιδα και την ουρική αρθρίτιδα. Το ταραξάκο βοηθάει αποτελεσματικά και σε προβλήματα της χοληδόχου κύστης και στην πρόληψη δημιουργίας πέτρας στην χολή. Τα φύλλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να διαλύσουν πέτρες που έχουν ήδη σχηματιστεί.

   Το βότανο συντελεί δραστικά και στην καύση των λιπών. Πρόκειται για φυτό με διουρητικές ιδιότητες που όμως δεν δημιουργεί απώλειες καλίου, όπως συμβαίνει με κάποια διουρητικά, καθώς περιέχει άφθονη ποσότητα και όσο το καταναλώνουμε, άλλο τόσο τροφοδοτεί τον οργανισμό μας με κάλλιο.

   Σύμφωνα με έρευνες και κλινικές μελέτες η ρίζα του βοτάνου μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως φάρμακο κατά πολλών μορφών καρκίνου ανοσολογικής και αιματολογικής βάσης καθώς και των παγκρέατος και  παχέος εντέρου. Οι μελέτες έδειξαν πολύ καλή απόκριση με την χρήση ενός απλού εκχυλίσματος σε νερό από ρίζα πικραλίδας. Το όλο εγχείρημα ονομάζεται Dandelion root project  και εκπονήθηκε από το πανεπιστήμιο του Windsor στον Καναδά. Στην συνέχεια της έρευνας έγιναν με επιτυχία κλινικές μελέτες  σε ασθενείς με καρκίνο και τώρα η ομάδα βρίσκεται σε συνεργασία με φαρμακευτική εταιρία για την παρασκευή τυποποιημένου φαρμάκου κατά του καρκίνου.

   Σύμφωνα με μια άλλη έρευνα χρησιμοποιήθηκε εκχύλισμα ανθέων και φύλλων πικραλίδας για την προστασία του δέρματος  από την ηλιακή ακτινοβολία. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας είναι σημαντική η δράση του βοτάνου ως δερματοπροστατευτικό από την υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία.

   Οι διαθέσιμες σήμερα φαρμακολογικές μελέτες δείχνουν ότι τα εκχυλίσματα πικραλίδας έχουν ηπατοπροστατευτική δράση έναντι χημικών παραγόντων λόγω των αντιοξειδωτικών και αντιφλεγμονωδών δραστηριοτήτων του. Οι αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις της πικραλίδας, οι πρεβιοτικές επιδράσεις των ολιγοφρουκτανίων της, οι ανασταλτικές επιδράσεις κατά της απελευθέρωσης λιποπολυσακχαριτών και η λιπογένεση, τα πεπτικά ένζυμα και τα ενισχυτικά αποτελέσματα της λιπογένεσης, μειώνουν τη συσσώρευση λιπιδίων και τη φλεγμονή του ήπατος, τα οποία βελτιώνουν άμεσα ή έμμεσα λειτουργίες του ήπατος. Σε όλες τις προαναφερθείσες μελέτες δεν παρατηρήθηκε καμία τοξικότητα και αρνητική δράση προς τα υγιή κύτταρα του κάθε οργανισμού.

Βασικά Παρασκευάσματα:

   Το αφέψημα ρίζας πικραλίδας μπορεί να παρασκευαστεί εάν πάρουμε ρίζα τουλάχιστον διετούς φυτού, την τεμαχίσουμε και την υποβάλουμε σε σιγανό βρασμό σε 500ml νερό για περίπου 25 λεπτά. Έπειτα κρυώνουμε, σουρώνουμε το παρασκεύασμα και πίνουμε περίπου μισό φλυντζάνι 3 φορές την ημέρα.

   Το έγχυμα σε νερό από φύλλα του φυτού μπορεί να παρασκευαστεί ως εξής: Σε ένα ποτήρι νερό που έβρασε και απομακρύνθηκε από την εστία θερμότητας , ρίχνουμε περίπου 1κτ.΄του γλυκού αποξηραμένα φύλλα ή 2-3 νωπά φύλλα από το βότανο. Αφήνουμε για 10 λεπτά , στραγγίζουμε, κρυώνουμε και κατόπιν το χρησιμοποιούμε πίνοντας 500ml ημερησίως για κατακράτηση υγρών και πρησμένους αστραγάλους. Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε το νερό από το βράσιμο φύλλων αγριοράδικου για σαλάτα και να πίνουμε ένα φλυντζάνι το πρωί και ένα το βράδυ.

   Ο χυμός από νωπά φύλλα μπορεί να παρασκευαστεί πιέζοντας σε ένα πιεστήριο τα φύλλα και χρησιμοποιείται για την κατακράτηση υγρών πίνοντας 20ml  τρεις φορές την ημέρα.

Το βάμμα από ρίζα του βοτάνου παρασκευάζεται χρησιμοποιώντας τεμαχισμένη νωπή ή ξερή ρίζα του φυτού την οποία τοποθετούμε μέσα σε πόσιμο αλκοόλ (αναλογία 1/5 , ένα μέρος φυτού σε 5 μέρη αλκοόλ) σε γυάλινο σκεύος με καπάκι. Αφού καλύψουμε πλήρως το φυτό με αλκοόλ περιμένουμε αναδεύοντας ελαφρώς καθημερινά για 14 ημέρες. Έπειτα περνάμε το υγρό μίγμα από διηθητικό χαρτί πιέζοντας και τα στερεά μέρη του εμβαπτιζόμενου φυτού μέχρι να αποδεσμεύσουν όλο το υγρό περιεχόμενό τους. Το βάμμα φυλάσσεται σε σκουρόχρωμα μπουκάλια για περίπου 2 χρόνια, και θεωρείται το ισχυρότερο από τις άλλες μεθόδους παρασκευής. Για το έκζεμα μπορούμε να πάρουμε ½ κτ. του γλυκού μαζί με 100ml νερό 3 φορές την ημέρα.

Επίσης μπορούμε τα το καταναλώνουμε τακτικά, βρασμένα αλλά και ωμά φύλλα αγριοράδικου ως τονωτική σαλάτα παίρνοντας έτσι όλα τα θρεπτικά της οφέλη. Η πολύ απλή αυτή χρήση του φυτού προλαμβάνει αλλά και θεραπεύει πολλές ασθένειες χωρίς ιδιαίτερο κόπο.

Στο εμπόριο υπάρχουν διάφορα σκευάσματα όπως χάπια και βάμμα του φυτού σε περίπτωση που δεν μπορούμε να τα παρασκευάσουμε.

Γ.Π.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

1. Φυτά και Βότανα της Ελληνικής Γής και Θεραπευτική Χρήση αυτών – Μέρος 1ο – Χαμομήλι
2. Φυτά και Βότανα της Ελληνικής Γής και Θεραπευτική Χρήση αυτών – Μέρος 2ο – Τσουκνίδα
3. Φυτά και Βότανα της Ελληνικής Γής και Θεραπευτική Χρήση αυτών – Μέρος 3ο  – Αγριοτριανταφυλλιά
4. Φυτά και Βότανα της Ελληνικής Γής και Θεραπευτική Χρήση αυτών – Μέρος 4ο – Σύμφυτο
5. Φυτά και Βότανα της Ελληνικής Γής και Θεραπευτική Χρήση αυτών – Μέρος 5ο – Βαλσαμόχορτο
6. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 6ο – Σκόρδο
7. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 7ο – Γαϊδουράγκαθο
8. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 8ο – Βασιλικός
9. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 9ο – Θυμάρι
10. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 10ο – Δενδρολίβανο
11. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 11ο – Κρεμμύδι
12. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 12ο – Ρίγανη
13. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 13ο – Αγριοράδικο
14. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 14ο – Λεμόνι
15. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 15ο – Σχίνος (Μαστιχόδενδρο)
16. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 16ο – Μαϊντανός
17. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 17ο – Σέλινο
18. Φυτά καί Βότανα τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς καί Θεραπευτική Χρήση αὐτῶν – Μέρος 18ο – Μέντα

Πηγές – παραπομπές 

1. https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BE%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CF%82_%CE%BF_%CF%86%CE%B1%CF%81%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82
2. http://www.wildmanstevebrill.com/Plants.Folder/Dandelion.html
3. https://archive.org/details/herbbookherbbook00john
4. https://web.archive.org/web/20170423131135/http://www.tsai.gr/dandelion-p-260.html
5. http://plantwatch.sunsite.ualberta.ca/plants/com_dan.php
6. https://link.springer.com/article/10.1134/S1067413614020106
7. https://www.uwindsor.ca/dandelionrootproject/
8. https://www.cbc.ca/news/canada/windsor/30-patients-to-test-dandelion-s-cancer-killing-potential-1.2959815
9. https://icrowdnewswire.com/2016/08/09/windsor-botanical-therapeutics-inc-developing-botanical-health-product-extracted-root-taraxicum-officinale-dandelion-sale-complementary-therapy-cancer-2/
10. https://www.hindawi.com/journals/omcl/2015/619560/
11. https://www.apjtb.org/article.asp?issn=2221-1691;year=2020;volume=10;issue=1;spage=1;epage=10;aulast=Mahboubi
12. ΒΟΤΑΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ – ΜΕΓΑΛΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ Andrew Chevallier ,    Εκδόσεις Δομική.