Στήν ἱστορική διαδρομή τῆς Ἐκκλησίας οἱ τέχνες εἰσέβαλαν στήν λατρεία καί στούς χώρους της γιά ποικίλους καί διαφόρους λόγους, χωρίς ὅμως νά στοχεύουν ἀποκλειστικά στόν ἐξωραϊσμό της. Ὁ μακραίωνος αὐτός συγχρωτισμός λατρείας καί τέχνης ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα στήν ἐποχή μας ἡ ὀρθόδοξη Λατρεία νά βιώνη μία πληρότητα ὅσον ἀφορᾶ στίς τέχνες πού τήν ἐπενδύουν.
Ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος: «Νά προσέχουμε αὐτά πού διαβάζουμε καί ψάλλουμε. Ὁ νοῦς μας νά εἶναι ἐκεῖ καί νά μή σκέφτεται τίποτε. Νά ψάλλουμε μέ τήν καρδιά καί μέ εὐλάβεια. Ἄν ψάλλετε μέ τήν καρδιά σας, ὅπως καί νά τά πῆτε, καλά θά εἶναι. Τότε τό δυνατό δέν εἶναι φωνητικό, ἀλλά καρδιακό· καί τό σιγανό εἶναι ταπεινό, μέ εὐλάβεια, σεβασμό καί ὄχι κοιμισμένο».
Ὅποιος τόν ἄκουγε, αἰσθανόταν ὅτι ὁ Γέροντας καθώς ψάλλει συγκλονίζεται σύγκορμος, ὅτι «πιάνει ἀπό τά πόδια τόν Χριστό», κατά τήν ἔκφραση αὐτόπτου μάρτυρος.
«Ὅλα τά νέα καλογέρια ψάλλουν κοσμικά. Ἀφοῦ δέν ξέρουν τί εἶναι ἡ καλογερική, πῶς θά ξέρουν ποιό εἶναι
τό καλογερικό ψάλσιμο;». (ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΗΣΥΧΑΣΤΙΚΗ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ, ἔκδοση Ἱ. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Μεταμόρφωση Χαλκιδικῆς, σελ. 778).
Τό ἰσοκράτημα ἤ ἰσοκρατηματικός φθόγγος ἤ ἴσον ἤ βάσταγμα, ἀποτελεῖ σημαντικό μορφολογικό γνώρισμα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μέλους καί θεωρεῖται στόν χῶρο τῆς ψαλτικῆς τέχνης κάτι τό εὐνόητο. Συνυπάρχει, ἀκουστικά, μέ τήν μελωδία τοῦ ὕμνου, τονίζοντας στόν ἑρμηνευτή τό βασικό φθογγικό κέντρο γύρω ἀπό τό ὁποῖο ἀναπτύσσεται ἡ μελωδική γραμμή.