Ἡ σφαγή τῆς Χίου καί ἡ ἐπακόλουθη ἀνατίναξη τῆς τουρκικῆς ναυαρχίδος ἀπό τόν Κανάρη,εἶχαν μεγάλη ἐπίδραση στήν κοινή γνώμη τῆς Εὐρώπης καί στήν ἀνάπτυξη τοῦ φιλελληνικοῦ κινήματος.
25η Μαρτίου 1821! Οἱ σκλαβωμένοι Ἕλληνες, μήν ἀντέχοντας ἄλλο τόν, ἐπί τετρα-κόσια χρόνια, σκληρό καί αἱμοσταγῆ ζυγό τοῦ Τούρκου κατακτητῆ, ὕψωσαν τό λάβαρο τῆς Ἐπανάστασης. Ἦταν ἡ μέρα πού γιόρταζαν τόν «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ», ἐπειδή ὁ Ἀγώνας τους γινόταν «γιά τοῦ Χριστοῦ τήν πίστη τήν ἁγία καί τῆς Πατρίδος τήν ἐλευθερία».
Κατ’ ἀνάγκην ἡ ἡμέρα τῆς ἐπισήμου ἐπετείου θὰ ἦτο περιεκτικὴ διαφόρων χρονολογιῶν καὶ θὰ ἔπρεπε νὰ ὁρισθῇ μία τῶν ἡμερῶν τοῦ τελευταίου δεκαημέρου τοῦ Μαρτίου, προεκρίθη δὲ ἡ 25η, διότι ἡ κατ’ αὐτὴν συμπίπτουσα μεγίστη ἑορτὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου προσφέρει τὸ μέγα της σύμβολον, σύμβολον νέας ζωῆς εἰς τὴν ἀνάμνησιν τοῦ μεγάλου γεγονότος, εἰς τὸ ὁποῖον τὸ Ἔθνος ὀφείλει τὴν ἀνεξαρτησίαν του.
Η ελληνική ήταν η επανάσταση των επαναστάσεων!
Τὸ σημαντικότερο γεγονὸς τῆς μακρόχρονης ἱστορίας τῆς πόλης καὶ ποὺ συνδέτεαι μὲ τὸ ἱστορικὸ αὐτὸ ἐκκλησάκι, εἶναι ἡ ἀπελευθέρωσή της ἀπὸ τοὺς Τούρκους στις 23 Μαρτίου του 1821.
ΔΙΑΚΟΣ ο Ηρωομάρτυς (2023) – Η ταινία – 25 Μαρτίου 2025, ώρα 20:00 θα γίνει η πρεμιέρα στο YouTube!
Ο Δημ. Τερτίπης, στη θέα της ανέλπιστης αυτής βοήθειας διατάσσει αντεπίθεση. Και τότε μια φωνή, ανασπάσαντες τας ξίφολόγχας, ακράτητοι αντεπιτίθενται της Πετρομαγούλας οι ανδρείοι, κατά των προ μικρού επιτεθέντων αυτοίς εχθρών, οίτινες μη δυνάμενοι ν’ αντιοτώσι, ήρξαντο υποχωρούντες» (Μιλτιάδης Σεϊζάνης).
Οι πρόκριτοι της Μάνης, η οποία τελούσε υπό προνομιακό καθεστώς κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, ζήτησαν από τον ηγέτη τους Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη να ξεκινήσει πρώτη η Μάνη τον αγώνα της απελευθέρωσης της Ελλάδας, κάτι που ήταν σύμφωνο και με τους σχεδιασμούς της Φιλικής Εταιρείας.
Γίνεται μνεία ἀλλά καί λεπτομερής ἀναφορά στούς κύριους ὑπερασπιστές τῆς πόλεως καί στά ἱστορικά δρώμενα πού αὐτοί μετεῖχαν καί τό σημαντικότερο, ὑπάρχουν ἀναλυτικοί χάρτες μέ λεπτομερέστατες καταγραφές καί ἐπεξηγήσεις τῶν θέσεων τῆς Φρουρᾶς τοῦ Μεσολογγίου ἀλλά καί …
Η ηρωική αντίσταση των υπερασπιστών του μετοχίου καθήλωσε τους Τούρκους, οι οποίοι αργότερα αναγκάστηκαν να τραπούν σε φυγή, όταν εμφανίστηκε το ιππικό του Χατζημιχάλη Νταλιάνη, που τους προξένησε βαρύτατες απώλειες.
Την Μεγάλην Δευτέραν του 1821, τρεις ώρας μετά το μεσονύκτιον, ότε άπαντες οι εν τω πατριαρχείω εκοιμώντο ύπνον βαθύν, ο αοίδιμος πατριάρχης Γρηγόριος κατέβαινε την κλίμακα,
Το 1825 ο οθωμανικός στρατός άρχισε να σφίγγει και πάλι τον κλοιό γύρω από το επαναστατημένο Μεσολόγγι. Την φορά αυτή οι Οθωμανοί ήταν αποφασισμένοι να το καταλάβουν, o ναύαρχος Ανδρέας Μιαούλης όμως …
Τό τραγούδι τώρα πιά ἕνας θρῆνος. Τό 1803, εἶναι ἡ χρονιά τῆς συντέλειας. Τό Σούλι μέ τίς τόσες θυσίες καί τούς ἀκόμη περισσότερους ἡρωϊσμούς, πέφτει ὕστερα ἀπό προδοσία.
Ο στρατιωτικός ηγέτης που διακρίθηκε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον κατά το μεγάλο ξεσηκωμό για τα τακτικά και στρατηγικά χαρίσματά του, έδωσε νέα πνοή στον εθνικό αγώνα με τις νίκες του ήταν αναμφίβολα ο Γεώργιος Καραϊσκάκης.
Όπως είναι γνωστό στους αιώνες της τουρκοκρατίας η χερσόνησος της Χαλκιδικής, με τον ορεινό και δασώδη όγκο του Χολομώντα, αποτέλεσε, όπως και άλλες παρόμοιες ελληνικές περιοχές, ένα καταφύγιο και άσυλο των καταδιωγμένων πληθυσμών των πεδιάδων.
Ο πόθος της Λευτεριάς «αναστάτωνε» από τους πρώτους χρόνους μετά την Άλωση της Πόλης τις καρδιές των Ρωμιών με αποτέλεσμα πολλές φορές να προσπαθήσουν κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας να φέρουν εις πέρας το ποθούμενο! Τα νερά του Αιγαίου αποτέλεσαν πολλές φορές το πεδίο των μαχών με τους επαναστατημένους Έλληνες να διαπρέπουν χάρη στο φρόνημα θυσίας και φιλοπατρίας!
Σ’ αυτήν τη μάχη του κόλλησαν το προσωνύμιο «Τουρκοφάγος», διότι όπως τον αντίκρισαν μέσα στα αίματα, έμοιαζε με σαρκοφάγο ζώο. Όταν τελείωσε η μάχη, οι πολεμιστές άρχισαν να μοιράζουν τα λάφυρα. Αναζήτησαν τον στρατηγό τους, τον Νικηταρά. Αυτός είχε αποτραβηχτεί να ξεκουραστεί. Τον ρώτησαν τι θέλει κι αυτός τους είπε: «Δεν θέλω τίποτα. Θέλω να δω την πατρίδα μου λεύτερη». Με το ζόρι του χάρισαν ένα άλογο μεγαλόσωμο και ένα σπαθί.
Ἡ ἁρμόδια ἀρχὴ ἡ ὁποία χορηγοῦσε θέσεις ἐπαιτείας, εἶχε ὁρίσει μία ὁρισμένη μέρα στὸν ἥρωα, μία θέση, μία μέρα τῆς Ἑβδομάδας κοντὰ στὴν ἐκκλησία τῆς Εὐαγγελιστρίας καὶ τοῦ ἐπέτρεπε (!) νὰ ἐπαιτεῖ κάθε Παρασκευή.
Ἦταν 23 Σεπτεμβρίου, ἡμέρα Παρασκευή.
Ἡ ὑποχώρηση τοῦ ὀθωμανικοῦ στόλου σήμανε τήν ματαίωση τῶν σχεδίων του γιά τήν καταστροφή τῶν δύο ἑλληνικῶν ναυτικῶν βάσεων στις Σπέτσες καί την Ύδρα καί κατέστησε ἀδύνατο τόν ἀνεφοδιασμό τῶν Τούρκων του Ναυπλίου. Ἔτσι, λίγο ἀργότερα, τό Ναύπλιο πέρασε στά χέρια τῶν Ἑλλήνων.
Το κόλπο πέτυχε. Οι Έλληνες έχουν πια σιμώσει στα τσαντίρια των πασάδων. Τότε ο Μάρκος προστάζει τον τρουμπετιέρη να βαρέσει γιουρούσι. Το Κεφαλόβρυσο, μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, μετατρέπεται σε ένα απέραντο σφαγείο ανθρώπων. Μεγάλος είναι ο πανικός και η σύγχυση που επικρατεί στους Τουρκαλβανούς. Δεν ξέρουν από ποιον να φυλαχτούν και σφάζονται μεταξύ τους.
Ἐκεῖ ὁ Μάρκος, ἀφοῦ πρῶτα κάνει ἔκκληση γιά ἑνότητα πρό τοῦ κινδύνου τῆς ἐχθρικῆς ἐπέλασης, κατόπιν, γιά νά ἀποδείξει τοῦ λόγου τό ἀληθές καί γιά νά καταλαγιάσει ἐμπράκτως τίς χρόνιες ἀντιζηλίες καί ἀντιθέσεις, βγάζει τό δίπλωμα τοῦ στρατηγοῦ πού τοῦ ἔχει ἀπονεμηθεῖ ἀπό τήν πολιτική διοίκηση καί ἐνώπιον ὅλων το σκίζει λέγοντας: «νά μονιάσουμε χρειάζεται, τά χαρτιά δεν μας βοηθᾶνε, ὅποιος εἶναι ἄξιος, τό δίπλωμα τό παίρνει κατευθείαν ἀπό τό Σκόντρα πασά»!
Εορτάζοντας φέτος τα 200 χρόνια από την έναρξη της Επανάστασης του 1821, ας αναλογιζόμαστε όχι μόνο τις νίκες των προγόνων μας, για τις οποίες ασφαλώς αισθανόμαστε εθνική υπερηφάνεια.
Ο Σαχτούρης διέταξε τά ελληνικά πλοία νά τόν ακολουθήσουν καί κυνήγησε τά τουρκικά αποβατικά σκάφη μέ αποτέλεσμα νά βυθίσει τά περισσότερα από αυτά παρασύροντας στό βυθό καί τό μεγαλύτερο μέρος τών Τούρκων στρατιωτών. Τά υπόλοιπα τουρκικά πλοιάρια έτρεξαν νά σωθούν στά μικρασιατικά παράλια μεταφέροντας καί τήν πληροφορία ότι πλέον η Σάμος ήταν υπό τήν προστασία τού ελληνικού στόλου καί ότι θά ήταν δύσκολη κάθε προσπάθεια κατάληψής της.
Μετὰ τὴν καταστροφὴ τῶν Ψαρῶν ὁ ἐχθρικὸς στόλος εἶχε ἀποσυρθεῖ στὴν Μυτιλήνη καὶ διέμεινε ἐκεῖ γιὰ περίπου ἕνα μήνα. Ὁ φόβος τῶν Ἑλλήνων ἦταν μεγάλος, ὅτι μετὰ ἀπὸ αὐτὸ θὰ κινδύνευε καὶ ἡ Σάμος.
Μετά την ήττα του στη Βέργα από τους Μανιάτες, ο Ιμπραήμ αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την προσπάθεια του και να κινηθεί προς την Τριπολιτσά, έχοντας στη διάθεση του πολυάριθμο στράτευμα. Τόση ήταν η δύναμη του στρατού αυτού ώστε όσοι Έλληνες φύλαγαν τα στενά μεταξύ Μεσσηνίας και Κεντρικής Πελοποννήσου, έχοντας επικεφαλής δύο σπουδαίους οπλαρχηγούς, τον Πλαπούτα και τον Γενναίο Κολοκοτρώνη..
Και όλα αυτά γιατί ο Έλληνας προσπάθησε να κρατήσει την ορθόδοξη Πίστη του,τη Γλώσσα του την Ελληνική και τα αρχαία ήθη και έθιμα.
Ιδόντες οι επί της νήσου τους εχθρούς των αποβάντας, άφησαν όλα τα μέρη της νήσου και έτρεξαν εις τα εν τω λιμένι πλοία των τόσον έντρομοι, ώστε τινές αυτών επνίγησαν.
Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα είναι η πρώτη Ελληνίδα Υποναύαρχος. Ο βαθμός της απονεμήθηκε μετά θάνατον. Οι Ρώσοι της απένειμαν τον τίτλο της «Ναυάρχου». Είναι η μοναδική φορά στην ιστορία τους, που απονεμήθηκε σε γυναίκα αυτός ο βαθμός.
Χιλιάδες Έλληνες και πολλοί Φιλέλληνες σκοτώθηκαν, έχυσαν το αίμα τους για την πολυπόθητη λευτεριά της Ελλάδος. Του Ρήγα όμως τον μαρτυρικό θάνατο γιορτάζουμε κάθε Ιούνιο, και ο τόπος του μαρτυρίου του, ο Πύργος Νεμπόϊζα στο Βελιγράδι, έχει ανακηρυχθεί μνημείο.
Τό μεγάλο δράμα πού συγκλόνισε τό πανελλήνιο καί συγκίνησε τούς πολιτισμένους λαούς, εἶναι ἀπό τά ἄφταστα παραδείγματα ἡρωισμοῦ καί θυσίας καί συμβολίζει τό ἀνεξάντλητο καί ἀκατάπαυστο ἀγωνιστικό πάθος τῆς φυλῆς.
Ἡ μάχη τῶν Μύλων ἦταν ἡρωική νίκη τῶν Ἑλλήνων. Πολέμησαν κάτω ἀπό δυσχερεῖς ἕως ἀνύπαρκτες ὀχυρωματικές συνθῆκες ἀντιμετωπίζοντας ἕναν καλά ὀργανωμένο καί ὁπλισμένο τακτικό στρατό πολλαπλάσιας δύναμης.
Ο Λυκούργος Λογοθέτης (1772-1850), ηγέτης της Σάμου κατά την Επανάσταση του 1821, είναι, όπως γράφει ο Ακαδημαϊκός Μιχαήλ Σακελλαρίου (1912-2014), «μια όχι μόνο από τις πιο σημαντικές φυσιογνωμίες του Αγώνα, αλλά και μοναδική από ορισμένες απόψεις».