Κρητίδου Ἀλεξίας
θεολόγου-οἰκονομολόγου
Τὰ ἠλεκτρονικὰ παιχνίδια ἢ τὰ λεγόμενα βιντεοπαιχνίδια (video games), εἶναι ὁ νέος τυφῶνας τῆς ἐποχῆς καὶ τῶν ἡμερῶν μας, ποὺ ἰσχυροποιεῖται καὶ ποὺ «ρουφάει» τὴν πραγματικότητα τῶν νέων, τῶν ἐφήβων, ἀλλὰ καὶ τῶν μεγαλύτερων σὲ ἡλικία.
Τὸ κύριο χαρακτηριστικὸ σὲ αὐτοῦ τοῦ εἴδους τὰ παιχνίδια εἶναι ἡ βία, ἡ ὁποία συνθέτεται καὶ ἐνισχύεται ἀπὸ τοὺς «εἰκονικοὺς» φόνους, τὴν ἐναλλαγὴ τῶν εἰκόνων, τὴν ἀλλοίωση τῆς ἀνθρώπινης μορφῆς, τὴ ταύτιση τοῦ χρήστη μὲ τὸν ἥρωα καὶ τὴν ὑπεράσπιση τοῦ καλοῦ μέσα ἀπὸ τὸ κακό. Ἕνας ἀγῶνας τοῦ κακοῦ μέσα ἀπὸ σκοτεινὴ διαδρομὴ ποὺ στοχεύει στὴν ἐξοντώση τῶν ἐμποδίων καὶ στὴν ἐξαθλίωση τοῦ ἀνθρώπινου συναισθήματος.
Πέρα ὅμως ἀπὸ τὴ συναισθηματικὴ ἀλλοίωση ἔρχεται νὰ προστεθεῖ καὶ τὸ ποσὸ τοῦ χρόνου ποὺ δαπανᾶται ἀπὸ τὸ παιδὶ-χρήστη στὸ βιντεοπαιχνίδι καὶ ἐπίσης ἡ συχνότητά του. Ζητήματα ποὺ τοποθετοῦν τὸ θέμα στὰ ἄκρα.
Οἱ ὑπερασπιστὲς τῆς νέας ἔννοιας τῆς ψυχαγωγίας, ἡ ὁποία ἀλλάζει, συμφωνοῦν ὅτι τὸ παιδὶ-χρήστης μέσα ἀπὸ τὸ ἠλεκτρονικὸ παιχνίδι μπορεῖ νὰ ἀναπτύξει τὶς δεξιότητές του, τὶς γνώσεις του, τὴν παρατηρητικότητά του, τὴν ἐξοικείωση μὲ τὴν τεχνολογία καὶ τόσα ἄλλα ποὺ γι’ αὐτοὺς φαντάζουν ἐξέλιξη.
Ὑπάρχει ὅμως καὶ ἡ ἄλλη ὄχθη, στὴν ὁποία βρίσκεται τὸ κενό, ἡ ἀνία, ἡ ἄσχημη διάθεση, ἡ ἐσωτερικὴ ἀνασφάλεια τοῦ ἀνθρώπου – χρήστη, πράγματα ποὺ ἔχουν βγεῖ στὴν ἐπιφάνεια ἀπὸ ἔρευνες κυρίως σὲ παιδιὰ καὶ τὰ ὁποῖα σὲ καμμιὰ περίπτωση δὲν μποροῦν νὰ χαρακτηριστοῦν ὡς ἐξέλιξη τοῦ ἀνθρώπου.
Ὅσο μεγαλύτερη εἶναι ἡ δυστυχία, τὸ κενὸ ἢ ἡ ἀδιαφορία τοῦ παιδιοῦ γιὰ τὴ ζωή του, τόσο πιὸ πολὺ ἀναζητᾶ τὴ χαρὰ στὸ φτιαχτὸ κόσμο παλεύοντας ν’ ἀποφύγει τὸν πραγματικό. Μιὰ εἰκόνα ποὺ ὁδηγεῖ στὰ λόγια τοῦ Ὁσίου Παϊσίου: «Ὁτιδήποτε καὶ ἂν κάνουν οἱ ἄνθρωποι, καὶ ἀναίσθητοι νὰ εἶναι, πάλι ἀνάπαυση δὲν βρίσκουν, πᾶνε νὰ δικαιολογήσουν τὰ ἀδικαιολόγητα, ἀλλὰ ἐσωτερικὰ βασανίζονται, εἶναι ἀγριεμένοι. Γι’ αὐτὸ ζητοῦν ψυχαγωγίες, τρέχουν στὰ νταούλια, μεθοῦν, βλέπουν τηλεόραση. Χαζεύουν δηλαδή, γιὰ νὰ ξεχνιοῦνται, γιατὶ ἐλέγχονται. Ὅταν κοιμοῦνται, λὲς ὅτι ἡσυχάζουν; Ὑπάρχει συνείδηση, βλέπεις» [1].
Χαρακτηριστικὸ παράδειγμα τοῦ μεγέθους αὐτοῦ τοῦ προβλήματος εἶναι ἕνα παιδὶ 12 χρονῶν ποὺ σὲ σχετικὴ ἔρευνα ἀπάντησε, «ἂν μοῦ πάρεις τὸ κινητό μου, παίρνεις ἕνα κομμάτι τοῦ ἑαυτοῦ μου». Ἔγινε δηλαδὴ ἡ ὕλη κομμάτι τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου. Ὡστόσο, «ἡ ψυχὴ ποὺ συγκινεῖται ἀπὸ τὶς ὀμορφιὲς τοῦ ὑλικοῦ κόσμου φανερώνει ὅτι ζεῖ μέσα της ὁ μάταιος κόσμος, γι’ αὐτὸ ἕλκεται ἀπὸ τὴν πλάση καὶ ὄχι ἀπὸ τὸν Πλάστη, ἀπὸ τὸν πηλὸ καὶ ὄχι ἀπὸ τὸν Θεὸ» [1], συμπληρώνει ὁ ὅσιος Παΐσιος.
Ἡ ἀπάντηση τοῦ προβλήματος θὰ δοθεῖ μὲ λόγια τοῦ Ὁσίου Πορφυρίου, ὁ ὁποῖος στρέφει τὸ βλέμμα του πρὸς τὴ ρίζα τοῦ θέματος: «Ἡ ἀγωγὴ τῶν παιδιῶν», λέει, «ἀρχίζει ἀπ’ τὴν ὥρα τῆς συλλήψεώς τους… Ἐκεῖνο ποὺ σώζει καὶ φτιάχνει καλὰ παιδιὰ εἶναι ἡ ζωὴ τῶν γονέων μέσα στὸ σπίτι». Καὶ συνεχίζει, «στὴν οἰκογένεια βρίσκεται μεγάλο μέρος ἀπ’ τὴν εὐθύνη γιὰ τὴν πνευματικὴ κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου. Γιὰ ν’ ἀπαλλαγοῦν τὰ παιδιὰ ἀπὸ διάφορα ἐσωτερικὰ προβλήματα, δὲν εἶναι ἀρκετὲς οἱ συμβουλές, οἱ ἐξαναγκασμοί, ἡ λογική, οἱ ἀπειλές. Μᾶλλον γίνονται χειρότερα. Ἡ διόρθωση γίνεται μὲ τὸν ἐξαγιασμὸ τῶν γονέων. Γίνετε Ἅγιοι καὶ δὲν θὰ ἔχετε κανένα πρόβλημα μὲ τὰ παιδιά σας… Νὰ προσεύχεσθε οἱ γονεῖς σιωπηλὰ καὶ μὲ τὰ χέρια ψηλὰ πρὸς τὸν Χριστὸ καὶ νὰ ἀγκαλιάζετε τὰ παιδιά σας μυστικά».
Καὶ τελειώνει· «μὴν προσπαθεῖτε μὲ ἀνθρώπινους τρόπους νὰ διορθώσετε κακὲς καταστάσεις. Δὲν ἔρχεται κανένα καλὸ ἀποτέλεσμα. Μόνο μὲ τὴν προσευχὴ θὰ φέρετε ἀποτέλεσμα. Νὰ ἐπικαλεῖσθε τὴ Θεία Χάρη γιὰ ὅλους. Νὰ πάει ἡ Θεία Χάρις μέσα στὴ ψυχή τους καὶ νὰ τοὺς ἀλλοιώσει» [2].
Ὅλα αὐτὰ τὰ ἀνθρώπινα κατασκευάσματα ποὺ δημιουργοῦνται στὴν ἐποχὴ μας, ποὺ δὲν εἶναι μόνο τὸ ἠλεκτρονικὸ παιχνίδι, εἶναι καὶ τόσα ἄλλα ποὺ καλύπτουν τοὺς λεγόμενους σκοποὺς τῆς ἐκπαίδευσης-ψυχαγωγίας τῶν παιδιῶν, θυμίζουν κίβδηλα, ποὺ δύσκολα θὰ ἀντέξουν στὴ Δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ. Ὁ Χριστός μας πάτησε πάνω στὰ ἀγκάθια, τοῦ ἔβαλαν ἀγκάθια στὸ κεφάλι, τοῦ ἔβαλαν καρφιὰ στὰ πόδια. Ὅμως ἔζησε καὶ δίδαξε συγκεκριμένο τρόπο ζωῆς καὶ τώρα εἶναι ἡ σειρὰ τοῦ ἀνθρώπου νὰ κάνει τὴν ἐπιλογή του.
1. Πνευματικὴ Ἀφύπνιση, Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, ἐκδόσεις Ἱερὸ Ἡσυχαστήριο Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ὁ Θεολόγος.
2. Βίος καὶ Λόγοι, Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου. Ἐκδόσεις Ἱερὰ Μονὴ Χρυσοπηγῆς, Χανιὰ 2003.