Μετάφραση για την ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ
Γράφει η Sunetra Gupta, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης
Τα παιδιά ήταν τα μεγαλύτερα θύματα των εσφαλμένων και αβάσιμων εικασιών που βρίσκονταν στο επίκεντρο των εγκλεισμών (lockdowns) και του γενικού κλεισίματος της κοινωνίας.
Το θεμελιώδες εννοιολογικό λάθος που μας οδήγησε σε εγκλεισμούς ήταν η (αυθαίρετη και χωρίς αποδείξεις) υπόθεση ότι αυτά τα μέτρα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την προστασία των ατόμων που ήταν ευάλωτα για σοβαρή νόσηση με Covid, θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν για να σταματήσουν και την εξάπλωση της μόλυνσης.
Είναι αυτονόητο ότι, αν όλοι είχαμε αποκλειστεί από τον υπόλοιπο κόσμο, δεν θα υπήρχε εξάπλωση της μόλυνσης. Είναι επίσης αλήθεια ότι, αν απλώς είχαμε συνεχίσει να κάνουμε τις δουλειές μας ως συνήθως, θα είχε υπάρξει ταχεία διάδοση του κορωνοϊού και όσοι ήταν ευάλωτοι ή είχαν άλλες συννοσηρότητες θα είχαν υποφέρει και θα είχαν πεθάνει πριν την ώρα τους.
Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ήταν δυνατό να περιοριστεί η εξάπλωση απλώς επιβάλλοντας κοινωνική αποστασιοποίηση και κλείσιμο των σχολείων.
Πράγματι, αυτή ήταν μια φαντασίωση που τροφοδοτήθηκε από εξαιρετικά απλοϊκά μοντέλα που περιείχαν ενσωματωμένες εικασίες σχετικά με τον αντίκτυπο που θα είχαν τέτοια μέτρα στην εξάπλωση μιας λοίμωξης του αναπνευστικού. Η εμπειρία μας από την πραγματικότητα με την πανδημία δείχνει ότι αυτές οι υποθέσεις ήταν εσφαλμένες.
Το μόνο που πετύχαμε με τη θέσπιση αυτών των μέτρων ήταν να βλάψουμε όσους δεν μπορούσαν να αντέξουν να υφίστανται αυτό το επίπεδο διαταραχής (σε βαθμό σχεδόν γενικής διακοπής) στη ζωή τους.
Τα παιδιά ξεχώρισαν ως ιδιαίτερα θύματα γιατί, περισσότερο από οποιονδήποτε, η κοινωνία τους οφείλει προστασία από το να πάθουν το παραμικρό και οποιουδήποτε είδους κακό. Τόσο πολύ που, ακόμα κι αν το κλείσιμο των σχολείων μπορούσε πράγματι και αποδεδειγμένα να μειώσει την εξάπλωση της μόλυνσης, θα έπρεπε ακόμη και τότε να είχαμε διστάσει να το επιβάλουμε, γνωρίζοντας πόση ζημιά θα προκληθεί σε αυτά. Ωστόσο, τώρα που έχει γίνει η ζημιά, διστάζουμε να διεξάγουμε έρευνα ή ακόμα και απλά να συζητήσουμε γι’ αυτήν. Πολλοί θέλουν απλώς να ξεχάσουν.
Όπως είναι φυσικό, τα παιδιά που προέρχονταν από χαμηλότερη κοινωνικοοικονομική τάξη ήταν πιθανό να υποστούν περισσότερες αρνητικές συνέπειες και οι επιπτώσεις στα παιδιά χωρών χαμηλού έως μεσαίου εισοδήματος ήταν εντελώς βάναυσες. Υπολογίζεται ότι μόνο το 8 τοις εκατό των παιδιών στις αγροτικές περιοχές της Ινδίας μπόρεσαν να παρακολουθήσουν διαδικτυακά μαθήματα και το 37 τοις εκατό δεν παρακολούθησε απολύτως κανένα μάθημα.
Η τεχνολογική φτώχεια που οδήγησε σε αυτό δεν περιορίζεται σε καμία περίπτωση στις χώρες χαμηλού εώς μεσαίου εισοδήματος. Η εικόνα δύο παιδιών στην Καλιφόρνια που κάθονται στο πεζοδρόμιο έξω από το ταχυφαγείο Taco Bell για να χρησιμοποιήσουν το διαδίκτυο (τη δωρεάν πρόσβαση που παρέχει το κατάστημα στους πελάτες του) είναι απόδειξη αυτού.
Από πολλούς υποστηρίχθηκε ότι τα παιδιά ήταν ανθεκτικά και θα ανέκαμπταν γρήγορα από μια προσωρινή διακοπή στη μάθησή τους. Αυτό, καταρχάς, δεν είναι απαραίτητα αλήθεια. Παραμελεί επίσης εντελώς το γεγονός ότι το σχολείο δεν αφορά μόνο την εκπαίδευση. Είναι εκεί όπου πολλά παιδιά παίρνουν το μοναδικό τους αξιοπρεπές γεύμα της ημέρας. Είναι ένα μέρος όπου μπορούν να αναζητήσουν ασφάλεια και να γαλουχηθούν σωματικά και πνευματικά.
Τα lockdowns είναι βέβαιο ότι επιδεινώνουν την κακοποίηση παιδιών, ενώ διάφορα προγράμματα που διεξάγονται μέσω του σχολικού συστήματος διαταράχθηκαν, όπως ο εμβολιασμός και οι συμβουλές για τη σεξουαλική υγεία.
Τα παιδιά των φτωχών, ιδιαίτερα σε χώρες χαμηλού εισοδήματος, επίσης επηρεάστηκαν έμμεσα από την απώλεια οικογενειακού εισοδήματος. Πολλά έπρεπε να αναζητήσουν εργασία για να συντηρήσουν τον εαυτό τους και τα αδέρφια τους, και τα ποσοστά παιδικών γάμων ανέβηκαν στα ύψη σε χώρες όπου δεν μπορεί αυτό εύκολα να αποτραπεί από τη νομοθεσία. Αυτά αποτελούν μόνιμες αλλαγές στη ζωή τους.
Οι ψυχολογικές επιπτώσεις των εγκλεισμών στα παιδιά έγιναν αισθητές σε όλες τις κοινωνικές και οικονομικές τάξεις. Η απομόνωση μπορεί να επιβάλει σε ευαίσθητα μυαλά, όπως αυτά των παιδιών, να πληρώσουν ένα πολύ βαρύ αντίτιμο. Με το να ζουν τη ζωή τους στο διαδίκτυο τα παιδιά αφέθηκαν θύματα των διαφόρων κινδύνων του. Ο παραλογισμός και η αυθαιρεσία πολλών από τις πρακτικές του εγκλεισμού είναι πιθανό να τα έχει μπερδέψει και αποσυντονίσει.
Το χειρότερο από όλα, έκαναν τα παιδιά να νιώθουν ένοχα για τη διάδοση της μόλυνσης. Πολλοί άνθρωποι πεθαίνουν από μολυσματικές ασθένειες κάθε χρόνο και κανονικά δεν ρίχνουμε την ευθύνη σε ένα άτομο. Αντίθετα, διαχέουμε την ευθύνη σε ολόκληρο τον πληθυσμό.
Το να λέμε σε ένα παιδί ότι μπορεί να σκοτώσει τη γιαγιά του απλώς και μόνο με το να της δώσει μια αγκαλιά είναι μια πλήρης παραμέληση των υποχρεώσεών μας απέναντί του. Αποτελεί επίσης παραβίαση του άγραφου συμβολαίου που προστατεύει το άτομο (και πολύ περισσότερο το παιδί) από την ενοχή των αναπόφευκτων βλαβών (όπως η εξάπλωση ασθενειών) που προκύπτουν από τη συλλογική ζωή σε μια κοινωνία.
Η στέρηση από τα παιδιά του δικαιώματός τους σε μια κανονική ζωή είναι εντελώς παράλογη όταν οι επιβαλλόμενοι κανόνες δεν επιτυγχάνουν πραγματικά τον επιδιωκόμενο στόχο (όπως και έγινε στην πράξη), αλλά είναι σημαντικό να εξεταστεί επίσης εάν είναι ηθικό να το κάνουμε αυτό ακόμη και σε περιπτώσεις όπου αυτοί οι κανόνες έχουν κάποιο αποτέλεσμα.
Ο αποκλεισμός και η παρεμπόδιση των παιδιών σε οικογένειες με ευάλωτα μέλη από την επαφή με άλλους μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για αυτά τα μέλη, ενώ θέτει, όμως, σε μειονεκτική θέση τα παιδιά. Ωστόσο, το να ζητάμε από όλα τα παιδιά να απομονωθούν με τις οικογένειές τους για να διασφαλιστεί η δικαιοσύνη είναι μια υπερβολικά δραστική λύση σε αυτό το πρόβλημα. Αντί για αυτό, θα μπορούσαν να ληφθούν μέτρα κατά τη διάρκεια της πανδημίας για την εκκένωση χώρων όπου υπήρχε κίνδυνος και απομάκρυνση των ευάλωτων μελών από αυτούς τους χώρους (όπως κάνουμε σε έναν πόλεμο, για παράδειγμα, εκκενώνοντας χώρους όπου υπάρχει κίνδυνος).
Καμία από αυτές τις λύσεις δεν είναι απλή και οπωσδήποτε όλες απαιτούν προσεκτική σκέψη και συζήτηση. Είναι ωστόσο πραγματικά άξιο απορίας και αποτελεί μυστήριο το ότι η έρευνα για τον κορωνοϊό (με σκοπό τη λήψη μέτρων) δεν κατέστησε την κατανόηση του αντίκτυπου στα παιδιά πρωταρχικό μέλημά της και δεδομένο που πρωτίστως θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι τελικά εκείνοι που ήταν λιγότερο ευάλωτοι στον Covid, δηλαδή τα παιδιά μας, έχουν πληρώσει το υψηλότερο αντίτιμο και ότι δεν πρέπει ποτέ ξανά να τα αφήσουμε να υποφέρουν άσκοπα με αυτόν τον τρόπο.