Του ἀρχιμανδριτου Μελέτιου Βαδραχάνη
Το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε με τον κάθε σταυρό που έρχεται στη ζωή μας είναι ότι δεν τον διαλέγουμε εμείς αλλά ο Θεός. Δεν έχουμε καμμία δυνατότητα επιλογής. Επίσης μεγάλο πρόβλημα είναι η ξαφνική εμφάνιση του σταυρού στην ζωή μας. Στα καλά καθούμενα και μάλιστα όταν δεν το περιμέναμε.
Όταν κάποιος αποφασίσει να υπηρετήσει στις ειδικές δυνάμεις του στρατού (καταδρομείς, αλεξιπτωτιστές, βατραχάνθρωποι, πεζοναύτες), γνωρίζει ότι η εκπαίδευση είναι σκληρή, οι απαιτήσεις υπεράνθρωπες, ο κίνδυνος μεγάλος. Κύρια άσκηση στις δυνάμεις αυτές είναι, η ξαφνική και απρόσμενη διαταγή για εκτέλεση δύσκολων αποστολών, με κόπο ασυνήθιστο και ενέργεια εξοντωτική.
Αλλά, επειδή αυτός που κατατάσσεται το θέλει και το επιθυμεί, είτε για δόξα είτε για περιπέτεια είτε για να μεθύσει από τις ορμόνες που παράγει ο οργανισμός όταν κινδυνεύει, συμμετέχει σε όλα τα γυμνάσματα που απαιτούνται με όρεξη-πόθο-πείσμα και χαίρεται όταν επιλεγεί για τις δυνάμεις αυτές.
Αν όμως κάποιος αναγκαστεί να υπηρετήσει, χωρίς να το θέλει, τότε η ζωή του γίνεται κόλαση και η κάθε προσπάθειά του αποβλέπει στο πως να ξεφύγει από την εκπαίδευση αυτή.
Έτσι και στη ζωή μας, όταν έρθει σταυρός που δεν διαλέξαμε και δεν περιμέναμε, ενώ συγχρόνως δεν αγωνιζόμαστε να γνωρίσουμε και να βιώσουμε τις εντολές του ευαγγελίου ούτε εμπνέεται η ζωή μας από αυτές, τότε αγανακτούμε, απελπιζόμαστε, τα βάζουμε με τον Θεό, καταριόμαστε το πεπρωμένο μας και άλλα πολλά.
Είμαστε νέοι και υγιείς και ξαφνικά αποκτούμε ανίατη νόσο ή μένουμε ανάπηροι· παντρευόμαστε και αναπάντεχα πεθαίνει ο σύντροφος της ζωής μας· αποκτούμε παιδιά που εμφανίζουν προβλήματα διάφορα ή είναι προβληματικά τα ίδια εξαιτίας λάθος επιλογών τους ή σκοτώνονται σε δυστύχημα ή φονεύονται από εγκληματίες· ζούμε άνετα και όμορφα και έρχεται ξαφνικά ένας σεισμός, μια πλημμύρα, μια πυρκαγιά και δεν μένει τίποτα όρθιο. Να μερικά τραγικά συμβάντα που έρχονται ξαφνικά να ανατινάξουν κάθε επίγεια ευτυχία μας.
Πως θα τα αντιμετωπίσουμε όλα αυτά; Πως δεν θα απελπιστούμε και δεν θα καταρεύσουμε; Πως δεν θα στραφούμε στην αυτοκτονία-ευθανασία, στα ναρκωτικά, στα ηρεμιστικά, στο μεθύσι ή και σε άλλους θεούς και πρακτικές έξω από την πίστη μας; Ας προσπαθήσουμε να δώσουμε κάποιες απαντήσεις, χωρίς βέβαια να εξαντλούμε το θέμα, το οποίο είναι τεράστιο και απαιτεί μεγάλη περαιτέρω έρευνα.
α´. Την μάχη αντιμετωπίσεως του κάθε σταυρού δεν μπορούμε να την δώσουμε μόνοι μας.
Θα την δώσει ο χριστιανός καταφεύγοντας εις Εκείνον, ο Οποίος του δίδει και τον σταυρόν. Η προσευχή είναι το κύριο βοηθητικό μέσο και βεβαίως ο εν γένει αγιασμός του κάθε ανθρώπου. Μόνος του ο χριστιανός δεν μπορεί να τα επιτύχει αυτά. Εκ προτέρου είναι βέβαιον ότι θα αποτύχει. Και εκείνος ο οποίος θα πει ότι εγώ αισθάνομαι τον εαυτό μου με δυνάμεις και αν θέλω μπορώ, εμπαίζει τον εαυτό του. Χρειάζεται προσευχή με ένταση, συνεχή προσπάθεια, ακαταπόνητη και ασταμάτητη. Ένας από τους βασικούς λόγους που έρχεται ο σταυρός είναι για να προσευχηθούμε. «Κύριε, εν θλίψει εμνήσθην σου (Ησ. 26,16). Η ησυχία, ή άνετη και απερίσπαστη ζωή μας κοιμίζει και εξουδετερώνει κάθε ενέργεια και προσπάθεια προς νήψη, άσκηση, μετάνοια.
β´. Όσον μπορούμε αυτή την μάχη να την διεξάγουμε μαζί με άλλους αδελφούς.
«Ου γαρ εισί δύο ή τρεις συνηγμένοι στο εμόν όνομα, εκεί ειμί εν μέσω αυτών» (Ματθ. 18,20). Όπου ο Θεός μας έχει δώσει την δυνατότητα ενός αδελφού, μιας αδελφής που θα ανοίξουμε την καρδιά μας που θα πούμε τον πόνο μας, μη την αφήνουμε αυτή την δυνατότητα, τάχα από μία υπερηφάνεια ή τάχα να μη ζαλίσουμε, να μη κουράσουμε τον άλλον. Υποχρέωση και του άλλου είναι να κουρασθεί από μας και εμείς πάλι να τον ξεκουράσουμε αλλιώς. Εκεί υπάγεται και η χρησιμοποίηση της βοηθείας, την οποία η Εκκλησία παρέχει εις τον άνθρωπο, εκεί υπάγεται γενικώς το ότι ο σταυρός είναι το σύμβολον όχι του ατομισμού, αλλά είναι το σύμβολον της Εκκλησίας.
Ο εγωϊστής, ο ατομιστής άνθρωπος θα καταπλακωθεί από τον σταυρόν, μόνον με μια κοινή τοιαύτη αντίληψη, βοηθείται. Και ένας τέτοιος τρόπος είναι ίσως και ο ωραιότερος.
γ´. Να ξεχνάμε τον σταυρό μας αναλογιζόμενοι τον σταυρό των άλλων.
Πόσες φορές συνέβη να γνωρίσουμε ανθρώπους που αντιμετώπισαν ή αντιμετωπίζουν αφάνταστα μεγαλύτερους σταυρούς από εμάς. Κάποτε μια γυναίκα έχασε τον άνδρα της ενώ ήταν 60 ετών και έκλαιγε απαρηγόρητη. Κάποια άλλη χήρα, που πήγε να την συλλυπηθεί, την υπενθύμισε ότι εκείνη έχασε τον άνδρα της από δυστύχημα ενώ ήταν μόλις 22 ετών και με δύο μικρά παιδιά. Τότε η γυναίκα σταμάτησε να κλαίει, γιατί σκέφθηκε υπάρχουν και χειρότερα.
δ´. Ας έχουμε ως πρότυπο τον Σίμωνα τον Κυρηναίο
που τον αγγάρευσαν, ενώ γύριζε κατακουρασμένος από τον αγρό του και την πολύωρη εργασία του, για να σηκώσει τον σταυρό του Κυρίου (Μαρκ. 15,21). Αυτή η συμμετοχή του στο μαρτύριο του Χριστού και η συμπαράσταση του τον αγίασε και τον αξίωσε της τιμής που απολαμβάνει μέσα στην Εκκλησία μας. Ας αντιμετωπίσουμε λοιπόν το σταυρό μας, βοηθώντας τους άλλους να σηκώσουν τον σταυρό τους. Έτσι θα αξιωθούμε και εμείς κάποιος Κυρηναίος να μας βοηθήσει στην άρση του δικού μας σταυρού.
ε´. Να σκεπτόμαστε ότι υπάρχει σκοπιμότητα του Θεού που μας δίδει σταυρό.
Όταν είμαστε άρρωστοι, να ξέρουμε δεν υπάρχει αναίτια και χωρίς σκοπιμότητα αυτή η αρρώστια.
Όταν έχουμε τροχαία ατυχήματα, βλάβες αυτοκινήτου, είτε από αμέλεια δική μας είτε των άλλων, να ξέρουμε ότι υπάρχει σκοπιμότητα.
Όταν έχουμε δυσκολίες, φερ’ ειπείν οικονομικές, εξυπηρετείται θεία σκοπιμότης με τις δυσκολίες μας αυτές.
Κι όταν έχουμε πνευματικές δυσκολίες με τον εαυτό μας, όταν βλέπουμε ότι δεν προχωρούν τα πράγματα όσο καλά θα έπρεπε να προχωρούν εις το έθνος μας, εις το σπίτι μας, εις την Εκκλησία, παντού, να έχουμε υπ’ όψη μας το «μακάριοι οι πενθούντες ότι αυτοί παρακληθήσονται» (Ματθ. 5,4). Μόνο και μόνο για το πνευματικό αυτό πένθος και για την ανάλογη παράκληση που θα λάβουμε, αξίζει η εμφάνιση δυσκολιών στη ζωή μας.
στ´. Εν τέλει ο σταυρός είναι ευεργεσία του Θεού για μας.
Οποιοσδήποτε διαβάσει ιστορία ή παρατηρήσει από μόνος του την ζωή, θα διαπιστώσει ότι εκείνοι οι λαοί πρόκοψαν, οι οποίοι είχαν να αγωνισθούν με εμπόδια και αντιξοότητες. Αντίθετα, όταν ήρθαν γενεές οι οποίες τα βρήκαν όλα έτοιμα, άρχισε η κατάπτωση. Τα παιδιά που αναγκάζονται να στρώσουν το τραπέζι της ζωής μόνα τους, παίρνουν δύναμη και ευεξία την οποίαν δεν έχουν τα παιδιά που τα βρίσκουν όλα στρωμένα.
Συνεπώς πρέπει να καταλάβει ο άνθρωπος, ότι δεν μπορούσε να αφήσει ο Θεός τον σταυρό, εάν δεν ήταν αυτός ένας τρόπος ευεργεσίας προς τον άνθρωπο. Ο Θεός είναι αγάπη και δεν μπορεί να επιτρέψει καταστάσεις και γεγονότα που δεν αποσκοπούν στο καλό μας.
Εν τέλει και οι εντολές του, που είναι σταυρικές κι αυτές, είναι για να μας ευεργετήσει ο Θεός και όχι για να μας παιδέψει απλώς. Αν αγωνιζόμαστε να τις τηρήσουμε και αν φροντίζουμε να μας εμπνέουν στη στράτα της ζωής μας, τότε η ξαφνική και διαλεγμένη από τον Θεό σταυρική ευεργεσία, όχι μόνο δεν θα μας εκπλήττει και δεν θα μας νευριάζει, αλλά αντιθέτως θα μας οδηγεί σε δοξολογία και ευχαριστία προς τον Θεό. Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν λοιπόν.