Γεωργίου Ἰ. Βιλλιώτη
Τὰ ἀχνιστὰ ὄστρακα, οἱ σημειώσεις καὶ οἱ ἐξόριστοι
Ποῦ ἔγραφαν οἱ Ἀθηναῖοι τὸν 5ο αἰῶνα π.Χ.; Σὲ παπύρους, ὅπως ἔχουμε γράψει. Ἐπειδὴ ὅμως οἱ πάπυροι δὲν ἦταν πάντοτε διαθέσιμοι, ἔγραφαν σὲ κέρινες πινακίδες, σὲ πέτρες, σὲ ὄστρακα, ἀκόμα καὶ σὲ φύλλα ἐλιᾶς. Τί ἦταν τὰ ὄστρακα; Ἦταν σπασμένα κομμάτια ἀγγείων στὰ ὁποῖα οἱ Ἀθηναῖοι κρατοῦσαν πρόχειρες σημειώσεις. Ὄστρακο ἦταν καὶ τὸ περίβλημα μερικῶν ἀσπόνδυλων ζώων, ὅπως τοῦ ἀστακοῦ καὶ τῆς χελώνας. Τί συνδέει αὐτὲς τὶς δύο σημασίες; Τὸ ὀστοῦν/ὀστὸ ἀπὸ τὸ ὁποῖο προέρχεται τὸ «ὄστρακον». Ἡ ἀρχικὴ λοιπὸν σημασία «κέλυφος» ἐπεκτάθηκε καὶ σὲ ἀντικείμενα μὲ σκληρὴ ἐπιφάνεια. Σὲ αὐτὰ τὰ σπασμένα ἀγγεῖα χάραζαν στὴν ἀρχαία Ἀθήνα τὰ ὀνόματα τῶν πολιτικῶν ποὺ τοὺς θεωροῦσαν ἐπικίνδυνους γιὰ τὴν δημοκρατία· πρόκειται γιὰ τὸν γνωστὸ τοῖς πᾶσι ὀστρακισμὸ ἢ ἐξοστρακισμό. Ὁ πολὺς ἅγιος Εὐστάθιος τὸν ὁρίζει ὡς ἑξῆς: «ὃ παρ’ Ἀθηναίοις ἔθος ἦν ὡς ἐν εἴδει ἀφορισμοῦ, ἤγουν ἐξορίας».
ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΗΣ ΓΩΝΙΑΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ