Τον Ιούλιο του 1872, σε ηλικία 21 ετών, ο Παπαδιαμάντης πήγε στο Άγιο Όρος, την “Θεοβάδιστη Πολιτεία”, «χάριν προσκυνήσεως», όπως σημειώνει ὁ ίδιος στη πολύ σύντομη αυτοβιογραφία του. Είχε τη βαθειά επιθυμία να μονάσει, αλλά και «να γνωρίσει τα μοναστήρια, τους ιστορικούς και αγιογραφικούς θησαυρούς, τις ακολουθίες και την ασκητική ζωή, το αυστηρό ήθος, το αγιορείτικο ύφος της ψαλτικής, το ξεχωριστό τυπικό» της Ιεράς Κοινότητας.
Ο Παπαδιαμάντης στο Άγιον Όρος