Κατά την πρώτη εισβολή στις 20 Ιουλίου του 1974 αναδείχθηκαν οι πρώτοι ήρωες της αντίστασης της Κύπρου στους εισβολείς. Ένας εξ αυτών ήταν και ο Αχαιός Νικόλαος Κατούντας, ο οποίος υπηρετούσε στο στρατόπεδο της Κερύνειας.
Τρία παλικάρια της Λέσβου χάθηκαν πριν από 50 χρόνια στη διάρκεια της εισβολής του Αττίλα στην Κύπρο, υπηρετώντας τη στρατιωτική τους θητεία στη Μεγαλόνησο.
Ο ήρωας Χανιώτης Συνταγματάρχης Εμμανουήλ Χατζηδάκης, έπεσε ηρωικά μαχόμενος όταν πλήγηκε το παρατηρητήριο της Μοίρας από ρουκέτα Τουρκικού Αεροσκάφους, κατά την αεροπορική προσβολή που έγινε στις 15:30 στις 22 Ιουλίου 1974, μισή ώρα πριν την έναρξη της ανακωχής στην Κύπρο.
ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΤΕ ΤΟ ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ – ΔΕΝ ΕΧΕΤΕ ΤΕΤΟΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ
Τα λάθη είχαν ως γενεσιουργό αιτία :(1) την υποτίμηση της επικινδυνότητας της Τουρκικής στρατηγικής, όπως αυτή σχεδιάσθηκε από τον Νιχάτ Ερίμ την δεκαετία του 1950 και έκτοτε ακολουθείται πιστά, με στόχο τον έλεγχο όλης της Κύπρου και(2) την παραγνώριση των διδαγμάτων του σοφού προγόνου μας Θουκυδίδη για τη σημασία της ισχύος στις σχέσεις μεταξύ των κρατών
Η αείμνηστη κ. Λέλλα Χριστοδουλίδου (1923 μέχρι 3 Απριλίου 2020) περιγράφει τις συγκλονιστικές εμπειρίες που είχε την περίοδο του Πραξικοπήματος και της Τουρκικής Εισβολής στην Κύπρο, το 1974. Η κ. Λέλλα εκείνη την περίοδο, ήταν Προϊστάμενη (Matron) στο Νοσοκομείο Κερύνειας.
Η απάντηση που πήρε ο λοχίας απο τον Σταυριανάκο, ήταν ξεκάθαρη. «Άκουσε να σου πω Λοχία. Είμαστε Έλληνες Στρατιώτες, εδώ είναι Ελλάδα και είμαστε υποχρεωμένοι να πέσουμε μέχρι ενός. Τα άρματα θα περάσουν από πάνω μας!»
Την διέκριναν φιλάνθρωπα αισθήματα και θρησκευτική πίστη γι΄ αυτό και βοηθούσε πάντα τους συνανθρώπους της.
Για ένα μήνα φρόντιζε με ό,τι χρειάζονταν 12 στρατιώτες ώσπου την συνέλαβαν οι Τούρκοι και την βασάνισαν ανελέητα στο κάστρο της Κερύνειας χωρίς ν’ αποκαλύψει τίποτε.