«Σὲ σχέση μὲ τὸ νερὸ καὶ τὴν ὑπαγωγή του στὴ ΡΑΕ (Ρυθμιστικὴ Ἀρχὴ Ἐνέργειας) θεωροῦμε ὅτι ἀποτελεῖ τὸ τελευταῖο βῆμα γιὰ τὴν ὁλοκλήρωση τῆς ἰδιωτικοποίησης τοῦ νεροῦ καὶ ἔρχεται μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ νὰ συμπληρώσει τὸν νόμο ποὺ ψηφίστηκε τὸ 2022 καὶ ἐπανέφερε στοὺς δύο βασικοὺς φορεῖς ὕδρευσης τῆς Ἑλλάδας -τὴν ΕΥΔΑΠ καὶ τὴν ΕΥΑΘ- στὸ Ὑπερταμεῖο. Καὶ ἐξηγοῦμε ἀμέσως τί σημαίνει ἰδιωτικοποίηση; Σημαίνει ὅτι μιὰ δημόσια ὑπηρεσία παύει νὰ παρέχεται μὲ ὅρους δημόσιας ὑπηρεσίας -δηλαδή, ἀσφάλειας, καθολικότητας, ὑψηλῆς ποιότητας κ.λπ.- καὶ παρέχεται πλέον μὲ ὅρους ἀγορᾶς. Εἶναι γνωστὸ ὅτι οἱ διάφορες δημόσιες ὑπηρεσίες -ἐνέργεια, τηλεπικοινωνίες, συγκοινωνίες, τὰ τραῖνα κ.λπ.- ἔχουν ἤδη ἰδιωτικοποιηθεῖ. Τί ἀπέμενε; Ἀπέμενε μόνο τὸ νερό. Αὐτὸ ἐπιχειρήθηκε νὰ ἰδιωτικοποιηθεῖ μετὰ τα μνημόνια, μὲ τὴν ὑπαγωγή τους στὸ ΤΑΙΠΕΔ ἀρχικὰ καὶ στὸ Ὑπερταμεῖο ἀργότερα.
Ἡ ὑπαγωγὴ αὐτὴ ἀκυρώθηκε μὲ ἀποφάσεις τῆς ὁλομελείας τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας, ἀλλὰ τὸν Ἰούλιο τοῦ 2022 -καὶ ἐπιμένω σὲ αὐτὸ γιατί θεωρῶ ὅτι τὸ σημερινὸ νομοσχέδιο εἶναι ἡ συμπλήρωση αὐτῶν ποὺ συνέβησαν τότε- ἐπανῆλθε, καὶ δὴ ἀναδρομικά, στὸ Ὑπερταμεῖο ἡ ΕΥΔΑΠ καὶ ἡ ΕΥΑΘ. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ὁ νόμος αὐτὸς μπορεῖ νὰ ἔχει τεράστια προβλήματα συνταγματικότητος, ἄφησε ἄναυδο τὸν νομικὸ κόσμο, παραταῦτα εἶναι ἕνας νόμος ὁ ὁποῖος ἰσχύει. Καὶ ἑπομένως αὐτὴ τὴ στιγμὴ οἱ δύο μεγάλοι φορεῖς, ΕΥΔΑΠ καὶ ΕΥΑΘ, ὑπάγονται στὸ Ὑπερταμεῖο, δὲν βρίσκονται στὸν ἔλεγχο τοῦ Κράτους ἀλλὰ στὴν ἐποπτεία του. Τί ἀπέμενε γιὰ νὰ ὁλοκληρωθεῖ ἡ ἰδιωτικοποίηση; Ἀπέμενε καὶ ἡ ἐποπτεία αὐτὴ νὰ μὴν ὑπάρχει πιὰ στὸ Κράτος, καὶ αὐτὸ συντελεῖται μὲ τὸ νομοσχέδιο ποὺ προτείνεται σήμερα. Ἀντὶ λοιπὸν γιὰ τὸ Κράτος, ὑπάγονται ὅλοι οἱ ὑδροδοτικοὶ φορεῖς καὶ οἱ ΔΕΥΑ πλέον, σὲ μία Ρυθμιστικὴ Ἀρχή.
Ἡ Ρυθμιστικὴ Ἀρχὴ ὅμως ἀπὸ τὴν φύση της γι’ αὐτὸν τὸν λόγο ἔχουν ἱδρυθεῖ στὸ Εὐρωπαϊκὸ περιβάλλον οἱ ρυθμιστικὲς ἀρχὲς- εἶναι νὰ ἐλέγχουν τὴν ἀγορά, νὰ διασφαλίζουν ὑγιεῖς συνθῆκες σὲ περιβάλλον ἀγορᾶς. Εἶναι τὸ νερὸ ἐμπορικὸ προϊὸν καὶ μπορεῖ νὰ ὑπαχθεῖ σὲ καθεστὼς ἀγορᾶς καὶ νὰ ρυθμίζεται ἀπὸ ἕνα φορέα ὁ ὁποῖος δὲν ὑπάγεται στὸ κράτος, εἶναι τελείως ἐκτός, εἶναι ἀνεξάρτητος, ἐκδίδει δικές του ἐκτελεστὲς πράξεις, ἔχει κανονιστικὲς ἁρμοδιότητες, καθορίζει τὴν τιμολόγηση καὶ ὅλο τὸν τρόπο διαχείρισης τῆς ὑπηρεσίας ὕδρευσης καὶ ἀποχέτευσης; Τὸ νερὸ δὲν εἶναι ἐμπορικὸ προϊόν.
Αὐτὸ τὸ λέει ἀκόμα καὶ ἡ Ὁδηγία τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης, καὶ ἐπιπλέον -γιατί ἀκούστηκε καὶ αὐτὸ- τὸ νερὸ δὲν ἀποτελεῖ μονοπώλιο. Μονοπώλιο εἶναι ὅταν ἕνα ἐμπορικὸ προϊὸν ἐπιτρέπεται νὰ παρέχεται μόνο ἀπὸ ἕναν ἐπιχειρηματικὸ φορέα. Ὅμως, ἐφόσον τὸ νερὸ δὲν εἶναι ἐμπορικὸ προϊόν, οὔτε κἄν ὡς μονοπώλιο δὲν μπορεῖ νοηθεῖ ὑπαγωγή του σὲ μιὰ ρυθμιστικὴ ἀρχὴ τῆς ἀγορᾶς. Τὸ νερὸ παρέχεται ἀπὸ τὸ κράτος μέσω φορέων, ὅπως εἶναι ἡ ΕΥΔΑΠ καὶ ἡ ΕΥΑΘ καὶ οἱ ΔΕΥΑ, μέσω φορέων ποὺ ἐλέγχονται ἀπὸ τὸ κράτος. Ἡ διασφάλιση ὅτι ἐξακολουθοῦν οἱ φορεῖς αὐτοὶ νὰ παρέχουν τὴν ὑπηρεσία αὐτὴ μὲ τοὺς ὅρους ποὺ πρέπει, τὶς δημόσιες ὑπηρεσίες ἀσφάλειας κ.λπ., ἀφαιρεῖται τώρα ἀπὸ τὸ Κράτος.
Τὸ ἴδιο τὸ κράτος τὸν ἀποποιεῖται αὐτὸν τὸν ρόλο, τὴν ὑποχρέωσή του νὰ διασφαλίζει αὐτὲς τὶς συνθῆκες, καὶ τὸν ἀναθέτει σὲ μιὰ ρυθμιστικὴ ἀρχή. Αὐτὸ ποὺ παραδέχεται, λοιπόν, ὁ νόμος σύμφωνα μὲ τὴ δική του ἐπιχειρηματολογία, εἶναι ὅτι τὸ κράτος ὁμολογεῖ τὴν ἀπροθυμία καὶ τὴν ἀνικανότητά του νὰ παίξει αὐτὸν τὸν ρόλο, ἀποποιεῖται τὶς εὐθύνες του νὰ ἐλέγχει τὸ νερό, καὶ τὶς ἀναθέτει κάπου ἀλλοῦ. Ἔχουμε ἐπανειλημμένως τοποθετηθεῖ σὲ σχέση μὲ τοὺς κινδύνους ποὺ ἐνέχει αὐτὴ ἡ τακτική. Ἤθελα νὰ πῶ τὸ ἐξῆς. Ἐδῶ δὲν συζητᾶμε τὸν τρόπο λειτουργίας τῆς κάθε ἐπιχείρησης. Ἐδῶ συζητᾶμε τὸ κατ’ ἀρχήν. Καὶ ἡ πρόθεση τῆς κυβέρνησης νὰ ἰδιωτικοποιήσει τὸ νερὸ δὲν εἶναι πιὰ πρόθεση.
Τὸν Ἰούλιο ἔγινε πράξη, δηλαδὴ ἐπανῆλθε τὸ νερὸ στὸ Ὑπερταμεῖο. Ἰδιωτικοποιήθηκε κατὰ βάσιν. Αὐτὸ ποὺ συζητᾶμε τώρα εἶναι μία ὁλοκλήρωση τῆς ἰδιωτικοποίησης. Ἑπομένως, δὲν ἔχει κανένα νόημα νὰ λέμε στοιχεῖα γιὰ τὸ πῶς λειτουργεῖ ὁ ἕνας καὶ ὁ ἄλλος. Τὸ θέμα, ἄν θέλουν νὰ μὴν ἰδιωτικοποιηθεῖ τὸ νερό, εἶναι πάρα πολὺ ἁπλό. Πρέπει νὰ πάρουν πίσω τὸν νόμο ποὺ ψήφισαν τὸ ’22. Καὶ φυσικὰ τὸ συμπλήρωμά του, ποὺ εἶναι ὁ νόμος ποὺ ψηφίζεται τώρα. Αὐτὸ θέλω νὰ πῶ. Εὐχαριστῶ πολύ».
Μαρία Καραμανώφ, πρώην πρόεδρος τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας, Πρόεδρος του Ἐπιμελητηρίου Βιωσιμότητας καὶ Περιβάλλοντος, τοποθέτηση στὴ συνεδρίαση τῆς Διαρκοῦς Ἐπιτροπῆς Παραγωγῆς καὶ Ἐμπορίου τῆς Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων ἐπὶ τοῦ νομοσχεδίου γιὰ τὴ Ρυθμιστικὴ Ἀρχὴ Ὑδάτων, 7/3/2023
Καὶ τὰ ἑπόμενα βήματα τῆς ἰδιωτικοποίησης θὰ εἶναι ἀκόμα χειρότερα, μὲ ραγδαῖα αὔξηση τῆς τιμῆς τοῦ νεροῦ, μὲ ὑπόδειγμα τὶς αὐξήσεις στὴν τιμὴ τοῦ ρεύματος, μὲ ἰδιωτικὲς ἑταιρεῖες παροχῆς νεροῦ καὶ φυσικὰ μὲ τὴν γνωστὴ δικαιολογία τῆς προστασίας τοῦ περιβάλλοντος. Τὸ πολιτικὸ σύστημα τῆς χώρας εἶναι ὁ ἐκτελεστικὸς βραχίονας ἑνὸς κράτους-προτεκτοράτου ποὺ λειτουργεῖ πρὸς ὄφελος τῶν διεθνῶν τοκογλύφων καὶ τῶν ἐντόπιων ὀλιγαρχῶν σὲ συνεργασία μὲ τὶς πολιτικὲς μαφίες.
Τὸ νερὸ εἶναι τὸ κατ’ ἐξοχὴν δημόσιο ἀγαθό. Ἀποτελεῖ τὸν πλέον ἀπαραίτητο φυσικὸ πόρο καὶ ἀποτελεῖ ἐξ ἀντικειμένου φυσικὸ μονοπώλιο. Τὸ κοινωνικὸ ὄφελος ἐπιτάσσει ὅλα τὰ δημόσια ἀγαθὰ νὰ ἀνήκουν ἐξ ὁλοκλήρου στὸ ἔθνος, νὰ ἀποτελοῦν ἀναπαλλοτρίωτη δημόσια περιουσία καὶ νὰ μὴν ἀποτελοῦν καθ’ οἱονδήποτε τρόπο ἐμπόρευμα. Ἡ ἔννοια τοῦ δημοσίου ἀγαθοῦ σημαίνει ὅτι δὲν διέπεται ἀπὸ τοὺς νόμους τῆς ἀγορᾶς, δὲν ἀποτελεῖ εἶδος πρὸς ἐκμετάλλευση μὲ σκοπὸ τὸ κέρδος, ἀλλὰ παρέχεται δημοσίᾳ δαπάνη στὸ ἔθνος. Ὁπωσδήποτε θὰ πρέπει νὰ ἀποτραπεῖ πάσῃ θυσία ἡ ἰδιωτικοποίηση τοῦ νεροῦ καὶ θὰ πρέπει ὅλες οἱ ἐπιχειρήσεις κοινῆς ὠφελείας ποὺ ἔχουν, μὲ τὸν ἕναν ἤ τὸν ἄλλον τρόπο, ἰδιωτικοποιηθεῖ νὰ ἐπανέλθουν στὸ κράτος.
Ὡστόσο, τὸ ζήτημα εἶναι ὅτι γιὰ νὰ μετατραποῦν σὲ δημόσια ἀγαθὰ θὰ πρέπει νὰ ἐθνικοποιηθοῦν, δηλαδὴ νὰ λειτουργοῦν μὲ βάση τὸ κοινωνικὸ καὶ ἐθνικὸ ὄφελος. Κι αὐτὸ ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸν χαρακτῆρα τοῦ κράτους. Μόνο ἕνα Ἐθνικὸ Κράτος μπορεῖ νὰ ἐγγυηθεῖ τὰ δημόσια ἀγαθά, γιατί λειτουργεῖ πρὸς ὄφελος τοῦ ἔθνους καὶ ὄχι πρὸς ὄφελος τῶν κάθε εἴδους ἐπὶ μέρους συμφερόντων, εἴτε αὐτὰ εἶναι κομματικὰ εἴτε ἐπιχειρηματικά. Ὅπως δὲν θέλουμε ἡ κοινὴ ὠφέλεια νὰ εἶναι ἀντικείμενο ἰδιωτικῆς ἐκμετάλλευσης ἔτσι δὲν θέλουμε νὰ εἶναι ἀντικείμενο κομματικῆς ρεμούλας. Τὸ ζήτημα εἶναι ἡ ἐξυπηρέτηση τοῦ ἐθνικοῦ συμφέροντος. Δὲν ἔχει σημασία ἡ προσοφορία τῶν τομέων κοινῆς ὠφελείας. Κανένας σοβαρὸς ἄνθρωπος δὲν περιμένει λ.χ. νὰ αὐξηθοῦν τὰ κρατικὰ ἔσοδα ἀπὸ τοὺς λογαριασμοὺς τοῦ νεροῦ.
Ἡ αὔξηση τῶν κρατικῶν ἐσόδων ἔρχεται ἀπὸ τὴν παραγωγικὴ ἀνάπτυξη τῆς χώρας, κι ἐδῶ βρίσκεται ὁ σημαίνων ρόλος ποὺ καλεῖται νὰ παίξει ὁ ἰδιωτικὸς τομέας, ἐντεταγμένος μέσα σὲ ἕνα ἐθνικὸ σχέδιο ἀναπτύξεως. Ἡ παραγωγικὴ ἀνάπτυξη εἶναι αὐτὴ ποὺ δημιουργεῖ πλοῦτο, δημιουργεῖ θέσεις ἐργασίας καὶ προσφέρει ἔσοδα στὸ δημόσιο ταμεῖο. Ἡ λιτότητα καὶ οἱ ἰδιωτικοποιήσεις μέσω τοῦ ἐκβιασμοῦ τῆς ὑπερχρεώσεως συρρικνώνουν τὸ ἐθνικὸ προϊὸν καὶ ἐκπτωχεύουν τὴν κοινωνία. Αὐτὸ ἀποδείχθηκε μὲ τὸν πιὸ δραματικὸ τρόπο ἀπὸ τότε ποὺ ἡ χώρα ὁδηγήθηκε στὴν χρεοκοπία καὶ μετατράπηκε σὲ ἀποικία χρέους.