ΑΒΡΑΑΜ Ε. ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ
Ο ένδοξος Προφήτης Ηλίας έζησε τον 9 π.Χ. αιώνα. Ήταν γιος του Σωβάκ και καταγόταν από τη Θέσβη (γι’ αυτό και ονομάστηκε Θεσβίτης), της περιοχής Γαλαάδ πέραν του Ιορδάνου στα δυτικά και ανήκε στην φυλή του Ααρών. Η Θέσβη ήταν δεδομένη στους ιερείς. Ο Προφήτης Ηλίας ήταν άνθρωπος με πλήρη εμπιστοσύνη στον Θεό. Ήταν άνθρωπος προσευχής. Υπήρξε ο ένσαρκος άγγελος, η κρηπίδα των Προφητών, ο επουράνιος άνθρωπος. Ήταν δραστήριος, θαρραλέος,, είχε ένθερμο ζήλο για τον αληθινό Θεό, «ζηλών εζήλωσα Κυρίω Παντοκράτορι».
Όταν γεννήθηκε ο Προφήτης Ηλίας, ο πατέρας του είδε μία θεία οπτασία: Δύο άνδρες λευκοφορεμένοι τον ονόμαζαν Ηλία, που σημαίνει Θεός ή θείος, τον σπαργάνωναν με φωτιά και του έδιναν φλόγα να φάει. Τότε ο πατέρας του, πήγε στα Ιεροσόλυμα και αφού περιέγραψε την οπτασία στους ιερείς, εκείνοι του είπαν ερμηνεύοντας την οπτασία, ότι ο γιος του θα γίνει Προφήτης και θα κρίνει το Ισραήλ με δίκοπο μαχαίρι και φωτιά. Ο ζήλος του θα φανεί ευάρεστος στον Θεό.
Η θέση του Προφήτη Ηλία μέσα στη χορεία των Προφητών της Παλαιάς Διαθήκης είναι ξεχωριστή. Στην Καινή Διαθήκη το όνομα του Προφήτη Ηλία αναφέρεται πολλές φορές από τον ίδιο τον Ιησού Χριστό. Ο Ζαχαρίας, ο πατέρας του Προδρόμου, είπε πως ο Ιωάννης θα ερχόταν «ἐν πνεύματι καὶ δυνάμει Ἠλιού», θα είχε δηλαδή τα γνωρίσματα και το ζήλο του Προφήτου Ηλία. Ο Ιησούς Χριστός, όταν έδωσε μαρτυρία για τον Πρόδρομο Ιωάννη κι έπλεξε το εγκώμιό του, είπε πως αυτός ήταν ο Ηλίας. «Αν θέλετε, να το παραδεχθείτε, αυτός είναι ο Ηλίας, που έμελλε να έλθει». Το πιο σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές επάνω στο όρος Θαβώρ, κατά τη θεία Μεταμόρφωση, είδαν τους δυο Προφήτες, τον Μωυσή και τον Ηλία, να συνομιλούν με τον Ιησού Χριστό. Όλα αυτά φανερώνουν την ξεχωριστή θέση του Προφήτου μέσα στη συνείδηση του λαού. Ακόμα και στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού ο λαός, ακούοντας τη διδασκαλία και βλέποντας τα θαύματά του, έβλεπε τον Προφήτη Ηλία, που είχε ξανάρθει. Ο Ιησούς Χριστός ρώτησε: «Τίνα με λέγουσιν οἱ ἄνθρωποι εἶναι;». Και οι μαθητές είπαν: «Ἰωάννην τὸν βαπτιστήν, ἄλλοι δὲ Ἠλίαν….». Το έργο του Προφήτου Ηλία αναφέρεται στο Βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης «Βασιλειών Γ΄».
Ο Προφήτης Ηλίας άσκησε το προφητικό του χάρισμα επί 25 έτη στα χρόνια του βασιλέα Αχαάβ, που βασίλεψε στα 873 – 854 π.Χ. Ο Αχαάβ και μάλιστα η γυναίκα του Ιεζάβελ, ήταν άνθρωποι ασεβείς και εναντίον τους ήταν ο πόλεμος του Προφήτου Ηλία. Η Ιεζάβελ, που δεν ήταν Ισραηλίτισσα και γινόταν αιτία να νοθεύεται η πίστη των Ιουδαίων από ειδωλολατρικά έθιμα, αυτή λοιπόν κυνήγησε πολύ τον Προφήτη Ηλία. Η Ιεζάβελ κυνηγούσε τον Προφήτη Ηλία, όπως η Ηρωδιάδα τον Ιωάννη τον Πρόδρομο.
Πρώτο μεγάλο σημείο, που έδωσε ο Προφήτης Ηλίας, ήταν που προσευχήθηκε και δεν έβρεξε για τρεισήμισι χρόνια, λόγω της ειδωλολατρίας που είχε περιπέσει ο λαός του Ισραήλ. Σ’ αυτό το διάστημα ο Προφήτης κρυβόταν σε μια σπηλιά, σ’ ένα χείμαρρο πέρα από τον Ιορδάνη. Εκεί υπήρχε λίγο νερό και ένας κόρακας του πήγαινε τροφή κάθε πρωί. Ο Θεός έβαλε ένα κόρακα να του πηγαίνει κρέας, παρότι αυτό το πτηνό είναι σαρκοφάγο και δεν δίνει τροφή ούτε στα μικρά του. Με τον τρόπο αυτό ήθελε να δείξει ο Θεός στον Προφήτη να φανεί πιο εύσπλαχνος, να λυπηθεί τους ανθρώπους και τα ζώα και να του ζητήσει βροχή. Όταν στέρεψε το νερό από τον χείμαρρο, έφυγε ο Προφήτης και πήγε στα Σάρεπτα της Σιδωνίας· όλα αυτά με εντολή του Θεού. Εκεί φιλοξενήθηκε σε μια χήρα γυναίκα, που είχε λίγο αλεύρι και λίγο λάδι, κι όμως έτρωγαν όλο τον καιρό της ανομβρίας και δεν έλειψαν. Η χήρα γυναίκα είχε ένα παιδί κι έτυχε να αρρωστήσει και να πεθάνει. Τότε ο Προφήτης προσευχήθηκε κι ανάστησε το παιδί.
Δεύτερο μεγάλο σημείο, που έδειξε ο Προφήτης Ηλίας, ήταν που προσευχήθηκε κι ήλθε φωτιά από τον ουρανό. Με προσταγή του βασιλέα Αχαάβ, μαζεύτηκαν τετρακόσιοι ειδωλολάτρες ψευτο-ιερείς, που τους προστάτευε η Ιεζάβελ. Τότε ο Προφήτης Ηλίας τους προκάλεσε σ’ ένα διαγωνισμό. Τους είπε κι έβαλαν πάνω στο θυσιαστήριο τα ξύλα και το σφάγιο για θυσία, και άρχισαν να τρέχουν γύρω και να φωνάζουν όλη την ήμερα τον ψεύτικο θεό Βάαλ, για να ρίξει φωτιά· «και ουκ ην φωνή και ουκ ην ακρόασις». Τότε ο Προφήτης τους είπε· «Κάνετε πέρα! Τώρα θα κάνω εγώ τη θυσία μου». Έκανε δικό του θυσιαστήριο, έβαλε κι έβρεξαν καλά τρείς φορές τα ξύλα με νερό κι ύστερα προσευχήθηκε. Έπεσε τότε φωτιά από τον ουρανό κι αναποδογύρισε κι έκαψε ολόκληρο το θυσιαστήριο. Ύστερα απ’ αυτό το σημείο, ο λαός έπιασε τους τετρακόσιους ψευτοϊερείς και ο Προφήτης Ηλίας τους τιμώρησε αυστηρά με θάνατο. Η Ιεζάβελ όταν το έμαθε, αγρίεψε και έστειλε ανθρώπους προς τον Ηλία και του είπαν ότι μέχρι αύριο την ίδια ώρα θα έχει θανατωθεί. Ο Προφήτης φοβήθηκε και αφού βάδισε σαράντα ημέρες και σαράντα νύχτες έφτασε στο όρος Χωρήβ, εκεί που πριν από πεντακόσια χρόνια ο Μωυσής άκουσε την φωνή του Θεού κι είδε την βάτο να φλέγεται και να μην καίγεται. Αυτό το έπαθε ο Προφήτης για να καταλάβει ότι χωρίς την χάρη του Θεού ο άνθρωπος είναι πολύ αδύνατος. Ο Κύριος μίλησε στον Προφήτη και του είπε: «Γιατί, συ Ηλία βρίσκεσαι εδώ;». Ο Προφήτης απάντησε: «Πλημυρίζει η καρδιά μου από φλογερό ζήλο για σένα, τον Κύριο και Παντοκράτορα, διότι οι Ισραηλίτες σε εγκατέλειψαν. Τα θυσιαστήριά σου τα κατέσκαψαν, τους προφήτες σου φόνευσαν με ρομφαία. Έτσι έχω μείνει εγώ μόνος, οι δε εχθροί σου ζητούν να αφαιρέσουν και την δική μου ζωή». Τότε ο Κύριος του αποκάλυψε ότι δεν είναι μόνος όπως νομίζει, αλλά επτά χιλιάδες άνδρες δεν έκαμψαν γόνυ για να προσκυνήσουν τον Βάαλ. Είναι το εκλεκτό λείμμα, που πάντοτε θα υπάρχει μέχρι της συντελείας του αιώνος. Στο όρος εκείνο ο Προφήτης Ηλίας κρυβόταν σε μια σπηλιά κι ο Θεός τον δίδαξε ένα σπουδαίο μάθημα. Του είπε: «Ανέβα ψηλά στην κορυφή, και θα δεις τον Θεό. Θα περάσει δυνατός αέρας· θα γίνει σεισμός· θα δεις φωτιά και θα περάσει ένα ανάλαφρο και δροσερό αεράκι. Ο Θεός δεν θα είναι ούτε στη θύελλα, ούτε στο σεισμό, ούτε στη φωτιά, αλλά στο ανάλαφρο αεράκι».
Όταν έφτασε ο καιρός ο Κύριος να πάρει τον Ηλία στον ουρανό, ο Ηλίας και ο μαθητής του Ελισαίος αναχώρησαν από τα Γάλγαλα. Ο Ηλίας είπε στον Ελισαίο να μείνει εκεί, γιατί ο Κύριος τον έστελνε στη Βαιθήλ, αλλά ο Ελισαίος του απάντησε πως ορκίστηκε να μην τον εγκαταλείψει. Έτσι πήγαν μαζί στη Βαιθήλ και μετά στην Ιεριχώ. Κατόπιν πήγαν μαζί στον Ιορδάνη. Τους ακολούθησαν και 50 προφήτες, οι οποίοι στάθηκαν απέναντί τους σε κάποια απόσταση, ενώ ο Ηλίας και ο Ελισαίος στάθηκαν στις όχθες του Ιορδάνη. Τότε ο Ηλίας πήρε τον μανδύα του, τον δίπλωσε και χτύπησε τα νερά του ποταμού. Ο Ιορδάνης χωρίστηκε στα δύο και οι δύο άνδρες πέρασαν απέναντι στην έρημο. Όταν πέρασαν απέναντι ο Ηλίας είπε στον Ελισαίο να του ζητήσει ότι θέλει πριν αναληφθεί στον ουρανό. Ο Ελισαίος του είπε να του δώσει διπλό το προφητικό του χάρισμα. Ο Ηλίας του είπε πως του ζητάει δύσκολο πράγμα, ωστόσο εάν τον δει να ανεβαίνει στον ουρανό, τότε θα πραγματοποιηθεί αυτό που του ζήτησε. Κι ενώ βάδιζαν και συνομιλούσαν ξαφνικά ένα πύρινο άρμα με τέσσερα πύρινα άλογα τους χώρισαν και ο Ηλίας μέσα σ’ ένα ανεμοστρόβιλο ανέβαινε στον ουρανό. Ο Ελισαίος καθώς τον έβλεπε να ανεβαίνει φώναξε: «Πατέρα μου, Πατέρα μου, εσύ είσαι το άρμα και ο αρματηλάτης του Ισραήλ». Κι όταν πια ο Ελισαίος τον έχασε από τα μάτια του, έσχισε τα ρούχα του σε δυο κομμάτια. Έπειτα σήκωσε από κάτω τον μανδύα του Ηλία, που τον είχε αφήσει να πέσει από ψηλά και αφού γύρισε πίσω, στάθηκε στην όχθη του Ιορδάνη. Πήρε τον μανδύα του Ηλία και χτύπησε τα νερά, αλλά εκείνα δεν χωρίστηκαν όπως προηγουμένως. Τότε ο Ελισαίος φώναξε: «Πού είναι ο Θεός του Ηλία;» Έπειτα ξαναχτύπησε τα νερά κι εκείνα χωρίστηκαν στα δύο και ο Ελισαίος πέρασε τον Ιορδάνη.
Τέλος, να τονίσουμε πως σύμφωνα με τα άρρητα κρίματα του Θεού, ο Προφήτης Ηλίας (όπως και παλαιότερα ο Προφήτης Ενώχ), δεν γεύθηκε το ποτήρι του θανάτου ακόμη, αλλά πήγε με το σώμα του σαν στον ουρανό, σε χώρα ζώντων, όπου η Χάρη του Θεού τον συντηρεί μέχρι να έλθει το πλήρωμα του χρόνου. Και αυτό, θα γίνει στους έσχατους χρόνους: Γιατί, σύμφωνα με την ερμηνεία των Αγίων Πατέρων, οι δύο Προφήτες, που αναφέρονται στο βιβλίο της Αποκαλύψεως ότι θα εμφανισθούν, θα σταλούν δηλαδή από τον Κύριο να ελέγξουν τον αντίχριστο και να καθοδηγήσουν τον κόσμο να αποφύγει τη λατρεία του, θα είναι οι δύο αυτοί Προφήτες, ο Ενώχ και ο Ηλίας. Και ο Κύριός μας θα επιτρέψει να τους φονεύσει ο Αντίχριστος, ώστε και αυτοί να γευθούν τον θάνατο προ της Δευτέρας Του Παρουσίας. Ο Προφήτης Ηλίας θα είναι ο «δεύτερος Πρόδρομος της παρουσίας του Χριστού».
Ο Προφήτης Ηλίας ήταν και είναι ο άνθρωπος που φλεγόταν ολόκληρος από τον θείο ζήλο, η ζωή του ήταν ένα πυρ, γι΄ αυτό λέγεται και ζηλωτής.
Ταις του ενδόξου Προφήτου Ηλιού πρεσβείαις, Χριστέ ο Θεός, ελέησον ημάς, Αμήν.