Κομβικὸ σημεῖο γιὰ τὴν διατήρηση τῆς Ὁμογένειας εἶναι ἡ διατήρηση τῆς ἐθνικῆς μας ταυτότητας, ἡ ὁποία συνεπάγεται τὴν σωστὴ ἐκμάθηση τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας καὶ ἱστορίας, μία διαδικασία ποὺ ξεκινᾶ μὲ τὰ πρῶτα ἀκούσματα στὸ σπίτι καὶ ὁλοκληρώνεται μὲ τὴν διδασκαλία της στὸ προσφερόμενο ἐκπαιδευτικὸ σύστημα.
Ἡ ἀναδιάρθρωση τῆς ἐκπαιδευτικῆς πολιτικῆς σὲ ὅ,τι ἀφορᾶ τὰ σχολεῖα τῆς Ὁμογένειας εἶναι πρωτίστως εὐθύνη τῆς Ἑλληνικῆς Πολιτείας, συνεπικουρούμενη καὶ σὲ ἀγαστὴ συνεργασία μὲ τὸν Ἑλληνισμὸ σὲ κάθε περιοχὴ τοῦ κόσμου, γνώστη τῶν ἰδιαίτερων συνθηκῶν λειτουργίας τῶν σχολείων, ἀλλὰ καὶ τῶν ἰδιαιτεροτήτων τοῦ κοινωνικοῦ καὶ πολιτισμικοῦ πλαισίου μέσα στὸ ὁποῖο αὐτὰ λειτουργοῦν.
Βάσει τῶν ἀναγκῶν ποὺ ἔχουν καταγραφεῖ, τὸ ζητούμενο εἶναι ἡ ἀναβάθμιση τῆς λειτουργίας τῶν σχολικῶν μονάδων. Εἶναι πλέον καιρὸς τὰ σχολεῖα μας νὰ γίνουν παράδειγμα πρὸς μίμηση. Καὶ γιὰ τὸ ζήτημα αὐτὸ πρέπει νὰ ὑπάρξει σωστὴ συνεργασία μεταξύ της Ἑλληνικῆς Πολιτείας καὶ τῆς Ὁμογένειας.
Μὲ αὐτὸ ὡς δεδομένο, σᾶς παραθέτω τὶς προτάσεις μου σὲ ὅτι ἀφορᾶ τὴν Ἑλληνόγλωσση Ἐκπαίδευση.
-Ἀναβάθμιση τοῦ περιεχομένου σπουδῶν γιὰ τὰ ἑλληνικὰ σχολεῖα τοῦ ἐξωτερικοῦ, λαμβάνοντας ὑπόψη τὶς ἀνάγκες τῆς νέας γενιᾶς, ὥστε νὰ τὴν προσελκύσουμε.
-Σοβαρὴ ἀξιολόγηση καὶ χρηστὴ διαχείριση τῶν κονδυλίων ποὺ διατίθενται γιὰ τὴν ἐκπαίδευση σὲ ἐτήσια βάση.
-Ἐφαρμογὴ νέου καθεστῶτος στὶς ἀποσπάσεις ἐκπαιδευτικῶν μὲ βάσει τὶς πραγματικὲς ἀνάγκες τῆς Ὁμογένειας καὶ τῶν σχολικῶν μονάδων.
-Προώθηση τοῦ μοντέλου τῶν δίγλωσσων σχολείων καὶ στήριξη πρωτοβουλιῶν ποὺ ἔχουν ἀποδειχθεῖ ἐπιτυχημένα ἐκπαιδευτικὰ μοντέλα, ὅπως εἶναι τὰ σχολεῖα charter στὶς ΗΠΑ.
-Στήριξη τῶν ἤδη ὑπαρχόντων σχολικῶν ὑποδομῶν, ὅπως εἶναι τὰ ἑλληνικὰ σχολεῖα ποὺ ἐποπτεύει ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία σὲ ΗΠΑ, Καναδὰ καὶ Αὐστραλία. Τὰ σχολεῖα αὐτὰ καλύπτουν τὶς ἐκπαιδευτικὲς ἀνάγκες κοινοτήτων σὲ ἀπομακρυσμένες γεωγραφικὰ περιοχὲς σὲ ὁλόκληρη τὴν ἀμερικανικὴ ἤπειρο καὶ τὴν Αὐστραλία καὶ ἀξιοποιοῦν ὁμογενεῖς ἐκπαιδευτικούς. Τὰ σχολεῖα αὐτὰ χρειάζονται ἐπαρκῆ στελέχωση μὲ καταρτισμένο ἐκπαιδευτικὸ δυναμικὸ καὶ ἀνάλογο ὑλικό.
-Ἡ προώθηση ἔνταξης τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας στὸ ὡρολόγιο πρόγραμμα τῶν ἄλλων χωρῶν μὲ τὴν ὑπογραφὴ διακρατικῶν συμφωνιῶν.
Τὸ πρόσφατο ἐπιτυχημένο παράδειγμα τῆς Αὐστραλίας, ἀποκλειστικὰ μία κατάκτηση τῆς ὀργανωμένης προσπάθειας τῆς Ὁμογένειας, μπορεῖ νὰ ἀποτελέσει παράδειγμα πρὸς μίμηση.
-Ἡ συνεχὴς ἐπιμόρφωση τῶν ἀποσπασμένων ἐκπαιδευτικῶν, ἀλλὰ καὶ ἡ ἀξιοποίηση ὁμογενῶν γιὰ τὴν διδασκαλία τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας, μέσα ἀπὸ τὴν ἐξ’ ἀποστάσεως ἐπιμόρφωση καὶ τὴν μεικτὴ μέθοδο ἐπιμόρφωσης.
Ἡ ἐπιλογὴ τῶν ἐκπαιδευτικῶν ποὺ προσφέρουν τὶς ὑπηρεσίες τους στὴν Ὁμογένεια θὰ πρέπει νὰ γίνεται μὲ βάση τὴν γνώση τῆς γλώσσας τῆς χώρας ὅπου θὰ ἐργαστοῦν ἀλλὰ καὶ βάση τῆς γνώσης τοῦ πολιτιστικοῦ καὶ κοινωνικοῦ περιβάλλοντος τῆς χώρας ὅπου θὰ κληθοῦν νὰ διδάξουν. Πρέπει νὰ γνωρίζουν τὶς ἰδιαίτερες ἀνάγκες καὶ τὰ προβλήματα ποὺ ἀντιμετωπίζουν οἱ ὁμογενεῖς.
Βασικὸ στοιχεῖο εἶναι ἡ ἀγαστὴ συνεργασία μεταξὺ τῶν συντονιστῶν ἐκπαίδευσης καὶ τῶν Ὁμογενειακῶν φορέων ποὺ στηρίζουν τὰ σχολεῖα ἀλλὰ καὶ τῶν συλλόγων γονέων καὶ κηδεμόνων ὅπου αὐτοὶ ὑπάρχουν.
Γιὰ τὶς ἀπομακρυσμένες γεωγραφικὰ περιοχές, ἀλλὰ μὲ ζωντανὸ τὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν ἐκμάθηση τῶν Ἑλληνικῶν περιοχές, θὰ πρέπει νὰ διευθετηθεῖ τὸ ζήτημα τῆς ἀπόσπασης Ἑλλήνων ἐκπαιδευτικῶν, καθὼς παρατηρεῖται τὸ πρόβλημα ἔλλειψης ἀποσπασμένων ἐκπαιδευτικῶν, καὶ μιλῶ γιὰ χῶρες ὅπως εἶναι τὸ Ἀζερμπαϊτζάν, ἡ Ἀρμενία, ὁ Καύκασος, ἡ Λευκορωσία, ἡ Γεωργία, καὶ ἄλλες χῶρες τῆς πρώην ΕΣΣΔ, ἀλλὰ καὶ χῶρες τῆς Λατινικῆς Ἀμερικῆς.
-Ἡ ἀξιοποίηση τοῦ δυναμικοῦ τῶν Ὁμογενῶν ἐκπαιδευτικῶν.
Σὲ αὐτοὺς θὰ πρέπει νὰ δοθεῖ ἡ δυνατότητα μέσω τῆς ἐνίσχυσης τοῦ προγράμματος ὑποτροφιῶν νὰ φοιτοῦν στὴν Ἑλλάδα καὶ νὰ ἐπιστρέφουν στὶς χῶρες τους γιὰ νὰ διδάξουν. Ἔτσι, θὰ διατηρηθεῖ ὑψηλὸ τὸ ἐπίπεδό της προσφερόμενης γνώσης. Ὁμογενεῖς δάσκαλοι ὑπάρχουν παντοῦ καὶ κάνουν πολὺ μεγάλο ἔργο. Εἰδικότερα προτείνω τὴν τροποποίηση τοῦ ἑπτάμηνου προγράμματος τοῦ ΙΚΥ, ὥστε νὰ δίνεται ἡ προτεραιότητα συμμετοχῆς σὲ ὑποψήφιους της Ἑλληνικῆς γλώσσας ἀπὸ περιοχὲς μὲ ἔλλειψη δασκάλων.
-Ὀργάνωση τῆς φοίτησης στὰ ΑΕΙ τῆς Ἑλλάδας στὴν εἰδικότητα «Καθηγητὴς τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσας» γιὰ τοὺς ἀπόφοιτους ἀπὸ τὰ σχολεῖα τῶν χωρῶν ὅπου διαβιοῦν ὁμογενεῖς, ὥστε στὴν συνέχεια νὰ ἔχουν τὴν δυνατότητα νὰ ἐργαστοῦν μὲ σύμβαση σὲ σχολεῖα τῶν τόπων διαμονῆς τους.
Γιὰ τοὺς Ὁμογενεῖς ἐκπαιδευτικοὺς ποὺ ἤδη ἐδῶ καὶ πολλὰ χρόνια διδάσκουν στὰ ἀπογευματινὰ καὶ σαββατιανὰ Ἑλληνικὰ σχολεῖα, ἡ Ἑλληνικὴ Πολιτεία μπορεῖ νὰ μεριμνήσει ὥστε νὰ ἀποκτήσουν δικαίωμα στὴν ἀσφάλιση καὶ στὴν σύνταξη, ὅπως ἀκριβῶς καὶ οἱ ἀποσπασμένοι.
-Ἡ ἀναβάθμιση τῶν πτυχίων τῆς ἑλληνόγλωσσης ἐκπαίδευσης, ὥστε τὰ πτυχία νὰ ἀναγνωρίζονται καὶ στὴν Ἑλλάδα.
-Ἡ ἐπίλυση προβλημάτων ποὺ σχετίζονται μὲ τὶς κτηριακὲς ὑποδομές, ὅπου αὐτὸ εἶναι ἀναγκαία.
-Ἡ αὔξηση τῶν Ἐξεταστικῶν Κέντρων γιὰ τὴν διενέργεια τῶν ἐξετάσεων ἑλληνομάθειας καὶ τῆς ἀπόδοσης τοῦ Πιστοποιητικοῦ Ἑλληνομάθειας.
-Ἡ ἐνίσχυση προγραμμάτων καὶ ἡ συνεργασία μὲ ἱδρύματα τοῦ ἐξωτερικοῦ γιὰ τὴν διδαχὴ καὶ διδασκαλία τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας ὄχι μόνον στὴν δεύτερη καὶ τρίτη γενιὰ, ἀλλὰ καὶ σὲ ἀλλοδαποὺς καὶ ὡς δεύτερη ἢ ξένη γλώσσα.
-Ἡ δημιουργία φορέων, κατὰ τὰ πρότυπα τῶν ἰνστιτούτων «Γκαῖτε» τῆς Γερμανίας, «Θερβάντες» τῆς Ἱσπανίας κ.α., ὥστε νὰ ἐπιτυγχάνεται ἡ διείσδυση καὶ προώθηση τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ στὶς τοπικὲς κοινωνίες.
-Ἡ κατάρτιση ἐκπαιδευτικοῦ ὑλικοῦ προσαρμοσμένο στὶς ἀνάγκες τῆς νέας γενιᾶς τῆς Ὁμογένειας, ἀλλὰ καὶ σύμφωνα μὲ τὶς ἰδιαιτερότητες τῆς κάθε γεωγραφικῆς περιοχῆς. Ἐπίσης, ἡ κατάρτιση ἐγχειριδίων ὄχι μόνον γιὰ ἀγγλόφωνους ἀλλὰ καὶ ἱσπανόφωνους.
-Ἡ μέριμνα γιὰ τὴν ἐπαγγελματικὴ ἀποκατάσταση τῶν παιδιῶν ποὺ φοιτοῦν σὲ σχολεῖα τῆς Ὁμογένειας, εἴτε στὴν Ἑλλάδα εἴτε στὸ ἐξωτερικό.
-Ἡ δημιουργία ἐπιμορφωτικῶν ντοκιμαντὲρ ὑποτιτλισμένων σὲ γλῶσσες ποὺ καλύπτουν τὸν μαθητικὸ πληθυσμὸ τῆς Ὁμογένειας, τὰ ὁποῖα προβάλλουν τὴν ἱστορία καὶ τὸν πολιτισμό μας.
-Νὰ σημειώσω ὅτι ἀπὸ πλευρᾶς τοῦ ὑπουργείου, πρέπει νὰ ὑπάρξει εἰδικὴ μέριμνα γιὰ τὶς ἐκπαιδευτικὲς ἀνάγκες τῶν μαθητῶν τῆς ἑλληνικῆς μειονότητας στὴν Ἀλβανία ἀλλὰ καὶ στὴν Κωνσταντινούπολη. Στὶς δύο αὐτὲς περιοχὲς ἔχουν ἀναφερθεῖ πολλὰ προβλήματα ποὺ ἔχουν νὰ κάνουν κυρίως μὲ τὴν ἔλλειψη κτηριακὴς ὑποδομῆς, ἐκπαιδευτικοῦ προσωπικοῦ καὶ ὑλικοῦ.
Ὁ Ἑλληνισμὸς ἐκεῖ, δοκιμάζεται σκληρὰ καὶ χρειάζεται νὰ ὑπάρξει πολιτικὴ βούληση γιὰ τὴν διευθέτηση καὶ τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ ζητήματος.
-Στὴν τριτοβάθμια ἐκπαίδευση εἶναι ἐπιτακτικὴ ἡ ἀνάγκη τῆς διατήρησης τῆς Ἑλληνικῆς παρουσίας, τῆς ἐπιβίωσης τῶν τμημάτων, προγραμμάτων καὶ ἑδρῶν Ἑλληνικῶν σπουδῶν ὡς ἄμεσος στόχος καὶ κατόπιν ἡ καλλιέργεια τοῦ ἐνδιαφέροντος ἀνάμεσα σὲ Ἕλληνες καὶ ξένους φοιτητὲς γιὰ τὴν παρακολούθηση σπουδῶν στὰ νέα καὶ ἀρχαία Ἑλληνικὰ καὶ τὴν ἱστορία.
Πρέπει νὰ ἐπιδιωχθεῖ ἡ ἐνίσχυση τῆς ἐρευνητικῆς δραστηριότητας τῶν ἀκαδημαϊκῶν σὲ ὅ,τι ἀφορᾶ τὴν ἀρχαία, βυζαντινὴ καὶ νέα Ἑλληνικὴ γλώσσα, λογοτεχνία καὶ ἱστορία. Ἡ ἀναγνώριση τῶν πτυχίων τῶν Ὁμογενῶν μας ἀπὸ σχολεῖα τοῦ ἐξωτερικοῦ, ὥστε νὰ μποροῦν νὰ εἰσαχθοῦν σὲ πανεπιστήμια τῆς Ἑλλάδας καὶ νὰ φοιτήσουν.
-Ἡ αὔξηση τοῦ ἀριθμοῦ τῶν εἰσακτέων ἑλληνοπαίδων τοῦ ἐξωτερικοῦ.
-Ἡ ἐνίσχυση προγραμμάτων γνωριμίας τῶν Ὁμογενῶν μὲ τὴν Ἑλλάδα, μέσω τῶν ἐπὶ τόπου ἐπισκέψεων. Ἡ γνωριμία μὲ τὴν Ἑλλάδα μὲ συχνὲς ἐπισκέψεις, καθὼς ἔχει ἀποδειχτεῖ ὅτι τὰ παιδιὰ ποὺ ἐπισκέπτονται τὴν Ἑλλάδα ἐκδηλώνουν συχνότερα τὸ ἐνδιαφέρον νὰ μάθουν τὴν ἑλληνικὴ γλώσσα. Ἐνισχύουν τοὺς συναισθηματικούς τους δεσμοὺς μὲ τὴν πατρίδα τῶν προγόνων τους.
Τὰ προγράμματα Φιλοξενίας ποὺ διοργανώνει κάθε χρόνο τὸ ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν μέσω τῆς Γενικῆς Γραμματείας Ἀπόδημου Ἑλληνισμοῦ ΓΓΑΕ ἀλλὰ καὶ οἱ Δῆμοι καὶ οἱ Νομαρχίες τῆς Ἑλλάδος λειτουργοῦν μὲ ἐπιτυχία γιὰ περισσότερο ἀπὸ δέκα χρόνια. Ἐδῶ θὰ μποροῦσαν νὰ γίνουν καὶ περισσότερα προγράμματα καὶ νὰ ἔρθει καὶ μεγαλύτερος ἀριθμὸς νέων.
-Ἡ ἐνίσχυση καὶ δημιουργία περισσότερων προγραμμάτων ἀνταλλαγῆς φοιτητῶν ξένων πανεπιστημίων.
Πολλὰ πανεπιστήμια τοῦ ἐξωτερικοῦ διοργανώνουν κάθε χρόνο ἐκπαιδευτικὰ προγράμματα, ὅπου οἱ συμμετέχοντες μαθαίνουν τὴν Ἑλληνικὴ γλώσσα καὶ τὸν πολιτισμό. Ἀνάμεσά τους καὶ πολλοὶ ξένοι ποὺ ἀγαποῦν τὴν Ἑλλάδα, οἱ Φιλέλληνες, ἕνα παγκόσμιο κίνημα ποὺ μὲ τὴν δική μας παρότρυνση μπορεῖ νὰ λειτουργήσει εὐεργετικὰ γιὰ τὴν Ἑλλάδα. Πρέπει νὰ δώσουμε τὴν δυνατότητα νὰ συμμετέχουν σὲ τέτοια προγράμματα καὶ ἕλληνες ἀλλὰ καὶ ξένοι φοιτητές.
Dr. O.Sarantopoulos Βιέννη, 09.03.2011
Δρ. Ὄλγα Σαραντοπούλου
Γραμματέας Παγκοσμίου ΣΑΕ