5η. Εἰς ὅλας τάς περιστάσεις ἄνω ἔχε τό νοερόν ὄμμα τῆς ψυχῆς, ὅθεν καί ἡ βοήθεια θά ἔλθῃ.
Μήν ἀπελπίζου ὅ,τι καί ἄν συμβῇ· κατά τόν πειρασμόν καί ἡ ἔκβασις ἀκολουθεῖ. Ποτέ δέν ἀφήνει ὁ Θεός ἤ μᾶλλον δέν φορτώνει περισσότερον ἀπό ὅ,τι δύναται νά σηκώσῃ ὁ ἄνθρωπος. Ἐάν οἱ ἄνθρωποι τοῦτο ποιοῦσι, πόσον μᾶλλον ὁ ἀγαθός Θεός, ὁ Ὁποῖος διά τόν ἄνθρωπον ἔχυσε τό Πανάγιόν Του Αἷμα ἐπί τοῦ Σταυροῦ!
Διά τῶν θλίψεων τῶν προσκαίρων, τάς ὁποίας ὑπομένουν οἱ χριστιανοί ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι ἐξαγοράζουν τήν μελλοντικήν, τήν αἰώνιον χαράν καί ἀνάπαυσιν.
Ποτέ, ποτέ νά μή μακαρίζωμεν ἐκείνους τούς ἀνθρώπους, πού ἔχουν ἐδῶ εἰς τήν γῆν ἀναφαίρετον χαράν καί εἰρήνην· μᾶλλον νά τούς λυπούμεθα· διότι ἡ πρόσκαιρος χαρά, θά τούς γίνῃ πρόσκομμα διά τήν μέλλουσαν ζωήν.
Ὁ Θεός εἶναι ἐλεήμων μά καί δίκαιος· ἐλεήμων διά τήν παροῦσαν ζωήν· μετά θάνατον δικαιοκρίτης· δέν δύναται τούς θλιβομένους χριστιανούς – μά χριστιανούς τῇ ἀληθείᾳ, ὄχι μέ ὄνομα μόνον – νά τούς δώσῃ καί αἰώνιον στενοχωρίαν· ἀλλά ἐκεῖ θά τούς δώσῃ χαράν ἀναφαίρετον, τήν ὁποίαν οὐδείς θά δυνηθῇ νά τούς τήν ἀφαιρέσῃ· δέν ἠμπορεῖ ἀπό κόλασιν εἰς κόλασιν νά ἐμβάλῃ ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον. Χαῖρε λοιπόν ἐσύ μᾶλλον, παρά νά λυπῆσαι, διότι σέ ἠξίωσεν ὁ Θεός νά πάσχῃς πρόσκαιρα, διά νά σέ ἀναπαύσῃ αἰώνια.
Ἡ αἰώνιος χαρά ἐπιφυλάσσεται μόνον διά τούς λυπημένους χριστιανούς. Ὁ Κύριος εἰς τό ἱερόν Εὐαγγέλιον λέγει περί τοῦ πλουσίου καί τοῦ Λαζάρου: «εἶπεν Ἀβραάμ πρός τόν πλούσιον: τέκνον, μνήσθητι ὅτι ἀπέλαβες σύ τά ἀγαθά σου ἐν τῇ ζωῇ σου καί Λάζαρος ὁμοίως τά κακά· νῦν δέ ὧδε παρακαλεῖται, σύ δέ ὀδυνᾶσαι!» (Λουκ 16,25).
Προσωποληψίαν ποτέ δέν ποιεῖ ὁ Θεός· ἀλλά κατά δίκαιον λόγον, οὕτω θά ποιήσῃ. Ἐάν θά ρίψῃς ἕνα βλέμμα εἰς τούς βίους τῶν ἁγίων, θά ἴδῃς ὅλο πειρασμούς, θλίψεις, στενοχωρίας· οὕτω διήνυσαν τήν ζωήν των. Οὐδείς τρυφηλός θά εἰσέλθῃ εἰς τήν κατοικίαν τήν αἰώνιον, ὅπου εἶναι πεπληρωμένη ἀνεκλαλήτου χαρᾶς, ἀλλά ὅσοι ἐθλίβησαν καί ὑπέμειναν διά τόν Θεόν, ἵνα φυλάξωσιν τάς ἐντολάς Του.
Λέγει ὁ Κύριος: «Ἐν τῷ κόσμῳ θλῖψιν ἕξετε· ἀλλά θαρσεῖτε, ἐγώ νενίκηκα τόν κόσμον» (Ἰωάν. 16,33). Ἕνας Θεός ὅπου ἦλθεν εἰς τήν γῆν, εἰς ὅλην τήν ζωήν Του εἶχε κόπους καί πόνους· καί τέλος ποῦ κατέληξε; Ἐπί Σταυροῦ κρεμάμενος, ὡς ἐπικατάρατος, ἵνα τόν φραγμόν τῆς κατάρας καταρρίψῃ.
Αἱ φοβεραί ὀδύναι ἐστένωσαν τήν καρδίαν τοῦ Θεανθρώπου καί ἔκραζε: «Θεέ μου, Θεέ μου, ἵνα τί με ἐγκατέλιπες;»! Ἡ γῆ ἐσείετο, καί τό καταπέτασμα τοῦ Ναοῦ ἐσχίσθη εἰς τό μέσον αἰσθητῶς βλεπόμενα· ἀλλά νοερῶς ἐσείετο καί κατεκρημνίζετο εἰς τέλος τό ἀπόρθητον τεῖχος τῆς κατάρας, τό ἀναμέσον Θεοῦ καί ἀνθρώπου· καί ἐκπνεύσας ὁ Ἰησοῦς, ἡνώθησαν τά πρίν διεστῶτα καί ὁ ἄνθρωπος ἔγινεν ὄχι ἁπλῶς φίλος Θεοῦ, ἀλλά ἔλαβε συγγένειαν· ἔλαβε τήν χάριν τῆς υἱοθεσίας, «κληρονόμος μέν Θεοῦ, συγκληρονόμος δέ Χριστοῦ». Διότι ὁ ἄνθρωπος ἔδωκε τήν Παναγίαν Παρθένον εἰς Μητέρα πρός τόν Υἱόν, ἀλλά καί ὁ Χριστός ἐξ ἁγνῶν αἱμάτων της ἔλαβε σάρκα καί αὕτη ἡ ἀνθρωπίνη σάρκα θεωθεῖσα ἐκάθισε δεξιά τοῦ Θεοῦ καί Πατρός· καί ὁρᾶται ὁ Θεός εἰς τούς οὐρανούς καί προσκυνεῖται καί ὑπό ἀνθρωπίνην φύσιν ἀπό τούς ἀγγέλους.
Βλέπεις ποῦ ἀνέβη τό ἀνθρώπινον γένος; Κατά χάριν θεοί! Καί χωρίς στενοχωρίας δύναται κανείς νά φθάσῃ ἐκεῖ; Θά στενοχωρηθῶμεν, θά θλιβῶμεν, ἀλλά μίαν ἡμέραν θά λήξουν καί θά λησμονηθοῦν ὅλα· ἀμέσως ἡ αἰώνιος Χαρά θά ἀνοίξῃ διάπλατα τάς τρυφεράς ἀγκάλας καί θά φωνάξῃ: «Δεῦτε πρός με πάντες οἱ κοπιῶντες καί πεφορτισμένοι (θλίψεων), κἀγώ ἀναπαύσω ἡμᾶς» (Ματθ. 11,28).
Εἰς κάθε σου πρᾶξιν καί ἐνέργειαν ἤ ἐν λόγῳ ἤ κατά διάνοιαν, σκέψου ὅτι παρών εὑρίσκεται ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖος τάς βλέπει καί μίαν ἡμέραν θά τάς κρίνῃ. Ἀπό αὐτήν τήν σωτήριον μελέτην γεννᾶται ὁ θεῖος φόβος, ὁ ὁποῖος προξενεῖ μεγίστην ὠφέλειαν· «προωρώμην τόν Κύριον ἐνώπιόν μου διά παντός, ὅτι ἐκ δεξιῶν μου ἐστίν, ἵνα μή σαλευθῶ», ἔλεγεν ὁ προφήτης Δαυίδ (Ψαλμ. 15,8). «Λύχνος τοῖς ποσί μου ὁ Νόμος σου καί φῶς ταῖς τρίβοις μου» (Ψαλ., 118,105). Προξενεῖ δέ καί ταπείνωσιν. Ὥστε ἡ ταπεινοφροσύνη δέν γεννᾶται μόνον ἐκ πειρασμῶν καί δοκιμασιῶν, ἀλλά γεννᾶται καί ἀπό τήν πνευματικήν μελέτην καί ἀπό τήν ἐπίγνωσιν τῆς ἀσθενείας μας.
Σκέπτεται κανείς πόσον ἀδύνατος εἶναι ὁ ἄνθρωπος, ὥστε νά μή δύναται νά ποιῇ τό ἀγαθόν, καίτοι ὑπάρχει ἐσπαρμένον μέσα εἰς τήν φύσιν του· τό κακόν ἀντιθέτως πολύ εὔκολα τό ποιεῖ, καίτοι ὑπάρχει παρείσακτον. Ὁ ἄνθρωπος θέλει νά εὐαρεστήσῃ εἰς τόν Θεόν, ἀλλά ἐάν δέν συνεργήσῃ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, τό καλόν πού κάνει δέν εἶναι καλόν, καί, ἄν θελήσῃ νά κοπιάσῃ, ἐάν δέν βοηθήσῃ ὁ Θεός, εἰς μάτην ἡ θέλησις καί ὁ κόπος.
Σκεπτόμενος ὁ ἄνθρωπος τό παρελθόν του, ὅταν δέν ἐγνώριζε τόν Θεόν, πόσον ἡμάρτανε, συντρίβεται, ταπεινώνεται, κλαίει, ζητεῖ συγχώρησιν καί διαλογίζεται: «Ἐάν καί τώρα μέ ἀφήσῃ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, δύναμαι νά πράξω χειρότερα», ὁπότε ἕνας φόβος ἀναμεμειγμένος μέ ταπείνωσιν περιτειχίζει τήν ψυχήν. Αὕτη ἡ μελέτη λέγεται ἐπίγνωσις τῆς ἀσθενείας τοῦ ἀνθρώπου, ὁπότε καρποῦται ταπείνωσιν καί ὠφέλειαν, ἄνευ κόπου καί θλίψεων.
Ναί, ἔρχονται αἱ δοκιμασίαι, ἀλλά αἱ περισσότεραι πέμπονται διά τήν ὑπερηφάνειαν· ὅταν κανείς εὑρίσκεται εἰς κατάστασιν ταπεινώσεως, θά εἶναι ὀλιγώτεραι καί ἐλαφραί. Ἀλλά ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά εἶναι ἕτοιμος ὡς καπετάνιος, πού περιμένει μετά τήν γαλήνην, τρικυμίαν. Ὅταν κανείς προσδοκᾶ κάτι, δέν τοῦ φαίνεται παράδοξον, ὅταν ἔλθῃ, διότι τό ἐπερίμενε· οὕτω πρέπει νά εἶναι ἕτοιμος ὁ ἄνθρωπος πάντοτε, ἵνα, ὅταν ἔλθῃ, μή στενοχωρηθῇ. Ἀλλά εἶναι δυνατόν, παιδί μου, νά μή δοκιμάσωμε στενοχωρίαν, ἀφοῦ ἀπό τήν στενοχωρίαν, ἀπό τήν θλῖψιν αὐτήν θά κληρονομήσωμεν τά αἰώνια, τά ἀτελεύτητα ἀγαθά «ἅ ὀφθαλμός οὐκ εἶδεν καί οὖς οὐκ ἤκουσε καί ἐπί καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ἅ ἡτοίμασεν ὁ Θεός τοῖς ἀγαπῶσιν Αὐτόν»; (Α΄ Κορ. 2,9).
ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΕΦΡΑΙΜ
ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΦΙΛΟΘΕΟΥ
ΠΑΤΡΙΚΑΙ ΝΟΥΘΕΣΙΑΙ
ΕΚΔΟΣΙΣ:ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΦΙΛΟΘΕΟΥ