Ἡ Κάθαρση καὶ ὁ Φωτισμὸς γιὰ ποιὸ λόγο χρειάζονται; Γιὰ νὰ πάει ὁ ἄνθρωπος στὸν Παράδεισο καὶ νὰ ἀποφύγει τὴν κόλαση; Γι΄ αὐτὸ χρειάζονται; Σὲ τί συνίσταται αὐτὴ ἡ Κάθαρση καὶ ὁ Φωτισμός; Καὶ γιὰ ποιὸν λόγο ἐπιδιώκονται ἀπ΄ τοὺς Ὀρθοδόξους ὡς μοναδικὴ θεραπευτικὴ μέθοδος;
Γιὰ νὰ βρεῖ κανεὶς τὸν λόγο καὶ νὰ δώσει ἀπάντηση στὴν ἐρώτηση αὐτή, πρέπει νὰ κατέχει τὸ βασικὸ κλειδί, τὸ ὁποῖο εἶναι τοῦτο: Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι πάνω στὴν γῆ ἔχουν τὸ ἴδιο τέλος ἀπὸ Ὀρθόδοξη θεολογικὴ ἄποψη. Εἴτε εἶναι κανεὶς Ὀρθόδοξος, εἴτε εἶναι Βουδιστής, εἴτε Ἰνδουιστὴς ἢ ἀγνωστικιστὴς ἢ ἄθεος, ὁτιδήποτε καὶ ἂν εἶναι, κάθε ἄνθρωπος πάνω στὴν γῆ εἶναι προορισμένος νὰ δεῖ τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ. Προσέξτε ἐδῶ, πρέπει νὰ κρατιέστε καλὰ καὶ νὰ μὴν παρανοεῖτε αὐτὰ ποὺ λέω, γιατί λίγο ἂν τὰ παρανοήσετε θὰ μᾶς βγάλετε ὅλους αἱρετικούς.
Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι λοιπὸν σ΄ αὐτὴν τὴν γῆ πάνω, εἶναι προορισμένοι νὰ δοῦν τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ. Θὰ δεῖ τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ κατὰ τὸ κοινὸ τέλος τῆς ἀνθρωπότητος, κατὰ τὴν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ, ὅλη ἡ ἀνθρωπότητα, οἱ πάντες. Εἶναι ὅλων τῶν ἀνθρώπων, δὲν εἶναι ἀποκλειστικὸ προνόμοιο τῆς Ὀρθοδοξίας. Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι θὰ δοῦν τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ καὶ ἀπ΄ αὐτῆς τῆς ἀπόψεως ἔχουν τὸ ἴδιο τέλος. Ὅλοι βέβαια θὰ δοῦν τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ μὲ μιά διαφορά: Οἱ μὲν σεσωσμένοι θὰ δοῦν τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ ὡς Φῶς γλυκήτατον καὶ ἀνέσπερον, οἱ δὲ ὑπόλοιποι θὰ δοῦν τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ ὡς πῦρ καταναλίσκον, σὰν φωτιὰ ποὺ τοὺς καίει.
Αὐτὸ τὸ ὅτι ὅλοι θὰ δοῦμε τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἕνα ἀληθινὸ ἀναμενόμενο γεγονός, τὸ νὰ δεῖ δηλ. κανεὶς τὸν Θεὸ καὶ τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ καὶ τὸ Φῶς Του. Αὐτὸ εἶναι κάτι ποὺ θὰ γίνει εἴτε τὸ θέλουμε, εἴτε δὲν τὸ θέλουμε. Ἡ βίωση ὅμως αὐτοῦ τοῦ Φωτὸς θὰ εἶναι διαφορετικὴ ἀπὸ τοὺς μὲν καὶ τοὺς δε, καὶ ἐδῶ εἶναι ὅλη ἡ ἱστορία.
Ὁπότε, τὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας δὲν εἶναι νὰ μᾶς βοηθήσει νὰ δοῦμε τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ, γιατί αὐτὸ θὰ γίνει, θέλουμε δὲν θέλουμε θὰ τὸ κάνει ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, θὰ γίνει ὁπωσδήποτε. Τὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας ἑστιάζεται στὸ πῶς θὰ δεῖ ὁ κάθε ἄνθρωπος τὸν Θεό, ὄχι ἂν θὰ Τὸν δεῖ, στὸ πῶς θὰ Τὸν δεῖ. Δηλ. τὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας εἶναι νὰ κηρύττει στοὺς ἀνθρώπους ὅτι ὑπάρχει Θεὸς ἀληθινός, ὅτι ὁ Θεὸς ἀποκαλύπτεται ὡς Φῶς, ὅτι ὅλοι θὰ Τὸν δοῦν καὶ νὰ προετοιμάζει τοὺς ἀνθρώπους νὰ δοῦν τὸν Θεό, ἀλλὰ σὰν Φῶς ὄχι σὰν φωτιά.
Καὶ ἐδῶ εἶναι ἀκριβῶς ἡ Κάθαρση καὶ ὁ Φωτισμὸς ποὺ ἀνήκει στὸν χῶρο τῆς Ὀρθοδοξίας, καὶ ἐδῶ (εἶναι) ἡ ἰδιάζουσα διαφορὰ τῆς Ὀρθοδοξίας, γιατί ὅλοι οἱ ἄνθρωποι στὸν κόσμο θὰ δοῦν τὸν Θεό, ἀλλὰ ἡ Ἐκκλησία ἔχει αὐτὴν τὴν θεραπευτική, στὸ πῶς θὰ Τὸν δεῖς. Αὐτὴ ἡ προετοιμασία τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας καθὼς καὶ ὅλων τῶν ἀνθρώπων ποὺ θέλουν νὰ δοῦν τὸν Θεὸ ὡς Φῶς, εἶναι στὴν οὐσία της μιά θεραπευτικὴ ἀγωγή, ἡ ὁποία πρέπει νὰ ἀρχίσει καὶ νὰ τελειώσει σ΄ αὐτὴν τὴν ζωή. Πρέπει σ΄ αὐτὴν τὴν ζωὴ νὰ γίνει ἡ θεραπεία καὶ νὰ περατωθεῖ, γιατί ὅπως τὸ εἴπαμε μετὰ θάνατον «οὐκ ἔστι μετάνοια», αὐτὸ εἶναι «οὐκ ἔστι μετάνοια», δὲν ὑπάρχει πιὰ θεραπεία (μετὰ θάνατον).
Αὐτὴ ἡ θεραπευτικὴ ἀγωγὴ εἶναι ἡ οὐσία καὶ τὸ περιεχόμενο τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως. Συνίσταται δὲ καὶ ἀποτελεῖται, ἀπὸ τὰ ἀκόλουθα τρία στάδια πνευματικῆς ἀναβάσεως: α) τὴν Κάθαρση ἀπὸ τὰ πάθη, β) τὸν Φωτισμὸ ἀπὸ τὴν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ γ) τὴν Θέωση πάλι ἀπὸ τὴν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Συμβαίνει δὲ καὶ τοῦτο, ἂν δὲν φτάσει κανεὶς τουλάχιστον σὲ κατάσταση μερικοῦ Φωτισμοῦ σ΄ αὐτὴν τὴν ζωή, δὲν μπορεῖ νὰ δεῖ τὸν Θεὸ σὰν Φῶς οὔτε σ΄ αὐτὴν τὴν ζωή, ἀλλ΄ οὔτε καὶ στὴν ἄλλη ζωή.
Ἔτσι, εἶναι φανερὸ ὅτι οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἐνδιαφέρονται γιὰ τὸν ἄνθρωπο ὅπως εἶναι σήμερα, αὐτὴν τὴν στιγμή! Καὶ ἐκεῖνος ποὺ χρειάζεται θεραπεία εἶναι ὁ κάθε ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος ἔχει καὶ τὴν εὐθύνη ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ νὰ ἀρχίσει αὐτὸ τὸ ἔργο σήμερα, σ΄ αὐτὴν τὴν ζωή, γιατί σ΄ αὐτὴν τὴν ζωὴ μπορεῖ νὰ τὸ κάνει ὄχι μετὰ θάνατον. Καὶ αὐτὸς ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἐκεῖνος ποὺ θὰ ἀποφασίσει γιὰ τὸ ἂν θὰ ἀκολουθήσει αὐτὸν τὸν δρόμο τῆς θεραπείας ἢ ὄχι.
Ὁ Χριστὸς εἶπε: «ἐγὼ εἰμὶ ἡ ὁδός». Ἡ ὁδὸς πρὸς τί; Προσέξτε τί θὰ πεῖ τώρα: Ἡ ὁδὸς ὄχι πρὸς τὴν ἄλλη ζωή, ὁ Χριστὸς εἶναι πρῶτα ἡ ὁδὸς σ΄ αὐτὴν τὴν ζωή. Ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ ὁδὸς πρὸς τὸν Πατέρα Του καὶ Πατέρα μας. Ὁ Χριστὸς ἀποκαλύπτεται στὸν ἄνθρωπο, πρῶτα σ΄ αὐτὴν τὴν ζωὴ καὶ τοῦ δείχνει τὸν δρόμο πρὸς τὸν Πατέρα. Αὐτὸς εἶναι ὁ δρόμος, ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. Ἂν ὁ ἄνθρωπος δὲν δεῖ τὸν Χριστὸ σ΄ αὐτὴν τὴν ζωὴ τουλάχιστον μὲ τὴν νοερὰ αἴσθηση, δὲν θὰ δεῖ τὸν Πατέρα καὶ τὸ Φῶς Του οὔτε στὴν ἄλλη ζωή. Βλέπετε, ὅλο τὸ κείμενο ἔχει κεντρικοὺς ἄξονες, Κάθαρση – Φωτισμὸς – Θέωση, καὶ ἕνα συγκλονιστικὸ «τώρα». Αὐτὸ τὸ συγκλονιστικὸ «τώρα» μᾶς νοιάζει!