Ο δάσκαλος από τα πανάρχαια χρόνια αποτελούσε ένα σημαντικό πρόσωπο στην κοινωνία. Το να ήταν κάποιος παιδαγωγός ήταν κάτι το αξιοζήλευτο. Η εργασία του δεν ήταν κάτι που οποιοσδήποτε θα μπορούσε να κάνει. Ένα πράγμα ήταν απαραίτητο να έχει. Αγάπη για τα παιδιά, φροντίδα γι αυτά και αμέριστη υπομονή. Πέρα από τη γνώση που παρείχε ήταν ένας σμιλευτής ήθους, σκέψης και έκφρασης. Σαν το γλύπτη που παίρνει μια άμορφη μάζα και δημιουργεί αριστουργήματα, έτσι και ο δάσκαλος διαμορφώνει αυριανές προσωπικότητες, σμιλεύει ψυχές και συνειδήσεις κάνοντας το κόσμο καλύτερο ή χειρότερο.
Δεν αποτελεί γι’ αυτόν επάγγελμα. Όταν το δει έτσι, απέτυχε ο ρόλος του. Επιτελεί ένα λειτούργημα σημαντικό που διαμορφώνει την κοινωνία. Είναι πρεσβευτής μελλοντικών ιστορικών εξελίξεων.
Από παλιά αυτό που τον διακατείχε ήταν το πνεύμα ελευθερίας. Γιατί δάσκαλος που δεν είναι ελεύθερος παύει να λέγεται δάσκαλος. Όταν λέμε ελεύθερος σημαίνει ότι μπορεί να εκφράζει ελεύθερα την γνώμη του επιδιώκοντας τη σωστή γνώση της αλήθειας.
Ο ελεύθερος δάσκαλος δημιουργεί και ελεύθερα παιδιά.
Αλήθεια πως είναι δυνατόν στον άνθρωπο που καλείται να διαμορφώσει χαρακτήρες και να καλλιεργήσει «τον τρόπον του σκέπτεσθαι» να είναι αναγκασμένος να μπει σε καλούπια με καθοδηγούμενη σκέψη και έκφραση;
Κάθε παιδί γι’ αυτόν αποτελεί ξεχωριστή προσωπικότητα. Με τις αδυναμίες του, τις δεξιότητες, τις ιδιαιτερότητες του. Μια ψυχή που αναζητά τον τρόπο να ανακαλύψει την αλήθεια. Ο δάσκαλος είναι αυτός που θα του δείξει τον δικό του ξεχωριστό δρόμο προς αναζήτηση αυτής. Μα πρώτα πρέπει να το αγαπήσει ,να γίνει ένα μαζί του. Μέρος του εαυτού του των προβλημάτων του και των ενδιαφερόντων του. Ξεχνώντας τις δικες του ανάγκες, ενσωματώνεται με το καθένα για να το οδηγήσει σε μια ξεχωριστή πορεία, σε δρόμους προόδου, ευημερίας και πνευματικής προκοπής.
Αυτός είναι ο σωστός και ευλογημένος από το Θεό δάσκαλος. Τα παιδιά πρέπει να αισθάνονται ελεύθερα και να εκφράζουν απρόσκοπτα τη γνώμη τους για όλα τα θέματα που τα απασχολούν. Για τον εαυτό τους, την Πατρίδα τους, τον κόσμο γενικότερα. Κάθε θέμα να είναι προϊόν ανάλυσης, συζήτησης και σωστών αποφάσεων. Τα παιδιά έχουν την πιο σωστή κρίση γιατί η ψυχή τους είναι άδολη μακριά από σκοπιμότητες και πάθη. Πρέπει να λαμβάνει τη γνώμη τους και να δέχεται τα επιχειρήματα τους. Αν ο δάσκαλος δεν αποκτήσει την ψυχή ενός μικρού παιδιού δεν μπει στο ψυχισμό του, δύσκολα το οδηγεί σε πορεία λυτρωτική και ευώδη. Δεν συμβάλει στην αναγέννηση της κοινωνίας και ανακαίνισης της ποιότητας κάθε ανθρώπινης ύπαρξης.
Κάθε τι που θα δοθεί με μορφή επιβολής δεν αποτελεί αληθινή παιδεία. Είναι καταναγκασμός, δουλοπρέπεια, εξευτελισμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Η απομόνωση απ’ όπου κι αν προέρχεται δεν συμβαδίζει με το ανθρώπινο είδος. Μέσα από άδολη την επαφή μας με τον άλλο άνθρωπο μας κάνει να δούμε τις αδυναμίες μας τα πάθη μας, να διορθωθούμε και να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι. Τα παιδιά δεν πρέπει να αποτελούν ρομποτάκια ενός καλοκουρντισμένου συστήματος αλλά υπάρξεις αυτοτελείς και ελεύθερες.
Έτσι πρέπει να δρα και να λειτουργεί ένας δάσκαλος, αν θέλει να λέγεται πραγματικά δάσκαλος, χτες και σήμερα και πάντα.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΛΙΤΣΑΣ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ