Μια ανατομία του γουοκισμού (woke culture)

Του Γιώργου Χώτου, Καθηγητής στη Σχολή Γεωπονικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών

Η ομίχλη που ήδη έχει απλωθεί στο κοινωνικό ενδιαίτημά μας και καλείται πολιτισμός της αφύπνισης (woke culture), μάλλον προσλαμβάνεται ως ηλιοφάνεια από τις καλούμενες πρωτοποριακές ομάδες που σταδιακά επηρεάζουν τον τόνο της καθημερινής συμπεριφοριολογίας στις δυτικές κοινωνίες. Και ομιλώ για δυτικές κοινωνίες για να ξεκαθαρίσω εξ’ αρχής το κυριότερο συστατικό του κινήματος αυτού και συνάμα να μην το αφήσω να συσκοτιστεί στη θεώρησή του ως δήθεν παγκόσμιο, επειδή γεννήθηκε και εξαπλώνεται στη Δύση χωρίς να βρίσκει ρίζες στον μουσουλμανικό κόσμο της Ασίας και της Αφρικής ή στους ισλαμικούς πυρήνες διαρκούς πύκνωσης σε Ευρώπη και Αμερική.

Διατρέχοντας την ιστορία παρατηρούμε ότι όλα τα κινήματα κοινωνικής δικαιοσύνης και δικαιωμάτων στις μη προνομιούχες μάζες, είτε αυτά αφορούσαν την ψήφο των γυναικών, είτε την κατάργηση της δουλείας και μετέπειτα τα δικαιώματα των μαύρων της Αμερικής, είτε την κατάργηση της παιδικής εργασίας ή την καθιέρωση του οκταώρου και των αδειών, προέκυψαν από μη συμπιεζόμενες περαιτέρω ανάγκες των κοινωνικών μαζών οι οποίες όντως δικαιούντο την αποκατάσταση των δικαιωμάτων τους όπως αυτά πρωτολείως υπονοούνταν (αν όχι ορίζονταν) στις ανθρωπιστικές διακηρύξεις της Γαλλικής και Αμερικανικής επανάστασης. Με πιο απλά λόγια, αυτές οι κοινωνικές κατακτήσεις που έγιναν χωρίς σημαντικούς κραδασμούς αποδεκτές και ενσωματώθηκαν στην κοινωνική και εθνική ψυχοσύνθεση των λαών, όσο και αν στη διεκδικητική και αγωνιστική τους φάση είχαν και ιδεολογική και διακηρυκτική συμμετοχή από ένα σημαντικό μέρος των πνευματικών ελίτ, σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αποδοθούν σε αυτές (τις ελίτ) ως μια εναρξιακού τύπου έμπνευση και στρατηγική που τελικά ευοδώθηκε.

Και υπό αυτό το πρίσμα θεώρησης αν αναλύσουμε το κίνημα του γουοκισμού ως κοινωνική μεταρρύθμιση που αποσκοπεί στην αντικατάσταση καθιερωμένων αξιών με άλλες, προκύπτουν θεμελιώδεις διαφορές τόσο ως προς τη γένεση όσο και ως προς τη στόχευση με τα προαναφερθέντα κινήματα που τελικά πέτυχαν την αναβάθμιση του ανθρώπου, τη βελτίωση της ζωής και την άμβλυνση των κοινωνικών αντιθέσεων.  Σε γενικές γραμμές οι σημαντικότερες διαφορές είναι:

  1. Το κίνημα του γουοκισμού δημιουργήθηκε και ωθήθηκε από κοινωνιολογικά κείμενα φιλοσόφων και κυρίως πανεπιστημιακών ως μια ανανεωτική πορεία της δυτικής κοινωνίας προς την απελευθέρωση από καθιερωμένα ιδεολογικά σχήματα προκειμένου να προστατεύσει απειλούμενες ή περιθωριοποιημένες μειονότητες (δήθεν ή πραγματικές) από κάτι. Το τι είναι αυτό το κάτι παραμένει άγνωστο δεδομένου ότι στη Δύση τα δικαιώματα του ανθρώπου καλύπτουν και αυτές τις μειονότητες.
  2. Ενώ στις ιστορικά μεγάλες κοινωνικές ανακατατάξεις οι αγώνες που ευοδώθηκαν στόχευαν εξ’ αρχής σε μεγάλο (αν όχι το μεγαλύτερο) κομμάτι της κοινωνίας προκειμένου να αρθούν οι σε βάρος του αδικίες, το κίνημα του γουοκισμού δεν στοχεύει στη βελτίωση της κοινωνίας εν συνόλω αλλά στην ισχυροποίηση ή επικράτηση μειονοτήτων που υποδορίως αισθάνονται ότι εκδικούνται διά της ισχυροποιήσεώς των την πλειοψηφία της κοινωνίας.
  3. Η στοχοθεσία του γουοκισμού δεν μπορεί να ορισθεί με σαφήνεια, σε αντίθεση με τα παλαιά κοινωνικά κινήματα όπου το επιθυμητό ήταν, ή η αποτίναξη ενός ζυγού, ή η απόκτηση ενός δικαιώματος που παραλόγως δεν τους δόθηκε. Στόχοι δηλαδή σαφείς και ηθικά άμεμπτοι σε ευθεία αντίθεση με τον γουοκισμό που στην ουσία δεν ξέρει ούτε τι θέλει ούτε ομολογεί που θέλει να καταλήξει και πάνω απ’ όλα, επικαλείται μια ηθική που αντιστρατεύεται την καθιερωμένη στην κοινωνία και η οποία μάλιστα (η καθιερωμένη ηθική) επ’ ουδενί δεν μπορεί να εκληφθεί ότι καταπιέζει τις όποιες μειονοτικές ηθικές που προστατεύονται από τον γουοκισμό. Το αν ο γουοκισμός αντιλαμβάνεται μια υποδόρια αντιπάθεια των συντηρητικών κοινωνιών προς τις ποικίλες μειονότητες, αυτό δεν είναι δα και ζήτημα ζωής ή θανάτου για να κινητοποιηθεί τόσο έντονα ένα κίνημα προστασίας που καταλήγει στην κατεδάφιση κάθε καθιερωμένης αξίας. Πόσο μάλλον όταν αυτή η δήθεν ανάγκη προστασίας χαιρέκακα υποθάλπεται ως μη ομολογούμενη προοπτική επιβολής.
  4. Ο γουοκισμός τρέφεται και ενισχύεται από μια φιλολογία καθολικής ευθύνης για τα δεινά της ανθρωπότητας του λευκού δυτικού ανθρώπου (και ειδικότερα των ανδρών), ευθύνης και για την υποπερίπτωση των υποτιθέμενα καταπιεζόμενων ή αποκλεισμένων μειονοτήτων. Θέλει δηλαδή να λυτρώσει αυτές τις μειονότητες όχι διά της ανέλιξής των στο καθιερωμένο σύστημα αλλά διά της κατεδαφίσεως του συστήματος νομίζοντας ότι στο νέο κόσμο οι πρώην καταπιεζόμενοι θα συμπεριληφθούν στους ηγήτορες. Το αν οι μειονότητες στην πορεία οικοδόμησης του νέου κόσμου μπορούν να αναλάβουν δημιουργικό ρόλο, είτε βάσει ικανοτήτων είτε βάσει αριθμών, είναι κάτι που δεν το συζητά, ούτε καν το σκέφτεται, μια και δεν διακατέχεται από δημιουργική διάθεση παρά μόνο από καταγγελτικότητα και αποφυγή της λογικής (την οποία και απορρίπτει).

Και μόνο η σταχυολόγηση κάποιου ή κάποιων από τα παραπάνω αναφερόμενα αρκεί για να καταδείξει το ασαφές, δυσλειτουργικό και αυτιστικό ιδεολόγημα του γουοκισμού. Η θεώρηση μάλιστα γίνεται εξοργιστική για έναν συντηρητικό πολίτη με πανανθρώπινη θεώρηση του κόσμου όταν εμβαθύνοντας στα νάματα του γουοκισμού διαπιστώνει μια ανέμελη και αλαφροΐσκιωτη επαναστατικότητα που περιορίζει το ακροατήριό του (απόλυτα ενσυνείδητα) μόνο στον υποτιθέμενο εχθρό του που είναι η κοινωνία μέσα στην οποία δρα (οι λευκοί άνθρωποι), πολύ απλά διότι θεωρεί (ή νομίζει) ότι η υπόλοιπη υφήλιος δεν ασκεί την καταπίεση που ασκεί η λευκή φυλή. Το παράλογο σε αυτή τη θεώρηση είναι ότι αυτή η υπόλοιπη υφήλιος που κατά βάση είναι μουσουλμανική, θεωρεί τον γουοκισμό διαστροφή και βδέλυγμα για τη δική της άκρως οπισθοδρομική κοινότητα, σε ευθεία αντίθεση με τους γουοκιστές που θέλουν να τους εργαλειοποιήσουν ως δήθεν τραγικά θύματα της μονοκρατορίας του δυτικού ανθρώπου.

Και το αποδεικνύουν  αυτό (οι μουσουλμάνοι) πέραν πάσης αμφιβολίας επιδιώκοντας παντί τρόπω να μεταναστεύσουν στη Δύση όχι για να ασπασθούν τα γουοκικά νάματα αλλά για να δρέψουν τα οφέλη και να καταχρασθούν ακριβώς αυτά τα επιτεύγματα του λευκού ανθρώπου που ο γουοκισμός κηρύσσει ως ξεπερασμένα. Ίσως και μόνο αυτό θα έπρεπε να είναι αρκετό για να ενδοσκοπήσουν οι γουοκιστές το που οδηγούν τις κοινωνίες εργαλειοποιούμενοι πονηρά εμμέσως από τους φύσει εχθρούς των που επιδιώκουν τη μουσουλμανική άλωση της Δύσης. Όμως είναι μάταιο να αναμένει κανείς εξορθολογισμό του γουοκισμού, επειδή στον πυρήνα του τρέφεται από ακραίο παραλογισμό ακριβώς για να μπορεί να εντυπωσιάσει και ξεπροβάλλει από την επικρατούσα στιβαρή συντηρητικότητα για να αποκτήσει οικολογικό θώκο καταγγέλλοντας ως διαστροφή την κανονικότητα. Φαίνεται τελικά ότι γουοκισμός δεν θα υπήρχε αν οι πνευματικοί ταγοί του που ξεφύτρωσαν σχετικά πρόσφατα ανάμεσα στην πανεπιστημιακή και πολιτική κονίστρα, δεν επέλεγαν την εναλλακτικότητα ως όχημα αυτοπροβολής και κοινωνικής φιλοδοξίας.

 Όμως όποιος έχει πλατιά γνώση θεώρησης της ιστορίας θα καταλάβει ότι τέτοιου τύπου κινήματα που δεν γεννήθηκαν από θεμελιώδεις ανάγκες αποκατάστασης βασικών αιτημάτων επιβίωσης των κοινωνιών, μετά τον πρώτο κύκλο παράλογης αναστάτωσης, μεταπίπτουν στο γραφικό, το γκροτέσκο και το περιθωριακό, αναφερόμενα εντεύθεν στις δέλτους της ιστορίας ως παράδοξοι αρνητικοί κραδασμοί. Το σημερινό μας πρόβλημα ως δυτική κοινωνία είναι να μη χάνουμε χρόνο ασχολούμενοι μαζί τους καθυστερώντας εγκληματικά να βρούμε λύση στη μουσουλμανική εισβολή.

Γιώργος Χώτος, Μάρτιος 2023

πηγή