«Ή τα δεδομένα σας ή τα λεφτά σας» – Η τακτική της Meta στην ΕΕ
Οι χρήστες στην Ευρώπη καλούνται να διαλέξουν είτε πρόσβαση με συνδρομή, είτε «δωρεάν» πρόσβαση με στοχευμένες διαφημίσεις. Κάποιοι κάνουν λόγο για εκβιασμό που προσβάλλει θεμελιώδη δικαιώματα.
Τώρα που η Ευρωπαϊκή Ένωση απαγόρευσε στη Meta Platforms να προβάλλει διαφημίσεις ανάλογα με τα δεδομένα και τη συμπεριφορά του χρήστη, η εταιρεία του Μαρκ Ζάκερμπεργκ επιχειρεί να καλύψει τα χαμένα έσοδα με νέα τακτική, της οποίας η νομιμότητα μένει να κριθεί.
Από αυτή την εβδομάδα, το Facebook και το Instagram εμφανίζουν μήνυμα με το οποίο καλούν τους χρήστες να διαλέξουν πώς θα συνδέονται στις πλατφόρμες: είτε θα πληρώνουν για συνδρομητική βερσιόν χωρίς διαφημίσεις, είτε θα δίνουν στην εταιρεία πρόσβαση στα δεδομένα τους και θα συνεχίσουν να βλέπουν στοχευμένες διαφημίσεις.
Κάτι που σημαίνει ότι οι χρήστες θα πληρώνουν την εταιρεία είτε με χρήμα είτε σε είδος – αποποιούμενοι το δικαίωμά τους στην προστασία της ιδιωτικής ζωής.
Οι χρήστες δεν μπορούν να συναινούν στην κατάχρηση των δεδομένων τους όπως δεν μπορούν να συναινούν στην καταστρατήγηση του δικαιώματός τους στην ψήφο.
Για όσους επιλέξουν την πρώτη λύση, η συνδρομή τιμάται 10 δολάρια τον μήνα για πρόσβαση από προσωπικό υπολογιστή και 13 ευρώ το μήνα για πρόσβαση από συσκευή Android ή iOS.
H υψηλότερη τιμή για χρήστες κινητών οφείλεται στις χρεώσεις που επιβάλλουν τα καταστήματα εφαρμογών της Apple και της Google, διευκρίνισε η Meta.
Μέχρι τον Μάρτιο, η συνδρομή θα καλύπτει την πρόσβαση τόσο στο Facebook όσο και στο Instagram, ενώ στη συνέχεια η εταιρεία θα χρεώνει 6 ευρώ επιπλέον για κάθε πρόσθετο λογαριασμό.
Οι συνδρομητικές υπηρεσίες είναι διαθέσιμες στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, ο οποίος καλύπτει την Ευρωπαϊκή Ένωση συν την Νορβηγία, το Λιχτενστάιν και την Ισλανδία.
Η τιμή της ιδιωτικότητας
Η λεγόμενη συμπεριφορική διαφήμιση, δηλαδή η πώληση διαφημιστικού χώρου ανάλογα με τα δεδομένα και τη συμπεριφορά του χρήστη, είναι κύρια πηγή εσόδων όχι μόνο για τη Meta αλλά και πολλές άλλες εταιρείες του Διαδικτύου.
Η νέα τακτική της Meta στην Ευρώπη είναι ουσιαστικά μια προσπάθεια να συνεχίσει τις πρακτικές της παρακάμπτοντας σειρά αποφάσεων από τα δικαστήρια και τις ρυθμιστικές αρχές της ΕΕ.
«H Meta προσπαθεί απεγνωσμένα να βρει λύσεις για να διατηρήσει το status quo» λέει στο Wired UK ο Τομπίς Τζούντιν, εκπρόσωπος της νορβηγικής αρχής δεδομένων Datatilsynet, η οποία πρώτη στην Ευρώπη έκρινε παράνομες τις στοχευμένες διαφημίσεις της Meta.
Σε επίπεδο ΕΕ, η αρχή ήρθε τον Ιανουάριο, όταν η Επιτροπή Προστασίας Δεδομένων της Ιρλανδίας (DPC), όπου βρίσκεται η ευρωπαϊκή έδρα της Meta, έκρινε ότι η εταιρεία δεν μπορεί να επικαλείται τους όρους χρήσης για να προβάλλει στοχευμένες διαφημίσεις. Για την πρακτική αυτή η Αρχή επέβαλε μάλιστα πρόστιμο 400 εκατ. ευρώ.
Η συνέχεια ήρθε τον Ιούλιο, όταν το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέρριψε το επιχείρημα της Meta περί «έννομου συμφέροντος».
Ακόμα ένα πλήγμα για την εταιρεία ήρθε την περασμένη εβδομάδα, όταν η ΕΕ απαγόρευσε τις στοχευμένες διαφημίσεις σε Facebook και Instagram.
Η Meta δοκιμάζει τώρα νέα λύση, να ζητά τη συναίνεση των χρηστών. Και όσοι δεν δίνουν τη συναίνεσή τους θα πρέπει να πληρώνουν σε χρήμα αντί σε παραχώρηση δικαιωμάτων.
Παραμένει ωστόσο ασαφές αν η λύση της συγκατάθεσης θα γίνει αποδεκτή από την ευρωπαϊκή ρυθμιστική αρχή (EDPB), η οποία ανέφερε ότι εξετάζει την υπόθεση.
«Ουσιαστικά αυτό ισοδυναμεί με εκβιασμό» σχολίασε ο Τζούντιν. «Είτε μας πληρώνετε είτε αποποιείστε όλα τα δικαιώματά σας».
Την ίδια γνώμη έχει ο Μαξ Σρεμς, ιδρυτής της οργάνωσης NOYB για τα ψηφιακά δικαιώματα. «Δεν μπορεί κανείς να πουλήσει τα θεμελιώδη δικαιώματά του, και το δικαίωμα στην προστασία της ιδιωτικότητας είναι θεμελιώδες δικαίωμα» είπε.
Με άλλα λόγια, οι χρήστες δεν μπορούν να συναινούν στην κατάχρηση των δεδομένων τους όπως δεν μπορούν να συναινούν στην καταστρατήγηση του δικαιώματός τους στην ψήφο.
Τελική λύση στην υπόθεση πιθανότατα θα προκύψει όταν ολοκληρωθεί διαδικασία ελέγχου από την ΕΕ.
Μέχρι τότε, η Meta παραμένει ένα βήμα μπροστά από τις ρυθμιστικές αρχές.