Ο καθηγητής Γεωπολιτικής και Σύγχρονων Στρατιωτικών Τεχνολογιών Κων/νος Γρίβας στην εκπομπή “Ο ΕΞΑΡΧΕΙΩΝ” (30-01-2025) για την Ελλάδα την Τουρκία και την Αμερικανική Στρατηγική. Οι πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις αναδεικνύουν τις αλλαγές στη διεθνή στρατηγική των ΗΠΑ και τον κρίσιμο ρόλο της Ελλάδας και της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να αποσύρει τις αμερικανικές δυνάμεις από τη Συρία, καθώς και η συνεχής διαπραγμάτευση των σχέσεων Ουάσινγκτον – Άγκυρας, επηρεάζουν άμεσα την ελληνική εξωτερική πολιτική. Αρχικά ο κ. Γρίβας αναφέρθηκε στη στρατηγική των ΗΠΑ και το “Δόγμα Νίξον”.
Το “Δόγμα Νίξον”, το οποίο εισήγαγε την πολιτική περιορισμένης αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας, εξακολουθεί να διαμορφώνει τη στρατηγική της Ουάσινγκτον. Οι ΗΠΑ αναζητούν περιφερειακούς συμμάχους που θα εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους χωρίς την ανάγκη άμεσης στρατιωτικής εμπλοκής. Η Τουρκία έχει επανειλημμένα θεωρηθεί ως βασικός υποψήφιος για αυτόν τον ρόλο, αλλά η αυξανόμενη ανεξαρτησία της δημιουργεί ανησυχίες.
Στη συνέχεια ο κ. Γρίβας αναφέρθηκε στη σχέση Τουρκίας – ΗΠΑ και τις επιπτώσεις για την Ελλάδα. Η Τουρκία βρίσκεται στο επίκεντρο της αμερικανικής στρατηγικής στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, η απόκτηση του ρωσικού συστήματος S-400, η ενεργή συμμετοχή της στις συγκρούσεις της Συρίας και η γενικότερη αποστασιοποίηση από το ΝΑΤΟ δημιουργούν ένταση στις σχέσεις με την Ουάσινγκτον. Για την Ελλάδα, αυτή η αβεβαιότητα σημαίνει ότι πρέπει να διαχειριστεί προσεκτικά τη θέση της, αξιοποιώντας τη στρατηγική της σχέση με τις ΗΠΑ.
Σε ότι αφορά την ελληνική εξωτερική πολιτική και τα στρατηγικά διλήμματα, ο κ. Γρίβας είπε ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, καθώς πρέπει να ισορροπήσει μεταξύ των αμερικανικών και ευρωπαϊκών συμφερόντων, ενώ παράλληλα διαχειρίζεται την τουρκική επιθετικότητα. Η έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού και η παθητική στάση των ελληνικών κυβερνήσεων έχουν οδηγήσει τη χώρα σε δύσκολη θέση. Η ανάγκη για μια πιο ενεργή και πολυδιάστατη διπλωματική προσέγγιση είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
Για τις σχέσεις Ελλάδας με Ισραήλ, Ρωσία και Κίνα ο κ. Γρίβας υποστήριξε ότι η Ελλάδα έχει αναπτύξει ισχυρούς δεσμούς με το Ισραήλ, κυρίως μέσω της αμυντικής συνεργασίας και της ενεργειακής πολιτικής. Αντίθετα, οι σχέσεις με τη Ρωσία έχουν επιδεινωθεί, ενώ οι διπλωματικές επαφές με την Κίνα είναι περιορισμένες. Αυτή η απομάκρυνση από μεγάλες δυνάμεις μπορεί να περιορίσει τη γεωπολιτική επιρροή της Ελλάδας και να την καταστήσει ευάλωτη στις περιφερειακές εξελίξεις.
Ο κ. Γρίβας τέλος αναφέρθηκε και στην οικονομική διείσδυση της Τουρκίας στην Ελλάδα λέγοντας ότι η τουρκική οικονομική επιρροή στην Ελλάδα αυξάνεται μέσω επενδύσεων και εμπορικών συμφωνιών. Αυτή η εξέλιξη μπορεί να δημιουργήσει μακροπρόθεσμους κινδύνους, καθώς ενδέχεται να οδηγήσει σε οικονομική εξάρτηση και σε έμμεση πολιτική επιρροή. Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να αναπτύξει μηχανισμούς προστασίας της εθνικής οικονομίας, διασφαλίζοντας παράλληλα τη σταθερότητα των διμερών σχέσεων.
Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε μια κρίσιμη γεωπολιτική συγκυρία. Οι σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας και η γενικότερη αλλαγή στρατηγικών προτεραιοτήτων δημιουργούν προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες. Μια προσεκτικά σχεδιασμένη εξωτερική πολιτική, που θα αξιοποιεί στρατηγικές συνεργασίες και θα αποφεύγει την εξάρτηση από μονοδιάστατες συμμαχίες, είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση των ελληνικών συμφερόντων στο μέλλον.