Ομάδα από Κύπριους γιατρούς και γεροντολόγους δημοσίευσε μελέτη στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Frontiers in Geriatric Medicine, όπου εκφράζονται ανησυχίες για τις επιπτώσεις των περιοριστικών μέτρων, που έχει επιβάλει η Κυβέρνηση, στην υγεία των ηλικιωμένων.
Στη μελέτη συμμετείχαν οι: Δρ Μάριος Κυριαζής, Δρ Ηρακλής Παντελιδάκης, Δρ Γιώργος Μικελλίδης (Εθνικό Κέντρο Γεροντολογίας, Λάρνακα) Δρ Μαρίνα Πολυκάρπου (Όμιλος Ματέρια, Λευκωσία) Δρ Βαρνάβας Παναγιώτου (Πανεπιστήμιο Keele, Ηνωμένο Βασίλειο).
Oπως ανέφερε ο Δρ Μάριος Κυριαζής στο Philenews, στη μελέτη υπογραμμίζεται ο μακροχρόνιος κίνδυνος κοινωνικής απομόνωσης, που συνδέεται με καρδιακά προβλήματα, άνοια, κατάθλιψη και αυξημένο κίνδυνο θανάτου.
Οι γιατροί προειδοποιούν ότι ο κίνδυνος θανάτου από άλλα αίτια, από αυτά που σχετίζονται με τον Covid-19, αυξάνεται σε τέτοια άτομα και οφείλεται στις επιπτώσεις της κοινωνικής απομόνωσης, καθώς επιτείνει μια ποικιλία προβλημάτων που επηρεάζουν τους ηλικιωμένους, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών, γνωστικών, αυτοάνοσων, ψυχολογικών και ορμονικών διαταραχών.
Για να αποφευχθεί ο κίνδυνος θανάτου, οι γιατροί συστήνουν μια σειρά μέτρων. Για παράδειγμα, συστήνονται οι σωματικές δραστηριότητες, οι «έξυπνες λύσεις» με ψηφιακή τεχνολογία, με διαδικτυακές κοινωνικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες, όπως ασκήσεις γνωστικής κατάρτισης και βιντεοπαιχνίδια.
Όπως επισημαίνεται στη μελέτη, η κοινωνική απομόνωση σχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο νοσηρότητας και θανάτου σε ηλικιωμένους. Τα μέτρα καραντίνας και κοινωνικής αποστασιοποίησης, λόγω του Covid-19, που επιβλήθηκαν στις περισσότερες χώρες και ιδιαίτερα στην Κύπρο, στοχεύουν στην απομόνωση των ατόμων από την άμεση επαφή με άλλους. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα ευάλωτα ηλικιωμένα άτομα να απομονώνονται στους τόπους διαμονής τους (πχ στο ίδιο τους το σπίτι τους, ή σε στέγες) για αρκετούς μήνες, ενώ οι συστάσεις για συνεχιζόμενους περιορισμούς δεν φαίνεται να τελειώνουν.
«Εκτιμούμε ότι τα επόμενα χρόνια, θα υπάρξει σημαντική αύξηση του αριθμού των θανάτων τέτοιων ηλικιωμένων στην Κύπρο. Οι Αρχές πρέπει να αναπτύξουν ένα πρόγραμμα υποστήριξης για αυτά τα ηλικιωμένα άτομα που θα περιλαμβάνουν ιατρικά, κοινωνικά, σωματικά και ψυχολογικά στοιχεία», τονίζεται χαρακτηριστικά στη μελέτη.
«Γνωρίζαμε ήδη πριν από την τρέχουσα πανδημία ότι υπάρχουν σταθερά στοιχεία που συνδέουν την κοινωνική απομόνωση και τη μοναξιά με χειρότερα καρδιαγγειακά και ψυχικά αποτελέσματα. Επιπλέον, γνωρίζαμε εκ των προτέρων ότι η μόνη ζωή και η κοινωνική αποδέσμευση συνδέονται με 24–32% υψηλότερο κίνδυνο για εισαγωγή στο νοσοκομείο για ηλικιωμένους που πάσχουν από αναπνευστικές παθήσεις», σημειώνεται ακόμη.
Σε μια πρόσφατη μελέτη στην Κύπρο, επιβεβαιώθηκε ότι η κοινωνική απομόνωση κατά την εποχή του Covid-19 σχετίζεται άμεσα με τη μοναξιά, ένα αρνητικό συναίσθημα που σχετίζεται με το αντιληπτό χάσμα μεταξύ των υφιστάμενων σχέσεων και των επιθυμητών.
Οι ισχυρότεροι παράγοντες κινδύνου για νοσηρότητα και θάνατο ήταν η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, ο ανενεργός τρόπος ζωής ακόμη και πριν από τον Covid-19 και η κλινική κατάθλιψη.
«Έχουμε ήδη αρχίσει να βιώνουμε αυξήσεις στον αριθμό των θανάτων από Covid-19, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Οι εκτιμήσεις δείχνουν αύξηση 17,7% στον αριθμό των θανάτων στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του 2020, σε σύγκριση με εκείνους του 2019, με τις καρδιακές παθήσεις και τους θανάτους που σχετίζονται με τον καρκίνο να είναι οι δύο κύριες αιτίες. Είναι πιθανό ότι η κοινωνική απομόνωση, που σχετίζεται με τις χαμένες νοσοκομειακές θεραπείες και άλλους λόγους που συνδέονται με τα αυστηρά μέτρα αποκλεισμού, συνέβαλε σε μια τέτοια αύξηση των θανάτων», επισημαίνεται ακόμη.
Νοσηρότητα και Θνησιμότητα
Άλλες μελέτες διαπίστωσαν επίσης σημαντική σχέση μεταξύ της μοναξιάς και της αυξημένης θνησιμότητας. Η αυξημένη θνησιμότητα δεν συνδέεται μόνο με καρδιαγγειακές παθήσεις. Για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί ότι άλλα προβλήματα όπως η εξασθενημένη ανοσία, η μεταβαλλόμενη υποθαλαμική υπόφυση-επινεφριδιακή δραστηριότητα και ένα προφλεγμονώδες προφίλ γονιδιακής έκφρασης συνδέονται με αυξημένη θνησιμότητα σε αυτούς τους ασθενείς. Ένα άλλο ζήτημα που πρέπει να εξεταστεί είναι αυτό της αυξημένης ψυχολογικής νοσηρότητας. Η χρήση των ψυχοτρόπων φαρμάκων αυξάνεται κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19. Είναι γνωστό ότι οι απομονωμένοι ηλικιωμένοι είναι πιο πιθανό να κάνουν υπερβολική χρήση φαρμάκων όπως αντικαταθλιπτικά, αγχολυτικά, ηρεμιστικά ή υπνωτικά.
Σημειώνεται ακόμη ότι «η χρόνια υπερβολική χρήση υπνωτικών και αγχολυτικών μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση, συνδέεται με άνοια και σχετίζεται με πτώσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε κατάγματα ισχίου, τραυματισμούς στο κεφάλι, ακόμη και θάνατο. Τώρα εμφανίζονται στοιχεία ότι η πανδημία Covid-19 έχει εκτεταμένες αρνητικές επιπτώσεις στις γνωστικές ικανότητες και στην ψυχική ευημερία των ηλικιωμένων».
«Επιπλέον, η μοναξιά σχετίζεται σημαντικά με μείωση του όγκου του εγκεφάλου, ιδιαίτερα σε περιοχές που σχετίζονται με τη μνήμη, όπως ο αριστερός έσω κροταφικός λοβός. Άλλα προβλήματα περιλαμβάνουν κακές συνήθειες ύπνου και μείωση της εκτελεστικής λειτουργίας, όλα αυτά αυξάνουν τον κίνδυνο θνησιμότητας σε ηλικιωμένους. Τα ψυχιατρικά συμπτώματα, που οδηγούν σε υπερβολική χρήση ψυχιατρικών φαρμάκων και αρνητικές παρενέργειες, όπως όψιμη δυσκινησία και ακαθησία, έχουν επίσης αυξηθεί, επιταχύνοντας την επιδείνωση αυτών των ασθενών και οδηγώντας σε επιπλοκές και θάνατο».
Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι οι ηλικιωμένοι που νοσηλεύονται με Covid-19 έχουν αρνητικές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιδράσεις, που επηρεάζουν τη λειτουργικότητά τους ,λόγω της σχετικής κόπωσης, μυϊκής αδυναμίας και σαρκοπενίας που μπορούν να επιδεινώσουν την ευπάθεια, την εξάρτηση και την αναπηρία, καθιστώντας αυτήν την ευάλωτη ομάδα ακόμη πιο ευάλωτη. οδηγώντας σε έναν φαύλο κύκλο απομόνωσης και εξάρτησης.