Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Είναι θετικό για το μέλλον του Ελληνισμού πως φέτος θυμόμαστε το τραγικό γεγονός της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Παράλληλα με αυτό θυμόμαστε τις ρίζες μας, το θάρρος και τον δυναμισμό των προγόνων μας. Θυμόμαστε πως υπό δυνάστη αλλόπιστο και τυραννικό πέτυχαν όχι απλώς να διατηρήσουν την ιδιοπροσωπία τους, αλλά να αναπτυχθούν και στις αρχές του 20ού αιώνα να έχουν κατακτήσει σημαντική παρουσία εκπαιδευτική, πολιτισμική, οικονομική, κοινωνική στην καταρρέουσα οθωμανική αυτοκρατορία.
Θυμόμαστε πως οι Έλληνες της Μικράς Ασίας ως πρόσφυγες δε λησμόνησαν την Παράδοσή τους και δεν άφησαν πίσω τις πολλές τους αρετές, με τις οποίες επιβίωσαν επί αιώνες μαύρης σκλαβιάς, αλλά τις έφεραν στη νέα τους Πατρίδα και μπόλιασαν με αυτές όλο τον Ελληνισμό. Είναι αυτό που είπε ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, πως με την άλωση της Κωνσταντινούπολης χάσαμε ως Έθνος την κρατική εξουσία, αλλά διατηρήσαμε το χώμα μας και την ταυτότητά μας, με την καταστροφή του 1922 χάσαμε και τα χώματά μας, αλλά διατηρήσαμε την ταυτότητά μας. Τώρα ο αγώνας σε εμάς, τους απογόνους εκείνων των ηρώων της Πίστης και της Πατρίδας, είναι να διαφυλάξουμε την ταυτότητά, που μας κληροδότησαν εκείνοι.
Και μόνο πάντως το γεγονός ότι θυμόμαστε τις ρίζες μας σημαίνει ότι επιμένουμε να διατηρούμε τα όσα έχουμε κληρονομήσει από έναν πολιτισμό 3.000 ετών. Η Εκκλησία της Ελλάδος αφιερώνει το Ημερολόγιό της στη Μικρασιατική καταστροφή, το ίδιο και οι Μητροπόλεις, ενώ προετοιμάζονται από αυτές και πολλές εκδηλώσεις, αν και όσο η πανδημία τις επιτρέψει. Επίσης τα πατριωτικά σωματεία έχουν κινητοποιηθεί, εφημερίδες έχουν προσφορές βιβλίων για τη Μικρά Ασία, σχετικά βιβλία εκδίδονται και επανεκδίδονται…
Είναι θετικό πως στη θλιβερή επέτειο συμμετέχουν όλοι οι Έλληνες, γιατί όπως μας είπε Μητροπολίτης, οι παππούδες των παλαιοελλαδιτών πολέμησαν για την απελευθέρωση της Μικράς Ασίας, και όταν ήρθαν οι Μικρασιάτες ως πρόσφυγες οι περισσότεροι – υπήρξαν και θλιβερές εξαιρέσεις – τους αγκάλιασαν και έμαθαν πολλά απ’ αυτούς…
Όμως κοντά στα εκατό χρόνια από την καταστροφή ας θυμηθούμε και τα εκατόν δέκα χρόνια από την απελευθέρωση των Ελλήνων της Μακεδονίας, της Κρήτης, της Ηπείρου, των νησιών του ανατολικού Αιγαίου και, αργότερα, της Δυτικής Θράκης. Ας θυμηθούμε το θαύμα του 1912-1913. Από τους δύο νικηφόρους πολέμους, κατά της Τουρκίας το 1912-13 και κατά της Βουλγαρίας το 1913, η Πατρίδα μας περίπου διπλασίασε την εδαφική της έκταση (από 63.211 τετρ. χλμ. έφτασε στα 120.308) και αύξησε κατά 80% περίπου τον πληθυσμό της (από 2.631.912 κατοίκους σε 4.718.221).
Ας θυμηθούμε ότι στις 5 Οκτωβρίου 1912 κηρύχθηκε ο πόλεμος κατά της Τουρκίας από Ελλάδα, Σερβία, Μαυροβούνιο και Βουλγαρία. Ο Ελληνικός στρατός από τα ελληνοτουρκικά σύνορα της Μελούνας (17 χιλιόμετρα από τον Τύρναβο) και μετά από αλλεπάλληλες στρατιωτικές επιτυχίες μέσα σε μόνο είκοσι ημέρες απελευθέρωσε τη Θεσσαλονίκη, ανήμερα του Αγίου Δημητρίου! Πιο συγκεκριμένα απελευθέρωσε με αλλεπάλληλες αστραπιαίες νίκες: Στις 9 Οκτωβρίου το Σαραντάπορο, στις 10 Οκτωβρίου τα Σέρβια, στις 16 Οκτωβρίου τη Βέροια και στις 20 Οκτωβρίου τα Γιαννιτσά.
Στις 25 Οκτωβρίου 1912, στις 4.30 το απόγευμα, λίγο έξω από την Συμβασιλεύουσα, οι Ευρωπαίοι πρόξενοι συνοδεύοντες τον Τούρκο στρατηγό Σαδίκ παρέδωσαν τη Θεσσαλονίκη στον υπό τον τότε διάδοχο και αρχιστράτηγο Κωνσταντίνο ελληνικό στρατό, εξ ονόματος του στρατηγού Ταξίν Πασά. Την 11η νυκτερινή υπογράφτηκε το ιστορικό πρωτόκολλο απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης και μετά τα μεσάνυχτα και ξημερώνοντας η εορτή του πολιούχου της Νύμφης του Θερμαϊκού Αγίου Δημητρίου, τμήματα Ευζώνων και μετά τάγματα της 7ης Μεραρχίας εισήλθαν στην απελευθερωμένη πόλη.
Με επίσης αστραπιαίες κινήσεις ο στόλος μας, έχοντας ναυαρχίδα το θρυλικό θωρηκτό «Αβέρωφ» και επικεφαλής τον ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη, απελευθέρωσε τα νησιά του ανατολικού και βορείου Αιγαίου. Στις 9 Οκτωβρίου του 1912 απελευθερώνεται η Λήμνος, στρατηγικής θέσεως νησί, για το κλείσιμο του τουρκικού στόλου στον Ελλήσποντο, στις 18 Οκτωβρίου με παράλληλες κινήσεις, απελευθερώνονται τα νησιά Θάσος, Άγιος Ευστράτιος, Ίμβρος, στις 19 Οκτωβρίου τα ηρωικά Ψαρά, στις 24 Οκτωβρίου η Τένεδος, στις 4 Νοεμβρίου η Ικαρία, στις 8 Νοεμβρίου η Λέσβος και στις 12 Νοεμβρίου η Χίος. Εξάλλου στις 2 Νοεμβρίου απελευθερώθηκε το Άγιον Όρος, πριν από την κεντρική και ανατολική Μακεδονία, όπως και τα Ιωάννινα, που απελευθερώθηκαν το 1913.
Η Σάμος είναι το νησί που δεν υπήρχαν τούρκοι και που όσες φορές επιχείρησαν να το καταλάβουν απωθήθηκαν από τους γενναίους Σαμιώτες. Αυτοί, μαζί με τους Κρητικούς, ουδέποτε δέχθηκαν πως το 1830, με τη Συνθήκη του Λονδίνου, μείνανε εκτός της ελεύθερης Ελλάδας. Στις 11 Νοεμβρίου 1912 οι υπό τον Θεμιστοκλή Σοφούλη Σαμιώτες επαναστάτες κήρυξαν την ελευθερία της Σάμου και την ένωσή της με την Μητέρα Ελλάδα. Οι σύμμαχοί μας, που τόσο μας αγαπάνε (…), δεν επικύρωσαν την απόφασή τους. Τελικά ο ελληνικός στόλος με στρατιωτικά αγήματα απελευθέρωσαν το νησί στις 2 Μαρτίου του 1913.
Το 1912 η μικρή Ελλάδα, συνέτριψε την τεράστια Οθωμανική Αυτοκρατορία. Και το 1922 το ίδιο θα συνέβαινε αν δεν παρέμβαιναν οι Αγγλογάλλοι υπέρ του Κεμάλ… Τελικά οι πρόγονοί μας αυτήν την Ελλάδα των θαυμάτων και των τραυμάτων, μας παρέδωσαν και εμείς ορθώς τα θυμόμαστε. Πρέπει όμως πάντα να θυμόμαστε πως και στα θαύματα και στα τραύματά μας οι σύμμαχοί μας μόνο τα συμφέροντά τους κοιτάνε και επομένως, σε κάθε περίσταση, να βλέπουμε εμείς τι κάνουμε.-