Την Κυριακή, 19 Μαΐου 2024, πραγματοποιήθηκε μνημόσυνο και ομιλία για τη γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού, από μέλη της Ενωμένης Ρωμηοσύνης, στον Ιερό Ναό Αγίας Κυριακής Κρύας Βρύσης.
Παρακάτω παρατίθεται το κείμενο της ομιλίας:
Χριστὸς Ἀνέστη!
Ἂν σήμερα εἴμαστε ἐλεύθεροι καὶ Ἕλληνες, αὐτὸ τὸ ὀφείλουμε στὴν Ἀνάσταση, διότι ἀπὸ ποῦ ἀλλοῦ θὰ ἀντλοῦσαν δύναμη οἱ Νεομάρτυρες γιὰ νὰ δώσουν κατὰ χιλιάδες τὸ αἵμα τους, διατηρῶντας ζωντανὸ τὸ Ρωμέικο; Ἀποδεικνύεται, ἔτσι, τοῦ λόγου τὸ ἀληθές. Αὐτὸ τὸ Ρωμέικο, ἡ γλυκιὰ Ρωμιοσύνη… πόσα ἔχει ὑποφέρει. Χτυπήματα ἀπὸ δυτικά, ἀπὸ ἀνατολικά, ἀπὸ βόρεια. Συνεχῶς χτυπήματα, συνεχῶς Σταύρωση, ἐξωτερικὴ καὶ ἐσωτερική, Σταύρωση, ἀλλὰ καὶ Ἀνάσταση. Ἔχουν ἀπόλυτο δίκαιο οἱ ποιητὲς ποὺ λένε: «τὴν Ρωμιοσύνη μὴν τὴν κλαῖς», «κανένας δὲν εὑρέθηκε γιὰ νὰ τὴν ἐξαλείψει, κανένας, γιατὶ σκέπει την ἀπὸ ψηλὰ ὁ Θεός μου». Τὶς ἡμέρες αὐτές, μὲ ἀποκορύφωμα τὴν σημερινή, αἱματοβαμμένη ἐπέτειο τῆς 19ης Μαΐου, καθηκόντως καὶ εὐλαβικὰ μνημονεύουμε τὶς ἀδικοχαμένες, ἀθῶες ψυχὲς τῶν Ἑλλήνων τοῦ Πόντου, θυμάτων τῆς Γενοκτονίας τοῦ Μικρασιατικοῦ Ἑλληνισμοῦ.
Γιὰ νὰ θυμηθοῦν οἱ μεγαλύτεροι καὶ νὰ μάθουν οἱ μικρότεροι, μέχρι τὶς ἀρχὲς τοῦ 20ου αἰώνα, οἱ Ἕλληνες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ οἱ Πόντιοι, εἶχαν καταφέρει μὲ τὴν εὐφυία, τὴν τεχνογνωσία καὶ τὶς ἱκανότητές τους νὰ γίνουν σταδιακὰ οἱ κύριοι τῆς οἰκονομίας τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας. Οἱ Ἐνορίες ἔσφυζαν ἀπὸ ζωή. Τὰ σχολεῖα συνεχῶς πλήθαιναν καὶ ἔβγαζαν ἄριστους μαθητές. Παράλληλα, τὰ ὀθωμανικὰ ἐδάφη συρρικνώθηκαν, εἰδικὰ μετὰ τὸν Α΄ Βαλκανικὸ Πόλεμο. Ἐρχόμαστε, λοιπόν, στὸ 1914 καὶ τὴν κήρυξη τοῦ Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.Τὸ κίνημα τῶν Νεότουρκων, οἱ ὁποῖοι πρὶν λίγα ἔτη θέλησαν νὰ ἀνατρέψουν τὸν Σουλτάνο καὶ νὰ χορηγήσουν ἰσότητα σὲ ὅλους τοὺς πολίτες τῆς αὐτοκρατορίας, τώρα φωνάζουν τὸ σύνθημα: «ἡ Τουρκία στοὺς Τούρκους». Τί ἄλλαξε ξαφνικά; Ἁπλούστατα, ὁ Γερμανὸς στρατηγὸς Λίμαν Φὸν Σάντερς, ὁ ὁποῖος στάλθηκε στὴ σύμμαχο Τουρκία γιὰ νὰ ἐκπαιδεύσει καὶ νὰ διοικήσει τὸν στρατό της, πρότεινε τὴν μεγάλη λύση τοῦ «προβλήματος» τῆς Τουρκίας: «ἂν θέλετε νὰ συνεχίσετε νὰ εἶστε κύριοι αὐτοῦ τοῦ τόπου, πρέπει νὰ ἐξοντώσετε κάθε ξένο στοιχεῖο». Στὸ στόχαστρο, ἀσφαλῶς, οἱ Ἀρμένιοι καὶ οἱ Ἕλληνες. Τοὺς Ἀρμένιους τοὺς ἔσφαξαν χωρὶς ντροπὴ καὶ κάλυψη. Ἐπειδή, ὅμως, δέχθηκαν τὴν παγκόσμια κατακραυγή, φρόντισαν νὰ ἐξοντώσουν τοὺς Ἕλληνες μὲ πιὸ ὕπουλα μέσα. Ἀρχικά, τὰ τάγματα ἐργασίας. Ἄνδρες ἀπὸ 15 ἕως 48 ἐτῶν ἀποκόβονταν ἀπὸ τὶς οἰκογένειές τους καὶ ἐξαναγκάζονταν σὲ πολύωρη καθημερινὴ ἐργασία ὑπὸ ἄθλιες συνθῆκες, μεταξὺ τῶν ὁποίων: βιασμοί, πεῖνα καὶ δίψα. Κάποιοι, ἀγανακτισμένοι μὲ τὴν κτηνώδη ἀντιμετώπιση, δραπέτευσαν καὶ προσαρτήθηκαν σὲ ἀντάρτικες ὁμάδες στὰ βουνά. Ἀπ΄ τοὺς ἐναπομείναντες, ἐπέζησαν ἐλάχιστοι. Ἔπειτα, οἱ πυρπολήσεις καὶ οἱ λεηλασίες.«Εὐτυχισμένος» θεωροῦνταν ἐκεῖνος ποὺ τὸν δολοφονοῦσαν ἀκαριαῖα καὶ αὐτὸ διότι ἄλλους τοὺς ἔκαιγαν ζωντανούς, ἄλλους τοὺς ξεγύμνωναν καὶ τοὺς ἔπλεναν μὲ βραστὸ νερό, βίαζαν γυναῖκες, ἄνοιγαν τὶς κοιλιὲς τῶν ἐγκύων. Ἄλλους τοὺς ἀπαγχόνιζαν, βρέφη τὰ τσάκιζαν στὰ βράχια. Τέλος, οἱ λευκὲς πορεῖες. Πορεῖες; Πρὸς τὰ ποῦ; Κάθε πορεία, κάποιον προορισμὸ ἔχει. Αὐτὴ εἶχε ἕναν διαφορετικό, τὸν θάνατο. Κυριολεκτικά, ἔβαζαν τοὺς χιλιάδες ἀνθρώπους, μὴν κάνοντας καμία διάκριση σὲ βρέφη, ἡλικιωμένους καὶ ἐγκύους νὰ περπατοῦν νύχτα – μέρα μέχρι νὰ πεθάνουν. Αὐτὸς ἦταν ὁ προορισμός. Σήμερα, ὅλοι μιλοῦν γιὰ τὸ Ἄουσβιτς. Ποιός, ὅμως, ἀκόμη καὶ στὴν πατρίδα μας, ποιός μιλᾶ γιὰ αὐτὲς τὶς πορεῖες ποὺ ἔχουν χαρακτηριστεῖ «Ἄουσβιτς ἐν ροῇ». Ὅσοι κατάφεραν νὰ γλιτώσουν, κατέφυγαν οἱ μὲν στὴν ἡρωομάνα Μακεδονία, οἱ δὲ στὴ Σοβιετικὴ Ἕνωση. Οἱ πρόσφυγες γονεῖς καὶ παπποῦδες μας δὲν ἄφησαν τὸν Τραπεζούντιο Ἀετὸ νὰ πεθάνει, διότι τὸν ἔθρεψαν μὲ τρία πράγματα: πίστη, ἤθη καὶ πολιτισμός.
Ὁ Ποντιακός Ἑλληνισμός ἔχει μέσα στήν ψυχή του, ἔχει μέσα στό DNA του τήν ἱστορία καί τόν πολιτισμό του, καί ἔχει φύλακα καί προστάτιδά του τήν Παναγία. Καί ἄν ἀγωνίζεται ἑνωμένος ὑπό τή σκέπη τῆς Παναγίας γιά τή διεκδίκηση τῶν δικαίων του, εἶναι βέβαιο ὅτι δέν θά ἀποτύχει, ἀλλά θά κατορθώσει νά ἀναγνωρισθεῖ ἡ μεγάλη ἀδικία πού ἔγινε εἰς βάρος του καί θά δικαιωθεῖ.”
Στην Δέσποινα, τὴν Παναγία μας, κλείνοντας, νὰ ἀπευθύνουμε μία ἱκεσία μέσα ἀπὸ τοὺς στίχους ἑνὸς σύγχρονου τραγουδιοῦ: «Βοήθα, τοῦ Πόντου Παναγιά, τὸν προδομένο μας λαό, Ἄχ, Παναγιά μου Σουμελά, σκύβω τὸ χέρι σου φιλῶ, Μίλα μας γιὰ τὴν λευτεριά, Νὰ΄ ρθεῖ ξανὰ ἡ ξαστεριά.» Ευχόμαστε ὁ Θεὸς νὰ ἀναπαύσει τὶς ψυχὲς τῶν ἀθώων ἀνθρώπων ποὺ σφαγιάστηκαν καὶ ἐκείνων ποὺ ἔπρεπε μετὰ τὰ γεγονότα νὰ ζήσουν στερημένοι καὶ πονεμένοι, καθώς επίσης νὰ μᾶς φωτίζει ὅλους γιὰ νὰ κάνουμε τὸ καθῆκον μας, όπως κάνουμε σήμερα με το σωματείο Ενωμένη Ρωμηοσύνη και το μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως πάντων των τελειοθέντων στη γενοκτονια των Ποντίων. Αιώνια η μνήμη αυτών. Χριστός Ανέστη!
Πηγές:
- Ὁμιλία τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας κ. Χρυσοστόμου γιὰ τὴν Γενοκτονία τῶν Ἑλλήνων τοῦ Πόντου (2023).
- Διαδικτυακή ομιλία στη σειρά των εκπομπών «Επισκοπικός Λόγος» με θέμα: «Ο Ποντιακός Ελληνισμός έχει την προστάτιδα του» του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων (2023).
