18η. Μείνατε ἐν τῇ ἀγάπῃ τῇ εἰς ἀλλήλους καί αὕτη ἐστίν ἀρραγές δεῖγμα ὅτι καί τόν Θεόν ἀγαπᾶτε. Μή πικραίνετε ἀλλήλους. Τελείως ἀνάρμοστος διαγωγή δι᾿ ἐκείνους, ὅπου ἠλεήθησαν ἐκ Θεοῦ καί ἐγκατέλειψαν τόν κόσμον καί ἐνεδύθησαν τά πένθιμα. Μή λυπεῖτε τό Ἅγιον Πνεῦμα μέ λογισμούς ἀπρεπεῖς, μέ σκέψεις φθόνου καί ψυχρότητος. Ναί, τέκνα μου, ἀγαπᾶτε ἀλλήλους, κατά τήν θείαν ἐντολήν· ὡς ἀπό πυρός φεύγετε τήν ἀδελφικήν ψυχρότητα, ὅπως διατηρηθῇ ἡ θερμότης τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἐπιμεληθῆτε τήν ζωοποιόν κατά Θεόν ἀγάπην, ἵνα λαμπρύνητε τήν νοεράν εἰκόνα τῆς ψυχῆς σας καί χαροῦν οἱ πλησιάζοντες ἡμᾶς ἄγγελοι. «Δοξάσατε δή τόν Θεόν ἐν τῷ σώματι ὑμῶν καί ἐν τῷ πνεύματι ὑμῶν, ἅτινά ἐστι τοῦ Θεοῦ» (Α΄ Κορ. 6,20).
19η. Ὅποιος ὑπομένει μετά σιωπῆς καί προσοχῆς τά λόγια τοῦ ἀδελφοῦ, ὥστε νά μή γίνεται εἰς τήν ψυχήν του μῖσος ἤ κατάκρισις ἤ μνησικακία, εἶναι μακάριος. Ὁμοιάζει μέ τόν Χριστόν, πού ὅταν ἔβγαζε τά δαιμόνια ἀπό τούς ἀνθρώπους, οἱ Ἑβραῖοι τόν κατέκριναν ὅτι: «ἐν τῷ ἄρχοντι τῶν δαιμονίων ἐκβάλλει τά δαιμόνια» (Ματθ. 9,34), καί πάλιν· «δαιμόνιον ἔχεις, ποῖος ἠμπορεῖ νά σέ ἀκούῃ;» (Ἰωάν. 8,52).
Βλέπεις, παιδί μου, ὅτι καί εἰς τόν Χριστόν ἔτσι ἔλεγαν. Διά τοῦτο μή στενοχωρεῖσαι· ἐάν θά κάνῃς ὑπομονήν, ἐάν ταπεινώνεσαι καί λέγῃς· «πράγματι δαιμόνια πολλά ἔχω, – διότι κάθε πάθος καί δαιμόνιον – καί ὅπως λέγει ὁ ἀδελφός μου ἔτσι εἶμαι καί χειρότερος» καί ἐάν προσπαθῇς νά τόν ἀγαπᾷς, νά τόν ὑπακούῃς, τότε θά ἔλθῃ ἡμέρα, πού θά ἐλευθερωθῇς ἀπό τά πάθη καί θά βασιλεύσῃ ὁ Χριστός εἰς τήν καρδίαν σου καί θά σοῦ δώσῃ τήν ἀνεκτίμητον εἰρήνην τοῦ Θεοῦ.
20η. Μή χαλᾶτε τήν σωτήριον ἀγάπην διά τιποτένια πράγματα· μήν ὑπονοιάζεσθε ἀλλήλους καί δημιουργῆτε καταστάσεις μέσα σας, πού σᾶς φθείρουν ψυχικῶς. Φοβηθῆτε τό κρῖμα τοῦ Θεοῦ· οὐαί ἀπό ὅποιον προέρχεται τό σκάνδαλον.
Μή δικαιολογῆτε τόν ἑαυτόν σας· εἰς ἑαυτόν νά ρίπτετε τό βάρος ὁποιασδήποτε ὑποθέσεως καί τότε θά γνωρίσετε πολλήν τήν ὠφέλειαν μέσα εἰς τήν ψυχήν σας. Ἐάν δέ δικαιολογῆτε τάς ἐνεργείας σας καί κατακρίνετε τόν πλησίον σας ἀδελφόν, ἡ λύπη καί ἡ στενοχωρία δέν θά σᾶς λείψουν ποτέ, ὡς μισθός τῆς παραβάσεως.
Μοναχός χωρίς αὐτομεμψίαν δέν ἀξίζει μιά πεντάρα· ἄρα οὐδέ προκοπήν θά ἔχῃ ποτέ.
Ὅ,τι σᾶς λέγει ὁ Γέροντας, νά το θεωρῆτε ὡς θέλημα Θεοῦ καί ὅτι ὁ Κύριος ὁμιλεῖ διά τοῦ στόματος αὐτοῦ. Ὅταν οὕτω λογίζεσθε, τότε καί μόνον θά κάνετε ὑπακοήν, ὅπως τήν θέλει ὁ Χριστός μας.
21η. Ὁ Κύριος θά καταδικάσῃ εἰς τό πῦρ τό αἰώνιον τούς σκανδαλοποιούς. Ἀγαπᾶτε εἰλικρινά ὁ εἷς τόν ἄλλον· ὄχι πλαστά καί «ἐξώπετσα», ἀλλά μέ βάθος πνευματικόν. Ὁ Χριστός μας τόσον πολύ μᾶς ἠγάπησε, ὥστε αὐτό τό ἅγιον παράδειγμά Του νά μᾶς γίνῃ μία ἁγία αἰτία, νά ἀγαπῶμεν καί ἡμεῖς ὁμοίως ἀλλήλους.
Ἐάν δέν ἔχωμεν ἀγάπην δι᾿ ἔργων – ὄχι μέ λόγια μόνον – ματαίως κοπιάζομεν ἀγωνιζόμενοι, διότι δέρομεν ἀέρα καί ξεφεύγομεν τοῦ σκοποῦ τῆς σωτηρίας μας. Ἄς μή πλανώμεθα πώς θά σωθῶμεν παραμελοῦντες τήν βασικήν ἀρετήν τῆς ἀγάπης· ἐάν δέν μᾶς διακρίνῃ ἡ ἀνόθευτος ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, εἰς κενόν τρέχομεν, ὁπότε αἴρεται πᾶσα ἐλπίς σωτηρίας.
22α. Εἰς τήν ἐρώτησίν σου, ἀδελφέ ἐν Κυρίῳ…, ἐάν πρέπῃ νά διορθώσωμεν τόν συνάνθρωπόν μας – πού εἶναι ἀχάριστος, ἄδικος κλπ – ἤ δέν πρέπει χάριν τοῦ μισθοῦ τῆς ὑπομονῆς, σοῦ ἀπαντῶ: Ἐάν νομίζῃς ὅτι ἐν τῇ νουθεσίᾳ καί ὑποδείξει, ὁ ἀδελφός θά ὠφεληθῇ, ὀφείλομεν νά τό πράξωμεν, προτιμῶντες τήν ὠφέλειαν τοῦ πλησίον ἀπό τήν ἰδικήν μας, ἐκπληροῦντες τήν μεγαλυτέραν ἀρετήν, τήν ἀγάπην. Ἐάν πιστεύῃς, ὅτι οὐδεμία ὠφέλεια πρόκειται νά δοθῇ ἀπό τήν νουθεσίαν, τότε προτιμῶντας τό σεαυτοῦ συμφέρον, ὑπόμεινον καί ἀχαριστίαν καί ἀδικίαν.
23η. Μέ ὑπομονήν καί μέ εὐχαρίστησιν νά ὑπηρετῇς εἰς τό διακόνημά σου· νά λογίζεσαι, ὅτι ὑπηρετεῖς ἀγγέλους καί ὄχι ἀνθρώπους.
Διακόνησε τούς ἀδελφούς μέ ἀγάπην, καθώς τούς ἀγαπᾷς. Προσπάθησε νά μή λυπήσῃς ἀδελφόν, διά νά μή χάσῃ ἡ ψυχή σου τήν παρρησίαν πρός τόν Θεόν. Ἐσύ διακόνησε σάν ἕνας δοῦλος διά τήν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ. Ἔχε τόν ἑαυτόν σου τελευταῖον ἀπό ὅλους τούς ἀδελφούς. Ταπεινώσου καί θά ἴδῃς τί χάριν θά σοῦ δώσῃ ὁ Κύριος τῆς δόξης.
24η. Ἡ γνησία ἀγάπη πρός τόν ἀδελφόν ἔχει τά διακρίνοντα αὐτήν χαρακτηριστικά, δηλαδή, ὅταν δέν κατακρίνωμεν τούς ἀδελφούς, δέν τούς μεμφώμεθα, ὅταν παραβλέπωμεν τά μικροσφάλματά των καί ἀνεχώμεθα αὐτά ὡς ἴδια, δικαιώνοντες πάντοτε αὐτούς καί κατακρίνοντες ἑαυτούς διηνεκῶς, ὅταν δέν τούς ζηλεύωμεν, δέν τούς φθονοῦμεν, δέν χαίρωμεν εἰς τά σφάλματά των, ἀλλά μᾶλλον χαίρωμεν καί εὐφραινώμεθα διά τά καλά καί την προκοπήν των καί εὐχώμεθα δι᾿ αὐτούς. Ἐκ τῶν ἀνωτέρω καί πολλῶν ἄλλων μαρτυριῶν, διακρίνεται ἡ γνησία ἀγάπη μας πρός τούς ἀδελφούς· τότε ὄντως καλή καί τερπνή ὑπάρχει ἡ μετά τῶν ἀδελφῶν συνοίκησις.
Βιάζεσθε λοιπόν, τέκνα μου, τήν τοιαύτην ἀγάπην νά ἀποκτήσετε· διότι αὕτη ἡ λαμπρά καί ἀξία οὐρανίων ἐπαίνων ἀγάπη, θά σᾶς καταστήσῃ τέκνα Θεοῦ· διότι καί ὁ Θεός ἀγάπη ἐστί καί ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐν τῷ Θεῷ μένει καί ὁ Θεός ἐν αὐτῷ.
Ἀλλά διά νά ἀποκτήσωμεν αὐτήν τήν ὑπερθαύμαστον ἀγάπην, πρέπει νά ἐπικαλούμεθα συνεχῶς τόν Θεόν τῆς ἀγάπης νά μᾶς τήν δώσῃ.
Τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ διά τῆς εὐχῆς «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με» μνημονευόμενον περιέχει μέσα του ζωήν αἰώνιον καί ἡ ζωή ἡ αἰώνιος εἶναι ὁ Θεός τῆς ἀγάπης! Ἄρα ὁ προσευχόμενος αὐτήν τήν εὐχήν ἀποκτᾷ τήν γνησίαν καί κατά Θεόν ἀγάπην.
Ἐμπρός λοιπόν· νά τό μέσον καί ὁ τρόπος πρός θρίαμβον τῆς κατακτήσεως τῆς ἀγάπης. Θαρσεῖτε καί προχωρεῖτε εἰς τόν ἀγῶνα ἀνδρείως. Λέγετε συνεχῶς τήν εὐχήν, προφορικῶς καί νοερῶς. Ὠφελιμώτερον τήν ἡμέραν προφορικῶς, διά τόν διασκορπισμόν τοῦ νοός εἰς τήν ἐργασίαν.
ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΕΦΡΑΙΜ
ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΦΙΛΟΘΕΟΥ
ΠΑΤΡΙΚΑΙ ΝΟΥΘΕΣΙΑΙ
ΕΚΔΟΣΙΣ:ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΦΙΛΟΘΕΟΥ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ