Γράφει ο Ρούντας Ναπ. Γεώργιος
( 336 π.Χ. Β’ Πανελλήνιο Συνέδριο /σήμερα 2021 …..;;; )
(Πριν την έναρξη του άρθρου θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά την κ.α Αικατερίνη Μαρινάκη και τον κ. Ψωμά Παναγιώτη, δύο εξαίσια και εξέχοντα στελέχη του αρχαιολογικού χώρου των Ισθμίων και του αρχαιολογικού χώρου της αρχαίας Κορίνθου αντιστοίχως, για την ευγένεια, την καλή διάθεση, την προσφορά και την χορήγηση εντύπων με πληροφορίες για τον αρχαιολογικό χώρο των Ισθμίων. Είναι πραγματικά ελπιδοφόρο, όταν διαπιστώνεις πώς στην σημερινή εποχή υπάρχουν άνθρωποι που στηρίζουν εγκάρδια την ιστορία και τον πολιτισμό μας. Επίσης ήθελα να ευχαριστήσω και την Αναστασία – Αλεξάνδρα Σκούπα για την βοήθειά της κατά την επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο)
Είμαστε στο 336 π. Χ., όταν ο Βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος ο Β’ δολοφονείται από έναν εμπαθή, ζηλόφθονα και μικρόψυχο στρατιώτη με το όνομα Παυσανίας, ο οποίος ήταν και μέλος της προσωπικής του φρουράς. Μέχρι τότε ο Φίλιππος ο Β’ ο Μακεδών είχε συμπληρώσει 24 χρόνια βασιλείας και εθεωρείτο ως ο μεγαλύτερος από τους ευρωπαίους ηγέτες, καθότι ίδρυσε την μεγαλύτερη Ελληνική ενιαία μοναρχία της εποχής του έχοντας ξεκινήσει με τις μικρότερες δυνατές προϋποθέσεις. Συγκάλεσε το 337 π.Χ. στον ναό του Ποσειδώνα στα Ίσθμια Κορινθίας για πρώτη φορά το Πανελλήνιο Συνέδριο. Δημιούργησε μία ομοσπονδία όλων των Ελληνικών πόλεων-κρατών (εκτός των Σπαρτιατών), τα οποία ενώθηκαν σε μία ενιαία πολιτική, διοικητική και στρατιωτική οντότητα, γιατί Εθνική και Θρησκευτική ενιαία συνείδηση είχαν ήδη από τα πανάρχαια χρόνια. Όλοι οι Έλληνες λοιπόν Ενωμένοι στο συνέδριο αυτό αποφάσισαν να σταματήσουν τις μεταξύ τους συγκρούσεις, τις απότομες και αυταρχικές μεταβολές στα πολιτικά τους καθεστώτα, να προστατεύουν την ελεύθερη ναυσιπλοϊα και να ευρίσκονται σε ενιαία αμυντική και επιθετική συμμαχία με αρχηγό τον Φίλιππο.
Το γεγονός αυτό της δολοφονίας του Φιλίππου συντάραξε συθέμελα όλο αυτό το δημιούργημα και η ενότητα των Ελλήνων άλλη μία φορά κινδύνευσε. Οι Αθηναίοι με πρωτεργάτη τον Δημοσθένη, έναν από τους δέκα καλύτερους ρήτορες όλων των εποχών («Kανόνας των δέκα Αττικών ρητόρων» Καικίλιος – Περί του χαρακτήρος των δέκα ρητόρων, Πλούταρχος- Ηθικά Βίοι τῶν δέκα ῥητόρων) άρχισαν ξανά να διατρανώνουν το αντιμακεδονικό τους μένος ισχυριζόμενοι, ότι ο Αλέξανδρος είναι ανίκανος να διατηρήσει τον θρόνο του Φιλίππου και να διαχειριστεί την κατάσταση. Την ίδια άποψη εξέφρασαν και οι Καδμείοι Θηβαίοι απόγονοι της Ιούς (την πόλη των οποίων ισοπέδωσε – κατέσκαψε στην κυριολεξία ο Αλέξανδρος πλήν των Ιερών Ναών και της οικίας του Πινδάρου), οι Αργείοι, οι Ηλείοι, οι Αμβρακιώτες καθώς και διάφορες άλλες πόλεις στην Πελοπόννησο. Η ενότητα των Ελλήνων για μία ακόμη φορά κρέμεται από μία κλωστή και όλα δείχνουν, ότι θα επέλθει ξανά διχασμός, ρήξη και μία νέα περίοδος αλληλοσπαραγμού και οπισθοδρόμησης με τον εχθρό εξ Ανατολών, τους Πέρσες να καραδοκούν.
Όμως ο “Διό-παις” Αλέξανδρος (απλά μόνο παῖς-παιδός γ’ κλίση ουσιαστικό και όχι υἱός εκ του ρήματος ὕω ) με τον ηγεμονικό νού, τον οποίο του είχε καλλιεργήσει και δομήσει ο μέγας φιλόσοφος Αριστοτέλης, με τον εξαιρετικά συγκροτημένο και εγκρατή χαρακτήρα του, με τις αρετές και την ανδρεία του και σε συνδυασμό με την Θεία Βούληση, όπως αναφέρει και ο Αρριανός στο τελευταίο του βιβλίο, κατάφερε και πήρε την κατάσταση στα χέρια του και ΕΝΩΣΕ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ. Έδωσε στην ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΙΔΕΑ Σάρκα και Οστά! Ήταν τότε 20 ετών!
Την επόμενη χρονιά το 336 π.Χ ο Αλέξανδρος επανέλαβε το Πανελλήνιο Συνέδριο στην Κόρινθο, στον ίδιο χώρο, στον ναό του Ποσειδώνα στα Ίσθμια εκεί όπου και ο πατέρας του Φίλιππος ο Β’ είχε κάνει το ίδιο. Εκεί αφού συγκάλεσε τους πρέσβεις και αντιπροσωπείες όλων των Ελληνικών πόλεων τους μίλησε με πειθώ, με λογική, με πνεύμα ενότητος, μετριοπάθειας και συγκαταβατικότητος. Κατάφερε και μίλησε τόσο στην λογική όσο και στην καρδιά των Ελλήνων και τους κέρδισε, γιατί ο λόγος του είχε εκτός των άλλων Αλήθεια, είχε κίνητρο και σκοπό την ενότητα και έναν ορίζοντα πέρα από τα όρια του χώρου και του χρόνου. Βίωνε την Πανελλήνια Ιδέα!
Ο Αλέξανδρος έφθασε στα πέρατα του κόσμου έχοντας σκοπό και αποστολή. Δεν έφθασε μέχρι τις Ινδίες χωρίς λόγο, δεν εκπόρθησε έτσι απλά την Άορνο Πέτρα (κάτι που ο πρόγονός του Ηρακλής στην δική του εκστρατεία στην Ινδία δεν κατάφερε) , δεν υπέστη τόσες ταλαιπωρίες και πολεμικούς κινδύνους μαζί με τους συστρατιώτες του έτσι απλά και μόνο από ματαιοδοξία ή πολεμοχαρή διάθεση. Κατάφερε και απέδειξε στους Έλληνες, ότι έχουν κοινή ρίζα, κοινή καταγωγή, κοινό παρόν και μέλλον. Έχουν μία καρδιά και αυτή πάλλεται στην συχνότητα της αυτοθυσίας και της προσφοράς στην ανθρωπότητα, στην ροπή για θυσία, στην αγάπη και στην αναζήτηση της Θείας Αλήθειας με την οντολογική και θεολογική έννοια. Ο Αλέξανδρος βίωνε τον Υπερβατικό Έλληνα, τον υπέρμαχο της ανθρώπινης ύπαρξης και υπερασπιστή του πολιτισμού, τον Έλληνα που ακολουθεί την Θεία Βουλή, η οποία εδράζεται μέσα στην καρδιά του μέσα σε ένα ιστορικό πλαίσιο προετοιμασίας της ανθρωπότητος για να δεχθεί την παγκόσμια Ορθόδοξη Αλήθεια. Βίωνε τον Έλληνα, ο οποίος εκουσίως θυσιάζεται για την Αλήθεια. Αυτό φάνηκε καθαρά από τον τρόπο που έζησε, που διοίκησε, που πολέμησε, που εκστράτευσε, που σεβάστηκε τον εχθρό και τον αλλοεθνή και που τίμησε Το Θείον. Ο Πλούταρχος στο έργο του Περί της Αλεξάνδρου τύχης ή Αρετής αναφέρει, ότι ο Αλέξανδρος σε όλες τις εκφάνσεις του έδινε την εντύπωση, ότι όλα όσα έπραττε και έλεγε ήταν απόψεις του Σωκράτη, του Πλάτωνα, του Πυθαγόρα. Είναι λέει ο Πλούταρχος χαρακτηριστικό φιλοσοφικής ψυχής το να αγαπάει την σοφία και να θαυμάζει σοφούς άνδρες.
Όμως κάτι επιπλέον έχει αξία να σημειωθεί, ότι και οι ίδιοι οι Έλληνες ένιωσαν στην καρδιά τους την συχνότητα του Αλεξάνδρου και την έκαναν πράξη!!! Ένιωσαν την Αυταξία της Ενότητας, της Αγάπης, της Σύμπνοιας, της Αλληλοκατανόηση, της Αλληλοσυγχώρησης και της Κοινής Αποστολής στα Έθνη και έτσι ΣΥΝ ΘΕΩ ΟΙ ΈΛΛΗΝΕΣ ΕΝΩΘΗΚΑΝ υπό τον Αλέξανδρο, όπως αφήνει να εννοηθεί ο Αρριανός! Παραμέρισαν όλες τις χοϊκές διαφορές, τα μίση και τα χαμερπή πάθη και Τον Εξέλεξαν στρατηγό όλων των Ελλήνων, όλης της Ελλάδος. Του έδωσαν απόλυτη εξουσία και την άδεια να εκστρατεύσει μαζί τους εναντίον των Περσών μέχρι τα πέρατα της οικουμένης για να τιμωρήσουν τους Πέρσες για τα εγκλήματα των Ελλήνων και φυσικά για την πραγμάτωση μίας Αποστολής! Θυμίζει την περίπτωση στον Τίμαιο του Πλάτωνα, όπου πάλι οι Έλληνες Ενωμένοι με αιχμή του δόρατος τους Αθηναίους αντιμετώπισαν τους Άτλαντες (σήμερα έχουμε τους εσπέριους νεο-άτλαντες) μία σκληροτράχηλη, εμαυλισμένη φυλή και έσωσαν όλη την ανθρωπότητα από την σκλαβιά και την υποδούλωση. Ένιωσαν βαθειά μέσα στην καρδιά τους τον παλμό Μίας Υπερβατικής Αποστολής, μίας Πανελλήνιας Ιδέας, όπως την βίωνε ο ανυπέρβλητος Ιωάννης Καποδίστριας και ίδρυσε το “Πανελλήνιον” και όπως ακριβώς την διετύπωσε ο μεγάλος Άγιος της Ορθοδοξίας, ο Άγιος Νεκτάριος, στο δοκίμιό του με τίτλο η “Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία ως Προπαίδεια στον Χριστιανισμό – ο ρόλος των Ελλήνων στην Ιστορία ιδίως ως προς την διάδοσιν του Ευαγγελίου”.
Γράφει ο Άγιος Νεκτάριος, ότι : ” Οἱ Ἕλληνες συγγραφεῖς ὑπῆρξαν τὸ ὑποκείμενον τῶν μελετῶν μου· ὠρμήθην διὰ φλέγοντος πόθου, ὅπως ἀθροίσω πᾶν ὅ,τι περὶ Θεοῦ, περὶ ψυχῆς, καὶ περὶ ἀρετῆς ὑγιὲς εἰρήκασι, καὶ θησαυρίσω τὰς σοφὰς τῶν σοφῶν Ἑλλήνων γνώμας ἐν ἑνὶ τεύχει πρὸς διδασκαλίαν τῶν περὶ τὰς μελέτᾳς ἀσχολουμένων. Ἐκ τῆς μελέτης ταύτης καὶ τῆς διευθετήσεως τῆς ὕλης ἐπείσθην, ὅτι οἱ Ἕλληνες σοφοὶ ἐν ὅλῳ καὶ ἐν μέρει ὑπῆρξαν διδάσκαλοι τῆς ἀληθείας, ὅτι ταύτης ἐγένοντο ἐρασταὶ καὶ ταύτην ἐπεζήτησαν, καὶ ὅτι ὁ ἔρως τῆς γνώσεως τῆς ἀληθείας ἦν ὁ πρὸς τὴν ἀληθῆ φιλοσοφίαν αὐτοὺς ἄγων· οὗτος ἤγαγε κατὰ μικρὸν τὸ Ἑλληνικὸν ἔθνος πρὸς τὴν εὐκρινεστέραν γνῶσιν τῆς ἀληθείας καὶ τελευταῖον πρὸς τὴν ἀποκαλυφθεῖσαν ἀλήθειαν.
Ἡ Ἑλληνικὴ φιλοσοφία ἐγένετο τῇ Ἑλληνικῇ φυλῇ παιδαγωγὸς πρὸς κατανόησιν τῆς ἀποκαλυφθείσης ἀληθείας. Ὁ ἔρως πρὸς τὴν φιλοσοφίαν ἐγένετο ἔρως πρὸς τὸν χριστιανισμόν, καὶ ἡ φιλοσοφία ἀπέβη πίστις εἰς Χριστόν. Ὁ ἔρως ἄρα πρὸς τὴν ἀλήθειαν ὑπῆρξεν ὁ λόγος, δι᾿ ὃν ἡ Ἑλληνικὴ φυλὴ ἅμα τῇ ἐμφανίσει τῆς ἀποκαλυφθείσης ἀληθείας ἐγένετο ταύτης ἐραστὴς καὶ ὀπαδὸς καὶ ἐνεστερνίσθη καὶ ἐνεκολπώθη αὐτὴν καὶ τὸ αἷμα αὐτῆς ἀφειδῶς ὑπὲρ αὐτῆς ἐξέχεεν. Ἐπειδὴ λοιπὸν τοιαύτη ἡ Ἑλληνικὴ φιλοσοφία καὶ οὗτος ὁ λόγος, δι᾿ ὃν ἡ Ἑλληνικὴ φυλὴ πρώτη ἠσπάσθη τὸν χριστιανισμόν, διὰ τοῦτο ἔλαβον ὡς θέμα μελέτης τὴν Ἑλληνικὴν φιλοσοφίαν ὡς προπαιδείαν εἰς τὸν χριστιανισμόν, ὡς θέμα πολλῆς σπουδαιότητος διὰ τοὺς Ἕλληνας.” ” Ἑλληνικὴ φιλοσοφία. Δυὸ λέξεις· ἀλλὰ λέξεις μεσταὶ μεγάλων καὶ ὑψηλῶν ἐννοιῶν· ἐν αὐταῖς ἐγκολποῦται ἡ τελεία περὶ ἀνθρώπου ἔννοια· ἐν αὐταῖς συνάπτονται τὰ πέρατα τῆς φιλοσοφικῆς ἐνεργείας· ἐν αὐταῖς περιλαμβάνεται τὸ σύνολον τῶν ἐπιστημονικῶν ἀρχῶν· ἐν αὐταῖς ἐκφράζεται τὸ πνεῦμα τῆς ἀναπτυχθείσης ἀνθρωπότητος· ἐν αὐταῖς χαρακτηρίζεται ἡ τελεία τοῦ ἀνθρώπου εἰκών· ἐν αὐταῖς ὁμολογεῖται τὸ μέγεθος τοῦ ἀνθρωπίνου νοῦ· τὸ ὕψoς τῆς ἀνθρωπίνης διανοίας, τὸ βάθος τῶν ἐννοιῶν, ἡ ἰσχὺς καὶ τὸ κάλλος τοῦ λόγου, ἡ λεπτότης τῶν διανοημάτων, ἡ εὐκρίνεια καὶ ἡ σαφήνεια αὐτῶν, ἡ δύναμις, ἡ χάρις αὐτῶν, καὶ τέλος ἡ θειότης τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ἑλληνικὴ φιλοσοφία εἶναι ἡ θεμελιώδης ἀρχὴ τῆς ἀληθοῦς ἀναπτύξεως καὶ μορφώσεως, εἶναι ὁ παιδαγωγὸς τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ποδηγέτης πρὸς τὴν εὐσέβειαν. Αὕτη ἐγένετο διδάσκαλος τῆς ἀληθείας, διδάσκουσα τὸν ἄνθρωπον τίς ἐστι, τὶς ἡ ἐν τῷ κόσμῳ ἀποστολὴ αὐτοῦ, καὶ τί δέον ἐργάζεσθαι, διδάσκουσα αὐτὸν τὴν ὕπαρξιν τοῦ Θεοῦ, τὴν σχέσιν αὐτοῦ πρὸς τὸ θεῖον, καὶ τὴν σχέσιν τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπον· διδάσκουσα τὰ θεῖα ἰδιώματα καὶ τὴν συγγένειαν τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὸ θεῖον. Ἡ Ἑλληνικὴ φιλοσοφία ἐδίδαξεν τὴν πρόνοιαν τοῦ Θεοῦ πρὸς τὴν ἀνθρωπότητα καὶ ἐγένετο διὰ τῶν ὑγιῶν αὐτῆς θεωριῶν παιδαγωγὸς τῆς ἀνθρωπότητος εἰς Χριστόν.
Ἡ φιλοσοφία εἶναι ἀληθῶς ἀναφαίρετον κτῆμα τοῦ Ἕλληνος· διαδιδομένη ἀνὰ τὰ ἔθνη προσηλυτίζει αὐτὰ καὶ καθιστᾷ αὐτὰ ἑλληνικά, οὐδέποτε δὲ παύεται οὖσα Ἑλληνική· οἱ ὁπαδοὶ αὐτῆς, οἱ ὁμιληταὶ αὐτῆς ἀποβάλοντες τὸ ξένον καὶ βάρβαρον περιβάλλονται τὸ ἑλληνικὸν καὶ τὴν εὐγένειαν· ἡ Ἑλληνικὴ φιλοσοφία προώρισται ἵνα καταστήσῃ τοὺς πάντας Ἕλληνας· ἐγεννήθη ὑπὲρ τοῦ χριστιανισμοῦ καὶ συνεταυτίσθη μετ᾿ αὐτοῦ, ὅπως ἐργασθῆ πρὸς σωτηρίαν τῆς ἀνθρωπότητος. Ἕλλην καὶ φιλοσοφία εἰσὶ δυὸ τινὰ ἀναπόσπαστα· μαρτυρεῖ δὲ καὶ ὁ Ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν Παῦλος λέγων: Ἕλληνες σοφίαν ζητοῦσιν. Ὁ Ἕλλην ἀληθῶς ἐγεννήθη, ἵνα φιλοσοφῇ· διότι ἐγεννήθη διδάσκαλος τῆς ἀνθρωπότητος. Ἀλλ᾿ ἐὰν ἡ φιλοσοφία ἐγένετο παιδαγωγὸς εἰς Χριστὸν ἕπεται ὅτι ὁ Ἕλλην πλασθεὶς φιλόσοφος ἐπλάσθη χριστιανός, ἐπλάσθη ἵνα γνωρίσῃ τὴν ἀλήθειαν καὶ διαδῷ αὐτὴν τοῖς ἔθνεσιν.
Ναὶ ὁ Ἕλλην ἐγεννήθη κατὰ θείαν πρόνοιαν διδάσκαλος τῆς ἀνθρωπότητος· τοῦτο τὸ ἔργον ἐκληρώθη αὐτῷ· αὕτη ἦν ἡ ἀποστολὴ αὐτοῦ· αὕτη ἡ κλῆσις αὐτοῦ ἐν τοῖς ἔθνεσιν· μαρτύριον ἡ ἐθνικὴ αὐτοῦ ἱστορία· μαρτύριον ἡ φιλοσοφία αὐτοῦ· μαρτύριον ἡ κλίσις αὐτοῦ· μαρτύριον αἱ εὐγενεῖς αὐτοῦ διαθέσεις· μαρτύριον ἡ παγκόσμιος ἱστορία· μαρτύριον ἡ μακροβιότης αὐτοῦ, ἐξ ἣς δυνάμεθα ἀδιστάκτως νὰ συμπεράνωμεν καὶ τὴν αἰωνιότητα αὐτοῦ, διὰ τὸ αἰώνιον ἔργον τοῦ Χριστιανισμοῦ μεθ᾿ οὗ συνεδέθη ὁ Ἑλληνισμός”
Αρκεί να αναλογιστούμε από τα βάθη των αιώνων μέχρι σήμερα πόσες φορές οι Έλληνες Ενώθηκαν και πόσα και τί είδους ΕΠΗ έγραψαν με την ζωή και την θυσία τους για την ανθρωπότητα. Ενωμένοι οι Έλληνες και Συν Θεώ γράφουν Πανανθρώπινη Ιστορία διαμορφώνοντας το Παγκόσμιο Γίγνεσθαι, γιατί η Ένωση, η εξαφάνιση των διαφορών, η συγχώρεση και η έξοδος από το εγώ ανοίγει δρόμο προς το Θείο! Μόνο τότε μπορεί να καταπολεμηθεί η κάθε είδους καταδυνάστευση και οπισθοδρόμηση, τόσο σε προσωπικό όσο και σε παναθρώπινο επίπεδο.
Η βαθειά πνευματική μορφή του προηγουμένου της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου του Αγίου Όρους του Αρχιμανδρίτη Γεωργίου Καψάνη έγραφε, ότι “ο σκοπός της ζωής του ανθρώπου είναι η κατά Χάριν Θέωσις“. Ο Άγιος Νεκτάριος έγραφε, ότι “ὁ Ἕλλην ἐγεννήθη κατὰ θείαν πρόνοιαν διδάσκαλος τῆς ἀνθρωπότητος· τοῦτο τὸ ἔργον ἐκληρώθη αὐτῷ· αὕτη ἦν ἡ ἀποστολὴ αὐτοῦ· αὕτη ἡ κλῆσις αὐτοῦ ἐν τοῖς ἔθνεσιν·”
Μας συγκλονίζουν άραγε καρδιακά οι αμέσως ανωτέρω ρήσεις ;
Έχουμε αντιληφθεί σήμερα οι Έλληνες τί μας χωρίζει και τί μας ενώνει ;
Ποια η είναι η αιτία διχασμού, πότε ξεκίνησε και ποιος ο σκοπός της ;
Ποιό είναι το διακύβευμα ;
Πώς λειτουργούν τα διαχωριστικά αίτια και ποιές είναι οι διαδικασίες και οι τρόποι διχασμού ;
Γιατί επιτρέπουμε και ανεχόμαστε να μας διχάζουν;
Έχουμε αντιληφθεί ότι αν δεν συμφιλιωθούμε με Τον Θεό δεν γίνεται να συμφιλιωθούμε μεταξύ μας και να ενωθούμε ;
Έχουμε αντιληφθεί, ότι η κοινωνικοπολιτική και Εθνική ένωση του Γένους μας επιτυγχάνεται πρώτα με την προσωπική μας αλλά και εθνική συμφιλίωση με Τον Θεό ;
Είναι έτοιμο το Ελληνικό Γένος μας να αντιμετωπίσει τις παγκόσμιες προκλήσεις και να ξαναπρωτοστατήσει σε μία πανανθρώπινη μάχη – Ιεραποστολή με την οποία θα βοηθήσει τον Άνθρωπο να ελευθερωθεί τόσο από τα προσωπικά του δεσμά όσο και από τα παγκόσμια δεσμά της εκμαυλισμένης, ορθολογιστικής, νεοατλάντιας εποχής;
Ρούντας Ναπ. Γεώργιος
19-06-2021
Βιβλιογραφία :
ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ : “Περί της Ελληνικής Φιλοσοφίας ως παιδαγωγού των Ελλήνων προς τον Χριστιανισμόν “
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΨΑΝΗ : “Η Θέωσις ως σκοπός της ζωής του ανθρώπου, εκδόσεις Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους, Δ’ έκδοσις έτος 2000″
ΔΙΟΔΩΡΟΥ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗ : “Ιστορία, βιβλίο ΙΖ“
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ : “Περί της Αλεξάνδρου τύχης ή αρετής, Βίοι παράλληλοι“
ΑΡΡΙΑΝΟΥ : “Αλεξάνδρου ανάβασις“
ΠΛΑΤΩΝΟΣ : “Τίμαιος“
ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ : “Ελλάδος Περιήγησις – Κορινθιακά“
ΝΕΩΤΕΡΟΝ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ (Ιωάννου Πασσά) : Τόμος Β’, σελ. 533 επόμενα
(Αρχαιολογικός Χώρος Ισθμίων, ναός Ποσειδώνος, ο χώρος στον οποίο το 336 π.Χ. ο Μέγας Αλέξανδρος ενώνει τους Έλληνες και εκείνοι μαζί του Εκπολιτίζουν τον κόσμο)
Συνοπτικές πληροφορίες μνημείου:
Ο ναός του Ποσειδώνα στα Ίσθμια της Κορίνθου ήταν ένα από τα σημαντικότερα μνημεία – σημεία της αρχαίας εποχής. Η ευρύτερη περιοχή πιθανολογείται ότι κατοικήθηκε ήδη από το 5000-6000 π.Χ. Ήταν τόσο θρησκευτικό όσο και αθλητικό κέντρο, καθότι εκεί ετελούντο κάθε 2 έτη οι Πανελλήνιοι αθλητικοί αγώνες των Ισθμίων προς τιμήν του Μελικέρτη ή Παλαίμονος, ο οποίος ήταν υιός της Καδμείας Ινούς (Λευκοθέας) και του βασιλιά Αθάμαντος. Ο ναός του Ποσειδώνα οικοδομήθηκε για πρώτη φορά τον 7ο αιώνα π.Χ. Στον 6ο π.Χ. αιώνα κατασκευάζεται το πρώτο στάδιο και στον 5ο π.Χ., ο περίβολος του Παλαίμονα και το θέατρο. Ο περιηγητής Παυσανίας αναφέρει, ότι ήταν ο ναός αυτός και το θέατρό του από τα αξιοθέατα της περιοχής, ότι ήταν φτιαγμένος από λευκό μάρμαρο, ότι στο ιερό είχε υπόγεια είσοδο που οδηγούσε στον τάφο του Μελικέρτη-Παλαίμωνος και ότι όποιος έδινε εκεί όρκο δεν μπορούσε ποτέ να αποφύγει τις συνέπειες της ψευδορκίας. Γύρω στο 470 με 460 π.Χ. ο ναός και ολόκληρη η περιοχή του Ισθμού κατεστράφη από μεγάλη πυρκαϊά, οπότε και ξανακτίσθηκε. Το 390 π.Χ ο βασιλιάς της Σπάρτης Αγησίλαος τον πυρπόλησε. Ο νεώτερος ναός της κλασσικής εποχής ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερους στην Πελοπόννησο μετά τον ναό του Διός στην Ολυμπία, με διαστάσεις 54Χ23 μέτρα. Υπάρχουν επίσης λουτρά και ένα εξαιρετικό ψηφιδωτό. Τις ανασκαφές στον χώρο αυτό διεξήγαγε αρχικά η Γαλλική αρχαιολογική Σχολή των Αθηνών και αργότερα ο καθηγητής Oscar Broneer, στις ανασκαφές της Αμερικανικής Αρχαιολογικής Σχολής. Αυτό που επίσης αξίζει να παρατηρήσει ο επισκέπτης του αρχαιολογικού μουσείου των Ισθμίων επίσης είναι και τα “υαλοθετήματα του Νυμφαίου των Κεγχρεών”, τα οποία είναι τρόπον τινά γυάλινα μωσαϊκά για την επένδυση τοίχων.
