Συνταγματικὰ καὶ νόμιμα προβλέπεται ὁ ἐκκλησιασμὸς καὶ ἡ πρωινὴ προσευχὴ τῶν μαθητῶν τῶν νηπιαγωγείων καὶ τῶν δημοτικῶν σχολείων ἔκρινε ἡ Ὁλομέλεια τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας, ἐνῶ παράλληλα ἔκρινε ὅτι ἀντισυνταγματικὰ καὶ ἀντίθετα στὴν Εὐρωπαϊκὴ Σύμβαση Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου (ΕΣΔΑ) δὲν προβλέπεται νομοθετικὰ ἡ δυνατότητα ἀπαλλαγῆς ἀπὸ τὸν ἐκκλησιασμὸ τῶν μαθητῶν νηπιαγωγείων καὶ δημοτικῶν σχολείων γιὰ λόγους θρησκευτικῆς συνείδησης.
Ἀναλυτικότερα, τὴν Ὁλομέλεια τοῦ ΣτΕ την ἀπασχόλησε αἴτηση μὲ τὴν ὁποία ζητεῖτο ἡ ἀκύρωση τοῦ Προεδρικοῦ Διατάγματος 79/2017 ποὺ ἀφορᾶ τὴν «ὀργάνωση καὶ λειτουργία νηπιαγωγείων καὶ δημοτικῶν σχολείων», κατὰ τὸ μέρος ἐκεῖνο μὲ τὸ ὁποῖο προβλέπεται ἡ τέλεση κοινῆς προσευχῆς μαθητῶν καὶ ἐκπαιδευτικῶν τῶν νηπιαγωγείων καὶ τῶν δημοτικῶν σχολείων, καθὼς ἐπίσης καὶ κατὰ τὸ σκέλος ἐκεῖνο μὲ τὸ ὁποῖο προβλέπεται ἡ…δυνατότητα ἐκκλησιασμοῦ τῶν μαθητῶν, στὸ πλαίσιο συγκεκριμένων ἑορτῶν.
Ἡ Ὁλομέλεια τοῦ ΣτΕ (πρόεδρος ὁ Ἀθανάσιος Ράντος καὶ εἰσηγήτρια ἡ σύμβουλος Ἐπικρατείας Παρασκευὴ Μπραίμη), μὲ τὴν ὑπ’ αριθμ. 942/2020 ἀπόφασή της, ἔκρινε -σύμφωνα μέ σχετικὴ ἀνακοίνωση τοῦ ΣτΕ- καὶ σὲ συνέχεια παλαιοτέρων ἀποφάσεών της, ὅτι «ἡ προσευχὴ καὶ ὁ ἐκκλησιασμὸς στὸ πλαίσιο τῆς ἐκπαιδευτικῆς διαδικασίας συνιστοῦν, ὅπως καὶ ἡ διδασκαλία τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν, ἀναγκαῖα μέσα, με τὰ ὁποῖα ὑπηρετεῖται ὁ συνταγματικὸς σκοπὸς τῆς ἀναπτύξεως τῆς θρησκευτικῆς συνείδησης τῶν Ἑλλήνων κατ’ ἄρθρο 16 παράγαρφος 2 τοῦ Συντάγματος.
Ἀκόμη, ἀναφέρεται στὴν δικαστικὴ ἀπόφαση ὅτι «ὡς ἐκ τούτου, ἀπευθύνονται ἀποκλειστικὰ στοὺς μαθητὲς ποὺ ἀσπάζονται τὸ Ὀρθόδοξο Χριστιανικὸ δόγμα καὶ ὄχι στοὺς ἑτερόδοξους, ἀλλόθρησκους ἢ ἄθεους μαθητές».
Οἱ τελευταῖοι -συνεχίζει τὸ ΣτΕ- «ποὺ ἀπολαμβάνουν τὸ δικαίωμα τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας, ἡ ὁποία κατοχυρώνεται στὸ ἄρθρο 13 παράγραφος 1 τοῦ Συντάγματος, ἔχουν εὐθέως βάσει τῆς συνταγματικῆς αὐτῆς διατάξεως, δικαίωμα ἀπαλλαγῆς ἀπὸ τὴν προσευχὴ καὶ τὸν ἐκκλησιασμό, χωρὶς καμία δυσμενῆ συνέπεια, ἐφ’ ὅσον οἱ γονεῖς τους ὑποβάλουν δήλωση ὅτι δὲν ἐπιθυμοῦν, γιὰ λόγους θρησκευτικῆς συνείδησης, νὰ συμμετέχουν τὰ τέκνα τους στὴν προσευχὴ καὶ τὸν ἐκκλησιασμό» (ὑπῆρξε μειοψηφία ὡς πρὸς τὸ θέμα αὐτό, χωρὶς ὅμως περαιτέρω διευκρινίσεις ἀπὸ τὴν ἀνακοίνωση τοῦ ΣτΕ).
Ἀκόμη, ἀναφέρεται στὴν ἀπόφαση τοῦ ΣτΕ ὅτι «νομίμως προβλέπεται, κατ’ ἀρχήν, στὸ προσβαλλόμενο Προεδρικὸ Διάταγμα, ὁ ἐκκλησιασμὸς καὶ ἡ πρωινὴ προσευχὴ τῶν μαθητῶν τῶν νηπιαγωγείων καὶ τῶν δημοτικῶν σχολείων», ἐνῶ ἀντίθετα ἀναφέρεται ὅτι κατὰ παράβαση τοῦ ἄρθρου 13 παράγραφος 1 τοῦ Συντάγματος καὶ τῶν ἄρθρων 9 τῆς ΕΣΔΑ καὶ 2 τοῦ Πρώτου Πρόσθετου Πρωτόκολλου τῆς ΕΣΔΑ δὲν προβλέπεται ἡ δυνατότητα ἀπαλλαγῆς ἀπὸ τὸν ἐκκλησιασμὸ μαθητῶν νηπιαγωγείων καὶ δημοτικῶν σχολείων γιὰ λόγους θρησκευτικῆς συνείδησης, κατόπιν σχετικῆς δήλωσης τῶν γονέων τους.
Ἀκόμη, σύμφωνα μέ τὴν ἀπόφαση τοῦ ΣτΕ, «κατὰ παράβαση τῶν ἴδιων διατάξεων, προβλέπεται ἡ δυνατότητα ἀπαλλαγῆς ἀπὸ τὴν πρωινὴ προσευχὴ μόνο τῶν μαθητῶν ἄλλου δόγματος καὶ ὄχι καὶ ἄλλων μαθητῶν (ἄλλου θρησκεύματος, ἄθεων, ἀγνωστικιστῶν) ποὺ ἔχουν λόγους θρησκευτικῆς συνείδησης γιὰ ἀπαλλαγή».
Κατόπιν αὐτῶν, ἡ Ὁλομέλεια τοῦ ΣτΕ ἀκύρωσε μερικὰ τὸ προσβαλλόμενο ὑπ. αριθμ. 79/2017 Προεδρικὸ Διάταγμα.