Ἁγίου Νεκταρίου
Ἡ ἀπάντηση τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου σὲ ὅσους ἀδιάκριτα καὶ γενικευμένα καταδικάζουν τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες γιὰ διαφθορὰ βίου.
Ἕνας λαὸς μὲ τέτοιους φιλοσόφους δὲν μπορεῖ νὰ ἀκολουθῇ τὸν δρόμο ποὺ τοῦ ὁρίζουν.
Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ΔΕΝ ἦσαν κτήνη παραδομένα στὴν ἀκολασία καὶ στὴν διαφθορά,
ἀλλὰ λαὸς μὲ ἰδιαίτερη ΚΛΗΣΗ! …αὕτη ἡ κλῆσις αὐτοῦ ἐν τοῖς ἔθνεσιν∙ μαρτύριον ἡ ἐθνικὴ αὐτοῦ ἱστορία∙ μαρτύριον ἡ φιλοσοφία αὐτοῦ∙ μαρτύριον ἡ κλίσις αὐτοῦ∙ μαρτύριον αἱ εὐγενεῖς αὐτοῦ διαθέσεις∙ μαρτύριον ἡ παγκόσμιος ἱστορία∙ μαρτύριον ἡ μακροβιότης αὐτοῦ, ἐξ ἧς δυνάμεθα ἀδιστάκτως νὰ συμπεράνωμεν καὶ τὴν αἰωνιότητα αὐτοῦ, διὰ τὸ αἰώνιον ἔργον τοῦ Χριστιανισμοῦ μεθ᾿ οὗ συνεδέθη ὁ Ἑλληνισμός. Ἡ ἑλληνικὴ φιλοσοφία ἐγένετο τῇ ἑλληνικῇ φυλῇ παιδαγωγὸς πρὸς κατανόησιν τῆς ἀποκαλυφθείσης ἀληθείας.
Ὁ ἔρως πρὸς τὴν φιλοσοφίαν ἐγένετο ἔρως πρὸς τὸν χριστιανισμόν, καὶ ἡ φιλοσοφία ἀπέβη πίστις εἰς Χριστόν.
Ὁ ἔρως ἄρα πρὸς τὴν ἀλήθειαν ὑπῆρξεν ὁ λόγος, δι’ ὃν ἡ ἑλληνικὴ φυλὴ ἅμα τῇ ἐμφανίσει τῆς ἀποκαλυφθείσης ἀληθείας ἐγένετο ταύτης ἐραστὴς καὶ ὀπαδὸς καὶ ἐνεσταρνίσθη καὶ ἐνεκολπώθη αὐτὴν καὶ τὸ αἷμα αὐτῆς ἀφειδῶς ὑπὲρ αὐτῆς ἐξέχεεν.
Ἐπειδὴ λοιπόν τοιαύτη ἡ ἑλληνικὴ φιλοσοφία καὶ οὗτος ὁ λόγος, δι’ ὃν ἡ ἑλληνική φυλὴ πρώτη ἠσπάσθη τὸν χριστιανισμόν, διά τοῦτο ἔλαβον ὡς θέμα μελέτης τὴν ἑλληνικήν φιλοσοφίαν ὡς προπαιδείαν εἰς τὸν χριστιανισμόν, ὡς θέμα πολλῆς σπουδαιότητος διὰ τοὺς Ἕλληνας. Ναί, ὁ Ἕλλην ἐγεννήθη κατὰ θείαν πρόνοιαν διδάσκαλος τῆς ἀνθρωπότητος∙ τοῦτο τὸ ἔργον ἐκληρώθη αὐτῷ∙ αὕτη ἦν ἡ ἀποστολὴ αὐτοῦ∙ αὕτη ἡ κλῆσις αὐτοῦ ἐν τοῖς ἔθνεσιν∙ μαρτύριον ἡ ἐθνικὴ αὐτοῦ ἱστορία∙ μαρτύριον ἡ φιλοσοφία αὐτοῦ∙ μαρτύριον ἡ κλῆσις αὐτοῦ∙ μαρτύριον αἱ εὐγενεῖς αὐτοῦ διαθέσεις∙ μαρτύριον ἡ παγκόσμιος ἱστορία∙ μαρτύριον ἡ μακροβιότης αὐτοῦ, ἐξ ἧς δυνάμεθα ἀδιστάκτως νὰ συμπεράνωμεν καὶ τὴν αἰωνιότητα αὐτοῦ, διὰ τὸ αἰώνιον ἔργον τοῦ Χριστιανισμοῦ μεθ᾿ οὗ συνεδέθη ὁ Ἑλληνισμός∙ διότι ἐνῷ ὅλα τὰ ἔθνη τὰ ἐμφανισθέντα ἐπί τῆς παγκοσμίου σκηνῆς ἦλθον καὶ παρῆλθον, μόνον τὸ Ἑλληνικὸ ἔμεινε ὡς πρόσωπον δρῶν ἐπὶ τῆς παγκοσμίου σκηνῆς καθ᾿ ὅλους τοὺς αἰῶνας∙ καὶ τοῦτο, διότι ἡ ἀνθρωπότης δεῖται αἰωνίων διδασκάλων∙ μαρτύριον τέλος ἡ ἐκλογή αὐτοῦ μεταξύ τῶν ἐθνῶν ὑπὸ τῆς θείας προνοίας, ὅπως ἐμπιστευθῇ αὐτῷ, τὴν ἱεράν παρακαταθήκην τὴν ἁγίαν πίστιν, τὴν θρησκείαν τῆς ἀποκαλύψεως καὶ τὸ θεῖον ἔργον τῆς ἀποστολῆς αὐτῆς, τὸ αἰώνιον ἔργον τῆς σωτηρίας διὰ τῆς δι απλάσεως ἁπάσης τῆς ἀνθρωπότητος κατὰ τὰς ἀρχὰς τῆς ἀποκαλυφθείσης θρησκείας. Τὸ ἔργον τοῦτο ἀληθῶς ἀνετέθη τῇ ἑλληνικῇ φυλῇ∙ τοῦτο μαρτυρεῖται ὑπὸ τῆς ἱστορίας∙ ἓν μόνον βλέμμα ριπτόμενον εἰς τὴν ἱστορίαν τοῦ χριστιανισμοῦ ἐπαρκεῖ ὅπως πιστώσῃ τὴν ἀλήθειαν ταύτην. Ἐν τῇ ἱστορίᾳ τοῦ χριστιανισμοῦ ἀπὸ τῆς πρώτης σελίδος αὐτῆς ἀναφαίνεται ἡ τῆς ἑλληνικῆς φυλῆς ἐν τῷ χριστιανισμῷ δρᾶσις, καὶ ἡ κλῆσις αὐτῆς, ἵνα ἀναλάβῃ τὸ μέγα τῆς ἀποστολῆς τοῦ χριστιανισμοῦ ἔργον. Οἱ θεῖοι τοῦ Σωτῆρος λόγοι «νῦν ἐδοξάσθη ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου », ὅτε ἀνηγγέλθη αὐτῷ ὅτι Ἕλληνες ἤθελον ἰδεῖν αὐτόν, ἐνεῖχον βαθεῖαν ἔννοιαν∙ ἡ ρῆσις ἦν προφητεία, πρόρρησις τῶν μελλόντων∙ οἱ ἐκεῖ ἐμφανισθέντες Ἕλληνες ἦσαν οἱ ἀντιπρόσωποι ὅλου τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους∙ ἐν τῇ παρουσίᾳ αὐτῶν διεῖδεν ὁ θεάνθρωπος Ἰησοῦς τὸ ἔθνος ἐκεῖνο, εἰς ὃ ἔμελλε νὰ παραδώσῃ τὴν ἱερὰν παρακαταθήκην, ἵνα διαφυλαχθῇ τῇ ἀνθρωπότητι. Ἐν τῇ ἐπιζητήσει αὐτῶν διέγνω τὴν προθυμίαν τῆς ἀποδοχῆς τῆς ἑαυτοῦ διδασκαλίας, διεῖδε ὴν ἑαυτοῦ δόξαν, τὴν ἐκ τῆς πίστεως τῶν ἐθνῶν, καὶ ἀνεγνώρισε τὸ ἔθνος, ὅπερ πρὸς τὸν σκοπόν τοῦτον
προώριστο ἀπό καταβολῆς κόσμου.
Τὸ ἑλληνικὸν ἔθνος ἕνεκα τῆς φυσικῆς αὐτοῦ ταύτης ἰδιότητος ἀπέβη ἀληθῶς ὀφθαλμὸς ἐτάζων τά τε ἐμφανῆ καὶ τὰ κεκαλυμμέναὑπὸ τοῦ πέπλου τοῦ μυστηρίου∙ ἠτένισεν ἔκθαμβον πρὸς τὸ ἔκπαγλον κάλλος τοῦ κόσμου τῆς δημιουργίας, καὶ ἀνεζήτησε τὸν θεῖον δημιουργὸν ἐν τοῖς δημιουργήμασιν αὐτοῦ∙ ἡ εἰκὼν τοῦ θείου καλλιτέχνου δημιουργοῦ θείῳ δακτύλῳ ἐγγεγραμμένη ἐν τοῖς δημιουργήμασιν αὐτοῦ προσείλκυσεν αὐτὸν καὶ ἀφήρπασεν.
Ἡ εἰκὼν τοῦ Θεοῦ κατενοήθη ἐν μικρογραφίᾳ ἐν τῇ καλλιτεχνικῇ κατασκευῇ τῶν ὄντων, τοσούτῳ ἐν τῇ θαυμασίᾳ κατασκευῇ τῶν μεγίστων δημιουργημάτων∙ ἡ ἀναρίθμητος ποικιλία ἡ ἀπὸ τῶν ἐλαχίστων δι’ ἀπείρου σοφίας ἐκτυλισσομένη καὶ πρὸς τὰ μέγιστα καταλήγουσα, ἀποβαίνει τῷ φιλοσόφῳ ἀπειροβάθμιος κλῖμαξ, ἧς ἡ κορυφὴ ἐν τῷ Οὐρανῷ, ἣν θαραλλέῳ βήματι ἀναβαίνων ἀνέρχεται αὐτὴν ἀδιαλείπτως τὰς βαθμίδας ἀμείβων, καὶ μόνον
πρὸς οὐρανὸν ἀτενίζων αἵρεται ὁλονὲν ἀπὸ τῆς γῆς, ἀποδυόμενος τὸν περιττόν γήινον φόρτον, καὶ ζητεῖ νὰ ἀποβῇ πνεῦμα, ὅπως προσεγγίσῃ τῷ θείῳ πνεύματι, οὗτινος τὸν θρόνον τίθησιν ἐν Οὐρανῷ∙ ἐννοεῖ ὅτι μία ἀρχή, μία δύναμις, μία ἄπειρος σοφία, ἓν ὃν θεῖον ἀγαθὸν ἐγένετο ὁ δημιουργός τῆς θαυμαστῆς ταύτης δημιουργίας. Ἡ κατανόησις τοῦ θείου κ τοῦ θείου αὐτῶν ἰδιοτήτων γεννᾶ ἐν αὐτῷ τὸ συναίσθημα τῆς ἀγάπης καὶ τῆς λατρείας∙ ἡ καρδία αὐτοῦ πληροῦται θείου τινος ἔρωτος καὶ θερμαίνεται ὑπό θείου πυρός∙ αἰσθάνεται, ὅτι ἐν αὐτῷ, κατοικεῖ μυστική τις δύναμις, ἕλκουσα αὐτὸν πρὸς τὸ θεῖον∙ ἡ ἰσχὺς αὐτὴ εἶναι ἀκατάληπτος, ἀλλ᾿ ἰσχυρὰ ὡς δύναμις θεία∙ κυριεύει αὐτοῦ καὶ διευθύνει τάς τε πνευματικὰς αὐτοῦ καὶ σωματικὰς δυνάμεις κατὰ τὴν ἰδίαν βούλησιν∙ ἔχει βούλησιν ἑτέραν παρά τὴν θέλησιν τοῦ αἰσθητικοῦ ἀνθρώπου∙ αὕτη ἐν αὐτῷ κρατεῖ καὶ εὐθύνει τὰ πάντα∙ περίεργον τὸ φαινόμενον∙ τί τοῦτο, ἐρωτᾶ, τὸ γεννηθέν ἐν ἐμοί; Τίς ἡ σχέσις ἐμοῦ πρὸς τὸ θεῖον,
πρὸς ὃ ἡ ἐν ἐμοί αὕτη δύναμις σπεύδει ἀκατάσχετος, πρὸς ὃ ζητεῖ νὰ προσπελάση, πρὸς ὃ τείνει νὰ ἀφομοιωθῇ;
Ὁ Ἕλλην λοιπὸν διὰ τῆς φιλοσοφίας ἐγνώρισε πρῶτον τὴν ὕπαρξιν τοῦ θείου καὶ εἶτα ἑαυτόν, οἷος ἀληθῶς ἐστί∙ διὰ τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ ἔσχε τελείαν ἑαυτοῦ γνῶσιν∙ γνωρίσας δὲ ἑαυτὸν ἔγνω τὴν σχέσιν αὐτοῦ πρὸς τὸ θεῖον, τὴν εὐγένειαν αὐτοῦ, καὶ ἔγνω ὅτι πρὸς τὸ θεῖον ἀφομοίωσις εἶναι τὸ πρώτιστον τῶν καθηκόντων. Ἔγνω δ᾿ ὅτι ἡ ἐν τῷ κόσμῳ ἀποστολή του εἶναι ἡ τελείωσις, ἡ ἀνύψωσις αὐτοῦ ἀπὸ τοῦ ὑλικοῦ κόσμου πρὸς τὸν πνευματικόν∙ ὅτι ὁ πνευματικός κόσμος δέον ἐστι νὰ ζωογονῇ τὸν ὑλικόν κόσμον, ὅτι τὸ πνεῦμα ἀνάγκη νὰ ἐπικρατήσῃ τῆς ὕλης, ὅτι
οἱ πνευματικοί νόμοι δέον ἐστι νὰ ὦσιν ἰσχυρότεροι τῶν ἐν αὐτῷ φυσικῶν νόμων∙ ὅτι πρέπόν ἐστιν ἐν αὐτῷ νὰ ἐπικρατῶσιν οὗτοι ὡς λογικοί∙ ὅτι ὁ ἄνθρωπος γίνεται τέλειος ἀφομοιούμενος τῷ Θεῷ, καὶ ὅτι ἀφομοιοῦται πρὸς τὸ θεῖον ὅταν κοσμῆται ὑπὸ τῆς εὐσεβείας, τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἀληθείας καὶ τῆς ἐπιστήμης∙ διότι ἀληθῶς αἱ ἀρεταὶ αὗται κέκτηνται τελειωτικὴν ἐν αὐταῖς δύναμιν∙ διότι ἡ μὲν εὐσέβεια γίνεται προσπέλασις πρὸς τὸ θεῖον, ἡ δὲ δικαιοσύνη, ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ἐπιστήμη, γίνονται αὐτῷ εἰς εἰκόνα καὶ ὁμοίωμα θεῖον. Ὁ Ἕλλην γνωρίσας τίς εἶναι
καὶ τίς ὀφείλει νὰ ἀποβῇ, σκοπόν ἔθετο τὴν ἑαυτοῦ τελείωσιν∙ ἐγένετο ἐραστὴς τοῦ πνεύματος καὶ ἐδημιούργησε κόσμον πνευματικόν, ἐν ᾧ ἤθελε νὰ ζῇ∙ ἡ γνῶσις τοῦ καλοῦ, τοῦ ἀγαθοῦ, τοῦ ἀληθοῦς καὶ ἡ ἔμφυτος πρὸς τὸν πλησίον ἀγάπη ἀνέπτυξεν ἐν τῇ καρδίᾳ τοῦ Ἕλληνος τὸν πόθον τῆς αὐτομεταδόσεως, καὶ ὁ Ἕλλην ἀπέβη διδάσκαλος τῆς ἀνθρωπότητος∙ ὁ Ἕλλην ἐζήτησε νὰ ἀφομοιώσῃ τοὺς πάντας, δὲν ἐζήτησε δούλους, ἀλλ᾿ ἐλευθέρους. Τοῦτο ἠγάπησε καὶ ἡ θεία αὐτοῦ ἀγάπη ἐγένετο τὸ ἐλατήριον ὅλων τῶν ὁρμῶν του∙ αὕτη ἐμόρφωσε καὶ τὸν ἐθνικόν αὐτοῦ χαρακτῆρα, ὅστις διέμεινεν ἀναλλοίωτο.
ΠΕΡΙΔΟΚΟ Ε.ΡΩ. ΤΕΥΧΟΣ 12